Hans Bohm werd illusie aimer en
bijnaam rijker: De oveimoedige
Voorzitter zwembond vreest voor
wegzagen van „recreatieve poot"
Brigitha verbeterde „in gesloten seizoen" record 200 m. vrij
OVATIE NA DERTIEN UUR TEVERGEEFS PLOETEREN. MAAR:
BEZORGD OVER
BELEID VAN CRM
Ruilobject
Capabel
MAANDAG 17 NOVEMBER 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
n ra FF& BBH I BID D
DEN HAAG Het is tien over
half elf in de avond. Op de marme
ren trappen van de voor deze gele
genheid tot schaakwalhalla omge
doopte hal van het Ennia-gebouw
strompelen drie personen naar bo
ven. Links de moeder, rechts de
vriendin en in het midden meer
hangend dan lopend de verliezer.
De trap lijkt veel langer dan hij
in werkelijkheid is en als dan een
maal het lederen bankstel binnen
bereik komt van Hans Böhm
klinkt een zucht van verlichting en
een luide plof. Böhm zit, of liever
ligt. Een illussie armer en een bij
naam rijker. Zijn naam, in het
verleden pseudoniem voor levens
genieter, wispelturige, groot
schaaktalent had er weer een nieu
we betekenis bij. Die van overmoe
dige.
„Maar dat kan je", aldus Ron
Muller, werkzaam op de afde
ling reclame bij de Ennia en de
man die op het idee kwam voor
Böhms recordpoging, „niet ver
gelijken met het niveau dat hier
bereikt is. Als je bijvoorbeeld
215 Russen bij elkaar zet, is het
peil weer iets hoger. Bovendien
is dit het eerste record dat bij
de FIDE (wereldschaakbond,
red.) is aangevraagd. En waar
bij de kwaliteit is geregi
streerd". Het nam niet weg, dat
de waarde van een simultaanre-
cord zeer subjectief blijft. Mul
ler: „Inderdaad. Daarom zal het
record wel altijd officieus blij
ven. Maar als Böhm deze con
frontatie met een score van
tachtig procent afsluit is het een
wereldprestatie. Vraag het maar
aan iedereen".
Schuifelen
Dat is niet nodig, als het ova
tionele applaus dat na afloop
spontaan losbarstte een maat
staf mag zijn. Het was de enige
beloning, de vergoeding van
sponsors Het Vaderland en En
nia buiten beschouwing gelaten
(Ron Mulder mysterieus:
„Spreek maar van duizenden
guldens") die overbleef na der
tien uur ploeteren. Dertien uur
schuifelen langs eindeloze rijen
peinzende mensen die allemaal
maar een bedoeling hadden:
Böhm verslaan.
De aandacht was er in het begin
nog wel, toen wethouder Vink
om kwart voor tien 's ochtends
215 keer de openingszet had ver
richt Maar het aantal schaak
partijen buiten de simultaan
om, spontaan ontstaan tussen
verslagenen en officials werd
steeds groter. De verveling sloeg
toe in het van schaken bezeten
Ennia-gebouw. Een wereld vol
contrasten, waar alles mogelijk
was. Marlène Vermeulen, met
tien jaar de jongste deelneem-
'ster pas enkele maanden het
schaakspel meester, behoorde
na uren strijd nog tot de massa
le tegenstand. Een jongen deed
zijn krantenwijk op het moment
dat Hans Böhm veel te veel tijd
voor zijn ronden nodig had.
Toen al werden de stemmen van
de pessimisten die de recordpo
ging somber inzagen luider.
Maar Hans Böhm zelf verkon
digde ruim na vijfeneenhalf uur
spelen, juist toen hij een gewel
dige inzinking van twee uur
achter de rug had „Ik scoorde
toen geen punt. Ik had het idee
dat ik stilstond") heilig te gelo
ven in zijn missie. Organisator
Mulder dwong hem tot een kor
te pauze, tijdens welke zwarte
koffie en een doosje medicijnen
wonderen deden.
Hans Böhm bij tegenstander nummer 66, Brans die voor het spektakel uit Oudenbosch
was gekomen. Óp dat moment ging het wat Böhm betreft nog naar wens. Even later
volgde de enorme inzinking.
Onzinnig
De slijtageslag had ook zijn uit
werking op de andere kant van
de tafel. Het begon met het
oprollen van de mouwen, snel
volgde de opening van vele
boorden en het verwijderen van
stropdassen. Op het uiterlijk
werd niet meer gelet, getuige
de vele wilde haardossen. En de
spijtbetuiging over aanmelding
werd niet langer gefluisterd.
Sommigen gaven zelfs vrijwil
lig op. Typerend waren de
woorden van Hans van de
Hoorn: „Wat hier gebeurt is on
danks alles een ongelooflijke
prestatie. Maar tegelijkertijd
ook onzinnig".
Ook waren er de voorbeelden
van puur enthousiasme. Zoals
de huisschaker Brans uit Ou
denbosch (Noord-Brabant) ge
komen om Hans Böhm te be
strijden. „Böhm spreekt me aan.
Zoals ook dit record me aan
spreekt vanwege het menselijke
vlak. Wat Schuiten en Hermes
hebben gepresteerd kan je ook
aan een aap leren. Dit is iets
heel aparts". Dat wist Hans
Böhm ook wel, anders was hij
er nooit aan begonnen Zijn
vriendin Petra Piet: „Juist die
geestelijke en lichamelijke strijd
trok hem aan. Dat was de uitda
ging voor hemzelf. Timman bij
voorbeeld is ook een goede
schaker. Het is de vraag of hij
dit zou kunnen".
Hans Böhm tenslotte kon het
ook niet. Ondanks alle gejuich
na afloop berustte hij slechts in
die ene wetenschap. Ron Mulder
kon nog zo hard roepen: „Gran
dioos Hans. Toch", de verslage-
ne zelf voelde zich verslagen. De
prater verbrak de stilte na
afloop maar zelden. Zoals bij de
vaststelling van zijn winstper
centage. „Maar 78 procent? Wat
valt me dat tegen". En zo dacht
eigenlijk iedereen er over al
werd dèt niet hardop gezegd.
KEES KOOMAN
De elf winnaars (buiten de partijen,
die bij beëindiging verloren stonden
voor Hans Böhm) waren: Frans Le
lieveld (12 jaar!) uit Monster, L.v.d.
Gaag (Zoetermeer), P. Koppes (Rijs
wijk), C.R. v.d. Meulen (Den Haag),
J.A. v.d. Hoorn (Rijswijk), R. Los
(Loosduinen), M. Wind (Den Haag),
E. Fraikin (Den Haag), Nitzsche
(Zoetermeer), C.H. Bekke (Loosdui
nen), N.C. van Luyk (Delft).
de recordpoging niet voor niets
gegonst van de kritiek. Vanach
ter de tafel, waar vandaan de
organisatie (bestuurders van de
Haagse Schaakbond) klonken
deze woorden: „Hans Böhm is
nog te week voor dit werk.
Mensen als Kavalek, Petrosjan
en Kortsnoj zijn beter geschikt.
Dat zijn tenminste houwde
gens".
Al even fel waren de kritische
kanttekeningen van Hans van
de Hoorn, één van de elf over
winnaars. „Hans Böhm heeft te
passief geopend. Als hij een
agressiever opening dan d 4 had
gekozen, waren de zwakkere
broeders in een mum van tijd
afgevallen. Het positionele spel,
dat Böhm verkoos, kostte bo
vendien zoveel tijd, dat iedereen
te veel kans had om na te den
ken. En af te kijken. Je kon het
niet vermijden dat je onderons
jes kreeg van: „Buurman dat
moet je zo en zo doen".
Hans Böhm kon die kritiek nog
wel begrijpen. En uiterst be
hoedzaam weerleggen. „Ik heb
erg lang nagedacht over de ope
ning en tenslotte gekozen voor
een positionele strijd. Misschien
heeft dat me wel opgebroken.
Eigenlijk vind ik het een drogre
den. Met een agressiever ope
ning was het misschien nog er
ger geweest". Nog erger, één
van de kleine fragmenten uit de
flarden commentaar van de uit
geputte Hans Böhm bewezen
zijn ontzetting. Zoals hij ook de
rol van "ijskouwe" niet meer
kon volhouden, toen ijverige re
kenaars het eindresultaat van
de Rotterdamse schaker (153
partijen gespeeld, 92 gewonnen,
50 remise en II verloren) "ont
leedden".
Stortvloed
Uit een stortvloed van cijfer
materiaal, waarin de beste en
langste simultaatprestaties ooit
op de wereld bereikt waren
verzameld, was afgeleid dat
Hans Böhm een score van tach
tig procent moest halen om in
aanmerking te komen voor een
wereldrecord. Een zeer dubieus
wereldrecord, want in Brazilië
heeft een man die van doorzet
ten wist, ooit eens de strijd
aangebonden met 400 schakers.
Na zijn mislukte aanval op een
overigens zeer dubieus wereld
record simultaanschaken wilde
Hans Böhm geen woord in die
richting horen. De figuur, gesto-
ken in geel trainingsjack, blau
we spijkerbroek gecompleteerd
i door een paar sportschoentjes,
j wilde een opgewekte indruk ma
ken. Maar achter de facade van
grapjes, zeer moeizaam uitge
sproken, schemerde de teleur
stelling. De ontzaglijke teleur-
j stelling, in de hand gewerkt om-
I dat hij de confrontatie in de
rokerige en na dertien uur be-
I nauwde ruimte van het Ennia-
gebouw met de 215 tegenstan
ders, te gemakkelijk had inge
zien. Zijn vriendin Petra Piet
vroeger assistente van een jon-
gleur: „Hans heeft het onder-
j schat. Hij heeft op zijn manier
willen doorspelen". Lees voor
dat laatste woord winnen. Het
verweer van Hans Böhm was
I zwak. „Er is geen sprake van
onderschatting. Ik had .me niet
beter kunnen voorbereiden".
Houwdegens
Maar in de hal bad het tijdens
Een "massaal" overzicht in de tot schaakwalhalla omgedoopte hal van het Ennia-ge
bouw. Voor Hans Böhm, geheel rechts, vormde het maar een klein deel in zijn eenzame
1 strijd.
OOST-BERLIJN In een periode van het
jaar, die niet zo lang geleden stond geboek
staafd als het „gesloten" seizoen, heeft Enith
Brigitha opnieuw haar topvorm geëtaleerd.
Bij de zevenlandenwedstrijd in Oost-Berlijn
won zij zaterdag de 200 meter vrije slag in
de nieuwe Nederlandse recordtijd van 2.03.34.
Zondag moest zij op de halve afstand alleen
haar meerdere erkennen in de veelvoudige
wereld- en Europese kampioene Kornelia En-
der. De wereldrecordhoudster bleef met een
tijd van 57.22 seconden precies een seconde
boven haar eigen toptijd, Enith benaderde
met 57.67 haar eigen nationale record (dat
dateert van eind augustus) tot op veertienhon
derdste seconde.
In een van de laatste onderdelen van gisteren,
de 400 meter vrije slag, verbeterde Enith
Brigitha haar eigen nationale record. Zij bleef
met 4.22.48 ruim een seconde onder haar
vorige topprestatie, die dateert van de all-in-
kampioenschappen van eind augustus in Leid-
schendam (4.23.60). Wijda Mazereeuw, de „vi-
ce-kampioene" op de schoolslag van de we
reldkampioenschappen in Cali, duldde slechts
de huidige wereldkampioene Hannelore Anke
voor zich. Hier waren de prestaties meer in
overeenstemming met de tijd van het jaar.
N1JKERK De kans dat de Nederlandse water-
poloploeg toch op de Olympische zomerspelen
van Montreal zal uitkomen, is aanmerkelijk
groter geworden. Op verzoek van de KNZB
heeft de internationale Zwemfederatie (FINA)
bevestigd dat indien Afrika geen vertegenwoor
diger afvaardigt naar de Spelen die plaats be
schikbaar zal komen voor de nummer zeven van
het wereldkampioenschap in Cali: in casu Ne
derland.
Het waterpolo in Afrika staat op een laag peil. Zowel Nigeria
(kampioen) als Algerije (nummer twee met het recht om
eventueel als invaller op te treden) hebben zich vrijwel nooit
internationaal gemanifesteerd en de verwachting is dat zij
dit ook niet zullen doen tijdens de Olympische Spelen. Dat
zal echter vast staan na 31 maart van het volgend jaar, de
datum waarop de inschrijving sluit. Ook als Afrika wel een
vertegenwoordiger stuurt naar de Spelen houdt Nederland
een zij het kleine kans, namelijk via het kwalificatietoer
nooi, dat eind april in West-Berlijn plaatsvindt. Joegoslavië
bij de wereldkampioenschappen op het gébruik van
doping betrapt is daar echter de grote favoriet.
NIJKERK Zwembondvoor-
zitter Jaap der Krol heeft zater
dag tijdens de bondsraadsver
gadering te Nijkerk zijn toene
mende bezorgdheid uitgespro
ken over het beleid van CRM
ten opzichte van de sportbon
den. Volgens hem gaat de mi
nister rustig door met zijn ex
perimenten op het gebied van
de sportieve recreatie zonder
dat de sportbonden enige in
vloed hebben op de beleidsvor
ming. „Minister", zo stelde de
zwembondvoorzitter: „Op dit
terrein is er voor u pas een taak
als het particulier initiatief
blijk geeft het niet te kunnen".
Hij leverde tevens kritiek op het
feit dat het nieuwe lotto-totobe-
mulering van een nieuw uitke-
ringsbeleid, dat de sportbonden
in hun activiteiten „bevriest".
Bij de KNZB, die al jaren gele
den een tweedeling in de organi
satie heeft ingevoerd sportief
en recreatief leeft de vrees
dat CRM bezig is de „recreatie
ve poot" onder het bondsbestel
weg te zagen. Die vrees kwam
tot uiting in de discussienota
recreatiesport van vice-voorzit-
ter dr. Ir. Egbert Kloosterman.
In deze aanzet voor een vierja
renplan wordt gewag gemaakt
van, de moeilijkheden, die
zwemverenigingen ondervinden
als zij zich begeven op het ge
bied van recreatiesport. De heer
Kloosterman meende echter een
kentering ten goede te kunnen
signaleren nu de landelijke actie
recreatiesport van start gaat
Dit is een initiatief van het mi
nisterie van CRM, waarbij de
verantwoordelijkheid in handen
zal komen te liggen van CRM,
NSF en de aangesloten sport
bonden. Hoe moeizaam de orga
nisatie ten behoeve van de re
creatieve sector van de grond
komt, blijkt overigens wel uit
het feit dat voor de drie kader-
steun van CRM tot stand zijn
gekomen, zich tot nu toe slechts
30 deelnemers hebben opgege
ven, terwijl er plaats is voor 120.
De vergadering hield zich daar
na bezig met reglementswijzi
gingen, waarbij het bestuurs
voorstel om in de waterpolo-
competitie de mogelijkheid van
protesteren tegen de verkeerde
toepassing van de 45-seconden-
regel en de „laatste minuut" te
laten vervallen, vrijwel unaniem
werd verworpen.
De koninklijke Nederlandse
zwembond steunt het initiatief
van de gemeente Amsterdam
om ten behoeve van de sport
een overdekt zwembad (van 50
bij 21 meter) te bouwen op de
terreinen van het Olympisch
Stadion. De KNZB, die als een
derland nog niet de beschikking
heeft over eigen trainings- en
wedstrijdaccommodatie, heeft
de NSF en het bestuur van de
lotto-toto laten weten het Am
sterdamse bad te willen gebrui
ken voor haar centrale toptrai-
ningen en heeft gevraagd de
nodige subsidies ter beschikking
te willen stellen. De stichtings-
kosten van de nieuwe accommo
datie, waarin eventueel ook gro
te internationale wedstrijden
kunnen plaats vinden worden
geschat tussen de tien en 12
miljoen gulden. Door te kiezen
voor de plannen van Amster
dam gaat de zwembond in tegen
de wensen van de Nederlandse
sportfederatie. Deze organisatie
maakt zich sterk voor een zwe-
maccommodatie van intematio-
Van mr. Jacques Hoge-
woving, de voorzitter
van de sectie betaald
voetbal van de KNVB,
kan gezegd worden dat
hij de transfer-Jansen
eerlijk en openlijk heeft
verklaard. Men wist
geen raad met Cor Cos-
ter, Neêrlands beroemd
ste schoonvader, en
diens Inter-Football. Er
mocht met grote zeker
heid worden aangeno
men dat Coster en IF de
hand hadden in diverse
transfers maar omdat
het verboden was van
zijn diensten gebruik te
maken en bovendien
door de betrokken clubs
hardnekkig werd be
weerd dat Coster "er al
leen maar bij had ge
staan", verkeerde de
sectie betaald voetbal in
een impasse. Coster, zo
wilde men uitproberen,
was betrokken als (ver
boden) arbeidsbemidde
laar bij de zaak FC Am
sterdam - Nico Jansen -
Feyenoord en de over
schrijving werd niet ver
leend. Een grote mate
van slimheid kan mr.
Hogewoning en zijn be
stuur, waarin ook de ge
slepen steradvocaat mr.
Max Tripels, niet wor
den ontzegd. Nico Jan
sen werd verheven tot
ruilobject. „Als wij die
overschrijving verlenen,
word jij, Cor Coster, on
ze externe adviseur voor
ons eigen bemiddelings
bureau maar laat je In
ter-Football schieten",
aldus de spitse oplossing
die de sectie uit de im
passe zou halen. Want
Nico Jansen kon zich zo
danig verbeteren, met
medewerking van zijn
voorzitter Dé Stoop, dat
een overgang naar Feye
noord door de burger
rechter niet zou worden
tegengehouden, Coster
of geen Coster. De ruil
kwam tot stand maar de
algemene vergadering
zag niets, althans niet
genoeg, in Coster. Maar
hoezeer Coster verwe
ven is met het betaald
voetbal bleek toen op
stemming - ja Coster,
nee Coster - werd aange
drongen. Dan had men
zich openlijk bloot moe
ten geven en "nee" moe
ten zeggen tegen Coster
die men altijd nog wel
eens nodig kan hebben
of reeds gehad heeft.
Want zo liggen de zaken.
Er werd dus niet ge
stemd, een uiterst slappe
houding van de afge
vaardigden van de beta
lende clubs die geen
kleur durfden bekennen.
Het is triest te moeten
vaststellen dat de mees
te publiek trekkende
sporttak moet worden
geleid door mensen die
geen open kaart durven
spelen.
Doordat de deelstaat
Quebec de Olympische
accommodaties heeft
overgenomen van de
stad Montreal is er een
iets vlottere kans dat de
stadions (hoofd- en
zwemstadion) misschien
toch nog op tijd klaar
komen. Quebec kan er
meer geld voor uittrek
ken en beschikt wellicht
ook over meer mogelijk
heden, wat moet worden
afgewacht. Het doet ech
ter vreemd aan dat al
enige malen "Olympi
sche commissies" naar
Montreal zijn getrokken
die met grote stehigheid
verklaarden dat de za
ken vlot marcheerden
en er geen onrust be
hoefde te bestaan over
tijdig gereed komen van
de accommodaties.
Maar het was geheel an
ders, zo zelfs dat de
deelstaat Quebec in
greep. De hoge heren
van het IOC en de com
missieleden hebben
weer eens de schijn op
zich geladen dat er een
snoepreisje is gemaakt.
Zij hebben immers geen
notie begrip van bouwen
en tijdsduur van het op
trekken van accommo
daties. De heren hadden
er beter aan gedaan een
architect of een grote
aannemer te sturen die
capabel is om de zaken
