ptJpifl
VPRO-Radio
met tal
van nieuwe
rubrieken
VARA-documentaire
over zorg
voor de mens in
het ziekenhuis
HET BANKROET
VAN
NEW YORK CITY
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO VANAVOND
RADIO VRIJDAG
TERUGBLIK
Vier VPRO-elpees
DÜNDüKDAU 21 NUViüMBfcR ly(5
In het ziekenhuis wordt de sociale en psychische zorg voor de mens uitgesteld
tot zijn sterfbed.
Je kan het aan iedereen, die
ooit in een ziekenhuis is opge
nomen vragen, ze zullen allen
hetzelfde antwoorden: „Als je
het ziekenhuis in moet, mag
je je eigen ik niet meenemen.
In het ziekenhuis word je ge
leefd. Je ligt hulpeloos in je
bed en je dient je aan te pas
sen aan het vantevoren vast
gestelde programma: eten,
drinken en slapen. Af en toe
afgewisseld door een klein on
derzoek en een ritje naar het
laboratorium of een assistent
aan je bed die niets anders
van je verwacht dan dat je
enkel met „ja en nee, meneer"
antwoordt.
Vorige week werd in het Wilhelmina-
kinderziekenhuis in Utrecht een bij
eenkomst gehouden over de ontwikke
ling van de zorg voor de patiënten en
dan met name de zorg op het psychi
sche vlak. Knappe koppen als de Ut
rechtse prof. Dr. A. A. Haspels (gynae
coloog) kwam met de stelling, dat
goede psychische zorg begint bij een
behoorlijk afspraaksysteem. Met mini
male wachttijden. En dr. C. van der
Meer (hoogleraar) bracht naar voren
dat de psycho-sociale zorg het meest
aandacht krijgt bij de stervensbegelei
ding.
Mooie gedachten, maar als eenvoudige
Nederlander die wel uren in de wacht
kamer van een specialist doorbrengt
en die slechts een keer in zijn leven
sterft, heb je er weinig aan. Kortom,
in vele ziekenhuizen ben je psychisch
gezien meer slachtoffer dan geholpen.
Dit was Hedda van Gennep en Marjo
lein de Vries van de VARA ook opge
vallen. Reden om eens dieper in te
gaan op de privacy die vooral langdu
rige ziekenhuispatiënten hebben. Ze
maakten een half uur lange documen
taire onder de titel „Wat de dokter
doet is altijd goed", die maandag
wordt vertoond. Hierin wordt een vrij
subjectief beeld gegeven van wat men
sen zoal niet in een ziekenhuis meema
ken op het gebied van de psycho-so
ciale zorg. Woensdag 17 december
gaat Koos Postema in een soort „Klein
uur U" wat objectiever in op dit on
derwerp. Hij leidt dan een discussie
tussen een aantal artsen, verpleegsters
en patiënten.
Klacht
„We kwamen op het idee", zegt Marjo
lein de Vries, „toen we „open en
bloot" nog deden. Er kwam een klacht
binnen van een al wat oudere man
wiens vrouw met kanker in een zie
kenhuis lag. Het was zeker dat die
vrouw niet meer thuis zou komen en
dat het nog maanden kon duren eer
de vrouw zou sterven. De man en de
vrouw hadden een goed huwelijk. Bei
den hadden ze er behoefte aan een
nacht bij elkaar te zijn. De man vroeg
aan de directie van het ziekenhuis of
het niet mogelijk was dat hij een
nacht bij zijn vrouw in het ziekenhuis
doorbracht De reactie van de directie
was meer dan schandelijk. De arme
man werd uitgescholden voor alles
wat slecht was. Of hij zijn vrouw dat
ooknog wilde aandoen, terwijl niet
alleen hij maar juist ook de vrouw
behoefte had aan enkele uurtjes alleen
met haar man. Door deze klacht geïn
spireerd wilden we een programma
maken over sexualiteit in het zieken
huis. Hoe gaat dat als een man of een
vrouw maanden in een ziekenhuis
moet blijven? Wat is je privacy? Na
onderzoek bleek dat die privacy er
gewoon niet is. Je moet op de gang,
waar allerlei zusters, schoonmaaksters
en ander personeel om je heen dwar
relen, opbellen. Je kunt je gezin alleen
in de daarvoor bestemde ontspan
ningszaal ontmoeten. Er wordt niet
van uit gegaan dat je over een eigen
wil beschikt of dat jezelf ook tot na
denken in staat bent. Je eigen gezond
heidstoestand analyseren aan de hand
van wat je zelf voelt is helemaal uit
den boze.
Sexualiteit in ziekenhuizen konden we
dus wel vergeten. We deden vele stap
pen terug en kwamen op privacy in
ziekenhuizen. Ons uitgangspunt voor
de documentaire is een zo positief
mogelijke invalshoek te zoeken. We
hebben voor ons programma dan ook
niet voor een ziekenhuis gekozen waar
niets mogelijk is. Via een arts in Ut
recht kwamen we bij Heideheuvel in
Hilversum. Heideheuvel is een van de
weinige klinieken, waar de patiënten
verteld wordt, wat er met ze gedaan
wordt. Het is een dépendance van het
Hilversum se Diaconessenziekenhuis.
Het is officeel een astmakliniek voor
kinderen, maar overdag worden vol
wassen astmapatiënten van het diaco
nessenziekenhuis er ook behandeld.
De documentaire gaat over die vol
wassenen. De mensen die we aan het
woord laten, praten niet over hun
ziekte. Ze hebben het over zichzelf.
Hoe zij de vrijheid in Heideheuvel
ervaren. Hoe zij tegenover de benade
ringswijze van het verplegend perso
neel en de artsen staan. Wat is er in
Heideheuvel beter dan in andere zie
kenhuizen waar ze vroeger hebben
gelegen? Met dit programma laten we
vanuit onze eigen subjectieve gezichts
hoek zien hoe het wel en hoe het niet
moet. We gaan niet in op allerlei pro
blemen van organisatorische en finan
ciële aard. We zeggen niets over de
positie van de artsen en het verple
gend personeel. Dat doet Koos 14 da
gen later. We laten gewoon de mensen
over hun positie in het ziekenhuis
praten."
De bedoeling van Hedda van
Gennep en Marjolein de Vries
is iets los te maken, aan te
tonen dat het hoog tijd is iets
aan die sociale en psychologi
sche zorg in ziekenhuizen te
doen. En dit niet uit te stellen
tot het sterfbed.
ROELFIEN SANT
HOU HET SCHERM
IN HET OOG
■aBBiil
fjpKp
■L
M VS
Laurel en Hardy komen vanavond op Ned. I om 19.05
uur als nogal arme matroosjes op het scherm.
De film „Het bankroet van
New York City" is een onder
deel van een reeks program
ma's van de BBC over econo
mische onderwerpen, onder
de titel „The Money-pro-
gram". Regisseur David Lloyd
maakte een analyse van de
financieel-economische situa
tie van de stad New York.
Voor de 340.000 werknemers
van de stad New York is het
elke vrijdag weer even span
nend: krijgen zij hun salaris of
is de stad echt failliet? Tot nu
toe is het bestuur van Ameri-
ka's grootste stad er nog
steeds in geslaagd - al was het
soms op het nippertje - van
geldschieters een lening los te
krijgen. Maar de totale schuld
is angstwekkend gestegen en
dus ook het rentebedrag. Nu
president Ford heeft laten we
ten er niets voor de voelen bij
te springen, lijkt het faillisse
ment onontkoombaar.
Ned. 1,20.20 uur.
Family
In de derde en laatste aflever
ing van het serietje in „All in
the family" komt Archie Bun
ker boven water. Dit gebeurt
onder het kopje „De langste
zoen". Archie is twee aflever
ingen lang zoek geweest en
sommigen maakten zich wat
zenuwachtig.
Ned. 1,19.40 uur.
Monty Python
In „MontyPython" moet Ham
let nodig naar de psychiater,
maar de derde wereldoorlog is
zojuist uitgebroken. Toch is
een gestolen stoel in het spit
suur belangrijker, om nog
maar te zwijgen van de revolu
tionaire theorie, dat een mens
zijn benen tot rust kan laten
komen mits ze zich bevinden
in een comfortabele stoel. Dit
alles onder het kopje „humor"
Ned. 1,21.00 uur.
Wereldraad
In de rubriek „Kerk en theolo
gie" schenkt de E.O. aandacht
aan de vijfde algemene verga
dering van de Wereldraad van
kerken in de Kenyaanse
hoofdstad Nairobi, met als
thema „Jezus Christus be
vrijdt en herenigt". Een tv-
ploeg van de E.O. is in Kenya
om voorlichting te geven over
de ontwikkelingen binnen de
Wereldraad van kerken.
Ned. I, 22.30 uur.
Oorlogswinter
Michiel heeft met de tilbury
van de barones twee joden
over de IJssel gezet; dit is
gezien door Schaf ter. De dag
daarop werd veerman Van
Dijk gearresteerd. De Duitsers
beginnen nu de „theevisites"
van de barones te doorzien en
Scène uit deel 6 van „De Pallisers" met Philip Latham
en Susan Hampshire als Plantagenet en Glencora
Palliser.
willen maatregelen nemen.
Voor Michiel heeft dit conse
quenties, wanneer de barones
de gevolgen van haar verzet
met haar leven moet bekopen.
Ned. n, 19.30 uur.
Pallisers
In de zesde aflevering van „De
Pallisers" die vanavond wordt
uitgezonden neemt Alice het
besluit, of zij wel of niet met
John Grey, die haar naar
Zwitserland achterna is ge
reisd, wil trouwen. Glencora
stelt vast dat zij in verwach
ting is. Zij trekt zich het lot
van Burgo aan, die zijn laatste
geld heeft verspeeld. De man
van Glencora garandeert Bur
go een bescheiden jaargeld,
om zijn vrouw gerust te stellen
en uit liefdadigheid. In Enge
land, waar Glencora's kind
wordt geboren, dienen nieuwe
gezichten zich aan: het jonge
Ierse Parlementslid Phineas
Finn en Lady Laura Standish.
Ned. II, 20.40 uur.
De barones (Andrea Domburg) en de Ortskommandant (Pim Dikkers) vanavond
in een gespannen situatie in deel 9 van „Oorlogswinter".
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM - „We zijn bij de VPRO erg
tevreden over de ons toegewezen zendtijd", zegt
Jan Haasbroek, directeur radio van de VPRO.
„De gunstige tijden, de terugkeer op Hilversum
drie, de terugkeer op maandagmiddag en het
feit dat we op de vrijdag aaneengesloten zend
tijd hebben op Hilversum twee, drie en vier
komt voornamelijk, omdat we onze eisen beter
hebben geformuleerd dan de andere omroepen".
In het kader van de nieuwe zendtijdindeling, die
28 december ingaat, en waardoor de VPRO er
twee uur bij krijgt, is een aantal programma's
komen te vervallen. Alle programma-onderdelen
zijn in nieuwe programma's opgenomen. Zo is
bijvoorbeeld het programma voor de werkende
jongeren „Tilt", opgenomen in „VPRO-vrijdag"
op drie, een nieuw programma van 20.00 tot 24.00
uur, waarin de VPRO-radio zich op een breder
publiek wil gaan richten dan totnutoe het geval
was. Het is de bedoeling, dat in dit programma
min of meer populaire popmuziek gedraaid
wordt (uitgezocht door Wim Noordhoek en Bob
Visser), afgewisseld door items over actualiteiten
die de mensen direkt raken. Dus niet het topover-
leg van de EEG in Brussel, maar een item over
een bedrijfsongeval dat onlangs in een fabriek
gebeurde. Of over dat gezin, dat op straat werd
gezet. Of over die jongens die uit verveling
gingen stelen.
Er zitten drie rubrieken in „VPRO-vrijdag" op
drie. „Heb je het tegen mij", dat speciaal aan
dacht besteedt aan het nodeloos taalgebruik van
sprekers op recepties van het ambtelijk apparaat
en regeerders, „Regels zijn regels", dat over de
tijd en de geldverslindende bureaucratie in Ne
derland gaat, en een rubriek met tips over een
opgewekt sexleven.
Op de maandag tussen twaalf en twee is een
nieuw programma, „Piet Ponskaart presenteert",
geprogrammeerd. De medewerkers zijn Rogier
Proper, Rik Zaal, Jan Lenferink, Dave van Dijk,
John Jansen van Galen en Wim Noordhoek. Het
wordt een gezellig pauzeprogramma, bestemd
voor het dan lunchende bevolkingsdeel. De „Piet
Ponskaartshow" wordt vanuit een vaste lokatie
in Amsterdam uitgezonden. De makers zoeken
nog naar een geschikte kantine.
De VPRO zendt zesmaal per jaar in de nacht
van maandag op dinsdag uit. Twee onderwerpen
voor deze avonden zijn klaar. Het eerste is een
idee van Willem de Ridder, dat in de nacht van
3 op 4 februari wordt uitgezonden. De luisteraar
wordt voorgesteld het programma in de auto te
beluisteren. Willem geeft via de radio een route
beschrijving, die naar een mistig eiland leidt,
waar van alles gebeurt, maar waar niemand bij
kan komen. Het tweede is een idee van Han
Reiziger, die in april een nachtelijk bezoek zal
brengen aan het graf van Mozart. Op het graf
staat een vleugel. Han heeft een rechtstreekse
verbinding met een kerk waar orgelmuziek
wordt gespeeld.
De VPRO-zendtijd op Hilversum vier wordt voor
namelijk verzorgd door Han Reiziger. Hij spreekt
met jonge componisten en met leerlingen van
diverse conservatoria. En hij laat muziek van ze
horen.
Zoals we al meldden heeft de VPRO zijn actuali
teitenrubriek opgedoekt. Deze werd te kostbaar.
Men krijgt nu actualiteiten als onderdelen van
andere vaste rubrieken.
NEDERLAND I
TMMC
18.15 Chomlo It overal
NOS
18.45 Toeristische Tips
18.55 Journaal
VPRO
19.05 Laurel en Hardy
19.25 Landgenoten
19.40 All In the family
20.05 Zendtijd voor het Simplis
tisch Verbond
20.20 Het bankroet van New York
City
21.00 Monty Python
NOS
21.35 Journaal
EO
21.50 Van mond tol mond
22.10 Van u wil Ik zingen
22.30 Kerk en theologie
NOS
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Oog
18.55 Journaal
VARA
10.05 Guyana Waterland natuur
serie
19.30 Oorlogswinter tv-eerie
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Achter het nieuws
20.40 De Pallisers serie
2145 De Ombudsman
22.00 Man over de vloer
2245 Achter het nieuws
23.00 Gedicht
NOS
23.0*1 Den Haag Vandaag
23.15 Journaal
DUITSLAND I
18.05 Arsene Lupin, tv-serie. 10.40 AM.
19.20 Arsene Lupin. 20.00 Journaal en
weerbericht. 20.15 Economisch magazi
ne. 21.00 Einsatz in Manhattan, film.
21.45 Kultureel magazine. 22.30—22.50,
Journaal, Kommentaar en weerbericht.
■.ïiumiuiM
18.20 Berlin - 00.00. BIS 24.00 Uhr.
tv-serie. 19.00 Journaal. 19.30 Muzikaal
programma. 21.00 Journaal. 21.15 Jour
nalisten vragen politici antwoorden.
22.15 Die Ballade vom irdischen
Glueck, W-spel. 23.05 Journaal.
BELGIE
NEDERLANDS
18.00 Ti-ta-tovenaar. 18.05 Wiekte de
Viking. 18 30 Showprog. voor oudere
kijkers 19.10 Verkeersveiligheid. 19.15
De Bever, natuurfilm 19 40 Med. 1945
Journ. 20.15 Tafel 7. 20.45 Pano '75.
21.35 Monumenten: Grimbergen 21.45.'
Standpunt van het Dosfel-lnstituut.
22.05 Fragmenten uit nieuwe films.
22 50 Joum.
NEDERLAND I
HILVERSUM I
NCRV: 18.00 (S) Tijd vrij voor muziek
In vrije tijd 18.30 Nws. 18.41 Wereldpa
norama. 18.53 Zojuist verschenen. 19.00
(S) Leger des Heilskwartier. 19.15 (S)
De wereld zingt Gods lof. 19.55 Over
denking 20.00 (S) Muziek, muziek en
muziek. 21.50 Bij de tijd. 22.10 De kerk
vandaag. 22.30 Nws. 22.40 (S) Hier en
nu. 23.00 Diabetes wat nu. 23.20 (S)
Album. 23.55-24.00 Nws
HILVERSUM II
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Radiojournaal.
P.P. 18.20 Uitzending van de C. P. N.
IKOR: 18.30 Kleur. AVRO: 19.00 (S)
Viool en piano. 19.30 Forum over Ver
enigde Naties. NOS: 19.50 Den Haag
vandaag. 20.00 Nws. AVRO: 20.05 Ra
diojournaal. 20.10 inleiding tot het
avondprogramma. 20.15 (S) Het levend
verleden. 21.45 (S) Omroep Kamerkoor
22.00 (S) Joseph Fouchö. hoorspel.
22.40 (S) Dat zit goed fout. 23.00 ^S)
Vanavond laat cultureel. 23.50 Radio
journaal 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 1810 (S)
Joost mag niet eten TROS: 19.02 (S)
Poster: de geschiedenis van de Neder
landse Popmuziek. 20.02 (S) Soul-top-
10. 21.02 (S) Sesjun: Jazz en Blues
22.02 De Hugo van Gelderenshow.
23.02 (S) Jazz-sir. 0.02 (S) De Hugo van
Gelderenshow. 1.02 (S) Nachtwacht.
EO: 5.02 (S) Old Time Religion. 5.30
(S) Matinata.
HILVERSUM I
KRO: 7.00 Nws. 7.02 Het levende woord.
7.07 (S) Badinerie. 7.30 Nws. 7.41 Echo.
7.50 (S) Badinerie, vervolg. 8.24 Over
weging. 8.30 Nws. 8.36 Gymn. voor de
huisvr. 8.45 De wonderlijke letter M.
9.40 Schoolradio. 10.00 (S) Aubade.
(10.30 Nws.) NOS: 11.30 Blik op de
derde wereld. 11.45 Blik op Europa.
KRO- 12.00 (S) Van twaalf tot twee
(12.26 Med. 12.30 Nws. 1241 Echo.)
14.00 Hoe gaat het: nieuwe levensstijl.
14.15 Schoolradio. 14.25 Schoolradio
14.45 (S) Interlokaal op vrijdag. (15.30
Nws.) 17.00 Zonder grenzen 17.10 (S)
De hutsgeklutste kinderspelen. 17.30
Nws. 17.32 Echo-magazine.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws.' 7.11 Ochtendgymn
720 (S) Dag met een gaatje met 8.00
Nws. en om 8.11 Radiojourn. 9.00
Schoolradio. NOS: 9.20 Wat heeft dat
kind? 9.35 Waterst. 9.40 (S) Toerismo.
AVRO: 10.00 (S) Kleutertje luister 10.10
Arb. vit. (11.00 Nws. 11.03 Radiojourn.)
11.30 (S) Knipperlicht. 11.55 Beursber.
12.00 (S) De Neurenberger Orgetweek
1975. OVERH. VOORL. 12.30 Uitz. voor
de landbouw. AVRO: 12 40 (S) Licht
instrumentaal kwartet. 12.55 Radio
journ. VPRO: 13.00 Nws. 13.11 Vandaag
dit. morgen dat. 13.25 Prog. overz.
13.30 Interv. 14.00 Muziek 15 30 Perma
nent Wave. 16 00 Nws. 16.03 Vandaag
dit, morgen dat. 16.05 Nova Zembla.
17 30 Welingelichte kringen. 17.55 Med.
HILVERSUM III
EO: 7.02 (S) Gospelsound. 8.03 Klank
bord. 8 10 (S) Tussen thee en koffie
9 03 (S) De muzikale fruitmand. TROS:
10.02 (S) Pep-op-drie 1103 (S) Drie
draait op verzoek. NCRV: 12.03 (S) Die
tussen de middag. 13.03 (S) Hier en nu.
13.08 (S) Drie tussen de middag NOS
14.03 (S) Pop-KontaM. 16.03 (S) De
Hitmeesters.
Ook de TROS heeft op gezette
tijden een informatieve thema
avond, om niet te zeggen een
„totaalprogramma". Gisteren
stond het probleem van de echt
scheiding centraal. De behande
ling ervan werd uitvoerig inge
leid met de vertoning van de
film „Divorce" („echtscheiding"
dus), met in de hoofdrollen Eli
zabeth Taylor en Richard Bur
ton. Een meelbieterig melodra
ma, maar toepasselijk was de
projectie van de rolprent na
tuurlijk in hoge mate. Niet al
leen omdat vele echtscheidingen
in de barre praktijk des levens
nogal eens melodramatisch wil
len aandoen, maar ook omdat
Liz en Richard geen gelegenheid
laten voorbijgaan om met hun
eindeloos en stierlijk vervelende
huwelijksgekissebis in de we-
reldpubliciteit te komen. Het
klopte dus wat dat betreft voor
treffelijk. Bovendien was er wel
degelijk sprake van een geslaag
de poging het lummelige met
het nuttige te verenigen. Maar
de „organisatie" was dan ook
onder meer in handen van Wibo
van de Linde zelve. En als de
TROS nog eens een „thema
avond" aan de abortus gaat wij
den, kunnen wij er ongetwijfeld
op rekenen dat hij aan de fo
rumdiscussie een instructieve en
spannende film over een of an
dere aanranding vooraf zal
doen gaan. Zo hou je de kijkers
aangenaam bezig en houd je
toch ook je informatieve stand
als serieuze omroep op. Voor
degenen die niet meteen na de
film de knop omdraaiden, zaten
voor deze gelegenheid in het
serieuze uurtje twee forums in
de studio om telefonisch binnen
gekomen vragen te beantwoor
den. Niet echter dan nadat de
huwelijkssluiting was omschre
ven als iets „waarbij man en
vrouw zich heilig voornemen zo
langdurig mogelijk bij elkaar te
blijven", en nadat een socioloog
onder meer te kennen had gege
ven dat „tienerhuwelijken bij
zonder echtscheidingsgevoelig
zijn", ofschoon het in die film
met Liz en Richard toch ook
spaak was gelopen. Enfin, eerst
werden de „sociale problema
tiek" en vervolgens de „finan
ciën en de alimentatie" aan de
orde gesteld. En de ene vragen
steller of kijker of kijkster na
de andere werd of in het geheel
niet beantwoord of met een
kluitje in het riet gestuurd. Daar
konden die forumleden niets
aan doen, want er kon van ook
maar een enigszins serieuze
aanpak van de wirwar van op
geworpen vraagstukken natuur
lijk geen sprake zijn. En de
tijdnood stond al vast voor men
nog begonnen was. Wat er nog
informatief had kunnen zijn
had er wellicht wel uit kunnen
komen als die „gezellige film"
achterwege was gelaten. Onbe
grijpelijk dat men deze ramme
lende onzin en dit vergaande
boerenbedrog „informatie op
woensdag" durfde te noemen.
HERMAN HOFHUIZEN
(Van onze radio- en tv-redactie)
Hilversum De VPRO gaat in
de loop van dit seizoen vier
grammofoonplaten uitbrengen
met opnamen van bekende ra
dio-programma's. Op de eerste
lp staat een essay van Anton
Constandse over de dood.
Op de tweede lp staan opnamen
die het team van „Permanent
wave" maakte over vrouwen.
De derde lp bevat opnamen van
de VPRO-houseband. Over de
vierde lp is op het ogenblik
alleen te zeggen, dat er opna
men op komen die Rik Zaal.
maakte met een gitarist, waar
van geen lp's in de handel zijn.
Voor een tientje kan men bij de
VPRO terecht.
