VN-debat brengt
verdeeldheid
in Israël en
Arabische wereld
Lotto-winnaar: als politieman kun je niet
ineens zonder uitleg op grote voet gaan leven
Gemeenschappelijke kerkbouw
in praktijk niet gemakkelijk
Missieraad over Angola
KORTE METTEN
STROOM BEDELBRIEVEN BLEEF UIT
Drs. G. Kaandorp
secretaris LPO
PAGINA 10
LEIDSE COURANT
DINSDAG 13 JANUARI 1976
jj UI nrm iII I II.I.nil!tit in,i.i.i uii
aar in de ge- hem beperkt gebleven gel nu ook weer niet on- om contanten. Indachtig helemaal niet zal reage- ker en dan weet je wel schuil te blijven gaan. De heer Hoppenl
r <r«<i nttn tnt viif pvwnnhrpn mirlHallnlr tnt r)o Körlol omnor\f Hat ip nonit rrn nn hun vripndpliikp waar non in ctiltp ar. knl/nrt <4-.*
(Van een onzer verslag
gevers)
NISPEN - Lotto-win
naar J. Hoppenbrou
wers vindt zelf ook dat
hij er nog erg genadig
is afgekomen. De rayon
commandant van de po
litie in het Brabantse
Nispen haalde eind vo
rige maand vaak met
foto en al de voorpa
gina's van alle Neder
landse dagbladen door
dat hij als eerste hoofd
prijswinnaar in de ge
schiedenis van de Lotto
uit de anonimiteit te
voorschijn trad en zich
als een wat verlaat
kerstgeschenk het lieve
sommetje van ruim vier
ton in het openbaar
door Lotto-directeur
Lut liet uitreiken. Hij
nam het risico van de
bedelbrieven, die in dit
soort gevallen als vlie
gen op de stroop afko
men. De schade is voor
hem beperkt gebleven
tot vijf exemplaren.
De heer Hoppenbrou
wers heeft er zich niet
aan geërgerd; hij kan er
om blijven lachen, om
die mensen die er altijd
als de kippen bij zijn om
daadwerkelijk te delen
in het plotselinge geluk
van een ander. In een
van de brieven werd om
een DAF-je gevraagd.
Men wilde de geluksvo
gel nu ook weer niet on
middellijk tot de bedel
staf brengen. Een twee
de-hands wagentje zou
ook in dank worden af
genomen. Een ander zou
door bemiddeling van
de heer Hoppenbrou
wers graag een nieuwe
tv. willen ontvangen. De
drie andere briefschrij
vers wilden zelf uitma
ken hoe zij hun „vangst"
zouden besteden en
vroegen daarom alleen
om contanten. Indachtig
het gezegde dat je nooit
weet hoe een koe een
haas vangt lieten zij de
grootte van het bedrag
aan de Lottowinnaar
over. Op zo'n manier
zou het voor hen een
dubbele verrassing wor
den.
Wel, de verrassing voor
het vijftal wordt, dat de
heer Hoppenbrouwers
helemaal niet zal reage
ren op hun „vriendelijke
verzoeken". Een hunner
heeft hij inmiddels al
ontmaskerd als een bij
de politie in Bergen op
Zoom bekend staande
oplichter.
„Als ik mensen ga hel
pen met een gift dan doe
ik dat wel in Nispen zelf.
Als wijkagent wordt je
in de loop der jaren ook
zo'n beetje sociaal wer
ker en dan weet je wel
waar nog in stilte ar
moede wordt geleden",
aldus de Lottowinnaar,
die bij de uitreiking van
de hoofdprijs reeds het
hele dorp op de receptie
uitnodigde.
Hij geeft toe, dat hij er
geen enkel belang bij
had om zoals al zijn
voorgangers als Lot
to-hoofdprijswinnaar in
de veilige anonimiteit
schuil te blijven gaan.
„In een klein dorp als
Nispen zou zo iets toch
zo bekend zijn. Boven
dien, als politieman kun
je je niet veroorloven,
zonder nadere verkla
ring, ineens op grotere
voet te gaan leven." Hij
maakt er maar een
grapje van: „Ze zouden
nog gaan denken dat ik
door de onderwereld ge-
sponsord wordt".
De heer Hoppenbrou
wers bekent, dat naast
de vreugde het winnen
van de hoofdprijs ook
de nodige spanning
heeft gegeven. Dat is nu
een beetje gezakt, geluk
kig maar, want ik heb al
een paar hartinfarcten
achter de rug."
Wat hij met de vier ton
gaat doen weet hij nog
niet. Hij heeft een finan
cieel adviseur in de arm
genomen en die moet
het maar eens op zijn
gemak bekijken.
In ieder geval gaat de
winnaar met zijn vrouw
binnenkort wel een bui
tenlandse vakantie ma
ken. De eerste van zijn
leven. En voor de rest:,
rustig doorwerken, want
dat is gezond en dan
over drie jaar met pen
sioen.
De oude dag zit voor
hem ineens gebeiteld.
ai iITI
Als onderdeel van het troepenscheidingsakkoord trok Israël zich terug van de grote Sinai-passen. Israëlische militairen zien hier hoe Egyptische voertuigen materiaal aanvoe
ren voor een waarnemingspost.
TEL AVIV/BEIROET (Rtr) - Het debat in de Ver
enigde Naties over Midden-Oosten is begonnen als
een succes voor de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO. Na het historische interim-akkoord met Egypte
in september 1975 ziet Israël zich immers blootge
steld aan een toenemende druk om dit jaar tot zaken
te komen met de Palestijnen. En het succes van de
PLO om door te dringen tot de besprekingen binnen
de VN en aanvaard te worden als gesprekspartner,
heeft onder de Israëlische leiders tot een felle discus
sie geleid over de vraag of zij wel de juiste taktiek
gebruiken.
Er bestaat verdeeldheid onder hen die het bestaan
van een Palestijns volk verwerpen en hen die zeggen
dat Israël spoedig zijn bereidheid moet uitspreken om
te onderhandelen met Palestijnse leiders die het
geweld opgeven en de joodse staat erkennen. Het
enige dat men gemeen heeft is dat allen weigeren
rechtstreeks met de PLO in haar huidige vorm te
onderhandelen.
In publieke opinie en pers is men er evenwel niet
algemeen van overtuigd dat Israël er verstandig aan
doet het VN-debat te boycotten. Maar de regering
heeft geweigerd eraan deel te nemen, ondanks de
suggestie van haar grootste bondgenoot, de VS, dat
Israels afwezigheid tijdens het debat een omgekeerd
effect zal hebben.
In het land zijn stemmen opgegaan om de negatieve
gedragslijn op te geven en in plaats daarvan de bal
naar de Arabieren terug te spelen door openlijk te
verklaren waarover Israël bereid is te spreken en met
wie. Minister Peres van defensie vroeg om een „posi
tievere" benadering van de Palestijnse kwestie. Is-
raëls „nee" tegen de PLO zou niet alle Palestijnse
leiders moeten betreffen.
In het afgelopen jaar heeft minister Peres ook pogin
gen hervat om Arabische burgerlijke leiders op de
bezette westelijke Jordaanoever te interesseren voor
plannen voor meer plaatselijke autonomie. Zonder
veel succes overigens. Zijn collega van buitenlandse
zaken Jigal All on heeft weer zijn denkbeelden geuit
voor een verdwijning van een Israëlische bewind
met militaire waarborgen overigens op de westelij
ke oever. En zijn voorganger Abba Eban, die weer
probeert een politieke rol te gaan spelen, heeft ver
klaard dat het voor Israël niet voldoende is te zeggen
met wie het niet wil spreken.
Op een „ideologisch forum" van de arbeiderspartij
dat kort geleden werd gehouden, werden de gevestig
de opvattingen ook fel bestreden door Yitzhak Ben-
Aharon, oud-secretaris-generaal van de Histadroet
(vakbeweging), wiens meningen in grote maté' geëer
biedigd worden door de werkende klasse en bewoners
van de kibboets. Hij zei dat de joden van Israël niet
hoefden en niet wilden regeren over een miljoen
Arabieren in de in 1967 bezette gebieden. Uitvallend
aan het adres van de voorstanders van verdere joodse
nederzettingen op de westelijke oever en op de
hoogten van de Golan, zei Ben-Aharon: „Ik streef
naar de bevrijding van de joden, niet van het gebied".
De oud-minister van defensie, Mosje Dajan, vindt
daarentegen dat het recht van het Joodse volk zich
te vestigen in Bijbels Israël „onvervreemdbaar" is en
dat een terugtrekking van de wedstelijke oever een
historische fout met de ernstige consequenties zou
zijn. Het is onjuist te geloven dat de vestiging van
een Palestijnse staat op de westelijke oever het
vluchtelingenvraagstuk zou oplossen. „De palestijnen
die daar al wonen, zouden hen niet aanvaarden. De
vluchtelingen willen niets minder dan gaan wonen
in (de Israëlische steden) Jaffa, Haifa en Ashdod".
De aarzeling van de regering bij een recente poging
van orthodox-religieuze joden om een belangrijke
nieuwe nederzetting in Sebastia, in het bergachtig
centrum van de westelijke oever te vestigen, versterk
te veler mening dat het regeringsbeleid, op zijn minst,
slecht gedefinieerd is.
Diep verdeeld
Maar als zo vaak tevoren is ook de Arabische wereld
diep verdeeld. In de Palestijnse verzetsbeweging is
men het sedert de oktober-oorlog van 1973 niet eens
over de fundamentele benadering om het doel te
bereiken van het herwinnen van Palestina.
Libanon wordt in de afgelopen negen maanden ver
scheurd door een burgeroorlog die tegen de 10.000
mensenlevens heeft gekost en waarin de rechtervleu
gel beweert dat radicale arabische landen daartoe
hebben aangezet.
De belangrijkste scheur in de facade van arabische
eenheid is de gaping tussen arm en rijk, conservatief
en radicaal. Rechts staan de traditionele koningen en
emirs, met name koning Chaled van Saoedi-Arabië,
de opvolger van de vermoorde koning Feisal die de
onbetwiste leider van het Arabische conservatisme
was.
Op dezelfde lijn staan de emirs van de andere
olierijke golf-staten, die zoals Saoedi-Arabië een na
tionaal inkomen hebben dat in geen enkele verhou
ding staat tot hun aantal inwoners.
In het radicale kamp bevinden zich Irak, Syrië, Libië,
Algerije, Jemen en enkele commando-bewegingen.
Daarvan hebben Irak, Libië en Algerije belangrijke
inkomsten uit hun olieopbrengsten. Maar Libië is het
enige land dat niet al zijn oliegeld nodig heeft om
zijn inwoners uit de armoede te verheffen.
Wat de Libische leider Moeammar al-Gaddafi, met
zijn wonderlijke mengeling van orthodox-islamitische
vurigheid en radicaal socialisme, doet met zijn over
schot aan olie-inkomsten, is iets wat de arabische
conservatieve landen blijft bezighouden, zij beweren,
ofschoon een doorslaand bewijs in de meeste gevallen
ontbreekt, dat Libië verschillende linkse ondergrond
se groeperingen in rechtse arabische staten financiert
Wat de Sovet-Unie betreft: na enkele terugslagen in
het gebied in de afgelopen jaren kan het Kremlin
weinig illusies hebben dat het werkelijk zijn zoge
noemde arabische bondgenoten in de hand heeft
Landen zoals Egypte hebben zich nogal behendig
getoond in het verkrijgen van militaire en economi
sche hulp zonder zich verder te richten naar de
Russische politiek dan in hun zuiver nationale belang
is.
Egypte
Egypte neemt in feite een afwijkende positie tussen
beide groepen in. Met de grootste bevolking, die
sneller groeit dan de economie kan voeden en kleden,
zou het van nature het „progressieve" kamp lijken
te moeten behoren.
Maar sedert het er in geslaagd is in de oktober-oorlog
vaste voet in de Sinai te verkrijgen, heeft president
Anwar Sadat de toekomst van zijn land verbonden
aan zijn nieuwe verhouding met de V.S., een beleid
waarin hij krachtig' gesteund wordt door zijn finan
ciële baas, Saoedi-Arabië.
Deze bereidheid van Sadat het zoeken van minister
Kissinger van buitenlandse zaken naar een regeling
via onderhandelingen met Israël verder te steunen,
heeft geleid tot het conflict met Syrië, zijn bondge
noot in de oktober-oorlog.
President Hafez al-Assad in Damascus beschuldigt
Egypte ervan Syrië te verraden door een non-agres-
sie-overeenkomst met Israël als onderdeel van een
tweede troepenscheidingsakkoord in de Sinai. Andere
radicale arabische staten kritiseerden het akkoord
eveneens.
Vier radicale commando-groeperingen die het „afwij
zingsfront" vormen, met name het Volksfront voor
de bevrijding van Palestina onder leiding van dr.
George Habasj, schaarden zich achter Syrië en ver
klaarden zich tegen een regeling via onderhandelin
gen met Israël. Deze groepen hebben ook zeer veel
argwaan tegen de uitnodiging aan de PLO tot deelne
ming aan het debat in de Veiligheidsraad. Zij vrezen
dat dit een val is om de PLO te slepen naar onderhan
delingen met de Israëli's.
De vorming van het „afwijzingsfront" bevestigde een
reeds bestaande splitsing in de verzetsbeweging. Deze
zal in het debat in de veiligheidsraad worden verte
genwoordigd door de PLO. Ofschoon de PLO bereid
is tot de dood te vechten tegen Israël, sluit zij niet
uit een regeling te aanvaarden via onderhandelingen
die haar een Palestijnse staat op de westelijke Jor
daanoever en de Gaza-strook zou geven.
De PLO zou zo'n staat beschouwen als een middel
om haar uiteindelijke doel van ontmanteling van de
zionistische staat Israël te bereiken en die te vervan
gen door een wereldlijke staat Palestina, waarin
moslems, christenen en joden samen zouden kunnen
leven.
In het afgelopen jaar rijn er
in katholiek Nederland zeven
nieuwe kerken gebouwd, plus
een aantal kerkgelegenheden
in gebruik genomen. Daarbij
is het traditionele schema van
een eigen kerk voor de kath
olieke plaatselijke gemeen
schap weliswaar doorbroken,
maar minder ingrijpend dan
algemeen wordt aangenomen.
In de praktijk blijkt het niet
zo gemakkelijk om samen met
anderen een voorziening tot
stand te brengen, hetzij een
kerkgelegenheid in het kader
van wijk- of buurtcentrum,
dan wel een kerkvoorziening
met andere kerkgemeenschap
pen.
Dit wordt gesteld in een nota
van het Katholiek Sociaal Ker
kelijk Instituut over de kath
olieke kerkbouwactiviteiten in
het afgelopen jaar. Blijkens
deze nota is er in zeven geval
len sprake geweest van een
typisch eigen kerk, in drie ge
vallen van deelneming aan een
gemeenschapscentrum en in
één geval van een samenwerk
ingsproject met andere kerk
genootschappen.
De nieuwe kerkgebouwen zijn
veelal van bescheiden om
vang: 325 tot 350 zitplaatsen.
Hun gemiddelde stichtingskos-
ten liggen tussen vijfhonderd
duizend en vijfhonderdvijftig-
duizend gulden. Daarin zijn
niet de grondkosten begrepen,
die sterk uiteen blijken te lo
pen.
Op zes plaatsen werd voorts
een begin gemaakt met de
bouw van een kerkproject en
voor het jaar 1976 zijn elf
kerkprojecten in het voorbe
reidende stadium. In de mees
te gevallen gaat het ook hier
om een kleine, eigen kerkgele
genheid voor de katholieke
kerkgemeenschap. In twee ge
vallen is er sprake van een
duidelijk samenwerkingspro
ject met andere kerken (Lei
derdorp en Hazerswoude in
het bisdom Rotterdam) en in
twee gevallen van participatie
in een gemeenschapscentrum,
zoals in Hazerswoude (Rhij-
nenburch-Oost).
In acht gevallen werd voorts
een kerkgebouw aan zijn litur
gische bestemming onttrok
ken. In de meeste gevallen
gaat het om vrij grote kerken
van rondom de eeuwwisseling
in grote en middelgrote ste
den. In vijf van deze acht ge
vallen is of wordt vervangende
kerkgelegenheid tot stand ge
bracht.
Tien jaar geleden gaf de finan
ciering van de nieuwbouw de
meeste kopzorgen. Nu beteke
nen de onderhoudskosten een
zeer grote belasting. Deze zijn
snel gestegen. Bovendien is
een belangrijk deel van de
katholieke kerkgebouwen be
trekkelijk oud. Vooral de ker
ken van rond de eeuwwisse
ling vragen veel onderhoud.
De uitgaven voor nieuwbouw
zijn dan ook veel kleiner dan
die voor het totale onderhoud,
waarvoor in het afgelopen
jaar feitelijk ruim 38 miljoen
gulden is uitgegeven, waarvan
naar raming tien miljoen door
subsidie zal worden gedekt
De totale herbouwwaarde van
de ongeveer 1.800 katholieke
kerken kan worden geraamd
op meer dan veertig miljard
gulden. Stelt men het jaarlijk
se onderhoud op één procent
dan komt men voor 1975 aan
een bedrag voor onderhoud
van ruim veertig miljoen,
maar waarschijnlijk is dat te
laag. De algemene indruk is
dat er nogal wat parochies zijn
met achterstallig onderhoud.
Door de Nederlandse bisdom
men is inmiddels een omvang
rijk programma van onder-
houds- en restauratiewerken
voorbereid. Of dit kan worden
uitgevoerd hangt vooral af van
het feit of deze werkzaamhe
den kunnen worden aange
merkt als werkgelegenheids-
object in het kader van de
werkloosheidsbestri j ding.
Kerk
en
wereld
Het dagelijks bestuur van de
Nederlandse Missieraad heeft
een verklaring uitgegeven,
waarin de raad zegt rich „zeer
beslist" aan te sluiten bij alle
protesten tegen buitenlandse
inmenging in Angola. In de
verklaring noemt de missie
raad met name de protesten
van het „Komitee Kerken
voor Angola" en van de orga
nisatie voor Afrikaanse een
heid.
De verklaring van de missie
raad, de r.k. organisatie waar
in verschillende organisaties
op het gebied van missie en
ontwikkelingswerk samenwer
ken, is een antwoord op de
„oproep aan de kerken van
Nederland", op 21 december
gedaan door het „Komitee ker
ken voor Angola". De missie
raad plaatst bij deze oproep
de kanttekening, dat zij zich
wel wil aansluiten bij het pro
test tegen de buitenlandse in
menging, maar niet bij de op
roep tot steun aan de M.P.L.A.
Volgens de missieraad heeft
de r.k. kerk van Angola in
dezen zelf een genuanceerd
standpunt ingenomen. Zij laat
de christenen volkomen vrij in
hun keuze voor een partij.
„Door deze houding", zo zegt
de missieraad, „heeft de kerk
van Angola de laatste maan
den zich het lot van alle onder
drukten kunnen aantrekken,
en heeft ze zeer veel kunnen
doen voor de slachtoffers, van
welke partij deze ook waren."
De missieraad zegt dit stand
punt te respecteren en meent
de kerk van Angola te kort te
doen, als de raad alleen steun
en erkenning zou geven aan
één beweging.
Tot secretaris van het Lande
lijk Pastoraal Overleg (LPO)
van de r.k. kerkprovincie in
Nederland en tot ambtelijk
secretaris van de bisschoppe
lijke beheerscommissie (BBK-
agendacommissle en advies
college van de bisschoppen
conferentie) is per 1 januari
benoemd drs. G. A Kaandorp
te Nijkerk.
De heer Kaandorp is dertig
jaar oud en is geboren in Ca-
stricum. Na zijn middelbare
studie studeerde hij theologie
aan de katholieke universiteit
te Nijmegen. In december 1971
legde hij het doctoraal examen
theologie af met als specialisa
tie godsdienstfenomenologie
en godsdienstfilosofie. Van
1970-1971 was hij katechese-
docent aan de scholengemeen
schap NEBO-Marienbosch te
Nijmegen en vanaf 1971 was
hij werkzaam als stafmede
werker/vormingsleider bij het
katholiek militair vormings
centrum „Vlasakkers" te
Amersfoort
Bisschop Bluyssen van Den
Bosch wil praten met verte
genwoordigers van de Lam-
bertusgemeenschap in Eind
hoven, aldus een woordvoer
der van het bisdom. Gespro
ken zal worden over de inte
gratie van de Lambertusparo-
chie in de parochie Gestel-
Zuid zonder dat daarbij de
sluiting van de Lambertus-
kerk voorop staat. Wanneer
het gesprek zal zijn is niet
bekend. Mgr. Bluyssen is met
vakantie. Het nu al vier jaar
durende conflict ontstond
toen de bisschop besloot de
Lambertuskerk te sluiten en
de parochie op te nemen in de
grotere parochie Gestel-Zuid.
Nadat enige tijd geleden diplo
matieke betrekkingen zijn
aangeknoopt tussen de Heilige
Stoel en de staat Koeweit
heeft de eerste Koeweitse am
bassadeur zijn geloofsbrieven
aan paus Paulus aangeboden.
Het is de zesenveertigjarige
Essa Hamad al Hamad, die
zei, dat de betrekkingen tussen
zijn land en het Vaticaan „soli
de rusten op gemeenschappe
lijke humanitaire grondbegin
selen en idealen".
Tot voorzitter van het aposto
laat voor de Oosterse kerken
is benoemd pater dr. E. van
Montfoort A.A. te Boxel. Hij
volgt in deze functie prof. dr.
J. P. M. van der Ploeg O.P.
op. De bisschoppen hebben de
benoeming, gedaan door het
bestuur van het apostolaat,
bevestigd.
Kardinaal James Freeman,
aartsbisschop van Sydney
heeft een beroep gedaan op de
ouders van leerlingen in de
hogere klassen van de middel
bare school om, samen met de
autoriteiten, het gebruik van
drugs onder de schooljeugd te
bestrijden. Volgens de kardi
naal gebruiken alleen al in de
staat Nieuw Zuid Wales (4,7
miljoen inwoners) meer dan
veertienduizend leerlingen van
de middelbare scholen gere
geld marihuana en andere
drugs, waaronder heroine. Het
aantal jeugdigen onder de
twintig jaar, dat zich voor de
rechter heeft moeten verant
woorden is in één jaar tijd
meer dan verdubbeld tot bijna
1900.
Het aantal priesterstudenten
in Polen is met 169 gestegen
tot 4.385. In de loop van vorig
jaar zijn er 606 nieuwe pries
ters gewijd, 455 seculiere en
151 reguliere.
Tot nieuwe vice-president van
de pauselijke raad Cor Unum,
die de hulpverlenende organi
saties van de kerk coördineert,
heeft paus Paulus benoemd de
vroegere aartsbisschop van
Cotonou, Bemardin Gantin.
Hij volgt de Spanjaard Ramon
Torrella Cascante op, die in
verband met de benoeming
van kardinaal Willebrands tot
aartsbisschop van Utrecht, be
noemd werd tot vice-president
van het secretariaat voor de
eenheid der christenen.
