Kerncentrale Kalkar
mogelijk alleen voor
wetenschappelijk doel
CcidocSourofit
FILM OVER SS-MASSAMOORD
NA PROCES TERUG IN ROME
DE CARVALHO IN
RANGTERUGGESTELD
Isabel Peron blijft president
VS-Senaat blokkeert
hulp aan Angola
Arrestatie in
moordzaak
Spreeuwenberg
Hondevuil
dwingt tot
hink-stap-
sprong"
Starfighter neergestort
ZATERDAG 20 DECEMBER 1975 LEIDSE COURANTPAGINA 7
De in Milaan omgekomen Neder
landse vrachtautochauffeur, Gijs-
bert van Eijk.
Chauffeur drukt
collega dood
met vrachtauto
MILAAN (AP) - Een Neder
landse vrachtwagenchauffeur is
in Milaan in de nacht van don
derdag op vrijdag om het leven
gekomen toen een vrachtauto
van een landgenoot hem dood
drukte tegen een muur, aldus
heeft de Italiaanse politie giste
ren bekend gemaakt. De dode
was de 49-jarige Gijsbert van
Eijk. De andere chauffeur, die
na het ongeluk wegvluchtte met
zijn voertuig is nog niet geïden
tificeerd.
Drie andere Nederlandse chauf
feurs zijn door de politie aange
houden om te worden onder
vraagd.
Volgens de politie waren de
twee chauffeurs nadat zij samen
hadden gegeten, gaan ruziën.
Ineens sprong een van de chauf
feurs op, ging zijn wagen in,
reed weg en drukte daarbij Van
Eijk tegen de muur dood.
(Van onze correspondent
Frans Wennekes)
BONN De kernreactor van
Kalkar, die ook in Nederland
heftig omstreden is, zal moge
lijk alleen maar voor weten
schappelijk onderzoek en niet
voor het opwekken van elec-
triciteit worden gebruikt. De
ze plannen zijn in de regering
van Noordrijn- Westfalen ge
rezen, nadat er de laatste tijd
steeds meer gewaarschuwd
wordt voor de omvang van de
gevaren voor de gezondheid,
die tot nu toe kennelijk sterk
werden onderschat.
Ook berichten over schade
aan de gezondheid, die erfelijk
zijn, hebben de regering in
Dïisseldorf bewogen de bouw
van kerncentrales opnieuw
kritisch te overwegen. Men
denkt er hier bij vooral aan
geen kerncentrales meer in
dichtbewoonde gebieden te
plaatsen. In het kader van de
ze herziening zal waarschijn
lijk de voorgenomen kerncen
trale van Wezel, eveneens on
der de rook van Nederland,
moeten sneuvelen. Aangezien
men in Kalkar met de bouw
reeds tamelijk ver gevorderd
is, overweegt men de kern
reactor als studieobject te ge
bruiken. Zqals dat ook iri Ju-
lich nog steeds het geval is.
De bezwaren tegen kerncen
trales zijn in regeringskringen
van Dïisseldorf aanzienlijk ge
groeid door het ongeluk in een
dergelijk gebouw van enige
weken geleden in Zuid-Duits-
land, dat ernstiger blijkt te
zijn geweest dan men aanvan
kelijk had aangenomen en
door de genoemde waarschu
wingen. De minister van eco
nomische zaken in Dïisseldorf,
het FDP-lid Horst Riemer gaf
openlijk toe, dat hij zelf ook
„bepaalde gevaren" ziet Dit
geldt o.a. voor Kalkar. Ook de
voorzitter van de sociaal-de
mocratische fractie in de Dus-
seldorfse Landdag wil het
energie-concept opnieuw gron
dig bestuderen, omdat er,
zoals hij zei, talrijke dingen
nog niet opgehelderd zijn.
Hiertoe behoren de nog niet
opgeloste problemen van het
veilige transport van radio-ac
tief afval en het opslaan hier
van, terwijl men ook de maat
regelen tegen overvallen van -
kerncentrales en tegen dief
stallen nog als onvoldoende
beschouwt.
Nieuwe
postzegel
Een van Spanje's
nieuwe postzegels
met koning Juan
Carlos en zijn echt
genote koningin
Sophia.
WASHINGTON De Amerikaanse Senaat heeft gisteren met
54—22 stemmen een amendement van senator John Tunney aange
nomen waardoor de Amerikaanse militaire hulp aan anti-Sovjetpar
tijen in Angola wordt afgesneden ondanks zware druk van het
Witte Huis om die hulp voort te zetten.
Het amendement verbiedt dat ook maar iets van de 112,4 miljard
dollar voor defensie als geheime hulp naar Angola gaat De
president had op stemming aangedrongen nadat aanvankelijk was
besloten daarmee tot na het kerstreces te wachten.
KERSTVIERING
In de kazerne van de koninklijke
marechaussee in Soestdijk hebben
de koninklijke familie en het perso
neel van Soestdijk de traditionele
kerstviering gehouden. Links (van
links naar rechts): koningin Julia
na, prins Bernhard, prinses Mar
griet. prins Pieter Christiaan en mr
Pieter van Vollenhoven. Foto
rechts, eveneens van links naar
rechts: prinses Beatrix, prins Con-
stantijn, prins Claus, prins Johan
Friso en prins Willem Alexander.
Abortus
ALS INITIATIEFNEMERS VAN EEN EIGEN WETSONTWERP
over abortus hebben de christen-democratische Kamerleden me
vrouw Van Leeuwen en dr. Van Schaik alle tijd genomen om te
antwoorden op de schriftelijke kritiek van de Kamerfracties.
Terecht; want grondig en zorgvuldig moesten ze ingaan op vragen
en contra-beweringen. Hun memorie van antwoord - eind vorige
maand verschenen - is een stuk dat een even zorgvuldige behande
ling vereist In de politieke discussie tot dusverre is wel eens
gezwaaid met argumenten die te snel aan God's wet de rechten
van de vrouw, het welzijn van het kind en zedelijke opvattingen
van het volk ontleend werden.
De twee CDA-politici laten blijken, dat voor hen de oplossing van
het abortusvraagstuk niet aan bekende axioma's is ontleend; ze
hebben met het probleem moeten worstelen, moeten wikken en
wegen om tot een voorstel te komen waarin de rechten van de
mens (maar dan van elke mens) geëerbiedig worden, zonder dat
aan de zedelijke opvattingen van een groot deel van de Nederlandse
bevolking geweld wordt aangedaan.
EEN COMPROMIS IS DAN ONVERMIJDELIJK Voor degenen
bij wie eerbiediging van elk menselijk leven voorop staat, is dit
gelegen in de aanvaarding van een wettelijk uitgangspunt: dat
wetsbepalingen en daaraan ontleende strafsancties alleen maar
zinvol zijn als ze de geestelijke draagkracht van het volk niet te
boven gaan. Dit kan ook voor opvattingen van christelijke politici
een worsteling betekenen met uitgangspunten. Zeker als hierbij
nog komt, dat zelfs de kerkgenootschappen in de praktijk bij het
meten van marges tot afwijkende conclusies komen. Een vorig jaar
verschenen rapport van het hervormde kerkgenootschap liet voor
abortus meer ruimte dan de eerder uitgegeven brief van de
Nederlandse bisschoppen. Hoewel - wat wel eens vergeten wordt
- ook de hervormde synode dichter bij het „abortus, neen, tenzij...."
staat dan bij het „abortus, ja, tenzij..." van het socialistisch
initiatiefwetsontwerp.
Tegen tweëerlei vorm van kritiek hebben de initiatiefnemers zich
in hun memorie van antwoord moeten verweren: parlementariërs
die vinden dat zij niet ver genoeg gaan en collega's naar wier
mening het CDA-voorstel ook inbreuk maakt op de beginselen van
het Evangelie.
In een volgende beschouwing komen we terug op eerstbedoelde
kritiek; we vatten nu nog eens samen wat dr. Van Schaik c.s.
repliceert op vragen van Kamerleden die vinden dat ook hij te
ver gaat en vragen waarom het CDA zich niet beperkt tot
aanvulling van de bestaande wetten. Onzes inziens vragen waarop
het antwoord te meer belangrijk is, nu uit opiniepeilingen blijkt
hoe een meerderheid van de Nederlandse burgers afwijzend staat
tegenover het soepel toelaten van abortus.
MEVROUW VAN LEEUWEN EN DR. VAN SCHAIK STELLEN:
„Met simpele aanvullende wetsbepalingen kan niet worden vol
staan, omdat jurisprudentie en vervolgingsbeleid niet meer toerei
kend zijn voor het doel van de wet: beschermwaardigheid van het
menselijk leven in ontwikkelingsgoed formuleren en met de nodige
waarborgen omringen. Het gaat enerzijds om een hernieuwd
reveille ten aanzien van medemenselijkheid en rechtvaardigheid
voor het ongeboren leven; anderzijds om een noodzakelijk scherpe
re formulering waardoor de strafrechter, als dit nodig is, inderdaad
kan ingrijpen. Daarbij moeten ook strafuitsluitingsgronden zodanig
geformuleerd zijn, dat aan de werkelijk echte nood van een vrouw
tegemoet kan worden gekomen..."
Een standpunt dat dus ook puur menselijk uitgaat van heel andere
gronden dan de „baas-in-eigen-buik"-theorie van fervente abortus
voorstanders. Met hun voorstel hopen de CDA-Kamerleden ook
instemming te krijgen van burgers, volksvertegenwoordigers in het
bijzonder, die Christus niet belijden maar volgens algemeen zedelij
ke beginselen terzake van de rechten van het ongoren leven tot
een zelfde slotsom komen.
GOEDE HOOP OP
TERUGVINDEN
BREUGHELS
MAASTRICHT (ANP) - De po
litie van Maastricht heeft goede
hoop dat de vijf gestolen schil
derijen van Jan en Pieter
Breughel binnenkort boven wa
ter zullen komen. De kostbare
doeken werden twee weken ge
leden gestolen bp de internatio
nale kunstbeurs „Pictura" in
Maastricht
Er zijn in totaal drie mannen
aangehouden die bij de inbraak
in de Euro-hal betrokken moe
ten zijn geweest. Twee verdach
ten hebben inmiddels bekend,
dat zij de inbraak hebben ge
pleegd, maar zij zeggen niet te
weten waar de schilderijen zijn
gebleven.
ROERMOND (ANP) - De rijk
spolitie te Horst heeft gisteren
de 35-jarige Mathias D. uit deze
plaats aangehouden in verband
met de dood van de 68-jarige
alleenwonende L. Spreeuwen-
berg uit Hegelsom-Horst.
De laatste werd afgelopen zon
dag met wondjes aan hoofd en
een oog dood in zijn boerderij
aangetroffen. Bovendien ver
toonde de hals van de man teke
nen van zeer ernstig geweld aan
de hals. De sectie heeft uitgewe
zen dat de man door verstikking
om het leven gekomen. De ver
dachte Mathias D. werd aange
houden nadat hij de begrafenis
van het slachtoffer had bijge
woond.
OVERVALLER
NEERGESCHOTEN
Een scherpschutter van de Franse
politie heeft gisteren de 19-jarige
Franse Canadees Serge Cachat
neergeschoten, die na een misluk
te overval op een bank in Thonon-
les-Baines (Frankrijk), twee gijze
laars op zijn vlucht had meegeno
men. Cachat had zich voor de
overval uitgedost als een vrouw.
Hij vluchtte, in het bankgebouw
naar de achteruitgang met mede
neming van twee gijzelaars, toen
het alarmsysteem in werking werd
gezet. Hij kreeg, na onderhandelin
gen een auto om naar de haven
te gaan om vandaar te proberen
over het Meer van Genève te ko
men. Hij werd door een scherp
schutter door het hoofd gescho
ten. Zijn toestand is kritiek. Op de
foto Cachat (midden) met zijn bei
de gijzelaars.
LISSABON (Reuter) - Twee
Porutgese generaals zijn gede
gradeerd als gevolg van de
linkse rebellie van vorige
maand en een gewezen minister
van onderwijs is gearresteerd.
Otelo Saraiva de Carvalho, de
radicaal-linkse commandant
van de ontbonden veiligheids
dienst Copcon, is gedegradeerd
tot majoor, de rang die hij had
toen hij de coup leidde waar
door anderhalf jaar geleden de
oude, rechtse dictatuur ten val
werd gebracht
Carlos Fabiao is teruggezet in
de rang van luitenant-kolonel,
de rang die hij bezat voordat hij
tot generaal werd bevorderd
toen hij het opperbevel van het
leger overnam.
De degradaties zijn meegedeeld
in een niet eerder gepubliceerde
resolutie die 27 november door
de militaire revolutionaire raad
is aangenomen.
Volgens een woordvoerder van
het opperbevel is de gearres
teerde minister majoor Jose
Emilio da Silva, die een half
jaar lang deel heeft uitgemaakt
van het kabinet van de pro-com
munistische generaal Vasco
Goncalves.
Bevelen voor de aanhouding
van majoor Silva en andere mi
litaire ministers van de rege-
ring-Goncalves zijn na de mis
lukte opstand van vorige maand
uitgevaardigd.
Luitenant-kolonel Amao Metelo,
een gewezen vice-premier, is al
in arrest en generaal Goncalves
is zelf ontslagen uit de functie
van hoofd van het instituut voor
hogere defensiestudies. Twee
voormalige leden van de raad
van de revolutie, die grotere be
voegdheid heeft dan de rege
ring, bevinden zich eveneens in
arrest.
BUENOS AIRES (AP) De opperbevelheb
ber van het Argentijnse leger Jorge Videla
heeft de eis van een aantal opstandige
luchtmachtofficieren van de hand gewezen
om Isabel Peron als president te vervangen.
Hij deed echter wel een dringend beroep
op het Congres tot snelle actie om een einde
te maken aan de nu drie dagen durende
crisis.
Videla en drie andere bevelhebbers van het
leger kwamen gisteren in spoedzitting bijeen
met de 44-jarige president en haar kabinet
en een aantal partijleiders. De commandan
ten verlieten later de vergadering en hielden
apart een andere bespreking.
Eerder op de dag zorgden vijf vliegtuigen
voor enige opschudding toen zij rond het
middaguur laag boven het roze privé-paleis
van de president cirkelden.
Even na het middaguur lieten de autoritei
ten de internationale luchthaven Ezeiza slui
ten.
De opstandige officieren hielden inmiddels
nog steeds de luchthaven Jorge Newbery,
bezet, evenals de bases Moron vlakbij de
hoofdstad en Plumerillo, bij Mendoza aan
de voet van het Andesgebergte.
Regeringstroepen hebben de bezette bases
omsingeld maar er was geen sprake van
vuurgevechten en in het gebied rond de
hoofdstad met zijn acht miljoen inwoners
was er van de opstand eigenlijk nauwelijks
iets te merken.
IADVERTENTIE J
Als u 65+ bent,
wordt 'n bioscoopje pikken
nog aantrekkelijken
Met: PAS 65.
U hebt er nu de tijd voor en vaak
kost 't u ook minder. Met PAS 65.
Geldig vanaf 1 december.
Uw gemeente laat u weten hoe u 'm
kunt krijgen. De prijs? Niet meer
dan f6,50. Wilt u meer informatie?
Vraag't bij uw gemeente.
Pas voor uw plezier.
(Van onze correspondent Frans Wijnands)
ROME - Defilm „Rappresaglia" (represaille) is
terug in de Romeinse en andere Italiaanse biosco
pen. De koelbloedige massamoord op 335 onschul
dige Italiaanse mannen, met nekschoten gedood
door wraaknemende SS'ers in 1944 - is opnieuw
in een twee uur durend filmverhaal te zien. Het
lijkt erop alsof de producenten - uit publiciteit-
soogpunt - gewacht hebben op het slot van het
proces tegen de scenario-schrijver, de regisseur
en de producent van deze film, die onlangs alle
drie (voorwaardelijk) tot gevangenisstraffen ver
oordeeld werden. Wegens belediging van de nage
dachtenis van paus Pius XII.
Twee jaar heeft het proces geduurd en nog is het
„nietes-welles"-spel niet afgelopen, want de veroor
deelden zijn prompt in hoger beroep gegaan tegen
deze uitspraak. Ook al veroordeelde een Romeinse
rechtbank de drie beklaagden, de knellende vraag
„wist Pius XII wel of niet bijtijds van een vreselij
ke SS-represaille en had hij die kunnen voorko
men?", blijft eigenlijk onbeantwoord.
Jaren geleden was de Amerikaanse schrijver-histo
ricus Robert Katz getuige van een sobere, jaarlijk
se herdenkingsplechtigheid op de begraafplaats
van Fosse Ardeatine. In die voormalige mergel
groeve, aan de rand van Rome, staan in een
ontroerend mausoleum 335 eendere graftomben
voor de onschuldige slachtoffers, Romeinen, opge
pikt van de straat of „geselecteerd" uit de toenter
tijd overvolle gevangenissen. Ze werden gedood,
omdat de dag tevoren bij een aanslag van verzets
strijders in het hartje van Rome op een compagnie
SS'ers 33 nazi's werden gedood.
Katz werd geboeid door die gruwelijke historie
waarover - merkwaardig genoeg - in Italië zelf niet
zo bar veel geschreven is. Hij combineerde zijn
speurzin en schrijverstalent, en werkte jarenlang
aan zijn boek „Morte a Roma".
Hij memoreerde de feiten, voerde mondelinge
getuigen op en citeerde archiefstukken, en tenslot
te concludeerde hij voorzichtig dat de massa-re
presaille misschien voorkomen had kunnen wor
den als het Vaticaan, als de paus persoonlijk, actie
had genomen, en bij voorbaat geprotesteerd zou
hebben.
Katz kwamtot de stelling dat de paus op de
hoogte zou zijn geweest van „een vreselijke wraa
kactie van de Duitsers".
Dit detail is in de film breed-uitgesponnen. Robert
Katz werkte mee aan het scenario van de door
Cosmatos geregisseerde film, die geproduceerd
.werd door Carlo Ponti, de man van Sofia Loren.
Een nicht van paus Pius XII, gravin Rossignani,
vond deze passage in boek en film beledigend en
lasterlijk en klaagde het schrijvend en filmend trio
aan.
SS-officieren
Twee voormalige, nog in leven zijndeSS-kolonels,
hebben in de gruwelijke represaille van 1944 een
hoofdrol gespeeld: Herbert Kappler en Eugen
Dollmann. De eerste - in de film speelt Richard
Burton de rol van Kappler - zit nog altijd gevan
gen in de fort-gevangenis van Gaeta, tussen Rome
en Napels. Kappler was indertijd verantwoordelijk
voor de massa-moord. Hij beweert nog altijd - ook
onlangs nog, tegen de Italiaanse rechters - dat hij
zijn orders rechtstreeks van het hoofdkwartier van
Hitier kreeg met de bepaling, alles zo snel mogelijk
uit te voeren.
Dollmann, onbelemmerd vrij en woonachtig in
München, is in de loop van het proces gehoord
door het Romeinse hof dat daarvoor speciaal naar
Duitsland reisde. Dollmann zegt, dat als paus Pius
al op de hoogte is gebracht van een represaille-ac
tie, dat hij het dan toch waarschijnlijk te laat
geweten heeft
Dollmann zou - strikt privé - zijn vage vermoedens
van een wraakoefening kort na de aanslag op de
Duitse SS-colonne, hebbn overgebracht aan pater
Pfeiffer, die indertijd een sleutelpositie innam
tussen Nazi-Duitsland en de paus. Pater Pfeiffer
kwam kort na de oorlog bij een verkeersongeval
om het leven, en daarmee verdween de allerbe
langrijkste figuur in dit drama.
Het Vaticaan blijft ontkennen, dat Pius bijtijds op
de hoogte is gebracht de nog levende SS-officie
ren geven geen oplossing, de archieven blijven
gesloten en de doorslaggevende getuigen zijn dood.
Niettegenstaande de onzekerheid eiste de openba
re aanklager - overigens een zoon van de militaire
rechter die na de oorlog Kappler tot levenslang
veroordeelde - zware straffen. Die zijn ook uitge
sproken, maar voorwaardelijk. En intussen is ae
veroordeelde film schielijk teruggebracht in de
Romeinse bioscopen, kennelijk bedoeld als een
onverwachte Kerst-surprise. Maar de Romeinen
zorgen nog niet voor doorslaande kassuccessen.
De heer Luyken „hinkstapsprong-toe- geschiedt de enige
sprak, in verband risme". remedie. „De „hond
met „een nog steeds Naar zijn oordeel is in-de-goot-actie" al-
groeiende hoeveel- het opleggen van for- leen blijkt onvoldoen-
heid hondevuil in de- se boetes, zoals dat in de te zijn", aldus de
ze goede stad", van vele andere landen heer Luyken.
DEN HAAG (ANP).— Een starfighter van de koninklijke lucht
macht is gisteren neergestort tussen Veghel en Dinter in Brabant
Het toestel, afkomstig van de basis Volkert kwam terecht in het
vrije veld.
Het was een Starfighter van het type TF-104. de twee-persoons
trainingsversie van de jager. Beide inzittenden, die een trainings-
vlucht uitvoerden, wisten zich via de schietstoel te redden. Zij zijn
ongedeerd.
AMSTERDAM
(ANP) „Er zijn
concrete aanwijzin
gen dat er voor vele
tonnen aan zaken
doen, verloren gaat
omdat buitenlandse
reisbureaus het op
grond van de erger
lijke vervuiling van
Amsterdam door
honden laten afwe
ten". Dit zei de heer
A. F. Luyken, direc
teur van de VW
Amsterdam, op de
gisteren gehouden
jaarvergadering van
deze organisatie.
