„Wie weet hoe enthousiast ik nog word"
HANS DE BOER
EN HET CDA:
Politiek trok
me nauwelijks
Onafhankelijkheid Suriname
ook kerkelijk gemarkeerd
NIEUWE AR-VOORZITTER:
KORTE METTEN
WOENSDAG 19 NOVEMBER 1975
LEIDSE COURANT
PAG!\
DEN HAAG - Het had
niet veel gescheeld of
Hans de Boer, de nieuwe
voorzitter van de Anti-
Revolutionaire Partij,
was voor de politiek ver
loren geweest. Dat mo
ment deed zich nu vijf
tien jaar geleden voor.
Hij had twee sollicitatie
brieven de deur laten uit
gaan. De ene naar de
Christelijke Kruideniers-
bond, de ander naar een
firma in Tiel. Het werd
de bond die belde een dag
eerder dan de firma" dat
hij kon komen.
Bij de bond groeide de
politieke bewustwording.
Hij liep toen al wat jaart
jes mee in de Arjos, de
ARr jongerenorganisatie,
was zelfs .doorgerold'
van voorzitter van de
plaatselijke afdeling,
.maar van politieke inte
resse was geen sprake'.
,De inhoudelijke kant van
de politiek trok me niet
Dat ik lid was, had meer
te maken met het organi
seren. Dat lag me. Het
werd de Arjos maar het
had net zo goed wat an
ders kunnen zijn'.
De woelingen van de ja
ren zestig lieten ook hem
niet onberoerd. ,Die heb
ben op mij zeer beslist
invloed gehad. Je moet
mijn toespraken uit die
eerste Arjos-jaren eens
zien: oer- en oerconserva
tief, niet aangeraakt door
vernieuwingsideeën'.
Via het voorzitterschap
dachp van de Arjos, een
wethouderschap in Vel-
sen, kwam Hans de Boer
uiteindelijk begin '72
in de Tweede Kamer. Hij
zegt nu, drie jaar later: ,Ik
behoor tot degenen die in
het kamerwerk niet zo ge
weldig veel behagen
scheppen. Je hebt er een
wat agressieve persoon-
lijkheidsstruktuur voor
nodig".
Met zijn 38 jaar is Hans
de Boer de jongste voor
zitter die de ARP ooit ge
kend heeft. Tijd om in
zijn funktie te groeien zal
hem echter nauwelijks ge
gund worden. Juist in de
ze periode staat er nogal
wat op het spel voor de
-ARP: wel of geen CDA.
De Boer staat in de dis
cussie over ,het funktione-
ren van de grondslag' van
het CDA pal achter Aan-
tjes. Met andere woorden:
de aanspreekbaarheid op
het evangelie is voor hem
een wezenlijk punt. Het
gesprek met hem gaat
vooral daar over.
„Op het CD A-congres in augustus'stond
er op gegeven moment een KVP-er op die
riep: „Laat die AR toch dat „Jezuswinkel-
tje", als ze maar met ons de politiek tot
stand willen brengen." Nou, hier zit een
benadering achter. Het gaat me niet om
de termen, maar het zegt ze kennelijk
niks, ook niet in de praktische politiek.
Ik zou dus willen weten: geldt dit voor
de hele KVP of voor een enkeling."
U weet toch wat voor vlees u in de kuip
hebt U gaat dagelijks met KVP-ers om.
„Ik zie het niet als mijn taak hen in dat
opzicht te wegen of te meten. Ik spreek
ze aan - als zij de grondslag onderschreven
zouden hebben - op hun verantwoordelijk
heid. Het moet niet mogelijk zijn dat ie
mand er onderuit kan kruipen, omdat-ie
zegt: ik heb er geen boodschap aan."
Maar in dat CDA moet u straks misschien
samenwerken met mensen die zeggen: o,
daar heb je hem met zijn „Jezuswinkeltje".
„Ja, het CDA kan natuurlijk geen vergrote
ARP worden. Je zult moeten wennen, pro
beren met elkander op één noemer te
komen. Ik vind zo'n uitspraak ook niet zo
erg, als men er zich maar op wil laten
aanspreken. Als niet op voorhand duidelijk
wordt gemaakt: ik heb er geen boodschap
aan. Op het moment dat iemand de grond
slag van een bepaalde politieke partij on
derschrijft, dan neemt-ie die grondslag
voor zijn verantwoordelijkheid, en dan
kan-ie daarom hechten wij daar zo aan
- op die verantwoordelijkheid worden aan
gesproken."
Waarom moet het CDA er eigenlijk ko
men?
„Wij stellen dat we christelijke politieke
partijen willen zijn en we hebben daarmee
een gemeenschappelijke uitgangsbasis. Op
zichzelf is het dan niet zo vreemd dat we
dan ook proberen zoveel mogelijk samen
te doen. Ik vind dat erg vanzelfsprekend.
Maar dan komt wel naar voren: hoe moet
dat dan? Een politieke partij is geen heilig
gegeven in zichzelf, het is een instrument,
een middel."
Is zo'n grote partij, zo'n kolos, als middel
gemakkelijker hanteerbaar? „Dat weet ik
niet, dat weet ik nietJe kunt natuur
lijk ook zeggen: is in de opstelling in het
parlement vanaf pakweg 1900 te zien dat
die partijen wezenlijk van elkaar verschil
len. Ik denk dat de opstelling voor 90
procent gelijk was."
Maar er zijn ook de traditioneel gegroeide
gevoeligheden tussen de partijenDe
eigen sfeer.
„Dat speelt voortdurend een rol ja. Neem
nou maar het punt van het funktioneren
van de grondslag. Dat het zo door de CHU
wordt beleefdze maken nu zoveel
stampij over het onderwijs, maar er zijn
altijd mensen daar geweest die hun kinde
ren naar de openbare school stuurden en
CHU-mensen, die bestuurslid waren van
de AVRO. Dat kon allemaal in de CHU.
Bij ons was er altijd een duidelijke keuze
voor christelijke organisaties en christelijk
onderwijs. Maar er is toch wel een hoop
veranderd de laatste jaren. We groeien
naar elkaar toe."
Bij links is de eenwording mislukt. De
Progressieve Volkspartij is er nooit geko
men.
„Ik weet niet welke konklusie ik daaraan
moet verbinden. Dat het met het CDA ook
niet zou lukken? Of dat het nu net wel
zal lukken omdat wij - wat die anderen
niet gemeen hadden - wel gemeen hebben:
een gemeenschappelijk ideologie, en dat
dat meer bindend zou kunnen zijn dan de
buitenstaander veronderstelt."
Gelooft u echt in het CDA?
„Ik heb als Arjos-voorzitter altijd de na
druk moeten leggen op de „mitsen". Dat
geeft je misschien toch een beetje de hou
ding mee, dat je niet altijd de vlag hebt
uitgehangen als het om het CDA ging. Ik
kijk er wat nuchterder tegenaan, niet zo
„hochjauchzend" als de heer Steenkamp.
Dat wil niet zeggen, dat ik het niet net zo
goed wil, want ik heb meegewerkt aan de
totstandkoming van één CDA-lijst in
Noord Holland, ik ben CDA-lijsttrekker in
Velsen geweest. Dat mogen toch tekenen
zijn dat ik - zij het niet altijd van harte
- ben meegegaan."
U gelooft dat u in het CDA net zo aan
uw trekken komt, politiek, en misschien
ook wel geestelijk, als nu in de ARP?
„Nee, dat geloof ik niet. Maar dat mag je
ook niet verwachten. Het CDA wordt geen
vergrote ARP. Dat we allemaal iets van
het eigen gezicht moeten inleveren daar
valt niet aan te ontkomen. Dat vind ik ook
noodzakelijk. In de komende jaren zal de
nadruk ook moeten liggen op het karakter
geven aan de nieuwe beweging. En wie
weet hoe enthousiast ik dan nog word".
Begrijpt de de buitenwereld er nog wel wat
van: het CDA wel, het CDA niet. Steeds
weer die diskussies. Waarom gaat het alle
maal zo moeizaam?
„Ik heb de indruk dat het konflikt over
het funktioneren van de grondslag door de
buitenwereld heel goed is begrepen. Ken
nelijk beter dan door leidende CDA-figu-
ren, die voortdurend karikaturen geven
van de opvattingen van Aantjes. Maar bv.
de mensen die ik op mijn spreekuur krijg,
die hebben het heel goed door. Nochtans
lees ik in het CHU-blad „De Nederlander"
dat het verhaal van Aantjes (op het CDA-
congres-red.) en eenzijdig en geraffineerd
betoog was, waarin een volstrekt horizon
tale benadering van het evangelie werd
gegeven en de vertikale lijn ontbrak. Dat
vind ik een verbijsterend verhaal. Droevig.
Als dit de houding is danja, dan zeg
je: mensen daar moeten we allemaal door
heen, maar dat maakt het wel moeizaam.
Daarom duurt het allemaal zo lang."
Wanneer komt die ene kandidatenlijst er
en wanneer overeenstemming over de
grondslag?
„Over de grondslag hebben we volledige
overeenstemming. Niet over het funktione
ren van de grondslag. Het punt van de lijst,
dat zal in april bekend moeten zijn. Langer
kan gewoon niet worden gewacht We heb
ben dus nog een aantal maanden om twee
dingen te doen.
a. Om over punten waarover we het niet
eens zijn, eens te worden.
b. Om ook in de politieke praktijk hier te
laten zien dat we het eens zijn. En dat
laatste, daar kan ik nou niet over naar huis
schrijven."
Waar ligt dat aan?
„Ik dacht aan de verschillende opstelling
ten opzichte van het kabinet. Daar zal toch
ook verandering in moeten komen, lijkt
mij."
Hoe kan dat dan?
„Ja, bij je oppositierol kun je alle klem
leggen op het nog meer oppositioneel zijn
dan de WD, maar je kunt ook trachten
meer klem te leggen op het verbindende
dan op het scheidende. Daarnaast is het
ook de toon die de muziek maakt."
Wat is christelijke politiek?
„Je kunt zeggen dat je christen bent, maar
tot aan je dood zal het slechts pogen zijn
dat te doen blijken. Christelijke politieke
partijen hebben niet het monopolie van
christelijke daden. Die kunnen door elk
mens verricht worden. Het verschil is, dat
wij als partij uitspreken dat we ons door
die ideologie laten leiden. Wij aanvaarden
dat, waardoor er steeds de mogelijkheid
is van het appèl. Als dat er niet meer is
kun je je afvragen waar je dan over tien,
vijftien jaar terecht bent gekomen. Als je
zegt christelijk politiek te willen voeren
moet je bij wijze van spreken dag en nacht
wakker liggen van de vraag: hoe moet je
dat waar maken."
Bij gelegenheid van de onafhankelijk
heid van Suriname (25 november) zal
zondagmiddag om vier uur in de Ut
rechtse Domkerk een interkerkelijke be-
zinningsdienst worden gehouden voor
Surinamers en Nederlanders. De dienst
is toegankelijk voor ieder, die zich be
trokken voelt.
De dienst wordt gehouden in nauwe sa
menwerking met de Raad van Kerken,
de Federatie van Surinaamse welzij ns-
stichtingen en de gevolmachtigde minis
ter van Suriname.
Aan de basis van het initiatief staan de
Evangelische Broedergemeente, de
rooms-katholieke kerk en het Zeister
Zendingsgenootschap, terwijl medewerk
ing wordt verleent vanuit de Evangelisch
Lutherse Kerk, de Nederlandse Hervorm
de Kerk en het Leger des Heils. Op
dezelfde dag worden ook in Suriname
bezinningsdiensten gehouden.
In de dienst, waarvoor ds. Maris de Groot
een aantal teksten schreef, zullen spreken
prof dr. H. Berkhof, voorzitter van de
Raad van Kerken, frater M. Smits en ds.
I. L. Dielingen. Het thema is „verzoening
en bezinning". Een muziekkorps uit Rot
terdam en „Stanfaste" uit de Bijlmer
meer verlenen medewerking.
Alle kerkelijke gemeenten in Nederland
zullen schriftelijk worden opgeroepen om
in hun diensten in woord en gebed aan
dacht te willen schenken aan Suriname
en zijn toekomst: „dat gerechtigheid, vre
de, vrijheid en vreugde er hun kansen
mogen krijgen en het wordt één land met
één volk."
Steun voor missionarissen
zonder AOW sterk groeiend
Voor de katholieke basiliek
Sint Bavo aan de Leidsche-
vaart te Haarlem heeft de
stichting, die het gebouw be
heert, een restauratieplan op
gesteld, dat 1.75 miljoen gul
den vraagt. De minister van
Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk Werk wil de res
tauratie zien als werkverrui
mingsobject. De gemeente
raad van Haarlem behandelt
vandaag een voorstel om
twintig procent in de kosten
bij te dragen.
Op een veiling in Berlijn heeft
een brief van Maarten Luther
veertigduizend mark (onge
veer 41.000 gulden) opge
bracht. De brief dateert uit
1528. Er hoort een notitie bij
van Luthers' vriend Georg
Spalatin. Een brief van mede
hervorming Caspar Cruciger
leverde elfduizend mark (ruim
elfduizend gulden) op.
In vele plaatsen in Nederland
zal in de decembermaand
door duizenden vrijwilligers
het kerstblad van Open Deur
worden aangeboden als kerst
groet namens de gezamenlijke
kerken. Het kerstnummer, dat
fraai geillustreerd en bijzon
der leesbaar is, kwam tot
stand door de medewerking
van vele uit verschillende
kerken. „Open Deur" is een
uitgave van Kerk en Wereld
en Boekencentrum bv„ post
bus 5176 te Den Haag.
De Chileense regering is syste
matisch bezig met het lamleg-
gen van het kerkelijk vredes-
comité, dat sinds de militaire
machtsovername bijzonder ac
tief is voor politieke gevange
nen en vluchtelingen. De laat
ste weken spitst het conflict
tussen kerk en staat zich toe.
Er werden huiszoekingen ver
richt in kloosters en pasto
rieën. De huishoudster van
een zusterklooster werd dood
geschoten.
bij revolutionaire activiteiten.
In antwoord op algemene be
schuldigingen van de minister
zeggen de bisschoppen, dat hij
met feiten zal moetenk omen.
„Sommige mensen", zo zeggen
zei, „noemen revolutionair wat
in feite pastorale inzet voor de
sociale gerechtigheid is."
Kerk
en
wereld
Bijna 11.000
pelgrims naar
Lourdes per
officiële bedevaart
Met de drie erkende bedevaat
torganisaties (Vereniging Ne
derlandse Bedevaarten, Lim
burgse Bedevaarten en bede
vaarten van het NKV) zijn dit
jaar in totaal 10.908 pelgrims
uit Nederland naar Lourdes
geweest, onder leiding van
een Nederlandse bisschop.
Zij zijn daarheen vervoerd
met zeventien extra-treinen en
met zeventien vliegtochten.
Van de groepen maakten deel
uit 7.707 gezonden en 3.201
zieken. Van de laatsten wer
den er 1.430 ondergebracht in
het opvangcentrum (Accueil)
voor zieken. De andere zieken
logeerden in een hotel.
Vorig jaar werden iets meer
pelgrims geteld, namelijk
11.095. De lichte teruggang
kan worden toegeschreven
aan de invloed van het Heilig
Jaar, waarin velen uit Neder
land naar Rome zijn gegaan.
Verscheidene zieken moesten
worden afgewezen bij gebrek
aan voldoende bedden in het
opvangcentrum. Door de
bouw van een nieuw centrum
voor zieken hoopt men in 1977
dit euvel te ondervangen. De
bedevaart-organisaties hopen,
dat steeds meer priesters aan
de bedevaarten leiding zullen
geven, omdat Lourdes een
dankbaar werkterrein biedt
van een zeer pastoraal gehalte.
Het Centraal Missie Commis
sariaat te Den Haag zal bij
gelegenheid van Kerstmis
weer en aktie organiseren ten
behoeve van die missionaris
sen van Nederlandse afkomst
die omwille van hun werk een
andere nationaliteit moesten
aannemen en daardoor geen
uitzicht op AOW hebben. Het
zijn er ruim achthonderd, van
wie er ongeveer tweehonderd
de vijfenzestig jaar al zijn ge
passeerd.
Deze groep missionarissen
stelt hun orden en congrega
ties voor grote problemen, ter
wijl het voor de missionaris
sen zelf ook vaak een bittere
pil is, omdat zij het geld hard
nodig hebben voor hun werk,
dan wel na een leven van hard
werken, helemaal op kosten
van anderen moeten leven.
De kerstactie beoogt mede hen
te laten ervaren, dat Neder
land hen niet vergeet en dat
De Grieks-katholieke pa
triarch van Antiochië, Maxi-
mos V Hakim en de bisschop
pen van de mét Rome verenig
de melchitische kerken heb
ben zich bereid verklaard af
te zien van hun bisschop
sambt als daardoor de een
heid met de grieks-orthodoxe
kerk van het oosten kan wor
den bereikt.
Volgens de persdienst van de
Vaticaanse congregatie voor
de evangelisatie van de volken
is dit de tot nu toe belangrijk
ste reactie op het onlangs ge
publiceerde document van het
valt te bewijzen, want de ker-
stakties brengen steeds meer
op: in 1972 was dat 450.000
gulden, in 1973 een ton meer
en met Kerstmis vorig jaar
was de opbrengst al ruim één
miljoen gulden.
Het informatiebulletin „1-2-1",
waaraan deze gegevens zijn
ontleend, deelt mede dat van
deze opbrengsten steeds de
helft wordt gereserveerd. De
andere helft wordt uitgekeerd
aan missionarissen van Neder
landse afkomst, die boven de
vijfenzestig zijn en geen AOW
hebben.
Vorig jaar konden, naar ge
lang van de concrete leefsitua-
Vaticaanse secretariaat voor
de eenheid over de oecumeni
sche samenwerking op regio
naal, nationaal en plaatselijk
vlak.
In een commentaar op dit do
cument zei patriarch Maximos
woordelijk: „We zijn niet bang
voor de eenheid en zijn bereid
als dat nodig is ons ontslag
aan te bieden." Hij wilde daar
mee duidelijk maken, dat zijn
kerk zoekt naar de weg van
de verzoening. De geünieerde
melchitische kerk heeft al een
speciale commissie ingesteld
om contact op te nemen met
tie of behoeften van de pen-
sioenloze missionarissen, deze
bedragen stijgen tot tussen de
700 en 2200 gulden; dit jaar
staat dankzij de opbrengst van
vorig jaar zelfs het dubbele
bedrag ter beschikking.
Ook het reservefonds groeit
aanzienlijk. Het is nu ongeveer
één miljoen gulden groot,
maar stijging is tochgeboden,
omdat in feite hiermee slechts
aan vijftig missionarissen een
jaarlijkse uitkering van 2000
gulden gegarandeerd kan wor
den. Het gironummer van de
„Nederlandse Missionaris, Den
Haag" is 676. Het motto: „Voor
de oude dag."
een overeenkomstige commis
sie van de grieks-orthodoxe
patrairch van Antiochië, Elias
IV.
De melchitische kerk hoopt,
dat uit de samenwerking van
beide commissies een groter
wederzijds begrip van de litur
gie en een samengaan bij de
vertalingen van bijbelse en li
turgische teksten in het ara-
bisch ontstaat. Alle stappen
tot nu toe worden gedaan met
instemming van de Heilige
Stoel.
Het grieks-orthodox patriar
chaat van Antiochië omvat in
het midden-oosten ongeveer
340.000 gelovigen, de geünieer
de melchitische kerk telt in
hetzelfde gebied ongeveer
vierhonderdduizend gelovigen.
De bisschoppen van Columbia
-hebben scherp gereageerd op
beschuldigingen van de minis
ter van binnenlandse zaken,
dat priesters betrokken zijn
Patriarch Maximos V
„niet bang voor eenheid"
Hans de Boer. de nieuwe voorzitter van de A. R. P.: je moet er desnoods's nachts van wakker liggen
