Treinkapers lieten
oudste gijzelaars vrij
mijden contact
met Nederlanders
TREINKAPERS
HOUDEN REKENING
MET DE DOOD
Molukkers
CcidoeSoivuMit
Bezetters consulaat spelen
„schaak" om mensenlevens
Overleg zonder veel resultaat
MAANDAG 8 DECEMBER 1975
LEIDSE COURANT
PACING 5
(Van onze speciale ver
slaggever)
BEILEN De treinka
pers die in de stoptrein
bij Wijster nog steeds 31
passagiers gijzelen, re
kenen er niet op dat zij
bij het beëindigen van
de actie nog in leven
zullen zijn. In een brief
aan hun ouders hebben
zij reeds hun persoonlij
ke bezittingen aan hen
vermaakt. Ook de ou
ders zelf geloven op dit
ogenblik niet dat hun
zoons het kapingsdrama
bij Wijster zullen over
leven.
Via deze brief kwamen
zij er achter dat het hun
jongens waren die de ac
tie op dit ogenblik uit
voeren. Zondagochtend
is in de kerken van de
Zuidmolukse evangeli
sche gemeente in Assen
en Bovensmilde voor zo
wel de terroristen als de
gegijzelde treinreizigers
gebeden. De gemeentele
den zijn opgewekt om
elke avond „voor onze
jongens te bidden".
De Zuidmolukse gemeenschap
in Nederland leeft sterk mee
met zowel de treinkaping in
Wijster als de gijzelingsactie in
het Indonesische consulaatsge
bouw in Amsterdam. In de
zondag gehouden kerkdienst
en, die overigens niet meer
kerkgangers trokken dan an
ders het geval is, werd het
verdriet en de zorg zichtbaar
die de Zuidmolukkers hebben
om de kapers. Vooral gezien
het feit dat de mariniers op
lege treinstellen stormaanval
len uitoefenden, heeft hen
zichtbaar aangegrepen. De ou
ders van de treinkapers in Wij
ster hebben ingezien dat er
voor hun zoons die de gijzeling
uitvoeren geen weg terug meer
is en hebben gezegd te hopen
dat zij zich niet zullen overge
ven. In het geval van overgave
zou de actie naar hun zeggen
nutteloos zijn geweest, terwijl
de kapers zelf met levenslang
zullen worden gestraft, zo is
hun redenering.
De gemeenschap van Zuid-Mo-
lukkers in Nederland betreurt
het dat er slachtoffers zijn ge
vallen bij het drama in Wij
ster. „Maar dat is de tol die
aan het terrorisme moet wor
den betaald", aldus een jonge
Molukse vrouw. „In ons land
- de RMS - worden ook dage
lijks mensen vermoord. Wij
kunnen niets doen aan het feit
dat drie mensen het slachtof
fer van deze kaping zijn ge
worden."
Onderhandelingen
onder dwang
NOG NOOIT HEEFT de Nederlandse regering bij onderhandelin
gen na gijzelingsterreur zo moeilijk gezeten als thans in het
dubbeldrama Beilen-Amsterdam. Omdat er tussen beide zaken een
duidelijk verband ligt en in elk geval de Amsterdamse kapers via
de communicatie-media precies kunnen volgen, welke de ontwikke
lingen in Beilen zijn, verkeren ze niet in de geïsoleerde positie
welke hen psychologisch kwetsbaar kan maken.
Een bijzondere handicap is, dat er in Beilen moorden zijn gepleegd,
zodat de Nederlandse overheid daar geen enkele concessie kan
doen welke voor gijzelaars, zonder slachtoffers, een tijdelijke
aftocht naar het buitenland zou garanderen. Trouwens welk land
wil deze overvallers zelfs maar tijdelijk gastvrijheid verlenen.
IN AMSTERDAM is tot dusverre geen bloed gevloeid, maar daar
is de complicatie dat plaats en gegijzelden alles te maken hebben
met Indonesië, waartegen de kapers in laatste instantie met hun
politieke eisen altijd zullen stuk lopen.
Wordt' er geen verrassende opening gevonden of komt er geen
moment waarop geweld noodzakelijk blijkt en elk betrekkelijk
risiko zal vanwege de dubbele gijzeling altijd een groot risiko
blijken dan is een uitputtingsslag onvermijdelijk en voorlopig
zitten de terroristen hierbij niet in de meest kwetsbare positie. Ze
hebben immers niet veel meer te verliezen; zeker in het geval-Beilen
niet
DE VERANTWOORDELIJKE Nederlandse instanties die in deze
situatie niet genoeg wijsheid toegewenst kan worden, zullen intus
sen wel snel aan een neventaak moeten denken: de straf op
verboden wapenbezit zeker wat het maximum betreft dermate sterk
verhogen, dat er weer afschrikwekkende waarde vanuit gaat en
dat de politie preventief tenminste beter kan optreden, dan nu vaak
het geval is.
Want het wapenbezit van terroristen is in feite de grote en
gevaarlijke steun bij hun misdadige activiteiten.
Treintje kijken als weekendvermaak
In Beilen zijn militairen gisteren de hele dag bezig geweest met het aanleggen prikkeldraadversperringen
en het plaatsen van extra dranghekken.
(Van onze speciale verslaggever)
BEILEN Tienduizenden nieuwsgierigen heb
ben gedurende het weekeinde geprobeerd een
glimp op te vangen van de stoptrein Gronin-
gen-Zwolle, waarin Zuidmolukse terroristen
uit Assen en Bovensmilde nog steeds 31 passa
giers gijzelen. Vooral zondagmiddag reden
onafzienbare slierten auto's langs de knelpun
ten bij Spier, waar twaalf ambulances in
gereedheid worden gehouden, en Pesse. De
bestuurders werden door rijkspolitiemensen
gesommeerd om door te rijden. Om op alle
eventualiteiten te zijn voorbereid hadden de
wachthoudende politiemannen het pistool uit
de holster gehaald en los op de voorbank
gelegd.
Ook het centrum van Beilen bleek tijdens het
weekeinde een trekpleister voor nieuwsgierigen
te zijn. Zaterdag en zondagmiddag stonden
enkele duizenden mensen achter de dranghek
ken.
De directe omgeving van het gemeentehuis in
Beilen is afgezet, zowel met dranghekken als
prikkeldraad. Zonder deugdelijk legitimatiebe
wijs komt niemand hier binnen. Journalisten
worden vier keer gecontroleerd alvorens zij
voet kunnen zetten in het perscentrum. Zuid-
Molukkers zijn überhaupt taboe in het Beilense
centrum, nog afgezien van het feit of ze daar
behoefte aan hebben, omdat allerwegen berich
ten circuleren van een vijandige houding van
de Nederlandse bevolking jegens deze groep.
Zowel in Assen als in Bovensmilde de
woonplaatsen van enkele zo niet alle treinka
pers houden Zuid-Molukse ouders hun kin
deren thuis van school, bang als ze zijn dat
hen iets zou overkomen. De mannen verzuimen
om dezelfde reden in sommige gevallen hun
werk.
Geen contact
„We mijden op dit ogenblik bewust het contact
met de Nederlanders", aldus een jonge Zuid-
Molukker, die er overigens geen geheim van
maakt dat hij de acties in Wijster en Amster
dam afkeurt „Je wordt op dit ogenblik over
één kam geséhoren met de terroristen", gaat
het verder. In Assen zijn de auto's van Zuid-
Molukers beschadigd, terwijl in de wijk ook
vernielingen zijn aangericht, 's Avonds wordt
er door soldaten gepatrouilleerd. Af en toe
komt een helikopter over. De latent aanwezige
haatgevoelens jegens de Zuid-Molukkers komt
nu pas aan de oppervlakte", aldus deze zegs
man, die om begrijpelijke redenen onbekend
wil blijven.
Intussen heeft het Kriminalamt in Düsseldorf
de Nederlandse regering verzocht een waarne
mer te mogen sturen, zoals Nederland dat
destijds vroeg toen in Stockholm een gijzeling
werd uitgevoerd. Evenals destijds de Zweedse
autoriteiten op het verzoek afwijzend reageer
den mr. Goncalves, officier van justitie in
Almelo was hiervoor aangewezen; hij is even
eens betrokken bij de beleidsvaststelling in
Beilen weigerden de Nederlandse autoritei
ten medewerking aan het Duitse verzoek te
verlenen. „Na afloop zijn we bereid iedereen
opening van zaken te verschaffen aangaande
de taktiek", aldus een woordvoerder van justi
tie in Beilen.
De Beilense middenstand doet zolang de gijze
ling duurt, vaak uitstekende zaken: „Maar mijn
omzet mag direct een stuk lager zijn wanneer
de mensen in de trein daarmee vrij zouden
komen", aldus een Beilense slijter. Tegenover
zijn winkel staat een pantserwagen van het
43-ste pantserinfanterie bataljon (600 man
schappen met 80 voertuigen), dat in Beilen is
gelegerd en belast is met zowel de controle van
mensen als binnenrijdende auto's.
Gevaarlijk
Intussen zijn er nog steeds mensen vooral
journalisten die proberen door de ring mili
tairen heen te dringen die rond de trein is
getrokken. De buitenste ring heeft een straal
van 2,5 kilometer, de binnenste ongeveer 1,5
kilometer, evenver als de draagwijdte van de
wapens die de Zuid-Molukkers verondersteld
worden bij zich te hebben. Een oud-marinier
heeft zijn diensten aangeboden om voor 500
gulden journalisten 's nachts op ongeveer 600
meter van de trein te brengen. Een levensge
vaarlijke onderneming, waar vrijwel niemand
gebruik van maakt Desondanks zijn er verslag
gevers die op eigen gelegenheid de weg naar
de trein weten te vinden, en dan triomfantelijk
melden op x meter afstand van de trein te zijn
geweest In vrijwel alle middenstandszaken van
Beilen staan transistorradio's aan, waarmee de
politieradio wordt afgeluisterd. Belangrijke me
dedelingen worden echter per veldtelefoon ge
daan, terwijl ook veel codetaal wordt gebruikt
Bovendien storen de politiemensen soms hun
conversatie, wanneer zij denken dat die niet
voor ieders oren bestemd is.
Beroering
Intussen is in de Zuid Molukse gemeenschap
beroering ontstaan over de uitlatingen van de
militante „generaal" Tamaela, die nadrukkelijk
heeft verklaard dat hij zich distantieert van
zowel de actie in Wijster als die in Amsterdam,
heeft gezegd dat de treinkapers „zeer streng
gestraft" moeten worden voor het geval ze in
handen van de Nederlandse justitie zouden
vallen. De aanhang van Tamaela wordt geschat
op tussen de duizend en tweeduizend leden, de
groep Manusama formeel uitgeroepen tot
(tweede) president van de RMS, Republiek Ma
luku Salattan telt ongeveer 20.000 aanhan
gers.
In de omgeving van Beilen zaten gisteren de wegen potdicht door auto's van nieuwsgierige dagjesmensen.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM Ook in Amsterdam is dit
weekeinde steeds duidelijker geworden dat
de onderhandelingen tussen de Zuidmoluk
se terroristen enerzijds en het beleidscen
trum anderzijds in een doodlopend slop zijn
geraakt. Beide partijen spelen het meest
omzichtige schaak dat denkbaar is met
mensenlevens als pionnen. En beide partij
en gebruiken hetzelfde stuk om uit de
dreigende patstelling te komen: de Ambo-
nese dominee Metiarv.
Het beleidscentrum hanteeert hem als enig
middel om redelijk contact met de terroris
ten in het Indonesische consulaat te onder
houden. De terroristen manipuleren hem om
een onderhoud af te dwingen met een lid
van de Indonesische ambassade in Neder
land het liefst ambassadeur Soetopo zelf,
maar desnoods ambassaderaad, tevens chef
politieke zaken Soerjadi. Vergeefs allemaal.
Na afgelopen zaterdag en zondag tweemaal
langdurig in het belegerde consulaat te zijn
geweest, reisde (Is. Matiary gisteravond laat
opnieuw doodvermoeid af naar zijn woning
in Assen in het midden latend of hij
vandaag weer naar Amsterdam zal komen.
Het geëiste gesprek met een vertegenwoordi
ger van de Indonesische ambassade lijkt
ondertussen tot de onmogelijkheden te beho
ren. Uit kringen van het beleidscentrum in
Amsterdam kan men vernemen dat Indone
sië de gijzelingen als een binnenlandse aan
gelegenheid van Nederland beschouwt. Met
andere woorden: „Dop uw eigen bonen
en denk erom dat het leven van Indonesi
sche staatsburgers gevaar loopt Wij stellen
u verantwoordelijk".
Van een gesprek tussen een Indonesische
diplomaat en de terroristen in het bezette
Indonesische consulaat, zoals de bezetters
hebben geëist, kan helemaal geen sprake
zijn. De Indonesiërs hebben een dergelijk
contact vierkant van de hand gewezen al
was het maar om dat ze niet het risico willen
lopen dat ook deze onderhandelaar gegijzeld
zal worden.
Overigens schijnt vast te staan dat zich in
het Indonesische consulaat niet 15, maar
zeker 20 en misschien zelfs 22 gegijzelde
volwassenen bevinden naast de vier overge
bleven kinderen, waarvan het beleidscen
trum op het hoofdbureau van politie de
vrijlating nog steeds centraal stelt. Met na
me over deze laatste kwestie hebben de
commissaris van de Koningin Kranenburg
procureur-generaal Hartsuiker, burgemees
ter Samkalden en hoofdcommissaris van
politie Sanders gistermiddag twee uur lang
met de Zuidmolukse dominee Metiary ge
sproken. Jammer genoeg kwam hij zonder
de vier kinderen naar buiten.
De terroristen hebben gister
middag eveneens gevraagd om
voedsel, drinken, nieuw schoon
maakmateriaal en rokerswaren.
Nadat deze goederen naar de
trein waren gebracht, werden ze
door de kapers naar binnen ge
haald. Het overleg dat ir. Manu
sama en zijn begeleiders met de
kapers voerden, heeft gisteren
geen resultaat gehad.
Ir. Manusama heeft met kracht
aangedrongen zieken, bejaarden
en vrouwen vrij te laten. Maar
het enige gebaar was de vrijla
ting van het echtpaar Barger.
Manusama heeft nog gewezen
op de aanzienlijke schade die de
treinkaping heeft toegebracht
en nog zal toebrengen aan de
zaak van de Zuid-Molukkers. Er
is in elk geval niet gedreigd met
verdere executies. Er zijn gister
avond geen afspraken gemaakt
voor een nieuw gesprek.
kapers wilden onderling praten,
zo heette het toen. „We waren
volledig verrast toen in plaats
van vier er zes mensen uit de
trein kwamen", aldus mevrouw
Faber, woordvoerster van justi
tie. „Er was niet om hun vrijla
ting gevraagd", zei ze nog. De
Zuid-Molukkers hielden op dat
ogenblik nog 31 passagiers ge
vangen. Sinds zaterdagavond
20.10 uur is de gijzeling bij Wij
ster de langste in de Nederland
se geschiedenis. De gijzeling in
de Scheveningse gevangenis
had tot op dat ogenblik het „re
cord" met 106 uur. Mariniers
maakten destijds een einde aan
deze bezetting.
De vrijgelaten gijzelaars werden
in eerste instantie onderge
bracht in de Rode Kruispost, die
gevestigd is in een boerderij in
de directe omgeving van de
trein. Hoewel het de indruk
maakte geen nadelige gevolgen
van hun gedwongen verblijf in
de trein te hebben opgelopen,
zullen zij uit voorzorg enkele
dagen in een ziekenhuis worden
verpleegd. Wellicht dat dit niet
langer dan een twee dagen zal
duren. De heer Barger heeft
verder meegedeeld, dat de ka
pers de gegijzelde passagiers
naar omstandigheden redelijk
goed behandelen. De thans oud
ste passagiers zijn twee vrou
wen van resp. 74 en 72 jaar.
De treinkaping in Wijster be
leefde een rustig weekeinde. Za
terdagmiddag was ir. Manusa
ma in gezelschap van mevrouw
Soumokil en de heren Delima
en Kuhuwael anderhalf uur in
de trein geweest om met de
kapers te overleggen. Na afloop
van dit gesprek werd meege
deeld, dat dit gesprek geen con
crete resultaten had opgeleverd.
Zondagochtend omstreeks
kwart over negen werd enige
beweging in de trein gesigna
leerd. De stroomafnemer werd
enkele keren op en neer bewo
gen. De beleidsautoriteiten lie
ten de kapers daarop weten, dat
volgens de Nederlandse Spoor
wegen het gevaar zou bestaan
dat de stroomvoorziening in ge
vaar zou worden gebracht,
waardoor de verlichting en ver
warming van de trein zouden
uitvallen. De kapers lieten daar
op weten „niets met de Spoor
wegen te hebben uit te staan".
Later op de ochtend werd nog
maals geconstateerd, dat de
treinkapers de stroomgelei-
dingsbeugels op en neer bewo
gen.
(Van onze speciale verslaggever)
BEILEN De Zuid-Molukse treinkapers bij Wijster
hebben zondagmiddag om kwart over vier twee
bejaarde passagiers vrijgelaten. Het waren de 84-jari
ge G. A. Barger en zijn 82-jarige vrouw N. H.
Barger-Gregory, die beiden in een Zutphens bejaar
dentehuis wonen. Ondanks het feit dat zij 126 uur
door de terroristen gegijzeld zijn, maakten zij beiden
een opmerkelijk fitte indruk op de Rode Kruis-func-
tionarissen die hen opvingen. Het eerste wat zij
zeiden was, dat het de laatste dagen nogal koud is
geweest in de trein. De heer en mevrouw Barger
waren de oudste passagiers van het gezelschap.
De heer Barger is emeritus-pre- weekeinde naar Groningen ge-
dikant van de Hervormde Kerk. weest voor het bijwonen van de
Hij was met zijn echtgenote een doopplechtigheid van een fami
lielid. Ds. Barger is reuze vitaal,
zei desgevraagd mevrouw Sta-
pert, echtgenote van een van de
hervormde predikanten in Zutp-
hen. „Hij zal, hem kennende, de
gijzelaars in de trein ongetwij
feld tot steun zijn geweest".
De vrijlating van de twee be
jaarde gijzelaars kwam als een
volslagen verrassing voor de be
leidsautoriteiten in Beilen. In de
vroege middag was ir. Manusa
ma in gezelschap van mevrouw
Soumokil. de psychiater dr. De
lima en de heer Kuhuwael naar
de trein gegaan om het overleg
weer op gang te brengen, dat
zaterdagmiddag zonder con
creet resultaat was gebleven. De
De familie Keyzer, in wiens boerderij het opvangcentrum is ingericht.
Nadat een rechercheur voedsel en
andere gewenste zaken bij het
consulaat had afgeleverd, liep hij
met de armen omhoog terug.
Thornton Wilder
overleden
New Haven De Amerikaanse
auteur en toneelschrijver
Thornton Wilder is zondag op
78-jarige leeftijd overleden. Wil
der stierf" in een ambulance op
weg naar het ziekenhuis in New
Haven, even ten zuiden van zijn
woonplaats Hamden in de staat
Connecticut.
Wilder won in 1935 de felbegeer
de Pullitzer Prize voor zijn to
neelstuk „Our Town", de dra
matisering van het leven in een
Amerikaans provinciestadje. Hij
dankte zijn roem verder aan
romans als „The bridge of San
Luis Rey" (1928), „The woman
of Andros" (1930) en „The Ides
of March"
