Mijlpaal
voor Caro...
ALS DE ZENUWEN HET BEGEVEN.(Ill en slot)
Gebakken
brie met
selderij
DOE-HET-
ZELVER
BESTEEDT
1,5
MILJARD
VOOR DE VROUW
MEDISCHE RUBRIEK
Op 27 november wordt een
van onze grootste actrices, Ca-
ro van Eyck, 60 jaar. Het is
dwalen geweest in het uitge
strekte Meandercomplex in
Amstelveen om haar te vin
den op de 8e verdieping van
een torenflat. De woonkamer
ziet nit op herfstig bosschage
en een ovale vijver, waarin
gele en rode bladeren zijn ge
dwarreld.
„Je zit hier vlak bij het Am
sterdamse bos," zegt ze en be
klemtoont: „er is in het park
geen tuinman maar een hove
nier." Het woord krijgt een
bijzondere klank. „Eens zei ik
tegen hem, 'wat leuk hè, dat
we hier op die aarde terecht
zijn gekomen'. Hij keek een
beetje om zich heen en toen
zei hij, 'ja, daar heb je gelijk
in'. Ze speelt het kleine inci
dent bijna, achterover gelund
op een nègre velours bank,
deel van het zorgvuldig antiek
interieur, de woorden onder
steunend met afgeronde geba
ren.
In de grote, oosterse ogen ba
gage van een heel leven: jeugd
in Batavia, oorlogsmisère,
ziekte, triomfen, pijn. Veel
pijn door gewrichtsreuma, die
pas na lange tijd te wijten
bleek aan kaakabcessen; galo-
peraties in een kamplichaam,
waarop roofbouw is gepleegd.
Caro van Eyck (eigenlijke
naam 'Taytelbaum') heeft een
schitterende carrière. Op de
vraag hoeveel rollen ze bij be
nadering heeft gespeeld: „ik
heb er geen idee van." Dan
bezinnend laat ze een stroom
van herinneringen toe: „Me-
dea," „Eurydice", „Antigone",
veel Griekse drama's van Eu
ripides. Het is zo heerlijk. Wij
(ze bedoelt Hans Boekman,
voormalig filmproducer o.a.
van Ciske de Rat, met wie ze
in 1952 trouwde) gaan veel
naar Griekenland. Dan trek
ken we zo'n hele reis van Aga
memnon na. (Haar rol in 'Iphi-
geneia in Aulis": de moeder'
Klytaemnestra, wier echtge
noot Agamemnon het offer
van haar kind eist, waarna ze
hem in opperste wanhoop
doodt). Veel klassiek hob ik
gespeeld: 'Rouw past Electra'.
Veel Shakespeare: 'King Lear',
'Julia'. „En modern?" „Na
tuurlijk ook. Tennessee Wil
liams: 'De nacht van de Le
guaan'. Anouilh: 'De wals van
de toreadors', 'Rendez-vous'.
Te veel om op te nemen. Maar
wat je ook speelt, je moet de
mens zoeken achter de woor
den die je voor ogen krijgt.
Daar heb ik altijd voor ge
knokt. In een goed bekkende
vertaling (spreektaal) komen
er echte mensen over. Zelfs
Shakespeare kan bijna klin
ken als proza. De techniek
moet je onder de knie hebben.
Het moet allemaal niet zo def
tig worden gemaakt"
Het is in Mevrouw Van Eycks leven niet
gegaan volgens de plannen van haar hoog
geplaatste vader (magistraat bij het Hoog
gerechtshof) en haar strenge, zeer geliefde
moeder („ze was altijd een rots in de
branding"). Na haar gymnasiumtijd stu
deerde zij rechten. Maar de liefde voor het
toneel was al op school gewekt. „Het spe
len werd me ingepraat door Alexander
Pola (klasgenoot)." Caro van 15 weet: ik
wil aan het toneel en nog voor haar eind
examen zet ze Elisa Doolittle in Shaws
„Pygmalion" op de schoolplanken. Vader
blijft vierkant tegen (toneel is „de goot"),
moeder toont begrip.
Ze werkt (sept. 1933) in een polykliniek in
de Amsterdamse Valkstraat om geestelijk
gehandicapte kinderen dierenamen te le
ren. Eens in de twee weken krijgt ze les
van Alida Tartaud-Klein. Dan geeft ze de
brui aan de Valkstraat, wordt in Leiden
ingeschreven en ontgroend, maar onthult
na haar kandidaats, aangemoedigd door de
toenmalige toneelcriticus Ben van Eyssel-
stein, dat het toneel gaat worden. „Ik wil
spelen" Op een literaire matinee draagt zij
een kort gedicht voor van Jan Luyken en
krijgt een daverende beoordeling van de
uiterst strenge Menno Ter Braak. De eerste
staji op de ladder naar de top. Nu staat
haar bronzen kop, gemaakt door' Pieter de
Monchy in de schouwburg van Amstel
veen, haar jubileum was een evenement
Ze speelt hoofdrol na hoofdrol.
„Wat is het belangrijkste besluit dat u
ooit in uw leven genomen hebt?"
„Oh, een moeilijke vraag. Ik kan mij geen
ogenblik voorstellen waarop je ineens zegt
'nu ga ik dit of dat doen'. Ik geloof dat
een besluit een soort ondergolving is. Je
kunt niet anders. Ik geloof wel in taai
doorgaan op een eenmaal ingeslagen weg.
Ik hoef eigenlijk niet eens zo. Ik hoef
alleen maar van mezelf."
"Heeft u publiek nodig om iets mee te
delen?"
„Als ik iets schrijf heb ik geen publiek
nodig (om toneel te spelen natuurlijk wel).
Niet dat ik denk met schrijven de wereld
te veranderen, maar het is toch dol! (Haar
boek ,,'t Is maar geleend, je mag het even
vasthouden", is uitverkocht). Als je maar
creatief bent, daar komt 't op aan. Daarbij
ben ik tot het besef gekomen: er is voor
jilles een plaats en een tijd. Jaren geleden
ben ik erg ziek geweest Dat was net in
de tijd van de ring (Caro v. Eyck heeft
na Else Mauhs de Theo Mann Bouwmees-
terring gekregen). Ik was er erg gelukkig
mee, maar toen ik 'm had, dacht ik: je
moet gauw doorgaan, anders denken de
mensen 'nou krijgt ze kapsies door die
ring'. Toen ben ik na mijn ziekte eigenlijk
weer te vroeg begonnen.
Ik heb erg veel pijn gehad in mijn leven.
Maar ik geloof dat je leert van je sof-perio-
des. Je kunt er beter uit te voorschijn
komen. Niet terwijl je de pijn hebt. Ik
geloof pas achteraf. Mijn lieve (haar stem
krijgt meer warmte), Hans is nu 80 jaar.
Hij zegt altijd 'Caro, je bent een geluks
kind, maar je weet het niet." Maar ik weet
het wel hoor! Je moet naar waarde weten
te schatten. Je kunt ook scheldend blijven
doorgaan. Dat doe ik niet. Ik leef gretig.
Ik zal misschien niet oud worden, juist
omdat ik zo gretig leef. Ik vind het leven
oneindig interessant. Ik zou mijn collega's
wel willen toeschreeuwen: „Als je het niet
gehaald hebt, ga dan gauw van het leven
genieten. Als je het wel gehaald hebt,
geniet dan dubbel van het leven!" Je
maakt zo vaak mee dat mensen verbitterd
raken als de ouderdom komt. Mijn Hans
zegt altijd: „Tot je 50e leef je van de rente,
daarna van het kapitaal." Vindt u dat niet
geweldig gezien? Het is een normale zaak:
als je geboren wordt ga je ook dood."
Caro van Eyck houdt van rustige beschou
wing, yoga. Ze wil beseffen hoe vredig het
is in-en-om haar heen. „Met yoga moet je
loskoppelen van die je bent, van eer, roem,
ook van verdriet. We hebben de dingen een
gevangenishemdje aangegeven. Een boom
is een boom, je hebt eigen plussen en
minnen ingesteld, die met het leven van
jezelf niets te maken hebben. Daarom heb
ik ook zo'n hekel aan slogans, waar je
achteraan rent. Door yoga kom je fris te
staan tegenover je gevoelens.
Je confronteert jezelf met de vraag: „Waar
om is dat mooi?" Omdat iedereen het mooi
vindt? Kom nou! Ik doe mijn oefeningen
's morgens vrij regelmatig. Ach, ik loop
er niet helemaal achteraan hoor, maar het
is toch zo dat je de dingen naar jezelf toe
vertaalt"
Binnenkort komt er een bundel verhalen
van Caro van Eyck uit bij Meulenhoff:
„Het zijn allemaal mensen", wat dezelfde
titel draagt als haar zelf geschreven solo
toneel, (le Kerstdag in Den Haag), dat
achter de schermen speelt Een beginnend
actrice krijgt raad van een regisseur: „Of
je een drama speelt of een comedie, mo
dern of klassiek, of je een bedelares speelt
of een koningin, het zijn allemaal mensen."
De actrice krijgt te maken met de inspi
ciënt de kleedster, de directeur, elk heeft
zijn eigen historie met vrolijke en tragische
fragmenten.
„Weet u wat ik zo prettig vind: door dat
solo-optreden heb ik talentvolle jonge men
sen wat kunnen helpen, een fotografe, een
decorschilder. Als je bekend bent, kun je
de deur een beetje openduwen. Je moet
in het leven een bepaald percentage doen
voor een ander."
„Is het boek geënt op het toneel?"
„Er komen verhalen in voor die ik speel,
maar ik heb er andere aan toegevoegd.
Over mensen, over hun tederheden, over
alles wat ze hebben. Ik overkoepel het met
een einde."
De korte praattijd is om. Het uur ontsnap
te te snel. Ze grabbelt naar paperassen in
laden van kastjes, plotseling gehaast. In
Amsterdam moeten op een afgesproken
tijd contracten worden getekend. Toch zegt
ze nog: „Weet u wat ik zo graag op de
boekomslag van „Allemaal mensen" zou
willen hebben? Een koffer met daarachter
iedereen en alles, zoals de mensen van het
toneel het zien: de kleedster, de inspiciënt,
de souffleur, de rommel, snel uitgetrokken
kostuums, weggeschoven decors. En door
lopend op de achterflap het toneel zoals
de mensen uit de zaal het zien. Alles mooi,
keurig gerangschikt, iedereen op zijn
plaats. Maar de werkelijkheid, het echte
toneelleven staat afgebeeld op de achter
kant"
TINY FRANCIS. Caro van Eyck als koningin Elizabeth in „De doem van een ring".
Een goede steun vanwege de familiele
den en de naaste omgeving is van
enorm belang om het genezingsproces
van een overspannen patiënt te bevor
deren. Sommige personen hebben een
natuurlijke aanleg om met de nodige
fijngevoeligheid overspannen familie
leden of vrienden op te vangen. Ande
ren hebben deze gave niet en zijn
misschien toch gediend met enkele
raadgevingen.
Vooreerst dit: een onjuiste aanpak
roept bij de patiënt zeker gevoelens
van angst, onzekerheid, agressiviteit
of schuld op. Zulke gevoelens bevor
deren natuurlijk niet het genezings
proces. De familieleden moeten inzien
dat een overspannen patiënt evenzeer
ziek is als iemand die galstenen heeft
of sukkelt met een maagzweer. Tevens
moet men duidelijk beseffen dat een
overspannen patiënt onvoldoende con-
'-ole heeft over zijn handelen, denken
"voelsleven.
4->ak van de behandelende
geneesheer om aan de familieleden de
nodige inlichtingen te verschaffen.
Doorgaans zijn de familieleden opge
lucht als ze weten wat er precies aan
de hand is, en hoe ze moeten handelen
om het genezingsproces te versnellen.
Ook zullen ze minder geprikkeld zijn,
zich minder agressief opstellen en hun
afkeuring achterwege laten. Integen
deel, ze zullen de patiënt respecteren
als persoon zodat hij zich erkend en
geëerbiedigd voelt als zieke.
Zonder de nodige uitleg en inzicht
wordt een depressieve patiënt vlug
beschouwd als een onsympathieke
luierik, een komediant of zelfs als een
zwakkeling. De zieke teveel achterna
zitten en te zeer aansporen tot meer
activiteit is zeker verkeerd. De goede
raad dat hij maar meer wilskracht
moet hebben is een dooddoener die
nog geen enkele depressie genezen
heeft Immers, de ziekte bestaat er
juist in dat men ellendig, moe en
zonder wilskracht is.
Zo zou men aan een persoon met
longtuberculose op een analoge wijze
de goede raad kunnen geven dat hij
maar moet „willen" geen tuberculose
te hebben.
Daarom niet meer activiteit en ont
spanning dan de zieke zelf verlangt.
Evenmin heeft het zin hem met eten
te willen volproppen. Dit kan enkel
het totaal verdwijnen van de eetlust
meebrengen. Voortdurende attenties
en zorgen kunnen een overspannen
persoon lastig en prikkelbaar maken.
Ook vallen we een depressieve patiënt
niet voortdurend lastig met allerhande
karweitjes. Ten hoogste stellen we die
voor, maar we ergeren ons niet wan
neer ze niet vlug afgewerkt worden.
Kortom: Zoals de patiënt een tijdje
moet leren ongaan met een zenuwin
zinking, zo moet ook de familie zich
leren aanpassen aan de zieke. Zonder
voldoende inzicht en geduld wordt de
patiënt het best verzorgd in een ande
re omgeving waar wel een positieve
opvang bestaat.
Met psychotherapie wordt in de prak
tijk bedoeld: een reeks van gesprek
stechnieken die door een deskundige
gehanteerd worden om de zieke zo
vlug mogelijk uit zijn psychische
moeilijkheden te halen. Zonder een
atmosfeer van vertrouwen is er na
tuurlijk geen sprake van psychothera
pie. Ook zal men geen oplossingen
opdringen maar de patiënt zover
trachten te brengen dat hijzelf een
oplossing kan ontdekken en er actief
aan kan meewerken. De zieke komt
dan tot het besef dat er een mogelijke
oplossing bestaat. In een volgend sta
dium zal hij deze oplossing vinden en
beginnen mee te werken aan de uit
voering ervan.
Een doorgedreven psychotherapie
vergt meestal de tussenkomst van een
gespecialiseerde vakman.
Op dit ogenblik is er een hele reeks
geneesmiddelen op de markt om een
zeuwinzinking te bestrijden. Het is de.
taak van de geneesheer zo vuig moge
lijk de medicinale behandeling te be
palen. Op dit gebied moet zowel de
patiënt als de familie hun volledig
vertrouwen schenken aan de behande
lende arts. Niet de patiënt of de fami
lieleden, maar de behandelende ge
neesheer bepaalt de keuze, de hoeveel
heid en de duur van de gebruikte
medicamenten. Vele antidepressieve
geneesmiddelen hebben nevenwerkin
gen en mogen niet worden gebruikt
met andere medicijnen. De uitwerking
tussen de huidige geneesmiddelen is
nu zo ingewikkeld geworden dat het
totaal onverantwoord en zelfs gevaar
lijk is enig geneesmiddel op eigen
initiatief te nemen of aan de voorge
schreven medikatie iets te veranderen.
Een gespannen persoon blijft meestal
verder werken, een overspannen per
soon legt er het bijltje bij neer en
neemt de rol aan van werkongeschikte
zieke. Indien een gespannen of over
spannen patiënt toch wenst verder te
werken moet hij weten dat zijn toe
stand een weerslag zal hebben op zijn
werkprestaties. Een daling van het
rendement is zeker te verwachten. Bij
een verantwoordelijke betrekking
wordt, na overleg patiënt-geneesheer,
de werkgever ingelicht
Als algemene regel mag men aanne
men dat iemand die zich wegens een
zenuwinzinking niet in staat voelt te
werken er het beste aan doet zijn
werk te stoppen tot zijn geneesheer
een belangrijke verbetering vaststelt
of hij zichzelf beter voelt.
Tenslotte nog dit: ieder? depressie
komt men te boven, hoe hopeloos de
toestand in het begin ook moge lijken.
Raadpleeg wel geregeld uw genees
heer, vooral in het begin van een
behandeling Dit is voor u een belang
rijke steun en voor hem de noodzake
lijke gelegenheid om uw toestand te
volgen en de behandeling aan te pas
sen.
Di( Ickx
Recept van een finaliste (De
nemarken) tijdens de interna-
tionaJe zui velkookwedstrijd
onlangs in Den Haag gehou
den.
1 grote selderijknol
1 brie (150 gram),
Bladerdeeg:
-100 gr. bloem,
50 gr. boter,
wat zout.
2 theelepels olie,
1 eigeel,
room of ei om te bestrijken.
Bladerdeeg is niet moeilijk te
maken. Vermeng in een schaal
de bloem, verkruimelde boter,
snufje zout en kneed het
mengsel luchtig met olie en
eidooier. Laat het deeg 1 tot
2 uur in de koelkast staan.
Kies een selderijknol die groot
genoeg is om in een uitholling
een heel stuk brie te bevatten.
Snijd de ongelijke bodem van
de knol weg en „kap" er een
schijf van ca. 1/2 cm af. Schil
de selderij en werk de top bij,
zodat de selderij stevig kan
staan. Hoi de selderij vanaf de
bodem uit, waar de schijf is
afgesneden, (gebogen mes ge
bruiken) totdat alleen een dun
ne want van ca. 1/2 cm dik
overblijft Stop nu de brie in
de uitgeholde selderij en dek
hem toe met de afgesneden
dunne schijf.
Rol het bladerdeeg uit in twee
cirkels, vouw die voorzichtig
om de selderij en druk het
stevig aan. Snijd een klein
gaatje bovenin het deeg en doe
er een van aluminiumfolie ge
rold pijpje in, zodat de stoom
kan ontsnappen. Kwast de he
le creatie met room of geklopt
ei in en zet de „ingepakte"
gevulde selderijknol geduren
de 35 minuten in een oven bij
225 graden. Opdienen met to-
matensla. Makkelijk menu'tje
voor een onder-onsje.
ROTTERDAM (ANP) - In Ne
derland wordt bijna ander
half miljard gulden per jaar
uitgegeven aan materialen en
gereedschappen voor bet ver
richten van karweitjes thuis.
Vijf jaar geleden gaven de
Nederlandse doe-het-xelvers
slechts 500 miljoen gulden
hiervoor uit.
Als gevolg van meer vrije tijd,
de hoge arbeidskosten van va
klieden en het lange wachten
op deskundige hulp zijn steeds
meer mensen ertoe overge
gaan zelf reparaties te verrich
ten, verbouwingen uit te voe
ren en dingen aan te leggen.
Dit vertelde mevrouw M Mo
lenaar, directrice van het bu
reau, dat de vijfde beurs "Ei
genhandig" in Rotterdam or
ganiseert Deze wordt van 15
tot en met 23 november in de
Ahoyhallen gehouden.
De beurs is in de afgelopen
vijf jaar enorm gegroeid. De
belangstelling van bedrijven is
thans zo groot, dat er ruimte
tekort is. Veel ondernemingen,
die voorheen gerede produk-
ten leverden, zijn ertoe overge
gaan materiaal te verschaffen
voor de doe-het-zelver. Twaalf
jaar geleden bedroeg de jaar
lijkse omzet in deze sector
slechts 70 miljoen gulden. Dit
is nu 20 keer zo veel. Er is
berekend dat de Nederlandse
doe-het-zelver op deze wijze
bovendien vier miljard gulden
uitspaart.
Consumenten
inlichting
Met de feestdagen voor de
deur gaan we onze blikopener
eens bekijken. Het ding blijkt
roestig, we zitten er al weken
mee te hennessen. Bedenk u
niet lang, schaf een nieuwe
aan. U zult die komende we
ken best kunnen gebruiken.
De Stichting Instituut voor
Huishoudtechnisch Advies
heeft voor u rondgekeken
waaruit u kunt kiezen:
De goedkoopste en eenvoudig
ste uitvoering is de handbli
kopener. Met enige routine en
weinig kracht kunt u hiermee
het blik openen. Niemand
staat graag te knoeien als bin
nen de visite op warme worst
jes bij het aperitief wacht De
opener moet roestvrij zijn, de
randen van het te openen blik
glad. Het mesje dient blijvend
scherp, dus bard te zijn. Door
het IVHA goedgekeurd, bliko
pener van de Hema: JParadi-
so" (f 5,95).
De wandblikopener wordt aan
de muur bevestigd. U moet
zelf de draaibeweging maken
en het blik vasthouden. Het
deksel wordt soms door een
magneetje vastgehouden. Hij
is niet beter dan een goede
handblikopener, wel duurder,
(f 10;- zonder magneet; f 20,-
met magneet).
De electrise be opener wordt
ook aan de wand opgehangen,
maar je hoeft er alleen het
blikje onder te houden. De
opener doet het werk. 40,-
tot f 75,-. (Inf. Kopers-Kom
pas).
