Heilige oorlog tegen Den Uyl weinig liberaal1 „Ik ben een merkwaardig soort naïef idealist die door schade en schande niet wijs is geworden" MOEILIJKHEDEN BIJ "MIDDEN RIJNLAND" SPITSEN ZICH TOE en Jan Boer van het Praethuys: Sint Nicolaas bij gehandicapte jeugd NIEUWE TOPMAN JOVD UIT LEIDEN: PACINI 3 Le id ak tu eel -Cv?."' Jan Boer in zijn Praethuys: „De mensen moeten afgestoft worden". LEIDEN - De Doelstelling heeft zo z'n vóóruren. Tegen de tijd dat het donker begint te worden, glijden spaarzaam de eerste pilsjes in vrij dorsti ge kelen, aan de Vrouwen- kerkkoorstraat Het aantal neemt toe naarmate onze hori zon zich verder van de zon afkeert. Ook De Doelstelling doet zich dan steeds meer gel den. Jan Boer, vanouds boek houder en van lieverlee den ker en hervormer geworden, is vanmiddag onze prediker in het Praethuys, het mengvat van de Stichting Gesprekscen- trum Leiden. Jan Boer heeft zijn nut van het ingewortelde boekhouderschap, want hij runt de zaak en let op de kleintjes die inmiddels groo tjes zijn geworden. Vandaar dat het Praethuys naar wijder perspectieven kan gaan om zien. Niet zonder wrok, want Boer heeft in lichte mate een broertje dood aan enkele jaren in het verleden. Dat was toen de door hem gestichte kleurrij ke nederzetting Kreatief Sen trum aan de Breestraat een wurgdood ging sterven. Het Kreatief is thans omgebracht door zwevende groeperingen die Jans werk hebben ver nield. Maar in het Praethuys kan veel ONBEGRIP weer een nuttig aanzien krijgen, als ten minste De Doelstelling wordt nagestreefd. Het „huys", een begrip, func tioneert nu al weer bijna 4 jaar. Boer is er de projectlei der, via wie De Doelstelling wordt verwezenlijkt; de ani mator en inspirator-ontwikke laar. Een café? „Nou kijk, het is bedoeld als trefcentrum voor mensen die bezig zijn met wat wij als Stichting te bieden hebben: het bevorderen van studie- en discussiemogelijkhe den, die vooral gericht zijn op lui die dit niet beroepsmatig doen. Teneinde een beter be grip te kweken tussen de men sen, verbetering van de maat schappij en inzake andere hoogdravende zinnetjes in de statuten". Het werk van het Praethuys is intussen doorgedrongen tot in de kringen dergenen die hun verdieping anders zoeken dan voor de beeldhuis met de pan toffels aan. Gespreksavonden, studiegroepen, een bibliotheek - gericht op het spitten in de menselijke geest - schaven aan de geestelijke ontwikkeling van wie het discours nastreeft. Allemaal gratis. Alleen de con sumpties dragen bij aan de financiële ruggesteun van de stichting, die Jan Boer en eni ge barkeepers in leven moet houden. „Door die drankver koop krijg je een café-effect, dat is zo gegroeid", zegt Jan met enig misprijzen. Maar zo moet dat ook: studie en ont spanning gaan altijd samen. Het Praethuys draait dus van uit De Doelstelling: ont plooiingsmogelijkheden voor het individu, het zich bewust worden enzovoorts, enzo voorts, enzovoorts. Daar moet je Jan Boer voor hebben. In het verloren „Kreatief" verwa terde De Doelstelling geheel, dat aspect van studie en dis cussie, tussen al die narigheid. „Daar kwam mijn publiek niet meer. Ik ben toen hier begon nen, met die ontplooiingsmo gelijkheden. Het Praethuys is met veel pijn en moeite opge bouwd. Dit jaar pas zijn we voor het eerst gaan draaien zoals we altijd hebben willen draaien. We kunnen nu 'meer aandacht besteden aan t die Doelstelling." Het Praethuys is niettemin be perkt in de ruimte. Jan Boer (met een opgeruimde uitdruk king achter de heldere brilleg- lazen): „Ik ben wel eens zo stom geweest om een serie te organiseren waar 500 mensen op af kwamen. Er stonden een paar honderd buiten, erg ver velend, ik heb niet eens geke ken. Dat was met prof. Ten Haeff, Gerard Croiset de pa ragnost, en nog een paar van die spirituele mensen. Het suc ces werkte hier averechts. Maar we zijn nu in een situa tie, met meer financiële mid delen, dat wij ons kunnen ont wikkelen. Zo zijn we gekomen op het idee van een summiere „stadsboerderij", een project bij de Morsweg. Dezer dagen zou dat terreintje door de ge meente worden aangewezen. Hier gaan we mogelijkheden voor anderen bieden. Ik kan in Het Praethuys niet met bloemkooltjes rommelen. Maar dèèr gaan we doen aan alternatieve land- en tuin- bouwmogelijkheden, aan vee, aan energieproblematiek mis schien. Dat wordt ons proef- terrein. En daarover blijven we in het Praethuys discussie ren. Wellicht starten we er in het voorjaar voor het publiek, met een windmolen en andere grappige interessante zaken die we willen opzetten." Een zinder probleem is ook bezig zich op te lossen: de grote trekpleisters voor de Leidse mensheid, die zich wil verdiepen, komen straks aan bod in het gebouw van het „Kreatief' (dat in vrede mag rusten) en waarvoor een nieuw bestuur en nieuwe plannen zijn samengesteld: Stichting Leids Vrijetijdscentrum De Oude School. „De directeur is er al, maar we weten nog niet wanneer hij moet beginnen. We weten wel precies wat we daar willen gaan doen. Welk bestuur zou starten met een tekort van 80 mille? Nou, dat doen ze bij De Oude School wèl. Maar we verdienen het zonder meer terug; gewoon volgens het beleid dat we voe ren. Ik hoop daar terug te veroveren wat ik er ooit verlo ren heb...." In het Praethuys probeert de stichting - stichting vóór, stich ting nè - inhoud te geven aan de specifieke taak van De Doelstelling. „Ik wil er wel even op wijzen, dat deze zaak geheel zonder steun van de overheid is opgezet. Ze zouden daar in het Welzijnswerk we ieens een voorbeeld aan kun nen nemen: eigen inkomsten proberen te gebruiken om een cultuurbeleid te financieren. Natuurlijk maken wij gebruik van de subsidiemogelijkheden die er bestaan, maar we ma ken er geen misbruik van. Je moet niet altijd zeuren over subsidies, maar je moet je ei gen deelnemers meer belasten. Dat klinkt misschien revolutio nair, maar wie weet hadden die Chinezen gelijk, toen ze het wiel hadden uitgevonden en het daarna meteen weer weggooiden, omdat ze bang waren dat de mensen lui zou den worden..." De Boer wil maar zeggen: we hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid aan vaard en wat we zelf kunnen verdienen dat moeten we ook verdienen en niet alleen een overheid trachten uit te melk en. „Dat uitmelken is korte- termijn-denken. Nou, volgens mij gaat er heel wat gebeuren met dat welzijnswerk. Daar wordt in de naaste toekomst heel wat gesaneerd. En niet onterecht. Men had veel meer moeten zoeken naar bronnen van eigen inkomsten. Trou wens, wat mensen voor niets krijgen, vinden ze al gauw waardeloos..." De belangstelling voor het Praethuys vindt Jan Boer „hardstikke goed". „Maar dat hangt wel af van wat je ervan verwacht. Ik ben een merk waardig soort naief idealist op dit gebied, die niet van schade en schande wijs is geworden. Je moet het uit de mensen trékken, en dan voel ik me weer te veel een leider, omdat men te weinig spontaan rea geert. Ik zou ze wel eens wat spontaner willen zien. Wat ik wil, vind ik gewoon; maar het is wel bijzonder als ik het resultaat bekijk. Jammer..., want het zou heel gewoon moeten zijn. En tel de uit komst niet.... Nou, dat is wat voor mij: ik heb er hier men sen uit moeten gooien omdat ze niet pasten in De Doelstel ling. Dat kostte me wel mooi enkele duizenden guldens in een periode.." Jan Boer - eens van Leefbaar Leiden - is een man niet zon der problemen. Hij vindt, dat te veel mensen moeilijk leven. Mensen, die alles willen, maar hard weglopen als er iets moet gebeuren. „Zo is het idee van het Politiek Café de mist inge gaan: je moet dit werk niet zien als een stuk amusement en een borreltje drinken, zoals gebeurd is. Samen met Milieu Defensie wil ik in januari weer een poging ondernemen tot zo'n politiek café, met een cy clus die eericht is od binnen steden in de knoop, het Milieu Vriendelijk Huishouden, de Bio-industrie en Fietsen in Leiden." „Ik bepaal me hier tot het sociaal-religieuze. En sociaal isv alles wat niet religieus is. Voor mij betekent deze stippellijn politiek én levensbeschouwe lijke systemen, zoals ufo's, anthropologic, parapsycholo gie, marxisme; dat noem ik religieus. Wat dat is? Probeer me daar niet op te vangen, ik klets me er tóch zo uit. Mijn visie op de mensheid is zonder meer fout. Ik ben een uit-de- klei-trekker. Het is een hele bevalling, hoor, wat ik alle maal aan het doen ben. Het moet wél iets voor een ander te betekenen hebben, anders heb ik er zelf ook niets aan..." Het terras vóór het Praethuys kómt er eindelijk. In het voor jaar. De Vrouwenkerkkoor- straat wordt bij het wandelge bied betrokken en ook het Vrouwenkerkhof. Een mooie reconstructie wordt dat. „Een paar jaar hebben wat ambte naren dwars gelegen, maar ik wist m'n juiste mensen te vin den hiervoor. Het is me nu gelukt, vóórdat men wat denkt te gaan doen aan de rehabili tatie van De Camp. O ja, er komen bloembakken ook, en paaltjes. Er blijven nog maar 4 parkeerplaatsen over. Ik denk, dat er weer een paar winkeliers niet goed worden. Maar zelf krijg ik hier ook mensen met auto's. Hoe verve lend dat ook is. Maar als het óns lukt, lukt het die winke liers ook wel". In elk geval hoopt Jan Boer - die zes keer naar achteren moet om het bier kwijt te ra ken, maar hij zégt het toch maar - dat de mensen wat verstandiger worden, „zodat de maatschappij ook beter wordt Elk volk krijgt wat het verdient.. De mensen leven te veel in „de stof'; ze moeten afgestoft worden." Dat zal, wat Jan Boer betreft, wel weer het nodige stof doen op waaien. „Je bént controver sieel, of je bent het niét Nou, ik ben het nu eenmaal". TON PIETERS r-y^W"»11 i. w- V Van een onzer verslaggevers LEIDERDORP Negen van de twaalf maatschappelijk wer kers van de stichting maat schappelijke dienstverlening "Midden Rijnland" hebben bij het bestuur ernstig geprotes teerd tegen het aangezegde ont slag van de staffunctionaris voor het maatschappelijk werk, de heer C. van Eerden. Het bestuur van de stichting heeft gemeend deze beslissing te moeten nemen teneinde de ge rezen problemen binnen de stichting het hoofd te kunnen bicden. De maatschappelijk werkers staan achter de heer Van Eer den omdat zij alleen met hem de problemen denken te kunnen oplossen. "Het gaat er niet om dat de werkwijze van Chris (van Eerden) niet juist is, maar om dat het beleid van het bestuur fout is. Het bestuur snapt niets van ons werk, maar denkt zich er wel mee te kunnen be moeien". aldus de actievoerders. De maatschappeüjk werkers willen een meer therapeutische benadering van de werkwijze op de stichting wat inhoudt dat er minder doorverwezen en meer begeleid wordt door de maat schappelijk werkers. Een wer kwijze, die al in het beleidsplan van 1976 is vastgelegd en waar het bestuur mee akkoord is ge gaan. In plaats van het ontslag van de heer Van Eerden hebben de maatschappelijk werkers het bestuur gevraagd een begelei dingsgroep in te stellen bestaan de uit de heren Duynstee, Blanksma en Westerburger. De ze groep zal samen met twee vertegenwoordigers van het bu reau De Galan en Voigt, dat onlangs een rapport opstelde te neinde uit de impasse binnen de stichting te komen, het bestuur voor een jaar vervangen, voor wat betreft het maatschappelijk werk. "Wanneer die wens niet wordt ingewilligd, gaan we tot hardere actie over", aldus de actievoerders. Wanneer de ge vraagde bemiddeling van het ministerie van CRM faalt, zullen de maatschappelijk werkers op hun eigen houtje doorgaan met hun werk zonder dat het be stuur daar nog enige invloed op kan uitoefenen. "Er is nooit een terechte aan merking op onze werkwijze ge maakt", zo stellen de maat schappelijk werkers, "De cliën ten en de instanties waarmee we te maken hebben zijn juist vol lof over hetgeen we doen. Het wegsturen van Chris heft de controverse met het bestuur niet op, maar verscherpt deze alleen. Wat er moet gebeuren is het uitstippelen van een duidelijke beleidslijn, waarin de commissie maatschappelijk werk inspraak heeft". Wat dat laatste betreft heeft het er wel eens aan ontbroken in de stichting, volgens de maatschap pelijk werkers. "Toen het rap port van De Galan-Voigt uit kwam, heeft het bestuur hier over besloten vergaderd, terwijl wij als eis hadden gesteld dat de commissie maatschappelijk werk het eerst zou bekijken, waarna een bindend advies aan het bestuur zou worden gege ven". Niet iedere maatschappelijk werker kan zich met de wer kwijze van Van Eerden confor meren. Drie van de thans bij de stichting werkzame maatschap pelijk werkers distantiëren zich van de zaak. Volgens de heer Van der Berg zijn er in de bijna drie jaar dat de heer Van Eer den staffunctionaris is, drie of vier maatschappelijk werkers weggegaan. "Wie het niet met hem eens is, wordt eenvoudig weggepest', aldus de heer Van der Berg, die een jaar geleden de stichting vaarwel zei. "Het was daar gewoon een onhoud bare situatie". Van een onzer verslaggevers Leiden Sint Nicolaas en zwarte Piet hadden het gisteren wel ontzettend druk. 's Morgens waren zij onder meer in de Doelenkazerne, waar zij ruim 140 geestelijk gehandicapte kinde ren verrasten. De cadeaus die deze kinderen ontvingen warén betaald door Hoogovens. Ook de militairen van de kokschool/- Doelenkazerne hadden hun beste beentje voorgezet. Van hun soldij werden de frisdranken en het snoepgoed betaald. Dat met Sint Nicolaas geestelijk gehandicapte kinderen naar de Doelen- kazeme komen is inmiddels traditie geworden. De geestelijk en üchamelijk gehandicapte kinderen van het tehuis „Buitenzorg" aan de Hoge Rijndijk, dreigden verge ten te worden. Dank zij rappe acties van de militairen wer den daar rond 12 uur gister middag alsnog 40 teddyberen afgeleverd door de Goedheilig man en zijn knechten. De Sint gaf ook een aantal langspeel platen met kinderliedjes weg. In de Stadsgehoorzaal zijn gis teren prijzen uitgereikt aan de prijswinnaars van de kleur- wedstrijd, georganiseerd door het Leids Citv Centrum. In totaal hebben 566 kinderen deelgenomen, 44 van hen kre gen van Sint en Piet een prijs. De hoofdprijzen voor kinderen in leeftijd van 2 tot 5 jaar gingen naar Marjolein van Klaveren (een beer) en Joyce Brandon (een kinderwagen). In de leeftijd van 5 tot 8 jaar gingen de hoofdprijzen naar Alberto Groenendijk (kooi met konijn) en Marielle Padberg (cheque). In de leeftijdsgroep ouder dan 8 jaar gingen de hoofdprijzen naar Wilbert Vrouwenvelder (fiets) en Ma rion Werkhoven (jas). Dankbaar dat wij hem zo lang in het midden mochten hebben is na een kortstondige ziekte, nog voorzien van het Heilig Sacrament der Zieken, van ons heengegaan onze lieve vader, groot- en over grootvader NICOLAAS DE RIDDER weduwnaar van Agatha Klasina van Stein. Op de gezegende leeftijd van bijna 93 jaar. Noordwijk: Jan - Rie Martien - Jo Cees- Co Durban: (Zuid-Afrika): Mien - Leen Noordwijk: jhea - Willem Wim Noordwijkerhout: Do - Jan Den Haag: Rens - Bert Noordwijk: Francien - Arris Leo - Jo Klein- en achterkleinkinderen. De gezongen H. Mis van Requiem zal worden opge dragen op dinsdag 9 december a s. om 11 uur in de parochiekerk vam St. Jeroen te Noordwijk-Binnen, waarna de bijzetting zal plaatshebben in het familie graf op de r.k. begraafplaats aan de Gooweg. Vader is thuis opgebaard. Wij zullen 's avonds om 20.00 uur thuis voor hem bidden. Van een onzer verslaggevers LEIDEN „Ik heb wel eens de indruk, dat kringen in de WD een heilige oor log willen voeren tegen Den Uyl en zijn kabinet, naar zoiets heeft voor mij niets met liberalisme te maken". Aan het woord is de nieuwe vice-voorzit- ter politiek van de liberale jongerenorga nisatie „vrijheid en democratie" (JOVD), de 20-jarige rechtenstudent uit Leiden, Gijs de Vries. Hij is sinds kort belast met de voorbereiding van het politiek beleid van de JOVD, de vijftienhonderd leden tellende club van liberale jongeren die zich weliswaar onafhankelijk opstelt van de WD, maar al heel wat liberale „groo theden" (onder wie oppositieleider Hans Wiegel) heeft voortgebracht. Het rommelt een beetje in onze liberal volkspartij: wat meer vooruitstrevende geesten als Geertsema kritiseerden on langs nog het landelijk beleid van de WD dat te weinig oog zou hebben voor de sociaal zwakkeren. Volgens de nieuwe chef kok in de politie ke keuken van de JOVD zit in deze kri tiek zeker een kern van waarheid: „Libe ralen mogen zich nooit inzetten voor het behoud van de positie van de sterken maar moeten zich juist inzetten voor het versterken van de positie van de sociaal zwakken", aldus De Vries, die vindt dat hier het wezenskenmerk van het liberalis me ligt Als voorbeeld noemt hij de ontwikkelings samenwerking: „Je kunt je als liberaal niet maximaal inzetten voor de sociale ge rechtigheid in Nederland zolang ze in In dia in de goot liggen te verrekken. Wan neer voor liberalen de ontwikkelingssa menwerking niet een hoge prioriteit heeft, dan duidt dat op een gebrek aan sociale bewogenheid, „vindt De Vries. Hij is dan ook (in tegenstelling tot de WD-Tweede Kamerfractie die op de hulp wil bezuini gen) redelijk tevreden over de inspannin gen van de regering op dit gebied. Alleen op de voorwaarde waaronder het kabinet zijn ontwikkelingshulp wil geven heeft De Vries wel kritiek: in het stellen van poli tieke voorwaarden aan de hulpverlening ziet hij een vorm van neo-kolonialisme. „Als de hulpverlening maar ten goede komt aan brede lagen van de bevolking", meent hij, waarbij hij opmerkt dat de li berale jongeren jaren geleden al pleitten voor een groei van de uitgaven voor de arme landen tot 3% van het nationaal in komen. De kamerfractie van de WD vindt het krappe procent wat thans ge haald wordt al teveel. Gijs de Vries Ook al stelt de JOVD zich onafhankelijk van de WD op, leert de praktijk dat de meeste liberale jongeren als ze eenmaal dertig zijn geworden deze partij kiest als politieke huis. (Volgens de Vries staat D'66 inmiddels aan gene zijde van het po litieke graf). Waarom juist de WD, die de laatste jaren toch steeds meer het stempel heeft gekregen van een conserva tieve partij? Gijs de Vries: „Wij missen in ons land een echte conservatieve partij. De plaats van liberalen is niet recht en niet links maar rotsvast in het midden. Als liberale partij moet je je afzetten tegen alles wat links en rechts van je staat. Welnu, met dat eerste hebben we geen problemen, maar met dat tweede wel: we kennen in Nederland eenvoudig geen conservatieve volkspartij. Het gevolg is dat je heel wat conservatieve elementen binnen je partij krijgt, die de jouwe kiezen bij gebrek aan beter. De neiging die je als oppositiepartij hebt om steeds te radikaliseren draagt daar nog eens extra toe bij", zo stelt De Vries, die daaraan toevoegt dat de WD naar zijn mening daardoor meer conser vatieven heeft binnengekregen dan haar lief is. Een grondige interne discussie over de partij en haar uitgangspunten zou de WD dan ook niet misstaan meent de nieuwe JOVD-leider. Hij vindt deze ener zijds nodig om een stuk toekomst visie te vormen in het kader van de voorbereidin gen voor nieuwe regerinsverantwoorde- lijkheid. Ook op een ander punt acht De Vries deze interne discussie geboden: de tolerantie die voor De Vries een van de essentiële kenmerken van het liberalisme is, is in de WD nogal eens ver te zoeken. In dit verband komt hij met zijn voor beeld van de heilige oorlog die sommigen in die partij tegen Den Uyl en de zijnen voeren. „Ik ben bang dat de partij-leiding van de WD onvoldoende onderkent, dat het liberalisme meer is dan een politieke filosofie alleen: het is een stuk levensvisie die mede is gebaseerd op die tolerantie en wat dit betreft lijkt de WD vaak meer op een kies-verkiezing dan op een politieke partij. Het spreekt vanzelf dat iemand die zegt voor tolerantie te zijn wel erg negatief zal denken over de door sommigen in dit land bedreven polarisatie (hét verscher pen van tegenstellingen). De JOVD verzet zich dan ook uit alle macht hiertegen. De Vries ziet de polarisatie zelfs als een van de oorzaken waardoor de WD zo'n grote aantrekkingskracht uitoefent op conserva tieven. Anderzijds moet hij toegeven dat ook Hans Wiegel soms een aardige bijdra ge aan deze polarisatie weet te leveren. „Ik vind dat dan ook volstrekt verwerpe lijk, en onliberaal. Zoiets schept onver draagzaamheid en dat kan niet samen gaan met een liberale levensvisie", meent De Vries. OVerigens vindt hij de polarisa tie die door Wiegel wordt bedreven nog wel meevallen vergeleken met die van de PvdA: „Ik heb de indruk dat hij lang niet alle sluizen van zijn demagogisch talent opentrekt; hij tracht een duidelijke mid denkoers te varen". Het Democratisch Actiecentrum (DAC), een nieuwe liberale stroming in de Neder landse politiek ziet de JOVD als een doodgeboren kind: „Wij geloven niet in partij-politieke versplintering in liberale kring. Een partij als de WD zou juist ruimte moeten bieden aan personen van verschillende liberale opvattingen. De par tij heeft tot nog toe te veel geleden aan angst voor vleugelvorming. Daar moet hij nu eens overheen. Men moet een klimaat gaan scheppen waarin je voor je eigen opvattingen uit kunt komen. De Vries ziet dan ook liefst de restanten van D'66 en de liberalen uit DS'70 terugkeren in de moederschoot. „Wij achten een gesprek tussen hen en de WD uiterst zinvol en daarom zal de JOVD zich hier zeker voor inspannen", aldus Gijs de Vries. ARJEN BROEKHUIZEN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1975 | | pagina 3