[Stoute plannen
Ivoor ruïne
(van Teylingen
Bij toeval ontdekte kaart brengt veel
aan het licht over Leiden en omgeving
KOUDEKERK KRIJGT
MAN MET
BESTUURSERVARING
ALS BURGEMEESTER
WOENSDAG 14 JANUARI 1976
LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Van een onzer verslaggevers
Koudekerk aan den Rijn/Nieuwegein Koudekerk
aan den Rijn heeft weer een burgemeester. Uit
zevenenveertig kandidaten is de heer G. Swaan (50)
door de commissaris van de koningin in Zuid Hol
land, mr. M. Vrolijk, aangewezen om Koudekerk te
besturen. Op 19 januari wordt de opvolger van
burgemeester Van der Linden in het gemeentehuis
van Koudekerk geïnstalleerd. De nieuwe burgerva
der begint op 1 februari met uitvoering van de hem
op de schouders gelegde taak.
Besturen is de heer Swaan niet
vreemd. Op jonge leeftijd toog
hij van Amsterdam, waar hij op
31 juli 1925 werd geboren, naar
de, toen nog bestaande gemeen
te Jutphaas. Enkele jaren is hij
werkzaam geweest op de admi
nistratie van de N.V. Watertran-
sportmaatschappij Rijn- en
Kennemerland". Zeventiene-
neenhalf jaar is hij raadslid
voor de Christelijk Historische
Unie geweest, eerst in Jutphaas
en vanaf 1971, toen Jutphaas en
Vreeswijk werden samenge
voegd tot één gemeente, in Nieu-
wegein. Gedurende de laatste
tien jaar van zijn raadslidmaat
schap heeft de heer Swaan ach
ter de collegetafel gezeten. In
die periode heeft hij de porte
feuilles onderwijs, welzijn finan
ciën en ruimtelijke ordening be
heerd.
Als huidige wethouder van
ruimtelijke ordening heeft hij
onlangs nog de „burenruzie"
tussen IJsselstein en Nieuwe-
gein tot een goed einde ge
bracht. IJsselstein heeft altijd
aangenomen dat zij moest bou
wen voor de „overloop" van Ut
recht en handelde dienovereen
komstig. Plotseling ging ook
Nieuwegein bouwen. Deze ge
meente is als groeigemeente
aangewezen. Het gevolg is dat
IJsselstein met grote, dure voor
zieningen zit, waar nauwelijks
gebruik van wordt gemaakt.
„We hebben inmiddels de vre
despijp gerookt'1, kan de heer
Swaan op de valreep van zijn
wethouderschap verklaren.
Dergelijke problemen zullen in
Koudekerk niet spelen. Zijn er
varing op het gebied van ruim
telijke ordening zal de heer
Swaan in Koudekerk bepaald
niet kunnen botvieren. „Dat
hoeft ook niet", verklaart hij.
„Koudekerk is een veel landelij
kere gemeente. Zoiets als Jutp
haas vroeger was. Er is een
beetje nieuwbouw en een beetje
industrie. Dat spreekt mij wel
aan". De nieuwe burgemeester
is al enige malen in Koudekerk
een kijkje gaan nemen. „Wat ik
heb gezien is me bepaald niet
tegengevallen. Ik denk dat ik
het hier heel wat jaartjes kan
uithouden", aldus de heer
Swaan.
Ook mevrouw J. Swaan-KIeijn
(48) is enthousiast over Koude
kerk. Nog meer dan haar man
is ze bekend met de gang van
zaken in plattelandsgemeenten.
Zij werd geboren en getogen in
Barendrecht. Het echtpaar
Swaan is van plan zo spoedig
mogelijk de ambtswoning aan
de Dorpsstraat te betrekken. De
twee kinderen van de heer en
mevrouw Swaan, Kees (24) en
Anneke (23), zullen niet mee ver
huizen. Kees is al bijna een jaar
getrouwd en woont in Niewe-
gein. Anneke is onderwijzeres
en woont op kamers.
Een van de belangrijkste punten
die bij de door de raad aangege
ven profielschets naar voren
kwam, was dat de nieuwe bur
gemeester het type moest zijn
van een „echte burgervader",
„iemand, waar iedereen naar
toe kan komen". Voorts moest
hij zich thuis voelen in een plat
telandsgemeente. Een speciale
wens van de WD was nog dat
de nieuwe burgemeester niet ou
der mocht zijn dan 45 jaar. „Be
halve wat het laatste betreft,
geloof ik wel dat ik geheel aan
de profielschets beantwoord",
aldus de heer Swaan.
De fractievoorzitters in de Kou-
dekerkse raad zijn in hun sas
met de nieuwe burgemeester.
De heer Vreug'denhil (PCP):
„Hij komt uit de christen-demo
cratische hoek. Dat is naar mijn
mening belangrijk voor Koude
kerk, omdat de bevolking chris
telijk is. Hierdoor zal de heer
Swaan gemakkelijker contact
maken..Het was onze bedoeling
dat de nieuwe burgemeester
goed bij de bevolking zou lig
gen, zodat hij een integratie tus
sen de autochtonen en de nieu
we bewoners tot stand kan
brengen". De heer Kammeraad
(WD): „Het is jammer dat onze
wens dat er een WD-burge-
meester zou komen niet in ver
vulling is gegaan.Toch geloof ik
dat met de heer Swaan goed is
samen te werken. Belangrijker
is dat hij op de hoogte is van
de gang van zaken in een platte
landsgemeente." De heer Van
de Roovaart (Gemeentebelang):
„De leeftijd van de heer Swaan
spreekt mij wel aan. Ik heb
liever een bezadigder burge
meester, dan iemand die woeste
dingen kan gaan doen". De heer
Wondergem (PvdA): .Hoewel
we gepleit hebben voor een Pv-
dA-burgemeester, verheugen we
ons toch op de komst van de
heer Swaan. We zullen ons con
structief en positief opstellen.
Liesbeth Vogels
Voor onze lezers die wel eens
EE graag willen weten hoe de
EE streek waarin zij nu wonen er
SS eeuwen geleden uit zag, heb ik
SS vandaag in mijn rubriek een
prachtige kaart van de be-
roemde kartograaf Jacob
EE Aertsz Colom, die dit mooie
EE stukje vakwerk in 1639 liet
drukken maar waarvan het
bestaan tot voor kort niet be-
kend was. Geheel toevallig
kwam de universiteitsbiblio-
theek van Amsterdam op het
SS spoor van dit meesterwerk,
EE dat in zijn geheel de kaart van
Holland (in totaal 40 bladen)
voorstelt en waarvan ik alvast,
=E nog voordat er een aantal her-
drukken van in omloop wor-
EE den gebracht, een onderdeel in
mijn rubriek opneem en waar-
op veel plaatsen voorkomen
waarin onze krant verschijnt.
EE Op de kaart, die niet alleen
van grote historische waarde
EEE is maar ook vanwege de voor-
EE treffelijke grafische kwalitei-
ten tot een van de belangrijk-
ste Nederlandse historische
EE kartografische documenten
EE wordt gerekend, zien we bij-
EE voorbeeld de stad Leiden nog
EE als een vrij onbeduidende
plaats, de nog niet drooggeleg-
de Haarlemmermeer en het
SE Leidsche Meer, de nadrukke-
EE lijke aanwezigheid van de Rijn
die nog vrij uitmondt in de
Noordzee en nog tal van ande-
re wetenswaardigheden.
Ik kwam in het bezit van deze
kaart dank zij de medewerk-
ing van Alphenaar Arie Vis,
die aan het hoofd staat van
een drukkerij en die ook de
EES herdruk van deze kaart van
EE Holland op zich heeft geno-
EEE men. Dat is geen toeval, want
S hij is, samen met zijn broer
EE Jan, een groot verzamelaar
EE van kartografische kaarten,
EE waarvan hij er imiddels hon-
EE derden in bezit heeft. In zijn
privé-verzameling heeft hij
jS ook originele kaarten zitten
van een paar honderd jaar
EE: oud.
EE Hij vertelde mij dat er in Ne-
EE derland een stijgende belang-
~E stelling bestaat voor de aan-
1S koop van kartografische kaar-
jS ten, de voorlopers van de mo-
S derne (door de topografische
EE dienst vervaardigde) landkaar
ten. „Niet alleen omdat de
mensen zich steeds meer voor
het verleden gaan interesse
ren", vertelde hij mij, „maar
ook uit commerciële overwe
gingen. Er worden kaarten ge
kocht door mensen die er in
feite geen fluit om geven maar
kopen uit het oogpunt van
geldbelegging. Niet eens zo
gek als je bedenkt dat de prijs
van de kartografische kaarten
per jaar gemiddeld met zo'n 20
procent omhoog gaat".
Arie Vis, die zich heeft gespe
cialiseerd in het verzamelen
van kaarten die tussen 1550 en
1850 werden uitgebracht, zegt
niet zo gefortuneerd te zijn dat
hij zich de aanschaf van pe
perdure originele kaarten kan
permitteren. „Soms heb ik ge
luk en tik ik bij toeval voor
een redelijke prijs een origi
neel op de kop maar in de
meeste gevallen moet ik me
tevreden stellen met een her
druk. Als het moet kan ik die
herdruk zo maken dat hij niet
van een origineel is te onder
scheiden maar toch spreekt
het me dan minder aan".
Over het aantal in omloop
zijnde kartografische kaarten
bestaat weinig zekerheid. Tel
kens weer worden er nieuwe
ontdekt. Arie Vis: „Er zitten er
nogal wat opgeborgen in ge
sloten familieveFzamelingen.
Als we daar eens wat meer
toegang tot zouden hebben
zouden er ongetwijfeld opzien
barende kaarten tevoorschijn
komen. Soms lukt het me toe
gang te krijgen tot zo'n verza
meling maar dat komt maar
sporadisch voor".
Bij de handelsdrukkerij Vis in
Alphen aan den Rijn wordt nu
hard gewerkt om op korte ter
mijn de prachtige kaart van
Holland te herdrukken. Er zul
len 1000 exemplaren in om
loop worden gebracht Gezien
de hoge kwaliteit van de kaart
zal deze heruitgave worden
uitgevoerd op zwaar papier en
in kunstleren band met gou
dopdruk. Arie Vis vertelde mij
dat er inmiddels al een paar
honderd man voor deze uitga
ve hebben ingetekend.
■Illl
Koudekerks nieuwe burgemeester, de heer Swaan met
zijn vrouw en dochter Anneke.
S Het is lange tijd stil geweest rond de ruïne van
H Teylingen, maar er gaat nu toch weer iets mee
g gebeuren, zo is mij wel duidelijk geworden uit de
g uitlatingen die kortgeleden over de ruïne werden
gedaan in de Voorhoutse raad.
g Ik ben even links en rechts
jES gaan informeren en van het
g Voorhoutse raadslid Joop
FE Warmenhoven kreeg ik te ho-
Sj ren dat er inderdaad achter de
=E schermen plannen zijn ontwik-
keld om de ruïne in de nabije
=E toekomst een wat aantrekkelij-
=E ker aanzicht te bezorgen. Om
S dat te kunnen bereiken is een
SS stichting in het leven geroe-
EE pen, die aan het einde van
S deze maand, zo hoorde ik, met
haar plannen in de openbaar-
EE heid wil komen. Men had die
E= plannen eigenlijk nog even ge-
S heim willen houden maar het
=E nieuws lekte al uit tijdens die
EE begrotingsvergadering toen de
E= WD vragen stelde over de
g stichting. Het college kon toen
g nog geen antwoord geven om
dat het zelf ook nog van niets
wist, maar Joop Warmenho
ven, die ook in het bestuur van
de stichting zitting heeft geno
men, tilde toen al een tipje van
de sluier op.
Vandaag laat ik hem in mijn
rubriek wat uitgebreider aan
het woord, hoewel hij nog wel
wat voorzichtig is. „Aan het
einde van deze maand wil de
stichting haar plannen in de
openbaarheid brengen", zei hij
mij, „en daarom kan ik haar
niet alle wind uit de zeilen
nemen".
Maar hij gaf ons toch al een
aardig inzicht van wat er op
het verlanglijstje van de stich
ting staat. En die primeur wil
ik u natuurlijk niet onthouden.
Er zijn globaal zo'n vijf pro
grammapunten. Op de eerste
plaats wil men de geschiedenis
van de ruïne vooral bij de
schoolgaande jeugd wat beter
bekend maken. Dan wil men
proberen om de toegangspoort
tot het slot Teylingen weer in
ere te herstellen. Als dat plan
doorgaat komt er dus weer
een robuuste toegangspoort
met daarop uiteraard het wa
pen van de Heeren van Teylin
gen, zoals het toen ook altijd
was.
Een van de wensen van de
stichting is ook om de oude
gracht rond de ringburcht,
(zoals die vroeger aanwezig
was), weer aan te leggen. Die
gracht is destijds gedempt
maar men wil hem dus nu
weer uitgraven. Ik hoorde dat
er waarschijnlijk ook een ma
quette zal worden vervaardigd
waarop het slot Teylingen in
zijn geheel voorkomt. De ruïne
is namelijk maar een deel van
het originele slot, zoals dat
werd gebouwd in het begin
van de elfde eeuw. En dan
wordt er ook nog gedacht aan
het aanbrengen van een brug
over de nieuw te graven slot
gracht. Ik hoorde dat een
werkgroep binnen de stichting
de benodigde grond al bijna
allemaal heeft kunnen aanko
pen.
Teylingen, in de loop der eeu
wen onderkomen voor o.a. le
den uit het geslacht Teylingen,
de Waalse schone Catharina
van Durbuy (vriendin van
graaf Floris V), diverse hout
vesters, koning Karei II van
Engeland en Jacoba van Beie
ren, krijgt nu dus weer wat
aandacht. Lange tijd heeft de
ruïne het moeten stellen met
hele kleine reparaties zoals het
weer aanbrengen van afge
waaide stenen of het herstel
van gaten. Meer kon er niet
worden betaald uit het kleine
geldpotje, dat hiervoor be
schikbaar was. Doel was
steeds om de ruïne, eigendom
van het rijk, als ruïne te be
houden en meer niet.
De stichting, misschien wel
geïnspireerd door de inmid
dels in ver stadium gevorder-
JEUGDIGE WARMONDERS BOUWEN ZELF HUN
Zes jeugdige Warmondse zelfbouwers, verenigd in
de stichting Donau, zijn al een aardig stuk op weg
bij de verwezenlijking van een eigen huis in de
nieuwbouwwijk Endepoel. Het zijn de metselaars
Gerard Beugelsdijk en Gerard van Grieken, tim
merman Hans Oostdam, scheepstimmerman Anton
Koppers en de beide studenten bouwkunde Peter
van Dam en Henri Stol die in september vorig jaar
met hun karwei van start gingen en inmiddels al
zover zijn gevorderd dat de kap al op de woningen
zit.
de restauratie van de Lissese
ruïne Dever, wil een stapje
verder gaan. Joop Warmenho
ven: „Behoud van oude dingen
ligt de Voorhouters van origi
ne niet zo erg. Maar we heb
ben nu de indruk dat, hoewel
aarzelend, een aantal inwoners
van ons dorp zich de historie
van Voorhout bewust begint te
worden. Nu we dat hebben
geconstateerd zijn we ook van
plan het gemeentebestuur eens
te polsen voor een financiële
ondersteuning. En we gaan
ook van start met een kring
Vrienden van Teylingen, dona
teurs die via hun bijdrage mee
kunnen helpen Teylingen weer
een wat beter uiterlijk te ge
ven. En dat hoeven natuurlijk
niet alleen belangstellenden
uit Voorhout te zijn. Waar men
ook vandaan komt; iedereen is
welkom. Per slot van rekening
bestaat ook de stichting niet
louter uit Voorhouters".
tk hoorde van Joop Warmen
hoven dat in de nog jonge
stichting natuurlijk ook is na
gedacht over een eventuele to- EE
tale restauratie van Teylingen. EE
.Maar", zegt hij, „financieel is EE
iat natuurlijk voorlopig geen
laalbare kaart en eerlijk ge- EE
segd zien we dat ook nog niet EE
gebeuren. Je kan niet ver- EE
wachten dat het slot Teylin-
gen, dat in 1801 gedeeltelijk EE
werd gesloopt en vanaf die
tijd weer en wind heeft moe-
ten trotseren in een paar jaar
tijd weer in volle glorie zal zijn
hersteld. Maar de intentie is er
wel".
De zes, die het van de vrije weekeinde en de avonden moeten
hebben, hebben weliswaar voor de fundering van vloeren en
muren de hulp ingeroepen van de bouwonderneming V.d. Geeft
en ook nog wat metselaars ingeschakeld maar de rest doen ze
zelf, zo hoorde ik.
De zelfbouwers, waarvan er vijf in een huurwoning wonen en
één in het bezit is van een woonboot, hebben voor zover dat
mogelijk was hun eigen wensen in de ontwerpen voor hun
nieuwe woningen kunnen verwerken. Het zijn dus niet zes
dezelfde huizen. Er zijn verschillende keukens, bij de een is
de trap in de hal bij de ander in de kamer en men heeft ook
kunnen kiezen voor een open haard of niet.
Ik hoorde dat de zelfwerkzaamheid de stichtingskosten van de
zes huizen aanzienlijk heeft gedrukt waardoor bijna de hoogst
mogelijke rijkspremie verkregen kon worden. De zes Warmon-
ders hopen in juni van dit jaar hun huis te kunnen betrekken. De zelfbouwers in vergadering bijeen.
Marian van Klaveren, de slotvrouwe van de ruïne van Teylingen, die belangstellenden met een roeibootje
over de gracht zet. Haar schoonmoeder (links) heeft dat 40 jaar lang gedaan.
