Superstars leveren
strijd in Zweden
BEELD
SPRAAK
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
TERUGBLIK
HUM 1
HARRY
MULISCH:
LIEVER BOEK
DAN TV-BEELD
CABARETIERS OVER CABARETIERS
PAGINA 2
LEIDSE COURANT/'
MAANDAG 17 NOVEMBER 197;
NEDERLAND I
Tcleac
18.15 Gravan naar het verleden
NOS
18.45 Staatsloterij
18.55 Journaal
AVRO
19.05 AVRO'a 3 i 20
20.00 Wie van de drie?
20.20 Super Star» 1975
NOS
21.35 Journaal
21.50 Middenschool „Eenheids
worst"?
22.40 Ontdek |e plekje
22.45 Symbiose
NOS
22.49 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Oog
18.55 Journaal
TROS
19.05 Suska an Wlska
19.30 Doctor Who
NOS
20.00 Journaal
TROS
20.25 Op losse groeven
21.25 Baretta
22.15 Aklus TV
NOS
22.55 Journaal
DUITSLAND I
18 05 Intermezzo. 10.07 Unter Aussch'
luss der Offentlickait. 18.40 Akt. 19.20
Under Ausschluss der Offontllchtkeir
(vervolg) 20.00 Journ, en weerber. 20.15'
Akt. rep. 21.00 Pop Intern. 21.45 FilrrJ
over Henri Toulouse-Lautrec. 22.4;
Jourrn.. komm. en weerber.
DUITSLAND II
18.20 Die gelbe Karawane. 19.00 Journ
19.30 Spelserie over arlsen en patien
ten. 20.15 Opvoedkundig magaz. 21 00
Jöurn. 21.15 Film over Trotzky. 22!55|
BELGIE
NEDERLANDS
18.00 Ti-ta-tovenaar. 10.05 Kinderprog!
18.20 Getting together. 18.45 inf. pronl
19.15 Sport. 19.39 Weerber. en med'
19.45 Journ. 20.15 The night of the'
iguana, Amer. psychofilm. 22.05 Ge
prek. 22.55 Joun m.o.m. Wetstraat.
NEDERLAND I
NOS/NOT
10.45 Schooltslsvisls
14.00 Schooltalavlsla
HUIV,
IH^HII!"
PP 18.19 Uitz van de KVP. TROS:
18.30 Nws. 18.41 (S) Belcanto concert.
EO: 20.00 (S) Reformatie en Reveil.
2015 (S) Maandagavond-magazine.
21.15 Avondoverdenking. NOS: 21.30
Zevendedagsadvertisten. 21.45 (S) Euro-
light. 22.25 Bond zonder Naam. 22.30
Nws. NCRV 22.35 (S) Akt. NOS: 22.50
(S) Hobbyscoop. 23.20 (S) NOS-Jazz.
23.55 Nws.
HILVERSUM
(S) Jeugdtoer. PP 19.00 DS'70 EO
19.10 (S) Wi) hebben een goed wooro
voor de wereld. 19 40 (S) De Bijbe
open. NCRV 20.00 Nws. 20.05 Overden
king. 2015 (S) Radio Filh. Ork. 21.25
(S) Liederen van Engelse kompon
22.15 (S) Llterama. 22.45 (S) Werken
voor viool en piano. 23.30 (S) Muz. er
dienst. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De Vakaturebank. 18.10 (S)
Joost mag niet eten AVRO" 9.02 Drie'
loopt achter. VPRO: 20.02 VPRO-Maan-!
dag. AVRO: 1.02 (S) Continu de nacht
door. VARA: 6.02 Leo van der GOOT
HILVERSUM I
KRO: 7.00 Nws. 7.02 Het levende woord.
7.07 (S) Badinerie. 7,30 Nws. 7.41 Akt.
7.50 (S) Badinerie. 8.24 Overweging.
8.30 Nws. 8.36 Gymn. voor de huis
vrouw. 8.45 De wonderlijke letter M.
9.40 Schoolradio. 9.50 Schoolradio.
10.00 (S) Ouder worden we allemaal.
(10.30 Nws. 12.26 Med. 12.30 Nws. 12.41
Akt.) 14.00 Huisbezoek. 14.15 Schoolra
dio. 14.25 Schoolradio. 14.45 (S) Interlo
kaal op dinsdag met om 15.30 Nws.
OVERH. VOORL.: 17.00 De Nederl. huis-
vr. op Curapao. 17.10 (S) De hutsgeklut-
stekinderspelen. 17.30 Nws. 17.32 Akt.
PR DS'70.
HILVERSUM II
AVRO. 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7 20 (S) Dag met een gaatje (8.00 Nws
8.11 Radiojourn.) 8.50 Morgenwijding.
NOS: 9.00 Rep. 9.35 Waterst. AVRO
9.40 (S) Klara Konrad. 10.00 (S) Kleuter
tje luister 10 10 (S en M) Arb vit. (11.00
Nws. 11.03 Radiojourn.) 11.30 (S) Ron
dom twaalf. (11.55 Beursber.) OVERH
VOORL.: 12.30 Uitz. voor de landbouw.
AVRO: 12.40 (S) Kinderen maken mu
ziek. 13.00 Nws. 13.11 Radiojourn. 13.2!
(S) Buit. opnamen moderne en klass
muz. 15.25 (S) Essay. 16.00 Nws. 16.03
Radiojourn. 16.05 (S) Gebakken
sterbanken en andere smoezen. 17.00
(S) Mobiel 17.55 Med
HILVERSUM III
VARA. Van 6.02-18.00 (S) Akt.
Dingen v.d. dag. 7.02 (S) Drie op
boterham. 9.03 (S) Pep-op-drie 11
(S) Drie draait op verzoek. 12.03
Drie tussen de middag. 14.03 (S)
demeurders. 16.03 (S) LP-top-20 t
tip. 17.03 (S) Alfred Lagarde.
In ieder geval betekende de af
levering van .Markant" van gis
teravond een goede inleiding op
de uitzendingen die de VPRO
met ingang van woensdagavond
met het 200-jarig bestaan van de
Verenigde Staten voor ogen
gaat wijden aan de Amerikaan
se samenleving. Het ging name
lijk om een televisie-portret van
prof. dr. A. M. J. den Hollander,
hoogleraar in de sociologie en
de Amerikanistiek aan de Ge
meentelijke Universiteit in Am
sterdam, oprichter en directeur
van het Amerika-Instituut en
president van de Internationale
Vereniging van Amerika-Institu-
ten. Stars en Stripes forever
mag men wel zeggen. Niettemin
had de heer Den Hollander, zo
bleek, ook nog wel wat te zeg
gen buiten zijn „leeropdracht"
om. Bijvoorbeeld over de- Am
sterdamse studentenrellen in
1969, die zijn ontslag leidden.
Hij sprak daar ten aanzien van
zijn interviewer Henk Hofland
in vrije krachtige bewoordingen
over en constateerde ondermeer
dat er destijds geen „figuren
van allure in de leiding van de
universiteit" waren geweest en
over een „paranoïde sfeer,
waarin fatale processen op gang
waren gekomen". Alsmede over
„een angst", die sommigen tot
abject-gedrag hadden geleid".
Maar natuurlijk kwam ook zijn
wetenschappelijk werk uitvoe
rig aan de orde. Mozaïksgewijs
ontstond zodoende een uitste
kend portret.
Ik kan niet verhelen dat mijn
hart zondagmorgen open ging
bij het kijken en (luisteren) naar
een reportage van een eucharis
tieviering in de Heilig Hart-Kerk
in Breda. Het parochiële zang
koor onder leiding van Leo
Hannssen zong er een mis van
Albert de Klerk. Een voortreffe
lijke uitvoering van een voor
treffelijk werk. En de ene litur
gie is toch de andere niet Onwil
lekeurig moest ik er ineens aan
denken dat dit nou eens best de
jubileummis van de feestvieren
de KRO had geweest kunnen
zijn. Enfin, het was nog ruim
schoots in het octaaf.
Zaterdag althans één opvallend
programma: de Willem Nijholt-1
show. Dat was het vooral door
de regie van Job Pannekoek,
ongeveer in de stijl van Bob
Rooyens, maar dan in het alge
meen verstaanbare als je be-;
grijpt wat ik bedoel. En zeer
fantasierijk, maar toch to the
point. Een lust voor het oog.;
Voor het oor trouwens ook]
Want Nijholt is wel degelijk een:
begaafd liedjeszanger en met!
name met dat chanson waarin
hij naar zijn identiteit liep te
zoeken deed hij mij een intens
plezier.
„Brandpunt" had een uitsteken
de reportage van Han van der
Meer over een in deze dagen
nogal verrassende Surinamer
die onlangs na een verblijf van
6 jaar in Nederland naar zijn
vrijwel onafhankelijk vaderland
terugkeerde. En ook legde Bas
de Gaay Fortman met een glim
lachend geduld aan een onge
woon hardnekkige Charl Sch-
wietert uit hoe hij het precies
bedoeld had toen hij op een
bijeenkomst van de PPR zei dat
de overheid meer als werkgever
zou moeten optreden. Ad Lan-
gebent luidde aan het slot van
de rubriek eindredacteur Ed
van Westerloo, die naar het
NOS-journaal gaat, uit Onder
meer zeggende dat Van Wester-
loo als brandpuntredacteur
nooit iets had moeten hebben;
van „journalistiek schuimklop-
pen" En dat hij zijn werk nim
mer ten koste maar altijd ten
bate van mensen had gedaan.
Een terecht compliment, waar!
ook deze beroepskijker hele-
maal achter kan staan. Evenals
trouwens achter mgr. Bluyssen,
die ons opwekte een bloemetje
weg te geven en erbij vertelde
dat ook bisschoppen gewoon
naar de bloemist gaan. Gods
volk is en blijft onderweg.
HERMAN HOFHUIZEN
'iadvertentie
Universitair
nieuws
Aan de Rijksuniversiteit te Utrecht zijn
geslaagd voor: Artsexamen: Mevr. J. M
Reigersman-Reijnierse (Rijswijk) Doet
examen algemene literatuurweten
schap: L. E. 1. M. Jongen (Krimpen a/d
IJssel) Doet. examen kunstgeschiede
nis: mej T. J. J. J. M. van Sasse van
IJsselt (Den Haag). Kand. examen op
voedkunde: J. A. Gerritsen (Krimpen
a/d IJssel). Kand. examen psychologie:
mej. C. H. A. van den Brink (Alphen
a/d Rijn), W C. B. Verbakei (Rijswijk).
Dierenartsexamen: C. G. Westgeest
(Alphen a/d Rijn).
In opdracht van de VPRO schreef Harry
Mulisch onder de titel „Volk en vaderliefde"
een tv-spel, een zogenaamde koningskomedie,
naar een gegeven uit de historiën" van
Herodotus. Het kwam niet alleen op het
scherm, dit drama over de troonsbestijging
van Darius, maar verscheen ook in boekvorm
bij De Bezige Bij. Nu is Harry Mulisch als
schrijver vertrouwd met boek en blad en
derhalve als man van de letteren een tikje
kopschuw van de beelden, zoals de tv die dag
aan dag geeft. En tochLees zijn
verantwoording.
Harry Mulisch: „Hoe haalt iemand het in zijn
hoofd om voor de televisie te schrijven? We
kenlang maakt hij iets, vervolgens trekt het
gedurende een uur over het scherm, en dan
bestaat het niet meer. Die unieke verschijning
van het maaksel in de tijd, en zijn onherroepe
lijke verdwijning, druist lijnrecht in tegen het
motief van waaruit waaruit ik schrijf. Zo leef
ik immers al: ieder uur van mijn leven is
uniek, en na een uur onherroepelijk verstre
ken. Het motief van mijn schrijven is nu juist
daartegen gericht: Vanuit mijn tijdelijkheid
iets herhaalbaars oprichten, dat mijn tijdelijk
heid overwint. Maar televisie is even weinig
waard als een mensenleven, het is zoiets als
de oorlog, de moloch, het betekent niets.
Nu al zie ik met walging dat onherroepelijke
uur van uitzending naderen, het ligt ergens
daarginds, als een steen, een gefixeerde exe
cutiedatum, het zal verstrijken met de onher
roepelijkheid van een gecombineerd geboorte-
en stervensuur; mijn kind zal bij zijn geboorte
overlijden - wat moet ik met zo'n afzichtelijk
element in mijn werk? Wie mijn stuk dan niet
gezien heeft, zal het nooit meer zien, want
herhaling vindt op de televisie vrijwel uitslui
tend plaats na het winnende doelpunt, vijf
seconden later. Wat te denken van Shakespea
re als televisieschrijver en een Hamlet, die
eenmaal, op 27 juli 1602,. door de BCC zou
zijn uitgezonden? Nee, dan het theater. Een
toneelstuk kan ieder moment weer opgevoerd
worden, en dan anders dan de vorige keer,
en de voorstelling van vandaag verschilt van
die van gisteren en van die van morgen. Het
spel van de acteurs beinvloedt de toeschou
wers, de beinvloede toeschouwers elkaar en
de veranderde toeschouwers beinvloeden de
acteurs dan weer, en zo vice versa - en iedere
avond gaat dat anders in zijn werk. Dat heeft
het theater ook voor op de film, die weliswaar
het publiek beinvloedt maar dat kan daar dan
zelf niet meer op antwoorden, want de men
sen op het witte doek zijn afwezig, het is een
lijkwade, en de film loopt af met de onmense
lijkheid van de dode machine. En dat alles
wat ik hier zeg onomstotelijk waar is, wordt
- wanneer men mij toestaat - bewezen door
de economische basis: voor een televisiespel,
in Nederland gemiddeld door rilim een mil
joen individuen bekeken, krijgt de schrijver
evenveel honorarium als voor ongeveer dertig
voorstellingen van een toneelstuk in de
schouwburg, dat dan door rond 25.000 toe
schouwers is gezien. Om een miljoen mensen
te bereiken, moet een stuk tenminste 1200
keer voor uitverkochte zalen gaan, wat in
Nederland nog nooit gebeurd is; de schrijver
zou daar dan veertig keer zoveel mee verdie
nen als bij de televisie. Dat de financiële
verhoudingen zo liggen, bewijst, dat men ook
bij de televisie ervan is doordrongen, dat
televisie een nietswaardig destruktiebedrijf is.
Een goed televisiespel, dat vandaag voor een
miljoen mensen wordt uitgezonden, is morgen
vergeten. Maar een goed toneelstuk, dat door
een paar duizend mensen is gezien, wordt nog
na tien of vijftien jaar herinnerd, heeft ook
dan nog betekenis en invloed. Waarom ik dan
toch een tekst voor de televisie geschreven
heb? Omdat ik hoop, dat de ontwikkeling van
de videotechniek althans een deel van mijn
overwegingen zal ontkrachten, zodat mijn
stuk toch herhaalbaar zal blijven (zij het als
een soort huisfilm), en omdat ik zonder de
opdracht niet op het piekfijne verhaal van
Darius' troonsbestijging zou zijn gestoten,
waardoor ik als schrijver in actie kon ko-
Suske en Wiske
Baretta
Harry Mulisch: „Het opvoeren van
een tv-spel is als een kind dat bij zijn
geboorte overlijdt".
Freek de Jonge van Neerlands Hoop bekend
van radio en tv en van zijn uitnodigingen aan
de krant, als hij weer eens een voorstelling
in première brengt, berucht bovendien als
uitdeler van kwink- en andere slagen, laat
zich zelden of nooit zien met een blad voor
de mond. Zeer onlangs heeft hij zich weer
eens iets laten ontvallen, toen hem vragen
werden gesteld over cabaret in het algemeen.
Freek de Jonge: „Kleding en dekor altijd
sober houden met overdreven trekjes. Bijv.
als je een monster nodig hebt, ook echt met
Conny Stuart komen. Het vaderlandse caba
ret lijkt mij een gruwel. Wat heb ik ermee
te maken. Laat ze het zelf maar opknappen.
En dan de kritiek, mensen die er iets over
schrijven moeten in hun noodlijdend dagblad,
Wat een onkunde, wat een onmacht, wat een
minachting voor hun werk. En dan die arties
ten. Dat kan toch niet. Ja hoor, dat kan. Door
George en Anke Groot: „Een Kanni
baal als jij en ik" is enorme potentie
verpakt in oubolligheid".
de mensen, het publiek. Ook zo'n stelletje
nivellerende lamzakken. Theatervee. Die zijn
de schuld van alles. Blijf weg".
Hij slaakt deze kreten in het feestboek, uitge
geven door de lustrumcommissie van Came-
retten, het cabaretfestival van de Delftse stu
denten, dat zojuist zijn tiende verjaardag vier
de. In dat boek staan antwoorden op vragen,
die aan een aantal cabaretiers zijn gesteld,
zeer algemene vragen, maar cabaretiers kun
nen het niet laten om elkaar pootje te lichten.
Het kan verhelderend werken om de weder
zijdse waardering c.q. wangunst op te vissen
uit de regels, gewijd aan deze botsing der
ontboezemingen.
Ivo de Wijs: „Cabaret moet alleen maar doen
wat oprecht gevoeld wordt Geen stijltje. Zo'n
programma bevat veel amusement. Er zit een
constante lach in, maar een lach met een
beetje pijn. Seth Gaaikema, dat is het dus
juist niet".
Marnix Kappers: „Wat Don Quishocking doet
is me te homogeen. Daar interésseer ik me
eigenlijk niet voor. Ik kies voor iemand. Neem
Paul van Vliet. Doet het alleen, heeft alle
ruimte. Maar hij is er niet, komt er niet uit
naar voren. Ik kan niet kiezen voor die man.
Er is zoveel onbelangrijk. Neerlands Hoop
bijv. is een beetje anders, maar iedereen doet
net of er hééééél iets anders aan de hand is".
Hauser Orkater: „Cabaret zegt ons zo weinig.
Het is vaak vervelend. Zo'n Harlekijndag.
Iedereen moet, intien en leuk, iets doen, keu
rig gezongen, keurige liedjes. En ze lijken
allemaal op iemand. Harlekijn is zo'n vriende
lijke organisatie. Ze lopen er allemaal met een
bloemetje in hun oor. Maar er komt wel wat
uit Ze zijn ruim genoeg om ons te zien zitten".
George en Anke Groot van Don Quishocking:
„Wat in elk geval niet kan: „Barstende baar
moeders in de takken van de bomen", zoals
in „Een kannibaal als jij en ik", dat stuk is
een schoolvoorbeeld. Reusachtige potentie
verpakt in oubolligheid. Overigens na de pau
ze niet om door te komen".
Johan Verdoner: „Ja zeker, er is in het caba
ret een revolutie geweest. Veel van de christe
lijke moraal en discipline is overboord gezet.
Het Zweedse Malmö is het
strijdtoneel voor de tweede se
rie sportieve manifestaties,
waarin veertig internationale
sportsterren tegenover elkaar
staan om de titel „Europees
Superstar 1975" te veroveren.
Totaal worden vijf series ge
houden, met in het komend
voorjaar de finale. Aan de
Zweedse serie doet voor Neder
land mee de wereldkampioen
schaatsen Harm Kuipers. De
sportsterren gaan hardlopen,
zwemmen, penalty schieten,
pistoolschieten, gewichtheffen,
wielrennen, roeien, tennissen,
paardrijden en gymnastiekoefe
ningen uitvoeren.
Ned. I, 20.30 uur.
AVRO 3 x 20
In de tweede aflevering van
AVRO's 3 x 20 wordt in het
eerste blok de Volkswagen Polo
door Fred van der Vlugt nader
bekeken. In het tweede blok
wordt Gelderland toeristisch on
der de loep genomen en ten
slotte wordt aandacht besteed
aan de veranderingen die moge
lijk zijn in een gewone stan
daardwoning. Eveline Velsen
presenteert.
Ned. I, 10.05 uur.
Middenschool
Wat is en wat wil „de midden
school?" Aan drie scholen die
op dit moment experimenteren
met de middenschool heeft een
team van de AVRO een bezoek
gebracht, om in de praktijk na
te gaan, wat dat idee van de
middenschool nu precies in
houdt. Vanavond wordt hun do
cumentaire „Middenschool, een
heidsworst?" uitgezonden. Mi
nister van Kemenade, de geeste
lijke vader van de midden
school, geeft een toelichting op
zijn plannen.
Ned. I, 21.50 uur.
Lambik leidt vanavond weer een avontuur in van Suske en Wiske: De Minilotten
deel 4.
Baretta krijgt vanavond een tip
van een man van de reclasse
ring, die komt vertellen dat een
model, dat zelfmoord zou heb
ben gepleegd, springlevend in
Mexico vertoeft. Kort na de tip
wordt de man doodgereden en
Baretta vraagt zich af hoe be
langrijk zijn tip kan zijn ge
weest.
Ned. 11,21.25 uur.
HOU HET SCHERM
IN HET OOG
Maar ik heb wel het gevoel, dat er weinig voor
in de plaats is gekomen. Het was in feite ook
een revolutie met weinig kern en veel meelo
pers. De roep om geëngageerd cabaret miste
overtuiging. Een heel erge en onverteerbare
weerspiegeling van gebrek aan wereldbeeld
vind ik de golf van jeugdsentiment, die zelfs
de wansmaak van die jaren terug haalt".
De enige cabaretier in dit gezelschap van
geciteerde volgelingen van Aristide Bruant,
die aan zelfkritiek toekomt, is Kees Bos, een
van de twee van de groep „Kwart over elf":
„Er zijn wel veel groepen maar er is weinig
niveau. Neem nou wat wij doen, echt, het is
niet goed, nog niet tenminste, maar je blijft
wel lachen".
Freek de Jonge: „Als je een monster nodig hebt, moet je ook echt met Conny
Stuart komen".
De TROS gaat vanavond vérder
met Suske en Wiske en de Mini
lotten, die tijdelijk worden ge
red door de enige pot honing die
de bekende stripfiguren konden
meenemen. De Minilotten kam
pen met het probleem, dat een
meteoor alles in goud heeft ver
anderd, dus ook de bloemen en
de honing waarvan zij leven. De
meteoor moet worden vernie
tigd, maar de slechte Krimson
dwarsboomt alle plannen van
onze helden.
Ned. II, 19.05 uur.
Harm Kuipers neemt het vanavond voor Nederland in
Malmö op in Superstars 1975.
