„BABEL" SPEELT MET
BOEK EN LUISTERAAR
Henk Elsink bij
Van der Meyden
Vanavond voor
de 100e keer
„Tweekamp'
TELEVISIE VANAVOND
■.ninmn.™
TELEVISIE WOENSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
TERUGBLIK
TV solidair met radio
NOS-commentaar op
KNVB-rapport
PAGINA 2
i^r-ii-zor. OuurtAA
LUJNSDAU 2 UKCi-iVlBtK li)7o
„De literatuur moet uit de onderwijshoek. Wat op de meeste
scholen gebeurt, is fout: daar worden jaartallen ingestampt,
krijgen de leerlingen lessen Nederlands als wiskunde. Het plezier
van het lezen wordt de leerlingen ontnomen en de hedendaagse
schrijver wordt pas erkend als hij dood is, of na vijfendertig jaar.
Daar willen we wat aan doen". Aldus Jan Starink, chef literaire
uitzendingen van KRO-radio, de man achter „Gedrag en wange
drag van de Babels", een programma dat vanaf vanavond iedere
dinsdagavond om de veertien dagen over Hilversum 2 van 21.45
tot 23.00 uur wordt uitgezonden.
Het radioprogramma Babel be
staat acht jaar. Hierin wordt
theater behandeld, documenta
tie gegeven over literatuur en
satire. Vanavond wordt voor de
eerste keer de luisteraar recht
streeks bij het programma be
trokken. Starink: „We wilden
wel eens kennismaken met het
monddode publiek en het lezen
stimuleren. De radio is hierin
bemiddelaar. Babel stellen we
ons voor als een aangenaam
programma, diverterend voor
niet academisch gevormden. Be
doeld voor een zo groot moge
lijk publiek dat gewend is aan
binnen de traditie".
„Gedrag en wangedrag van de
Babels" wordt in spelvorm op
gediend, vanavond rond het
oor. De opdieners worden ge
vormd door het Babelteam in
de studio, met medewerking
van een schrijver of schrijfster,
deze eerste keer Gerrit Kouwe-
naar. Een leesgezelschap in een
openbare bibliotheek wordt
rechtstreeks bij de uitzending
betrokken en geeft aan wat de
luisteraar in de huiskamer
moet (kan) doen.
De KRO brengt vijftien van de
ze uitzendingen. Elke keer
wordt een stukje informatie ge
geven over een Nederlandse
schrijver. Wie na de tiende uit
zending (6 april) weet om welke
schrijver het gaat en bepaalde
instrukties vóór 18 mei vervult
krijgt een kaart met „het Babel-
kind". Dat „kind" vormt het toe
gangsbewijs voor het Babelboe-
kenbal, dat zaterdag 5 juni
wordt gehouden. De tien beste
inzenders worden daar tot Ba-
belpeet uitgeroepen en gaan met
een karrevracht boeken naar
huis.
Kaarten
Dat Babelkind krijgt de luiste
raar niet zo maar. Men kan
gewoon luisteren en verder
DE BABELMAN
Per briefkaart kan bij de
KRO (Literaire Uitzendin
gen. Emmastraat 52, Hilver
sum) deze Babelman wor
den aangevraagd.
niets doen, men kan ook actief
deelnemen en per briefkaart de
Babelman aanvragen. Dat is
een gele kaart met gegevens
voor het verkrijgen van de Ba-
belvrouw, een rode kaart, waar
op het verzoek staat afgedrukt
het Babelkind te maken.
Nadrukkelijk stelt de KRO, dat
niets hoeft, alles mag en iede
reen het kan. Starink: Door ge
woon te luisteren en wat op
drachten uit te voeren. Heel ge
wone, niemand hoeft er een op
leiding voor te hebben. Natuur
lijk is het bezit van een redelijke
boekenkast wel een voorwaar
de".
De opdrachten die tijdens de
uitzendingen worden gegeven,
moeten op een speelformulier
worden beantwoord. De luiste
raar krijgt die speelformulieren
door per briefkaart de gele Ba
belman aan te vragen (KRO,
Literaire Uitzendingen, Emma
straat 52, Hilversum).
Tijdens de uitzending kan wor
den opgebeld en voorts kan de
luisteraar alles doen wat hem
invalt. Starink: „Het is heel
goed mogelijk, dat de luisteraar
na een paar uitzendingen gaat
uitmaken hoe het programma,
althans voor een deel, verder
verloopt. We gaan organisch le
zen, zintuigelijker in de tekst
duiken. In de eerste uitzending
nemen we daarvoor het oor.
Wat hóór je, als je leest, maar
ook: hoe wordt het oor in de
literatuur gebruikt. Wat de luis
teraar maar invalt, kan hij bij
ons kwijt. In de tweede uitzen
ding, dus over veertien dagen,
gaat het over de hand en in de
derde wellicht over het oog.
Echt organisch lezen, daar gaat
het om".
Jan Starink is de man geweest,
die het woord Babel voor het
programma bedacht „Ik dacht
aan de veelheid van tongen en
Jan Starink: „Literatuur uit de onderwijshoek".
talen, aan het steeds opnieuw
moeten beginnen. Ook aan de
toren van Babel, iets dat nooit
af komt in de veranderende veel
heid".
Bewust wordt gemikt op de geïn
teresseerde lezer, die (nog) ver
trouwd moet worden gemaakt
met nieuwe schrijfmethoden. Via
de Babel-programma zouden die
gemakkelijker toegankelijk kun
nen worden gemaakt. De moder
ne creativiteit staat in elke uitzen
ding steeds voorop.
Starink: „We wilden er geen kwis
van maken, want dan zou weer
kennis worden verondersteld.
Toch worden er prijsjes uitge
reikt, een Babel-boekenbon van
vijfentwintig gulden en het Babel-
exlibris als de inzending wordt
bekroond".
Het eerste doel van het (Babel)
spel is het gebruik en misbruik
van de literatuur te bevorderen.
De KRO is er zich van bewust dat
droog doceren nauwelijks van in
vloed kan zijn de luisteraar
moet er immers de tv voor uit
schakelen en heeft gekozen
voor de spelvorm.
Hoeveel er aan mee gaan doen?
Starink: „Ik weet er vijfduizend.
Maar ik schat dat er zo'n twintig
tot veertigduizend luisteraars
zijn. Ze kunnen allemaal mee
doen".
F. J. BROMBERG
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Les Gammas
NOS
18.45 Informatie voor Spanjaar
den
TROS
19.05 Walt Disney: Donald Duck
als proefkonijn
19.55 The George Baker Selection
20.25 Derrick
NOS
21.35 Journaal
TROS
21.50 TV-Prlvé met Henk Elslnk
22.30 Het Heilige Vuur
NOS
23.00 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
NCRV
19.05 Zij gingen de lucht in
19.30 Tweekamp
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.25 De koperen tuin
21.35 Herkent u deze tijd?
22.30 Hier en Nu
23.10 Christelijk Mels|eskoor Com
nu met Sangh
NOS
23.15 Den Haag Vandaag
23.30 Journaal
18.05 Dein gutes Recht. 18.40 Akt. 19.20
Die schone Marianne. 20.00 Journ. en
woeroverz. 20.15 Spelprog. 21.00 Hilde
Breitner. 22.35 Journ. komm. en weer-
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie. 19.00 Joum, 19.30
Three Godfathers. Amer. speelfi'm
21.00 Journ. 21.15 Duits of Oost en
West. 2J2.00 Kult magazine. 22.45 Journ.
BELGIE
NEDERLANDS
18.00 Ti-ta-tovenaar. 18.05 De avonturen
van Dominic. 18.30 Oper School che
mie (11). 19.00 Ikaros, doe. 19.10 Gast-
progr. 19.40 Med. 19.45 Journ. 20.15 De
Wolvenman. 21.10 Verover de aarde,
wetensch. progr. 22.00 Liedjesprogr.
22.35 Journ, met o.m. wetstraat 22.55
Open school
NEDERLAND I
NCRV
15.30 Doris Day
16.00 KI|kdoos
16.40 De ham van Pandoera
17.05 De reizen van Kim
«mreïMirc—
PP: 18.19 DS'70. 18.30 Nws. 18.41 Akt.
18.50 Progr. overz. 19.00 [S] KRO Mu
ziekfeest 1975. 19.20 [S] Zin muziek,
muziek van amateurs. 19.45 Instemmen
met velen. AVRO: 20.00 Vanavond met
om 20.00 [SJ De Skymasters. 20.30 [S]
De Derde Kamer. 20.55 [S] Een piloot
van niets, hoorspel. 21.30 [S] Prof. Ork.
22.00 [SJ Koepel café. 22.30 Nws. 22.40
Akt. 23.00 (SJ Kwintet Jossche Monitz.
23.20 [S] Er floot een vogel in de wei.
23.55 Nws.
HILVERSUM II
toen. 19.30 Per saldo. NOS: 19.50 Den
Haag vandaag. 20.00 Nws. KRO: 20.05
Overweging. 20.15 [S] Orkest en koor.
21.45 Organisch lezen of Gedrag en
Wangedrag van de Babels. 23.00 [S]
Klass. kamermuz. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 jS)
Joost mag niet eten. VARA: 19.02 [Sj
Poprekonstruktie. 20.02 [S] Nashville.
21.02 (S) Jazz and Blues. 22.02 (Sj
(P)opdonder. 23.02 [S] Wachten op mid
dernacht. 0.02 [SJ Nacht-Drie-Oraai. 2.02
(S) Help) 4 02 [S] Truck. KRO: 6.02
Scheer je weg.
HILVERSUM I
IS] In de Roode Cirkel, vervolg. 9.00
Ork. en zang. 9.30 Waterst. 9.40 De
Nederlandse schoolradio. 10.00 [S] Ra
dioweekblad. 11.00 Nws. NOS: 11.03
Bobthema's en Swingsessions. 11.30
Spiegel van Duitsland. VARA: 12.00 Sint
Niklaas. 13.00 Nws. 13.11 Dingen van
de dag. 13.25 (S) Een middagje stoom
radio 16.00 Nws. 16.03 jS] Moordbriga
de Stockholm, hoorsp. 16.45 (SJ The
Tyuana Brass. 17.00 (SJ Metropole ork.
RVU- 17.35 Educatief progr. VARA:
17.55 Meded.
HILVERSUM III
KRO: 7.02 [S] Drie op je boterham. 9.03
fS] Pep op Drie. 11.03 (S] Drie draait
op verzoek. 12.03 [S] Drie tussen de
middag. 14.03 (SJ Pop-Kontakt. 16.03
[SJ De Hitmeesters
TROS: 7.00 Nws. 7.02 [SJ Ontbijt-soos.
(7.30 Nws.. 7.41 Akt., 8.30 Nws., 8.36
Gym. voor de huisvrouw). 9.00 TOE-
RAKTUA. 9.30 (SJ Van heinde en verre.
10.00 [SJ Kaboutertijd. 10.30 Nws. 10.33
[SJ Sphinx. 11.45 [S] Cafè-chantant.
12.26 Meded. voor land- en tuinb. 12.30
Nws. 12.41 Akt. 13.15 (S) Sport na
sport. 13.45 [SJ Ensemble vocal Philip
pe Caillard. 14.15 IS] Close Up. 15.30
Nws. 15.30 [S] After Sesjun. NCRV:
16.00 Hij komt. 16.20 IS] Een uur na
tuur. OVERHEIDSVOORL.17.20 Neder
land en de derde wereld. NCRV: 17.30
Nws. 17.32 IS] Akt.
HILVERSUM II
VARA: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendymn. 7.20
JS] In de Roode Cirkel. 8.00 Nws. 8.11
HOU HET
SCHERM
IN
HET
OOG
Er wordt in deze dagen veel
gepraat over de mondigheid van
de ziekenhuispatiënt, of beter
over het gebrek daaraan. Het
VARA-programma „Wat dokter
doet, is altijd goed" ging er ook
weer over. Men had de camera's
opgesteld in het astma-centrum
Heideheuvel in Hilversum en de
patiënten daar bleken inder
daad nogal wat te mopperen te
hebben. Zij klaagden althans
over een gebrek aan zelfstandig
heid, aan privacy en ook over
het feit dat zij in onwetendheid
zouden worden gelaten. Wat niet
wegneemt dat men ook even
opnamen zag van een bijeen
komst waar kennelijk juist een
poging werd gedaan hen in te
lichten. Ik kreeg engiszins de
indruk dat men in deze docu
mentaire al min of meer als
vaststaand had aangenomen
(die onmondigheid dus) wat nog
te „bewijzen" openstond. Het
was in ieder geval een zeer sub
jectieve reportage. Zoals Koos
Postema zelf na afloop op het
scherm kwam vertellen. Maar
goed, hij gaat dan ook op 17
december aanstaande met veel
betrokkenen uitvoerig over de
kwestie praten. En een nadere
toelichting kan na gisteravond
dan ook werkelijk geen kwaad.
FC Avondrood trof mij weer
diep in het hart. Nauwelijks had
ik voor mijzelf vastgesteld dat
Engels voetbal veel meer oogt
dan het dorre „resultaat-voet
bal" bij ons of niemand minder
dan Eddie Achterberg kwam
mijn gedachten hardop vertol
ken. Ook was er een mooi inter
view met Wim Ruska, die onder
meer verklaarde dat „een nor
maal mens niet in een bestuurs
functie gaat zitten". En daarmee
nam hij om zo te zeggen een
goed deel van de kijkers in de
houdgreep.
Het zag er even naar uit dat
Aktua-tv van de TROS met een
geweldig onderwerp zou komen:
nieuws over het momenteel we
dervaren van Richard Nixon, de
gewezen Amerikaanse presi
dent. Hans Knoop, hoofdredac
teur van „Accent" en de foto
graaf Anton Veldkamp waren
er namelijk in geslaagd tot hem
door te dringen op zijn buiten
verblijf in San Clemente en zij
waren nu in de studio. Het viel
echter allemaal nogal tegen.
Beide heren beperkten zich
hoofdzakelijk tot de mededeling
dat zij er geweest waren. Hun
verhalen bewaarden zij kenne
lijk voor hun eigen periodieken.
En daar hadden zij natuurlijk
het grootst gelijk van de vis
markt mee, maar hun verschij
ning op het scherm deed daar
door ietwat overbodig aan.
HERMAN HOFHUIZEN
HILVERSUM - De NOS heeft
de KNVB toegezegd, voor 1 ja
nuari commentaar te geven op
het door de KNVB in augustus
ingediende rapport over de ta
rieven die in de toekomst gere
kend zullen worden voor de
drie minuten flitsen van voet
balwedstrijden die door de ra
dio en televisie worden uitge
zonden.
Carel Enkelaar, hoofd televisie
NOS, deelde dit gisteren mee.
Hij zei, dat hij nog niet kan
beoordelen, wat de NOS gaat
doen als de KNVB hier geen
genoegen mee neemt en de ra
dio per 1 januari verbiedt de
drie minutenflitsen, waar tot nu
toe niet voor betaald wordt, uit
te zenden. Het contract dat de
NOS wat betreft de radio met
de KNVB heeft, loopt 31 decem
ber af. Dat van de televisie 10
augustus 1976. .Mocht de
KNVB besluiten de radio een
verbod op te leggen, dan is het
niet onmogelijk, dat we beslui
ten, dat de televisie solidair is,"
aldus Carel Enkelaar. „We zou
den dit namelijk principieel zeer
hoog opvatten. Wij zouden dit
een aantasting vinden van de
vrije nieuwsgaring. Voor de
U.E.F.A. en de E.B. in Utrecht
geldt zowel voor radio als televi
sie, dat de drie minuten flitsen
niet betaald worden omdat dit
vrije nieuwsgaring betreft. Voor
de 15 minuten flitsen die de tv
uitzendt, wordt wel betaald. Het
is van groot belang," zei Carel
Enkelaar, „dat de onderhande
lingen tussen de KNVB en NOS
goed verlopen. Onze beslissing
zou namelijk wel eens veel ef
fect in het buitenland kunnen
hebben."
Van onze radio- en tv-redactie
Tweekamp, de quiz voor mid
delbare scholieren van de
NCRV, komt vanavond om
19.30 uur op Nederland II,
voor de honderdste keer op
het scherm. Althans in deze
vorm. Want voordat het een
middelbare scholierenquiz m M
werd, was dit populaire pro
gramma reeds eerder op de
Nederlandse televisie als stu-
Trix (Liesbeth van Santvoord) is het slechte pad op, hoort Nol (Aus Greidanus) tot
zijn schrik. Op deze foto het tweetal samen.
In „De reizen van Kim" houdt Vera morgenmiddag voortdurend contact met de
jongens, die in München een avontuur beleven.
In zijn onthullende programma
„Tv-privé" heeft Henk van der
Meyden een gesprek met de 40-
jarige cabaretier Henk Elsink,
die misschien iets van zijn pri-
vé-leven loslaat. Bijzonder veel
kan dat niet zijn. Elsink heeft
geen schandalen op zijn naam
staan en hij komt niet graag op
de buis. „Hoe meer je op de tv
verschijnt, hoe minder mensen
naar je theater komen", zegt
hij.
Ned. I, 21.50 uur.
Donald Duck
De TROS begint het avondpro
gramma met een tekenfilm met
Donald Duck, zijn neefjes en
professor Von Drake. Donald is
proefkonijn van de professor en
de neefjes zijn stouter dan ooit.
Vijftig minuten lang.
Ned. 1.19.05 uur.
De lucht in
In de twaalfde aflevering van
„Zij gingen de lucht in" maakt
Wilbur Wright een demonstra
tievlucht. Duizenden komen
zonder veel verwachting kijken,
maar hun stemming slaat om,
wanheer Wright zijn motorvlieg
tuig anderhalf uur in de lucht
houdt.
Ned. II, 19.05 uur.
Koperen tuin
Wanneer Cuperus aan een deli
rium is overleden, werpt Nol
zich op zijn studie medicijnen in
Groningen; daar hoort hij dat
zijn moeder op sterven ligt. Nol
constateert digitalis. Van haar
hoort Nol dat „het aardige Trix-
je van jou, het slechte pad op
schijnt te zijn gegaan".
Ned. II, 20.25 uur.
Morgenmiddag
Na een aflevering Doris Day
(15.30 uur) en Kijkdoos (16.00
uur) zendt de NCRV aflevering
3 uit van De trom van Pandoe
ra. In dit programma voor oude
re kinderen wordt de vraag ge
steld of sinterklaas vieren in je
eentje óók leuk is. En als je in
een kindertehuis zit?
Woensdagmiddag Ned. I, 16.40
de afdeling gevarieerde pro
gramma's van de NCRV-tele-
visie onder wiens verantwoor
delijkheid Tweekamp tot
stand komt, is erg gelukkig
met dit programma. „De kijk
cijfers zijn goed en de waarde
ring ook. Het is altijd wat
moeilijk om te bepalen wan
neer een programma weg
moet. Wat betreft Tweekamp
is die beslissing nog niet geno
men en die kan ook nog wel
even uitblijven. De kans be
staat dus dat het programma
blijft, misschien met bepaalde
vernieuwingen".
Judith Bosch,-die samen met
Dick Passchier het program
ma presenteert, zou het stop
pen van Tweekamp erg be
treuren. Bovendien zei ze on
langs in een interview dat dat
net zo iets zou zijn als het
slachten van een kip met gou
den eieren, omdat een hoge
kijkdichtheid van een voor
avondprogramma volgens Ju
dith een belangrijke stimulans
is voor het kijken na acht uur.
In datzelfde gesprek zei ze
ook: „Onze indruk is dat de
kandidaten vrij veel weten,
hoewel het peil wel terugloopt.
Er is een duidelijke permanen
te daling in de score. Vooral
de denkvragen, waarin een
voudige begrippen moeilijk ge
formuleerd worden, leveren
nogal eens hoofdbrekens op".
Dick Passchier, die alle hon
derd uitzendingen heeft gepre
senteerd, zegt er dit van:
„Tweekamp betekent voor mij
maandelijks er worden dan
zes wedstrijden in twee dagen
opgenomen twee verschrik
kelijk fijne dagen. Vooral de
confrontatie met de jongeren
vind ik erg fijn. Het valt mij
daarbij vooral op dat „die
jeugd van tegenwoordig" zo
veel vrijer en gemakkelijker is
dan wij vroeger".
Vanavond wordt de vierde
wedstrijd in poule V, tevens de
tiende van dit seizoen, ge
speeld. Daarin komen de
teams van het Cartesius Ly
ceum uit Amsterdam en het
Gymnasium Erasmianum uit
Rotterdam tegen elkaar uit.
Henk Elsink in gesprek met Henk van der Meyden.
Kim
..De verdwenen geleerde" is de
titel van de nieuwste reis van
Kim. die met Eric, Katie en
Brillo naar München is gereisd
om een oom van Kim te bezoe
ken. Oom is verdwenen, maar
heeft een bericht achtergelaten
dat door Katie wordt begrepen.
Woensdagmiddag Ned. I, 17.05
uur.
dentenquiz. In die vorm be
leefde het programma onge
veer zestig uitzendingen.
Bij deze honderdste uitzending
is een bijzondere gast aanwe
zig, namelijk drs. K. de Jong,
staatssecretaris op het Ministe
rie van Onderwijs en Weten
schappen, tot voor kort rector
van het Farel College in
Amersfoort. Dick Passchier
heeft in de uitzending een kort
gesprek met hem.
Honderdmaal Tweekamp bete
kent ongeveer vijfduizend vra
gen. Voordat die vragen ge
steld konden worden moesten
echter eerst de scholen wor
den geselecteerd. Meestal
bracht dat voor het produktie-
team een toer door Nederland
met zich mee, nadat er vooraf
reeds een schriftelijke voor
ronde was gehouden, waaraan
tussen de 200 en 250 scholen
deelnamen. Voor dit seizoen is
die procedure niet gevolgd.
Men heeft er naar gestreefd
teams te krijgen, die in één
van de vorige series een finale
plaats haalden, waaronder een
groot aantal vertegenwoordi
gers van provincie-hoofdste
den, aangevuld met teams uit
de ontbrekende hoofdsteden.
Voor deze laatste gold dat ze
wel aan één van de voorron
den hadden deelgenomen.
In totaal hebben over de vier
seizoenen Tweekamp (dit lo
pende seizoen is daarbij mee
gerekend) vierendertig scholen
deelgenomen, waarvan precies
de helft eenmaal aanwezig
was. Negen scholen deden
tweemaal mee, vijf scholen
haalden de drie keer en
slechts drie scholen (het Dr.
Nassau College te Assen, het
Cartesius Lyceum te Amster
dam en het Bisschoppelijk
College te Roermond) kwamen
vier keer voor de camera's.
Producer Kees van den Berg
noemt Tweekamp „één van de
betere amusementsprogram
ma's, vooral omdat het geheel
enig niveau heeft. Bovendien
is de formule erg goed en het
team waarmee we werken een
prima groep mensen". Ook
Dick van Bommel, hoofd van
Dick Passchier interviewt in „Tweekamp" vanavond
de staatssecretaris van onderwijs drs. K. de Jong.
