Financiering ernstig knelpunt voor veel beginnende tuinders UIT LEI-ONDERZOEK BLUKT Westlandse tuinbouw bleef hele geschiedenis AANVOER WINTERGROENTEN NEEMT SNEL TOE BLOEMENTEELT „IN RUSTIGER WATEREN" DECEMBER BELANGRIJK VOOR BOLLENVAK Nederlands-Duits landbouwkundig onderzoek GROENTE, FRUIT, BLOEMEN EN BOLLEN COUHAiN i'/. DEN HAAG Voor veel jon ge beginnende glastuinders vormt de financiering van de bedrijfsoverneming of stich ting van een nieuw bedrijf een ernstig knelpunt. De ge ringe mogelijkheden om ver mogen te vormen in de perio de voorafgaande aan het zelf standig ondernemerschap enerzijds en de mede door de inflatie sterk toegenomen ver mogensbehoefte voor de fi nanciering van een glasbe- drijf anderzijds, maken dat de financiële positie van de jon ge beginnende ondernemers bijzonder kwetsbaar is. Ten einde inzicht te krijgen in de financiële positie van begin nende glastuinders, heeft het Landbouw-Economisch Insti tuut een onderzoek ingesteld op 122 bedrijven met 136 on dernemers, die begonnen zijn in de periode mei 1972 mei 1973. Uit het onderzoek blijkt dat bijna alle ondernemers (93%) vóór de overneming op het ouderlijk bedrijf werkzaam zijn geweest, waarbij door een derde deel van deze onderne mers met de ouders in firma- verband is samengewerkt De overige ondernemers (7%) heb ben op een niet-ouderlijk tuin bouwbedrijf gewerkt. De meeste ondernemers (77%) hebben het bedrijf van ouders overgenomen, waarbij onge veer een derde vóór de overne ming als firmant reeds mede eigenaar was van het bedrijf; 16% heeft het bedrijf van an dere (niet-ouders) overgeno men en slechts 7% heeft een totaal nieuw glastuinbouwbe drijf opgezet. Vermogenspositie Daar bijna alle ondernemers op het ouderlijk bedrijf ge werkt hebben, was de belo ning voor de geleverde arbeid de belangrijkste bron voor de vermogensvorming. De om vang van het gevormde ver mogen vlak vóór de overne ming hangt sterk af van het feit of er al dan niet een sa menwerkingsverband met de vader was (vermogen 79800,- resp. 27900,-). De vermogenspositie van hen die geen samenwerkingsver band met de vader hadden vertoont een duidelijke rela tie met de wijze van beloning op het ouderlijke bedrijf. De meeste ondernemers (61%) hebben niet veel meer dan zakgeld naast kost en inwo ning ontvangen. Het door deze groep gevormde vermogen 19500,-) was aanzienlijk la ger dan dat van de onderne mers (31%) die op c.a.o.-basis werden beloond 38600,-). Degenen die een bepaald winstdelingssyteem ontvingen (8%) hadden een vermogen ge vormd van 50300,-. Het gemiddelde eigen vermo gen vóór de overneming van 43200,- is op zich nog niet zo gering, maar tussen de onder nemers zijn de verschillen zeer groot: 51% heeft minder dan 30000,- en 24% heeft zelfs minder dan 10000,-. De ondernemers die vóór de overneming geen samenwerk ingsverband met de vader hadden, hebben bedrijf voor deliger kunnen overnemen, dan degenen die dat wel had den. De ondernemers die op het ouderlijk bedrijf slechts zakgeld ontvingen, zijn hier door bij de overneming ge deeltelijk gecompenseerd via een relatief lage overneming- sprijs. De indirecte schenking kwam bij degenen die een nor male beloning ontvingen in veel mindere mate voor. Na de overneming Van het totale vermogen ge middeld per bedrijf 267000,- was 38% eigen vermogen 101600,-). Van alle bedrijven had 33% een solvabiliteit klei-, ner dan 30%, 47% tussen 30 en 50% en 20% groter dan 50%. De Rabobank en familieleden waren met 59, resp. 32% van het totale vreemde vermogen de belangrijkste kredietgevers. Het aandeel van banken en overige kredietinstellingen in de totale aflossings- en rente verplichtingen bedroeg 69%. Wat de leningen van familie betreft, was op slechts 58% van de onderzochte bedrijven een looptijd overeengekomen. Waar dit het geval was waren de aflossingsregelingen overi gens bijzonder soepel. Het ren tepercentage van familielenin gen was gemiddeld 26% lager dan van bankleningen. De to tale renteverplichtingen per 100 m2 staand glas waren op de bedrijven van de pas be gonnen ondernemers 50% ho ger dan op reeds jaren be staande bedrijven. WESTLAND - "Het Westland heeft geschiedenis geschreven op het gebied van de tuin bouw. In de laatste twee eeu wen heeft zich hier een ont wikkeling voorgedaan van vollegronds groenteteelt en fruitteelt naar zeer intensieve glascultures. De fruitteelt is ondertussen nagenoeg ver dwenen terwijl de bloemen teelt in snel tempo een groot terrein heeft veroverd. Op welk tijdstip we de Westland se tuinbouw in het verleden ook bekijken, het blijkt steeds een moderne vorm van tuin bouw te zijn." Zo besluit P. J. ter Laak zijn pasverschenen boekje "Europa's tuin. De de geschiedenis van de tuinbouw in het Westland" waarin hij een aantal facetten uit het ontstaan en de ontwikkeling van deze tuinbouw heeft op getekend. "De tuinbouw in het Westland heeft in de vij fenzeventig jaren van deze eeuw een zeer sterke ontwik keling doorgemaakt," aldus de heer Ter Laak "en tenge volge daarvan is het Westland ongetwijfeld het bekendste tuinbouwgebied van Europa geworden. Bovendien is dit district nog steeds het groot ste aaneengesloten areaal van glastuinbouw in de wereld." Niet volledig Met opzet heeft de heer Ter- laak gekozen voor de vorm, waarin bepaalde onderdelen in vertellingen aan de orde komen. Het is dan ook beslist geen volledige studie van de Westlandse tuinbouw, maar een bundeling van eerder ver schenen artikeltjes van de schrijver over bepaalde onder werpen uit de historie van de Westlandse tuin. Deze versche nen ondermeer in de jaren 1963 en 1964 in het vakblad "Groenten en Fruit" onder de titel "De tuin van 1899", bij gelegenheid van het vijfenze ventigjarig jarig bestaan van de Bond Westland. Voorts werden bijdragen geplaatst in de jaren 1970 en 1971 in de Westlandse editie van dagblad Het Binnenhof onder de titel "Uit Grootvaders Tuin." Oude foto's Het boekje, dat werd uitgege ven door de Europese Biblio theek in Zaltbommel, bevat tal van oude foto's, die de deskun dig beschreven ontwikkelin gen in de tuinbouw illustreren. De heer Ter Laak beschrijft onder meer het ontstaan van de tuinbouw in het Westland, hoe de tuinderijen van hon derd jaar geleden er uitzagen en de noodzaak, dat ze "aan goed vaarwater gelegen" moesten zijn. Hij vertelt over de samenstelling van de grond, de meest gebruikte meststoffen ("Schiedammer") en de gewassen die men teel de, waarbij een apart hoofd stuk gewijd is aan de asper ges, eens een delicatesse van Westlandse bodem. Ook de oogst - waarbij onder meer de kinderarbeid om de hoek komt kijken - en de drukte, die daarbij ontstond in de maan den juni, juli en augustus vindt men in het boekje terug. Druiventeelt Uiteraard komt ook de drui venteelt, waardoor het West land bekend werd als druiven land, ter sprake. Het gebruik van glas heeft ervoor gezorgd, dat deze teelt steeds meer kan sen en mogelijkheden kreeg. De heer Ter Laak beschrijft het gebruik van de veiling schuit voor rouw- en trouw- vervoer, de watervoorziening met gieters en handpompen, het gebruik van gereedschap pen en de natuurlijke plagen waarmee de tuinbouw te kam pen had. De opkomst van de tomaat ("pontamoers") is een verhaal apart, evenals de ontwikkelin gen in de verpakking van de prodükten. Ook over de werk nemers in de tuinbouw schrijft de heer Ter Laak: "De werk dagen, die men maakte waren als regel erg lang. Er werd gewerkt van zonsopgang tot zonsondergang. Op zaterdag werd er zelfs nog tot na zes uur in de namiddag gewerkt. En dat voor slechts een luttel aantal guldens per week. Wat dat betreft is het werk in de tuinbouw heel wat draaglijker geworden, zowel naar de duur van de arbeid als naar de zwaarte van het werk. Boven dien is nu ook de beloning op een menswaardig niveau geko men," zo schrijft hij. In het boekje krijgt ook het veilingwezen zoals de eerste veiling in Honselersdijk de aandacht P. J. ter Laak: "De" belangrijkste factor in de ont wikkelingsgang is echter de mens zelf geweest. De West landse tuinder heeft een groot aandeel in de tuinbouwge- schiedenis van zijn streek ge had. Hij is ongetwijfeld de be palende grootheid in het sa menspel van factoren geweest. Door zijn toegewijdheid en noeste ijver heeft hij de strijd tegen de misoogsten en tegen slagen kunnen winnen." Evenals alle boekjes van de Europese Bibliotheek is ook dit fraai uitgevoerd, hetgeen ook in de prijs tot uitdrukking komt 19,50). Het aantrekke lijke van het boekje, dat 120 bladzijden en eenendertig hoofdstukken telt, is ongetwij feld dat de schrijver zich niet heeft laten verleiden zijn oor spronkelijke stukjes aaneen te breien tot een lopend geheel, maar ze heeft gehandhaafd in de vorm, waarin ze destijds in beide bladen zo de aandacht trokken. Titel: Europa's tuin. De ge schiedenis van de tuinbouw in het Westland. Auteur: P. J. ter Laak. Uitgeverij: Europese Bi bliotheek Zaltbommel. Prijs: ƒ29,50. In het platte glas was altijd veel werk te doen. Op het bedrijf van Van Beveren te Loosduinen is men hier bezig sla of andijvie te oogsten uit enkele bakken. De handel in spruiten is zeer levendig. Er is export naar West-Duitsland, Frankrijk, Zwitserland en België. Het vrij zachte weer tot dusver is er de oorzaak van dat de oogst vlot verloopt en daardoor de prijzen niet oplopen. Zodra het weer omslaat moet er met prijsstijgingen rekening gehouden wor den. De prijs per kg. schommelt rond de 70 cent. Bij aanhoudend zacht weer zal de oogst verder toenemen, waardoor de prijzen meer onder druk komen en een prijsdaling voor de hand ligt. Bij de rode kool is er sprake van een geringe vraag zowel in het binnen- als het buiten land. Door deze geringe vraag is de prijs niet veel verder opgelopen als 18 cent per kg. Bij het huidige zachte weer valt er geen prijsverbetering te verwachten. De vraag naar witte kool is echter levendiger, onder meer door de verwerkende industrie voor de bereiding van zuurkool. Daarnaast is er export naar een groot aantal landen met name: West-Duitsland, Frankrijk, Engeland, Zweden, Denemarken, Italië en België. Toch konden de prijzen van witte kool geen hogere noteringen bereiken dan van de rode kool. Dit is vooral veroorzaakt door de veel grotere aanvoer van dit produkt. Het aan bod zal ruim blijven maar het ziet er niet naar uit dat de prijzen beneden de 15 cent per kg. zullen dalen. De handel in waspeen speelt zich voor een zeer belangrijk deel af op de veiling in Katwijk. De aanvoer schommelt rond de 750 ton per week. Door de belangrijke vraag van België heeft de prijs zich weer wat kunnen herstellen en is opgeklommen naar 45 cent per kg. Naast België nemen in mindere mate West-Duitsland, Engeland en Frankrijk was peen af. Er wordt een toenemend aanbod van dit produkt verwacht, waardoor de prij zen weer meer onder druk komen. Witlof Ondanks de ruimere aanvoer van witlof in vergelijking met vorig jaar steken de prijzen nog steeds gunstig af bij die van vorig jaar. De weekaanvoer bedraagt ruim 4 miljoen kg. De prijs van de Al-sortering schommelt rond de 2,50 per kg. Het aanbod zal verder toenemen waardoor de prijzen geleidelijk op een lager niveau terecht zullen komen. Vorige week maandag lagen de prijzen voor sla vrij gunstig, toen werd nl. de kostprijs benaderd. In de loop van de week is iede reen er weer getuige van geweest dat de prijs steeds verder terug viel. Het komt er op neer dat in veel gevallen op elke krop sla ongeveer 7 cent door de tuinder moet worden toegelegd. Gezien alle berichten over deze uitzonderlijk slechte marktsituatie blijft het de vraag: wanneer komt er veran dering? De aanvoer van vollegrondandijvie andijvie loopt verder terug, waardoor de prijzen verder op zullen lopen. Thans ligt de prijs per kg. op 80 cent Bloemkool Ook de aanvoer van bloemkool is op zijn retour, voor de goede kwaliteit worden goe de prijzen betaald, nl. voor de zessen tot 1,30 per stuk. De prijzen kunnen verder oplopen. Zoals vorige week gemeld zijn de tomaten- en komkommeraanvoer van weinig betekenis meer, dit gaat nu ook het geval worden voor de paprikateelt. Hier is duide lijk de „staart" van de teelt in zicht Voor de groene sorteringen variëren de prijzen van 2,20 tot 4,50 per kg. Voor de rode sorteringen variëren de prijzen van 3,45 tot 3,95 per kg. Er worden voor de komen de week vaste prijzen verwacht Enkele kleinere gewassen die aangevoerd worden zijn: radijs, 40 tot 75 cent per bosje, selderij 20 cent per bosje, peterselie 27 cent per bosje en raapstelen 25 cent per bosje. De spinazie die nog aangevoerd wordt wordt verhandeld tegen prijzen tot 1,60 per kg. Bij de oogst van aalbessen en kruisbessen waren altijd veel rappe handen nodig. Gelukkig voor de tuinders viel het hoogtepunt van de oogst in de vakantie van de kinderen. Hier staat een groep mensen op een tuin in Kwintsheul klaar om met de oogst van aalbessen te beginnen. Secretaris-penningmeester M. J. Varekamp van de Coöp. Centrale Snijbloemenveiling te Honselersdijk, is niet ontevreden over de gang van zaken in de bloemenhandel dit jaar. Niet dat hij laaiend enthousiast is over de prijzen, maar het ligt meer in de lijn, dat het erger zou kunnen zijn. Om het met een enkel cijfer duidelijk te maken, over de maand oktober was de omzet rond de drie miljoen minder dan in dezelfde maand van het vorig jaar, maar over november bedroeg de vermindering 800.000 gulden. „Dus we zijn weer iets ingelopen", constateert Vare kamp. De eerste helft van de maand novem ber was het met de bloemenprijzen slechter gesteld, dan in de tweede helft. De omzetstij ging bedraagt tot dusver over 1975 rond de 44 miljoen, maar het is ook weieens 48 miljoen geweest, altijd nog een achterstand van vier miljoen. Bovendien moet er reke ning worden gehouden met de omstandig heid van toenemende aanvoer. Van de chry santen steeg die gedurende november met vijftig procent tegenover vorig jaar. Zodat de financiële omzetvermeerdering niet alles zegt De prijs van de bloemen zakte in als gevolg van het feit dat door de zachte weersomstandigheden, de bloemen uit de natuur het lang volhielden, zelfs nóg volhou den. Dat speelt zowel in eigen land als buitenland een rol. Niet alleen, dat de kwekers nog uit de natuur konden oogsten, maar vooral de bezitters van een tuin of tuintje plukten bloemen uit eigen tuin en dat kwam de handel niet ten goede, evenmin de prijs aan de veiling. De chrysanten, die momenteel de boventoon in de bloemen voeren, maken zoiets van 20 procent van de totale aanvoer uit Duitsland is nog altijd de belangrijkste klant in de bloemenhandel. De pogingen om de Engelse markt te verruimen, boeken nog steeds wei nig succes. Niet alleen vanwege de bekende slechts economische levensomstandigheden maar ook, omdat de Engelsen het al gauw met een eigen teeltje in vóór- of achtertuin tje doen. Overigens heeft Varekamp de indruk, dat de bloementeelt in wat rustiger wateren terecht gaat komen, na de welhaast stor machtige uitbreiding in vorige jaren. Het geen dus ook betekent, dat groente- en de bloementeelt tamelijk in evenwicht zijn ge komen. Varekamp: „De Westlandse tuinder weet nogal gemakkelijk van overschakelen; een goede groentekweker, zal het al gauw red den in de bloementeelt". Maar er zijn in de bloementeelt genoeg problemen. Bij hon derd procent kosten, zit er mogelijk een dekking van 96 procent in, hetgeen altijd nog een verliespost oplevert, ondanks op vang door middel van eigen arbeidskrach ten. Verheugd is de heer Varekamp over de toestemming die onlangs de ledenvergadf- ring gaf tot verdere uitbreiding van hw veilingcomplex met aan koste ongevee. 35miljoen gulden. Gevoegd bij de bestaande investering van 45 miljoen gulden, betekent dit alles een stevige financiële lastj zodat penningmeester Varekamp moet zorgen de eindjes aan elkaar te knopen. Dat moet gebeuren door middel van het veilingpercen tage, dat over het vorig jaar 3,15 procent bedroeg, maar volgens verwachting nu wel op 3,75 gebracht zal moeten worden. Varekamp: „Maar we moeten zowel onze kwekers als de kooplieden de ruimte en service geven. De personeelskosten stellen ons ook voor problemen. Het zal er van moeten komen, dat de kwekers dés middags al aan kunnen voeren voor verkoop op de volgende ochtend. Dan moeten de bloemen airconditionedbewaard blijven in de veiling gebouwen. Maar juist uit het goedkeuren van de uitbreidingsplannen blijkt, dat de Westlandse bloemenkwekers vertrouwen hebben in de toekomst". Het gaat nog steeds goed met de bloembol- lenhandel. De dahlia's liggen prima in de markt, de gladiolen eveneens en voor het overige worden er ook goede zaken gedaan in tulpen van het broeisortiment Wat dat laatste betreft: de prijzen van de thans in bloei getrokken tulpen - en ook van de narcissen en hyacinten - zijn bijzonder vriendelijk. Dat is van groot belang - óók voor de handel in bollen. Immers: wanneer de broeiers nu hun banktegoed steeds zien stijgen, dan betekent dat uiteraard ook dat de bollenleverancier straks een willig oor vindt als hij bij de broeiers aan de bel trekt om de order voor 1976 te komen noteren. Zo hoog als de prijzen nu zijn, zullen ze stellig niet kunnen blijven. Voor de bekende rode Apeldoorn en de al niet minder beken de gele Golden Apeldoorn wordt op de bloemenveiling momenteel rond 6,- per bos betaald. En U moet zich dan ook maar niet afvragen wat één enkel bloeiend tulpje in de winkel moet kosten. Het zijn nu nog luxe artikelen, die bijv. worden verwerkt in bloemstukken bij parties-voor-de-betere- kringen. Narcissen worden er al heel wat aange voerd, maar ze brengen nog altijd vrolijk ruim 2,- per bos op. Ook zware hyacinten zijn zeer in trek. Beneden ƒ0,60 per stuk is mets te koop. Voor deze prijzen wil iedere broeier onmiddellijk tekenen voor het gehele seizoen. Over bloeiende bolgewassen gesproken: eind van deze maand wordt in het Bloembollen centrum te Hillegom de bekende Keretflora gehouden. Daar zal men duizenden bol- en knolgewassen in bloei kunnen zien. Niet alleen tulpen, narcissen, hyacinten en cro- cussen, maar ook lelies, Nerine, de koninklij ke Amarylissen - in hoofdzaak door kwekers uit het Westland (via de producentengroepe ring Florialia) aangeboden, verder Freesia's Tip voor een Kersttrip: de expositie, die ook voor niet-vaklieden toegankelijk is, wordt woensdag 24 december geopend ('s middags om twaalf uur) en verder kan men er terecht op Tweede Kerstdag - op Eerste Kerstdag is de expositie gesloten- op vrijdag 26, zaterdag 27, zondag 28 en maandag 29 de cember, telkens van 's morgens tien tot 's- middags vijf uur. Zorgen over parkeerruim te behoeft men niet te hebben. Rond het Bloembollencentrum achter Treslong is par keerruimte plenty. Eind december is er voor het bloembollen vak nóg een belangrijke gebeurtenis. Dan wordt voor het eerst in de geschiedenis een bloembollen marketing-congres gehouden. Dat gebeurt in het RAI-gebouw te Amster dam. Men moet naar de hoofdstad uitwij ken, omdat er in de bollenstreek geen gele genheid groot genoeg is om de honderden belangstellenden te ontvangen, terwijl te vens een installatie voor simultaanvertaling aanwezig moet zijn. Er voeren namelijk ook heel wat buitenlandse experts het woord. Aan het slot van dat congres - dat op dinsdag 16 en woensdag 17 december wordt gehouden - zullen de aanbevelingen uit het struktuuronderzoek bekend gemaakt wor den. Wat de bloembollenhandel betreft: het blijft opmerkelijk dat de prijzen van dikke gladio len van heel wat soorten zijn gestegen. Daaronder ook die van de cultivars die zich lenen voor preparatie, zoals Friendship, White Friendship, Herman v.d. Mark, e.d. De veertienen van deze soorten lagen tussen de ƒ9,- en ƒ10,- per 100. Ook enkele hoog bejaarde cultivars vonden nog vlot kopers. Een gladiool als Sneeuwprinses, zo oud als de bekende weg naar het even bekende Kralingen, draaide voor 9,50 per 100 voor de veertienen. De felrode en laatbloeiende Nieuw Europa schommelde rond ƒ8,- per 100 en dit is een gladiool uit de tijd dat een zekere heer Adolf Hitler te pas en te onpas brallende redevoeringen hield over het nieu we Europa dat hij zou stichten. „Brandduur" waren ook de veertienen van Eurovision. Daar werden prijzen voor be taald die tot nu toe alleen maar in de fabeltjes bestonden, nl. 13,- en 14,- per 100. Sans Souci noteerde 10,- per 100 en Pres. de Gaulle had geen enkele moeite om aan 11,- te komen. Terwijl de gladiolen oogst 1975 maar nèt uit de grond zijn, worden er" ook al weergladio- len verkocht van oogst 1976. Dat zijn dus knollen die over een jaar pas geleverd kun nen wordèn. Men betaalt er goede prijzen voor. De kopers zijn zeker lieden met profe tische gaven. DEN HAAG De Duits-Nederlandse commissie voor samen werking op het gebied van landbouwkundig onderzoek heeft besloten twee werkgroepen in te stellen. Een werkgroep „alter natieve landbouwmethoden" verricht proefnemingen op de zogenaamde organische-stof-proefbedrijven van het instituut voor bodemvruchtbaarheid in Haren. Een van deze proefbedrijven heeft uitsluitend gewerkt met kunstmest, een ander uitsluitend met organische mest en een derde met groenbemesting. De werkgroep voor tuinbouwtech niek houdt zich bezig met de bestudering van de mogelijkheden tot energiebesparing, vooral in kassen, en met het vaststellen van normen bij de bouw van kassen. Andere, al bestaande werkgroepen, bestuderen het terrein van de landbouwtechniek, bedrijfsgebouwen, gewasbescherming, visserij, diepvriezen van groenten en pluimvee en compost. J. G. J. VAN DER HOEVEN VOORZITTER VAN NTS MAASLAND De heer J. G. J. v.d. Hoeven (54) uit Maasland is door de algemene vergadering van de Vereniging van Nederlandse Tuinbouwstudiegroepen (N.T.S.) gekozen tot voor zitter van deze organisatie. De heer Van der Hoeven volgt de heer J. H. J. Reincke opl van wie tijdens dezelfde bijeenkomst afscheid werd genomen. De nieuwe voorzitter heeft een glasgroentebedrijf van 18.000 m2. Al zo'n twintig jaar draait hij intensief mee in het studieclub werk. Hij was mede-oprichter van de studieclub Maasland. De heerVan der Hoeven is altijd één van de „motoren" geweest van een intensieve samenwerking van de studieclubs. Vanuit de „contaktkommissie", via de Federatie van Studiegroepen heeft hij de N.T.S. mede opgericht. Van dit moment van oprichting af was hij sekretans van de Vereniging. Ook was hij voorzitter van de Groentesectie. Naast het studieclubwerk vervult de heer Van der Hoeven functies in het bestuur van het Proefstation Naaldwijk (d.b.-lid), in de vaste advieskommissie tuinbouw van het L.E.I. en in het bestuur van de veiling Delft-Westerlee. Hij is vice-voorzitter van de Tuinbouwstruktuurkommissie Zuid-Holland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1975 | | pagina 9