Risico's van roken
zijn zeer duidelijk
Dr. Pluizer vraagt uw aandacht
sBBA L b EpcBJio
Bridgen
MEDISCHE
RUBRIEK
Schaken
Dammen
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 6 DECEMBER 1975
Oplossing vorige puzzel
A.lmB
AA 5
A 'J> A" T
Sb R A
e|p
CjlL. 0 C E I •'—A ROE
B~BF A A nBHL
r e f
Ft
t|A A £|*L o H|
.■E DELWE I SSlLfPlA
fËliEPRBLrTBK A Nl E L
ij 0 P A I I
■êTË
p ÖjS'Èp 1
A'R'I i> E||A
na'R|SOI>
tB 1 E pPE
E - 5 T|* E
R|H|AL 0 M|?t_
(SAL 0 NPH E T E RIE"NJ"A'L 5 E M
H R'o'sPB a'r ifA^A tiR£i p_l A
E NjfP E NBe
aPlBL 15 E L
A R A B I ÏEBE Pr_
T Bj- E C A.A ij 0 P Al 'EjL E G I EjP
E kBK A R H r A A L 0'E|ME
ROME BL I N I EJ; R A J A P (M AAN
l e u kbl 1 »rf TBlE L Ti
LEE R|P I K 0 L|-K A S'5AjW EE F
E NB 1 K 0 A^™T A N I>BLR
MB5 NATE R| O C MG E R A A SB'A
M J N'G A'SBO|;I>BE
■sHv E R V E L I
PiESBEPEB
A;P E R TfTE IE RB O.P
lARM E E P L A F E N I
PlAjN^^^E S L'AIVE
|AA' I N
o RB> e 2
I RÏE N_y|ANT I
e1ï> !e
B__:
Oe prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Zeven gulden vijftig: B. H. Wisman, Israëlhoeve 6. Sassenheim.
Vijf gulden: Nancy Sassen, Terweeweg 146, Oegstgeest
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegezonden
Leidse Courant,
Postbus 11.
Leiden.
HORIZONTAAL:
1 krachtsport
5 gewas
9 groente
11 drinkbakje
15 riv. in Spanje
16 slagader
17 uitgezette lijn
18 vragend vnw
20 edelsteen
22 Noorse godheid
24 zangstem
25 deksel
26 mestvocht
28 bedrijfsconcentratie
29 levenslucht
31 Eng. graafschap
33 riv. in Rusland
36 godin
38 overblijfsel
40 inboorling
42 benedenwindse zijde
43 pl. in Amerika
46 voorheen
48 schrijflijn
50 vuur
51 landbouwwerktuig
52 weke massa
53 opening
54 ingewijde
56 biersoort
57 scheepstouw
58 speeltuinwerktuig
60 Eng. drank
61 vaste brandstof
62 dekkleed
64 gekheid
65 aan een pin geregen
stukjes geroosterd vlees
66 doorzichtig weefsel
67 masker
68 mann dier
70 Ind. eiland
71 viskorf
73 vat
74 thans
75 verdikte huid
78 opdracht
79 deel v.h. gelaat
81 samentrekking v.h. mid
denrif
82 strijdperk
85 bedrog
87 vis
88 groot water
89 Ned. provincie
91 woonplaats
94 spoedig
96 kaartspel
97 herkauwer
98 belemmering
99 tijdelijk gebruik
101 schutsluis
104 Russische maat
106 deel v. Finland
108 steen
109 por, stoot
111 pausennaam
112 kostbaar kleinood
113 onbepaald vnw
114 pl. in Japan
116 werktuig
117 onbepaald vnw
120 voertuig
121 vreemde munt
122 sein
124 levenslucht
126 soort rijtuig
128 gevuld
129 hemellichaam
130 Engelse titel
132 deel v.h. oog
133 klepper
135 takje
137 scheepstouw
138 in orde
139 insekt
140 stijf
141 pl. in Zwitserland
143 uitroep ter aansporing
144 speeltuinwerktuig
145 langzaam
146 gewicht
147 Ind. hangmat
149 toegang
151 onderste molensteen
154 voorzetsel
155 geneesmiddel
158 muziekstuk
161 bitterheid
163 besef
165 fraai
167 staat
168 strijdgewoel
169 flink
171 berg op Kreta
173 danspartij
174 klap
176 gebak
177 vestingwerk
178 rijstbrandewijn
179 gewichtsaftrek
180 gekheid
181 zelfkant
182 buitendijks land
183 breedvoerig
184 buitenshuis
VERTICAAL:
2 waardepapier
3 voortreffelijkheid
4 voorheen
5 plek
6 Noorse godin
7 diamant die een dub
bel kristal is
8 voorzetsel
9 bevel
10 Smaad
11 voorzetsel
12 mestvocht
13 zaadkorrel
14 vechtwapen
19 boom
21 bergweide
23 uitbouw
27 lidwoord
30 maalinrichting
32 keurig
33 gedwee
34 afdeling v.e. krant
35 schicht
37 ontvangkamer
39 pl. in Rusland
40 groet
41 Romeinse legerafdeling
42 Europeaan
44 welpenleidster
45 plaag
47 onderricht
49 uithangteken
51 kerkgebruik
52 snavel
54 afgesloten stand
55 plant
56 Ind. nachtlampje
57 tekortkoming
59 voorspoed
61 zandachtig
62 riv. in Rusland
63 deel v. Afrika
66 aanleg
67 vervaardiger
69 hoogste punt
71 warme wijn
72 groente
74 inwendig orgaan
76 pl. op de Veluwe
77 hard vet
80 vierh. zoogdier
81 pl. in Gelderland
83 advies
84 Nederduits
86 individu
89 familielid
90 pl. in Duitsland
91 Algemene Ouderdoms
Wet
92 tennisterm
93 ploegsnede
95 wees gegroet
99 roofdier
100 deel v. Sumatra
102 emmertje
103 plotseling trekkende
beweging
105 opstandeling
106 vogel
107 een weinig
109 pl. in Engeland
110 kleur
112 park bij Wenen
113 bijb. figuur
114 ogenblik
115 wallekant
118 verdieping
119 geneeskr. plant
121 Engels-Indisch matroos
123 toverheks
125 deel v.e. schip
126 krantenhuisje
127 soort stof
129 deel v.e. boom
131 schouwspel
134 hoogste punt
135 harde wincf
136 omsingeling v.e. stad
140 vreemde munt
141 schreeuw
142 tamelijk
143 aanwijzing
145 watering
147 speelgoed
148 soort appel
149 aanwijzend vnw
150 omroepvereniging
152 tandemail
153 helper in nood
156 last
157 gezet
159 water in Noord-Holland
160 avondpartij
162 vertering
164 papegaai
166 pl. in Drente
168 gerucht
169 vlies op wijn of bier
170 Ind. eilandengroep
172 Ind. gewoonterecht
173 kerkelijke straf
175 oogholte
176 open strook in een bos
Zoals u bekend kan zijn looft de
International Bridge Press Associa
tion jaarlijks enkele prijzen uit voor
verdienstelijke prestaties op brid-
geterrein, en een daarvan wordt
toegekend aan „Het spel van het
Jaar".
Good old Axel Nielsen, de Deen
die jaren geleden geruime tijd se
cretaris van de EBL is geweest,
heeft hiervoor een kandidaat ge
vonden in de vorm van een spel
dat door Eric Crowhurst werd ge
publiceerd in het dagelijks bulletin
van de Europese Kampioenschap
pen 1975 in Brighton.
Nielsen laat de namen van de
betrokken spelers weg en legt wat
meer de nadruk op de overeen
komst met tennis. Men zie:
Noord gever. Allen kwetsbaar.
Noord opent met een conventio
neel, sterk 1 klaveren bod zuid
geeft met 1 harten twee controles
V 4 2
üH V4
o H 8 6 2
+AH V
♦B3 n PH6 5
10975 w O ^AB62
OA74 7 oV 10953
+9753 44
A 10987
c>8 3
OB
B 10862
aan (A 2. H 1) noord
vervolgt met 1 SA (17-19 punten)
zuid biedt 2 schoppen (kleur)
en noord verhoogt tot 4 schop
pen, wat het eindcontract wordt.
Het spel kwam voor in de wedstrijd
Noorwegen—Frankrijk. Naarmate
het spel aan de tafel 'vorderde,
zouden de toeschouwers kunnen
denken dat ze zich op Wimbledon
bevonden, in plaats van in Brigh
ton.
De Franse west serveerde harten
10 naar de heer van de dummy.
Oost nam met het aas en de return
was een singleton klaveren. De
verdediging dreigt nu een schop
pen-, een harten-, een ruiten- en
een ingetroefde klaverslag te ma
ken. 15-0.
Zuid schijnt zich niet bewust te
zijn van het klaveren introefgevaar
en in plaats van schoppenaas en
een kleine schoppen te spelen, wat
waarschijnlijk zijn beste kans is,
speelt hij schoppenvrouw uit
noord. 30-0. Als oost schoppen
vrouw dekt, kan west de tweede
troefronde winnen en zijn partner
de introever geven. Oost denkt
echter dat zuid hem in de boot wil
nemen met B 10 9 8 7 3 en duikt
daarom. 30-15. De leider kan het
spel nu maken door schoppenaas
te slaan en over te gaan met H
B 6 5. Hij speelt daarom een kleine
schoppen naar de 10. 40-15. West
kan het contract nu down spelen
door klaveren te spelen, maar
zuids volmaakte zorgeloosheid op
dat punt vraagt iedere gedachte
aan een mogelijke introever weg
en west probeert zuid te verleiden
tot een verkeerde beslissing in
ruiten en vervolgt met een kleine
in die kleur. 40-30.
De leider legt de heer in noord
(deuce) en vervolgt met schoppe
naas (voordeel Noorwegen). Het
contract wordt nu met een over
slag gemaakt: game voor Noorwe
gen.
Frankrijk won de wedstrijd met 20
tegen minus 4, maar misschien
moeten we zeggen met 6-1, 6-0,
6-0?
De wereldgezondheidsorganisa
tie geeft in „In Point of Fact"
nr. 1, 1975 interessante gegevens
die ons zeker kunnen aansporen
om het roken te laten. Vooreerst
is er op wereldvlak een toename
van kankersterfte in alle landen
waar het sigarettenroken sterk
verspreid is.
De toename van de kankersterf
te zet zich daarenboven onon
derbroken verder. Het tegenge
stelde is ook waar. Indien men
met het roken stopt daalt de
mortaliteit doorlongkanker. Dit'
fenomeen deed zich voor bij de
Engelse artsen die grotendeels
het roken gelaten hebben en nu
een duidelijke daling kennen
van het aantal longkankers.
De vrouwen zijn de laatste 30
jaar flinke sigarettenrokers ge
worden en hebben dit ook moe
ten betalen met een steeds snel
ler wordende stijging van de
sterfte door longkanker.
In Japan is de kankersterfte,
zowel bij mannen als bij vrou
wen die sigarettenroken, 22 pet
hoger dan bij de niet-rokers.
rokers.
Tevens werd bevestigd dat goe
de filtersigaretten, die weinig
teer produceren, het gevaar van
longkanker wel kunnen vermin
deren doch niet uitschakelen.
Het gevaar van longkanker
neemt toe met het aantal ge
rookte sigaretten en met het in
haleren van de rook.
Sigarettenroken is slecht voor
het hart. Vijf jaar geleden gaf
men deze uitspraak nog met een
zekere reserve; sigarettenroken
wordt nu beschouwd als een
van de voornaamste risikofak-
tors, zowel voor het dodelijk als
het niet dodelijk hartinfarct.
Vooral koolmonoxyde zou een
belangrijke rol spelen bij het
aantasten van de kransslaga
ders.
Koolmonoxyde, een gas gepro
duceerd in iedere brandende si
garet, neemt toe naar het einde
van de sigaret. Ook de aantas
ting van de slagaders in de on
derste ledematen komt bij jonge
personen praktisch alleen voor
bij rokers.
De laatste tijd zijn er heel wat
studies uitgevoerd die duidelijk
het verband leggen tussen roken
en maagzweer. Rokers hebben
tweemaal meer kans een zweer
van maag of twaalfvingerige
darm te krijgen dan niet-rokers.
rokers. De nadelige weerslag
van roken gedurende de zwan
gerschap werd ook bevestigd.
Aanstaande moeders die roken,
remmen hierdoor de groei van
hun baby en verhogen de ge-
boortesterfte.
Men heeft nu zelfs het weten
schappelijk vermoeden dat de
kinderen van moeders, die rook
ten gedurende de zwanger
schap, een lichte groeiachter
stand behouden tot de leeftijd
van zeven jaar. Verschillende
studies hebben uitgemaakt dat
kinderen van rokende ouders
meer vatbaar zijn voor ziekten
van de borstkas, dan de kinde
ren van niet-rokende ouders.
Ook komt er steeds meer be
wijskracht voor de thesis dat
niet-rokers schade kunnen on
dervinden vanwege de rook van
rokers, wanneer ze zich samen
bevinden in kleine en slecht ver
luchte ruimten zoals een auto of
een klein kantoon
Het behoort dan ook tot de ele
mentaire regels van de welle
vendheid dat er onder die om
standigheden niet gerookt
wordt. -
Pijp- en sigaarrokers, die door
gaans de rook niet inhaleren,
lopen minder risico's voor hun
gezondheid dan sigarettenro
kers die meestal wel inhaleren.
De tabaksrook eerst door een
pot water jagen, zoals dit in vele
landen gebeurt waar men de
waterpijp rookt, zou het nadeli
ge risiko verminderen. Tabak
kauwen, zoals dit toch nog veel
voorkomt in bepaalde landen,
heeft weer andere nadelige ef-
fekten, zoals een groter risiko
om kanker te krijgen van de
mondholte.
Het roken, een van de meest
verspreide drugs ter wereld, is
moeilijk te beïnvloeden. De hele
stroom van wetenschappelijke
publikaties die in geuren en
kleuren de nadelige effekten
van roken bewijzen, hebben in
sommige landen wel enigszins
het sigarettenverbruik kunnen
afremmen.
Des te bedroevender is het te
moeten vaststellen dat in alle
geïndustrialiseerde landen het
sigarettenroken pijlsnel de
hoogte ingaat. Blijkbaar neemt
men gemakkelijker onze slechte
dan wel onze goede gewoonten
over.
Inmiddels zijn er nog maar wei
nig landen die afdoende wette
lijke maatregelen getroffen heb
ben om hun respektievelijke be
volking te beschermen tegen de
reklame van de sigarettenfabri-
kanten. Van de honderd landen,
aangesloten bij de wereldge
zondheidsorganisatie, zijn er ze
ventig die nog niets onderno
men hebben.
door W. Muhrirtg
Over de hele wereld vinden of
vonden zonetoernooien plaats om
spelers te selecteren voor een
tweetal internationale toernooien.
De uiteindelijke selectie vindt
plaats in kandidaten tweekampen
om de uitdager van wereldkam
pioen Karpov vast te stellen. Voor
deze kandidaten tweekampen zijn
reeds geplaatst Kortsojnoi, die ver
loren heeft in de finale van Karpov
alsmede de ex-wereldkampioen
Robert Fischer.
De Chinezen nemen nog geen deel
aan de zone-wedstrijden. Wel heeft
China zich. aangesloten bij de we
reldschaakbond en de laatste be
richten zijn, dat er niet minder dan
50.000 Chinezen aktief aan de
schaaksport deelnemen.
Onderstaand volgt een partij uit
het Aziatische zone-toernooi, dat
gewonnen werd door Harandi uit
Iran.
Wit: Konatly (Libanon) Zwart:
Harandi (Iran)
Gespeeld in het zone-toernooi te
Teheran 1975 Nimzo-indisch.
1 d2-d4, Pg8-f6 2. c2-c4, e7-e6 3.
Pb1—c3, Lf8-b4 4 e2-e3, 0-0 5.
Pg1-f3, d7-d5 6 Lfl—d3, Pb8-c6
(Gebruikelijk is 6.c5)
7. 0-0, a7-a6 8. Dd1-c2, h7-h6 9.
Pc3e2
(Beter was 9. a3)
9. d5xc4 10. Ld3xc4, Lb4-d6 11.
Tf1-d1, Dd8-e7 12. e3-e4, e6-e5 13.
Pf3-h4.
(Juist was 13. de5:)
Stelling na 21.Lc8-d7
13. Pf6-g4 14. Ph4-f3, Pc6xd4
15. Pe2xd4, e5xd4 16. h2-h3, Pg4-
e5 17. Pf3xd4, Pe5xc4 18. Dc2xc4,
De7xe4 19. Dc4-c3, De4-e5 20.
Lc1-e3, De5-h2f 21. Kg1-f1, Lc8-d7
(en niet 21. Dh1t 22. Ke2, Dg2:
23. Tgl, DH3: 24. Pe6)
22. Kfl-e2, Ta8-e8 23. Pd4-f3, Dh2-
f4 24. Td1d4
(Gedwongen. Er dreigde 24.
Lb5f 25. Ke1, Lb4)
24. Df4-f6 25. Ke2-f1, Ld7-c6
26. Ke2-f1, Ld7-c6 26. Td4-g4,
Df6xc3 27. b2xc3, f7-f5 28. Tg4-h4,
f5-f4 39. Le3-d4, Lc6xf3 30. g2xf3,
c7-c5 en wit gaf zich gewonnen.
Schaakdellcatesse
Wit: Kg2, Df2 pi: b3, c2, f6
Zwart: Kb4, Dh8, Lg8 pi: a6. b5
Bijzonder charmant is de wonder
lijke winstvoering in de boven
staande stelling. Vooral de briljan
te en volkomen onverwachte
points op de derde zet is zeldzaam
indrukwekkend.
n zet en wint
Oplossing schaakdelicatesse
Wit dwingt als volgt de winst af:
1. Df2-d4f, Kb4-a3 (Op 1 Ka5
wint 2. Dd8t, Kb4 3. Df8f. Ka5 4.
f7!) 2. Dd4-a1f, Ka3-b4 3. f6-f7ll!
(Een zet om stil van te worden)
3. Dh8xa1 4. f7-f8 Damef,
Kb4-a5 5. Df8-d8t, Ka5-b4 6 Dd8-
d6f, Kb4-a5 7 b3-b4f, Ka5-a4 8.
Dd6xa6f en damewinst (Platov).
door Freek Gordijn
In deze rubriek nog een partij uit
het toernooi om het kampioen
schap van de vakbonden in Rus
land. Het is een duel tussen de
de wedstrijd om het jeugdwereld
kampioenschap speelde, en oud
lof huidige?) wereldkampioen Iser
Koeperman.
M. Korenevskl wit, I. Koeperman
zwart. Erewan, okt. 1975, 3e ron
de.
1. 32-28 19-23 2 28x19 14x23
3 37-32 1014 4 34-29 wit wil
blijkbaar het bekende vervolg hier
ontwijken maar interessant is het
niet 23x34 5. 39x30 14—19 6.
41—37 op 36—25 kan zwart met
18—22 en 22—28 vervolgen. Dat
wil niet zeggen dat hij dit zou
doen. 5-10 7. 30-25 10-14 8
35—30 16—21 8. 30—24 dat is wel
slap gespeeld 20x29 10. 33x24
19x30 11. 25x34 21—26 12 44—39
14—19 13. 50—44 9-14 14 36-33
17-22 15 44-39 22-27 ook dat
vinden we slap gespeeld 16. 31x22
18x27 17 32x21 26x17 18 37-32
12—18 19 46—41 7-12 20. 41-37
1-7 21 34—29 17—22 22 40-34
19—23 23. 45—40 U—19 24
29-24 19x30 25 34x25 813 26
32-27 22x31 27 36x27 wit zoekt
de klassieke spelkarakteristiek
13—19 met deze zet geeft zwart
te kennen hiertegen geen bezwaar
te hebben. En waarom ook als de
opstelling van zijn korte vleugel
bekijkt
28. 36-32 15—20 29 43-38
20-24 30. 49-44 11-17 31
4O7-34 17—22! op nu 33—29 slaat
zwart 22x31 29x9 3x14 37x26 ge
volgd door 23—28! 32. 44—40
22x31 33 37x26 7-11 34 32-27
11-17 35 48—43 6-11 36 40-35
11—16 geen 17—22 wegens
33—28. Op 23x21 26x6 en op
22x44 volgt 27-22 en 43-39
38x16 37. 47—41 3-8 38 42—37
2—7 39. 37—31 4—9 40 41-36
het is gezichtsbedrog als men
denkt dat wit hier dam kon maken
door 26—21 en 38—32. want wit
moet vier stukken slaan naar veld
11 17—22 voor wit is 27—21 en
33—28 22x44 31x11 niets wegens
zwart 7—11 en 44—50. Welhaast
gedwongen lijkt 34—29 41 34—30
9—13 zie diagram.
1111
1 1 Pt*
i,lliï
1 8 Ut H O
f5 t8* M
M JELO
42 39—34 23—28 43 43—39
28-32 44 27-21 niet 26-21
32x43 39x48 wegens 22—28 en
24—29 16x27 op 32x43" 39x48
16x27 volgt 34-29 45. 26-21
27x16 46 38x27 22-28 47 33x22
24—29 48 34x23 19x17 en wit
staat een stuk achter 49 30—24
17-21 op 18-23 volgt 39-34-30
50 27-22 18x27 51 31x22 7-11
52 24—20 12-18 53 20x9 18x27
54 9x18 27—31 55 26x37 21x32
56 25-20 32-37 57 20-14
37—42 58 14-9 42—48 59 18—13
en hier bereikte wit remise
Tot besluit weer een damprobleem
ter oplossing. Het is een composi
tie uit 1932 van J Warmerdam met
als opgave Wit speelt en wint. De
oplossing in een volgende rubriek.
1 37-31 26x46 2. 38—33 40x49
3 33-29 49x27 4 29-24 46x30
5. 35x31.
