MACABERE
INTRIGES IN
FRANCO'S
STERFKAMER
wm i
Charley Taylor overleefde als enige
oorlogsramp met Liberator
Spaans leger wacht af
Europees hof moet
oordelen over
straffen krijgstucht
Nieuwe explosies
kindersterfte in
ziekenhuizen Italië
Denken aan de toekomst hééft
z'n voordelen
Koraalduiker:
Schat van
Rommel ligt
op zeebodem
Bommel-puzzel voor
nieuwe Amro-spaarders.
rol amro bank
DINSDAG 28 OKTOBER 1975
LEIDSE COURANT
P\CtN\ 7
In kleine groepjes wachten Madrilenen bij het Pardo-pa-
leis op nieuws over de toestand van Franco.
(Van onze speciale verslaggever Jan Drummen)
MADRID Het Spaanse militaire opperbevel heeft de
eerste fase van een waakzaamheids- en beveiligingsplan
met de codenaam Lncero (Morgenster) discreet in werk
ing gesteld. Deze eerste fase in de zogenaamde waak
zaamheidsfase waarin de militairen in paraatheid ge
houden worden en in de kazernes blijven (in Spanje
bestaat het gebruikt dat militairen, indien zij nabij de
garnizoenen wonen, de nacht thuis doorbrengen).
De volgende drie fasen zullen in werking gesteld worden
indien de situatie na het overlijden van Franco dat nodig
mocht maken naar het oordeel van het opperbevel. Dit
zou het geval zijn indien de dood van de dictator
onlusten of pogingen tot een machtsgreep tengevolge
hebben. De tweede fase bestaat in het oproepen van de
reservisten, de derde in het leggen van een ring rond
Madrid waardoor de stad van de rest van het land
geïsoleerd zal worden en de laatste fase zal bestaan uit
het afkondigen van de staat van beleg.
Intussen raken de politieke waarnemers in de Spaanse
hoofdstad er steeds meer van overtuigd dat het leger
als zodanig achter Don Juan Carlos staat, de door
Franco aangewezen opvolger die de eerste Spaanse
koning in 44 jaar zal zijn. De uiterst rechtse elementen
bij de oudere officieren blijken weinig talrijk en niet
in staat een bepalend gewicht in de schaal te leggen,
terwijl de jongeren, naar een soort Nasseriaans socialis
me neigende officieren, voor zover dat thans te zeggen
is. niet de kans zullen krijgen of zullen proberen hun
ideaal te verwezenlijken. Intussen schijnt het leger een
voorzichtige psychologische actie te voeren om duidelijk
te maken dat het achter de wettelijke oplossing, dus
achter de machtsoverdracht aan prins Juan Carlos staat,
hetgeen de enige manier is om conflicten en pogingen
tot gewelddadige overname van de macht van uiteenlo
pende richtingen te voorkomen. De communisten reke
nen blijkbaar op een soort triomfantelijke terugkeer van
hun leider Santiago Carillo uit Frankrijk en zij hopen
dat deze een soort onthaal zal krijgen als Alvaro Cunhal
destijds in Lissabon. Het wordt evenwel weinig waar
schijnlijk geacht dat dit inderdaad het geval zal zijn.
In Catalonië zouden ultra-rechtse Franquistische kringen
aan 17 vooraanstaande figuren uit het gebied van Barce
lona de raad gegeven hebben het land te verlaten wegens
hun liberalistische en democratische tendensen. Deze
ultra-fascistische beweging wil daarmee blijkbaar een
anti-linkse psychologische druk uitoefenen om spontane
acties van linkse bewegingen bij voorbaat de kop in te
drukken.
De algemene vrees voor een mogelijke herhaling van
de burgeroorlog, met het risico het pas verworven begin
van een zekere materieel welzijn te moeten opofferen
laat velen de overgang met een zeker optimisme tege
moet zien. Algemeen is men van oordeel dat de toestand
de eerste dagen na het overlijden van het Spaanse
staatshoofd rustig zal blijven. Niemand, zo heet het, zal
vermoedelijk de verantwoordelijkheid durven nemen
voor het eerste schot, een eerste slag, het opnemen va
de eerste steen. Daarna echter zijn verwikkelingen en
moeilijkheden van politieke aard zeker niet uitgesloten.
En "deze kunnen zich op algemeen plan voordoen en
eveneens op politiek technisch terrein bij de vorming
van een nieuwe regering.
Intussen besteedt de Spaanse pers sedert maandag meer
aandacht aan de ziekte en het einde van generaal
Franco, terwijl ook de bevolking zich levendiger voor
het gebeuren begint te interesseren. Daarbij krijgt men
echter de indruk dat dit gedeeltelijk het gevolg is van
de grote belangstelling waarmee het buitenland de dood
strijd van de oude dictator volgt
In het paleis van het Pardo spelen zich intussen de
macabere taferelen af van een onverwerkelijk lijkend
middeleeuws toneel. Men beschikt uiteraard niet over
concrete gegevens, maar de geruchten en enkele indi
screties zijn van dien aard, dat er geen tijwfel meer aan
bestaat, dat rond het sterfbed van de generaal vreemde
dingen gebeuren, dat er intriges en ensceneringen plaats
vinden. Sommigen wilden gisteren al beweren dat de
generaal al klinisch dood is, maar dat dit door zijn
omgeving geheim gehouden wordt zolang de bittere
strijd tussen de familie en de diverse gegadigden voor
de opvolging nog niet uitgevochten is. De hallucinerende
sfeer waarin Franco de wereld aan het verlaten is,
herinnert sterk aan het Spanje van de duistere eeuwen.
In de sterfkamer gaat Dona Carmen (de 73-jarige echtge
note) tekeer tegen prinses Sophia, de echtgenote van Don
Juan Carlos en haar „gevaarlijke" moeder, ex-koningin
Frederica van Griekenland en sluipen de schimmen rond
van enkele stokoude prelaten die uit de schilderijen van
El Greco gestapt konden zijn. Naast de meest gehate
man van Spanje, de Markies van Villaverde, de schoon
zoon van Franco, steunen stokoude generaals uit de
burgeroorlog op hun paradezwaarden en kijken de
super-fascisten als Blaz Pihar en Giron in de schijn van
flakkerende kaarsen naar het grote schouwspel van
Spanje: tergend langzame overwinning van de dood,
waarvan dit volk in een fanatieke en alleen hier te
begrijpen leuze schreeuwt: „Viva la muerte" (leve de
dood).
Buiten waar de nazomerzon warm uit de azuren Castil-
liaanse hemel straalt, wacht Spanje zonder ongeduld tot
de dood van de Caudillo zijn onafwendbaar werk gedaan
heeft. Daarna zullen ze uitmaken of hun hoop voor de
toekomst sterker is dan hun vrees voor de ongewisheid.
Minister Pronk
naar Cuba
Den Haag (ANP) Minister
Pronk van ontwikkelingssamen
werking zal 3 tot en met 7 no
vember een bezoek aan Cuba
brengen op uitnodiging van de
regering van dat land. De minis
ter zal onder meer overleg voe
ren met Cubaanse regeringsau
toriteiten over de ontwikkelings
samenwerking tussen beide lan
den.
Met ingang van 1975 is Cuba
een bijzonder concentratieland
geworden. Het eerste jaar is met
de hulp een totaalbedrag van
tien miljoen gulden gemoeid.
Bierbrouwerij
Bavaria bijna
droogelegd
Eindhoven (ANP) De bier
brouwerij Bavaria bv in het
Brabantse Lieshout is gister
middag bijna door een brand
drooggelegd. Tengevolge van
laswerkzaamheden was brand
uitgebroken in een opslagplaats
van volle en lege plastic kratten.
Dwars door de brandhaard liep
een bovengronds leidingenka
naal. Volgens een woordvoerder
van de directie zouden de gevol
gen rampzalig zijn geweest als
dat leidingenkanaal door het
vuur zou zijn aangetast. Daar
door zou de hele productie on
mogelijk zijn geworden. De
brandweer wist door snel optre
den de schade te beperken.
STRAATSBURG (ANP). Het Europese hof voor de rechten van
de mens in Straatsburg is vandaag een tweedaagse hoorzitting
begonnen in de zaak van vijf WD M—soldaten tegen de Neder
landse staat Het is de eerste keer dat Nederland partij is in een
zaak waarbij de rechten van de mens in het geding zijn. De zaak
zal door zeven rechters worden beoordeeld.
Het gaat in deze zaak om de vraag of de Nederlandse krijgstucht
in strijd is met het Europese verdrag voor de rechten van de mens.
Volgens de Europese Commissie voor de rechten van de mens zijn
de disciplinaire straffen in de krijgstucht: verzwaard arrest streng
arrest en tuchtklasse Nieuwersluis in strijd met het verdrag. De
man die deze straffen uitdeelt zou niet over de rechterlijke
kwaliteiten beschikken, die volgens het verdrag vereist zijn. Het
streng arest en de tuchtklas zijn inmiddels al afgeschaft. Het
verzwaard arrest, d.w.z. overdag normaal dienst en 's avonds cel
tot maximaal 14 dagen, is alleen overgebleven.
De vijf soldaten, Engel, De Wit, Van der Wiel, Dona en Schul waren
allen in 1971 veroordeeld voor verschillende inbreuken op de
krijgstucht Verschillende instanties veroordeelden hen tot sterk
variërende straffen. De Europese Commissie voor de rechten van
de mens heeft een uitgebreid onderzoek ingesteld. Nederland zal
de uitspraak die over twee maanden wordt verwacht, respecteren,
zo verluidt in Den Haag. Behalve een uitspraak dat rechten
geschonden zijn, kan het Europese Hof ook in bepaalde gevallen
een schadeloosstelling eisen.
Strak prijsbeleid
bejaardenoorden
Den Haag (ANP) Het strakke
prijsbeleid voor bejaardenoord
en moet worden gehandhaafd.
Dit heeft minister Van Doorn
van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk de besturen
van de provincies en van de drie
grootste gemeenten meegedeeld.
De bewindsman heeft in overleg
met de minister van economi
sche zaken voor het komende
jaar opnieuw prijsregels vastge
steld. Voor verhoging is toe
stemming nodig van de minis
ter.
(Van onze correspondent Frans
Wijnands)
ROME Drie baby's van enke
le dagen oud zijn kort na elkaar
in Noord-Italië overleden aan
salmonellen-besmetting. Meer
dan veertig zuigelingen verto
nen eveneens verschijnselen
van deze epidemische ziekte,
maar voor hen bestaat geen
acuut levensgevaar.
In de Noorditaliaanse stad Bol-
zana zijn ook de tientallen jonge
moeders van de besmette baby's
opgenomen en geïsoleerd. De
salmonellen-besmetting is le
vensgevaarlijk voor pasgeboren
kinderen: de bron van besmet
ting is meestal bedorven voed
sel. De oorzaak van deze nieuwe
salmonellen-epidemie in Italië is
hoogstwaarschijnlijk bedorven
en besmette melk.
Nog geen maand geleden stier
ven meer dan twintig baby's in
en rond Napels aan deze ziekte.
Het „excuus" was toen, dat
Zuid-Italië een halve eeuw ach
terloopt op medisch gebied. In
het zuiden zou zich een dergelij
ke epidemie gemakkelijker kun
nen ontwikkelen. Nu is het berg
achtige, toeristische en modeme
gebied bij Bolzano en Cortina
d'Ampezzo getroffen. De nieuwe
epidemie brak een week geleden
uit in een kliniek in Brunico.
Veel van de besmette kinderen
zijn daarna naar Bolzana ge
bracht, waar ze thans verpleegd
worden.
Ook is alarm geslagen in Rome.
De grote studentenmensa van
de hoofdstad moest gesloten
worden vanwege Salmonellen-
verschijnselen. Tot op heden
zijn de 12.000 vaste eters in deze
mensa op andere horecabedrij
ven of op zich zelf aangewezen.
Veel ernstiger zijn de nog steeds
niet opgehelderde geruchten dat
in diverse ziekenhuizen en kli
nieken van Rome sinds januari
van dit jaar in totaal bijna twin
tig zuigelingen gestorven zouden
zijn aan salmonellen-vergifti-
ging. De meeste slachtoffertjes
zouden genoteerd zijn in het
grote kinderziekenhuis van „Het
kindje Jezus". Medische en juri
dische onderzoeken in dit zie
kenhuis zijn vrijwel onmogelijk,
omdat het ziekenhuis op Vati
caans grondgebied staat, mede
gefinancierd wordt uit Vati
caanse bronnen en derhalve
geen rechtstreekse controle van
Italiaanse instanties hoeft toe te
staan.
«rv
Charley Tayler en het wrak van zijn Liberator.
FLEVOLAND - Zwijgend stond de
Amerikaan Charley Taylor gistermid
dag in een mistflard naar het wrak
te kijken van het vliegtuig waarmee
hij 32 jaar geleden als 22-jarige eerste
luitenant was neergestort. De weten
schap dat zich in het toestel waar
schijnlijk nog vier van zijn vroegere
strijdmakkers moeten bevinden,
maakte hem zwijgzaam. De stoffelij
ke resten die daar zo lang hebben
gerust, eerst onder de golven van het
IJsselmeer, later onder de modder
van droogvallend Zuid Flevoland,
zullen natuurlijk geborgen en behoor
lijk op een oorlogskerkhof ter aarde
worden besteld. Voor Charley Taylor
was dat echter het belangrijkste niet.
Wat voor hem telde, was het eindelijk
gekomen besef dat hij de enige van
tien bemanningsleden van de B-24
„Liberator" was geweest, die de ramp
in de koude nacht van 22 december
1943 had overleefd.
In een werkkeet van de luchtvaart
bergingsdienst doet hij even later so
ber zijn relaas. „Ik was pas in septem
ber 1943 uit New Yersey op de basis
van de Amerikaanse luchtmacht even
benoorden Londen aangekomen. Het
was mijn eerste bombardementsvlucht
boven Duitsland en Munster was ons
doelwit. De heenweg leverde geen pro
bleem. „We ontmoetten geen vijandige
jagers en konden al onze bommen
laten vallen. Maar toen de vloot B-24's
na de aanval weer een formatie pro
beerde te vormen, merkten we dat we
pech hadden aan drie van de vier
motoren. Waarschijnlijk waren we bo
ven het doelgebied geraakt door lucht
afweergeschut. Er zat niets anders op
dan te springen of een noodlanding te
maken. Vier jongens sprongen inder
daad, in de mening dat we boven land
zaten. Maar toen de Liberator door
het dichte wolkendek heen brak, za
gen we alleen maar water en nog eens
water. De gezagvoerder besloot een
buiklanding op de golven te maken en
trok het landingsgestel weer in. Maar
onze snelheid was te groot - zeker 160
kilometer. Toch lagen we al binnen
honderd meter stil, zo ernorm moet de
klap zijn geweest Vanmiddag heb ik
kunnen zien dat de neus van het
toestel als een harmonica in elkaar zit
en dat het dak van de cockpit is
weggeslagen. Dat laatste moet mijn
redding zijn geweest. Ik herinner me
tenminste dat ik gewoon naar boven
dreef en dacht: met de anderen zal het
ook wel zo gaan. Ik raakte in het
ijskoude water buiten bewustzijn en
toen ik weer bij kwam, was ik in
Duitse gevangenschap. In 1945 ben ik
bevrijd".
Charley Taylor keerde onmiddellijk
terug naar Amerika, zich er tot voor
kort niet van bewust hoeveel geluk hij
had gehad. Dat bleek pas toen de B-24
in 1968 bij het droogvallen van Flevo
land voor het eerst vaag, diep wegge
zakt in de modder, zichtbaar werd.
Aan de hand van het registratienum
mer van het toestel en dank zij de
medewerking van de Amerikaanse au
toriteiten, kon na jarenlang speurwerk
worden nagegaan wie de inzittenden
waren geweest, en zo kwam men
Charley Taylor op het spoor - de enige
die de toedracht kon navertellen. Uit
zijn verhaal bleek dat de vier als
vermist opgegeven bemanningsleden -
vijf waren er na de ramp aangespoeld
bij Bunschoten, Spakenburg en Am
sterdam - zich nog in de cockpit moes
ten bevinden. De NCRV vond dit re
laas dramatisch genoeg om er een
televisie-documentaire aan te wijden,
en haalde Charley Taylor naar Neder
land. Zo kwam hij voor de tweede
maal in de mistige, kille troosteloos
heid terecht, waarin hij 32 jaar eerder
had rondgedobberd - met het enige
verschil dat het water van toen nu
land geworden was. De NCRV gaat
het programma op 22 december uit
zenden, de verjaardag van de ramp.
Tot nu toe is er nog niemand in het
interieur van het wrak geweest Tay
lor vond eigenlijk alleen de kleuren
van de Amerikaanse ster op een vleu
geltip nog maar redelijk herkenbaar.
De berging zal een lastige klus wor
den, want de bodem ter plaatse is
bijzonder slecht Men zal de B-24 in
stukken moeten zagen en omhoog ta
kelen. Op zich een delicaat karwei,
want aan boord bevinden zich naar
schatting nog 15.000 scherpe patronen
voor de 12 boord-mitrailleurs die de
bemanningsleden niet hebben hoeven
gebruiken bij gebrek aan Duitse te
genstand in de lucht Daarom wordt
het wrak ook zwaar bewaakt. De erva
ring heeft geleerd dat niet alleen kin
deren, maar ook wapenhandelaren
grote belangstelling voor dergelijke
minutie aan de dag leggen.
Dit is de zevende Liberator die in Zuid
Flevoland wordt geborgen. In Noord
Flevoland heeft men er 30 gevonden.
Maar er moeten er nog veel meer
liggen, want alleen boven Nederland
zijn er meer dan 200 afgeschoten. De
luchtmacht bergingsdienst houdt zijn
hart vast wat er boven water gaat
komen als de Markerwaard droog
valt. Zal men dan ook weer een unieke
geluksvogel op het spoor komen van
het kaliber Charley Taylor?
ADVERTENTIE
Verstandig met aardgas
Houdt de warmte binnen
Nu meteen al.
We vragen u eens te denken aan een paar voordelen
van aardgas:
veel toepassingen
milieuvriendelijk
onzichtbaar transport
voorraden dicht bij huis
We vragen u er aan mee te werken zo lang mogelijk
van die voordelen te profiteren
U doet dat als u nü al op 't verbruik bespaart.
Zoveel u kunt.
Door bijvoorbeeld 's avonds de gordijnen te sluiten.
Door een graadje lager te stoken. Door geen warmte
door een open raam of deur te spuien. Door niet
onnodig te stoken in lege kamers.
Dat heeft z'n voordelen voor de toekomst.
Maar u vindt ze nü al op uw gasrekening terug.
Gezamenlijke publikatie van het Ministerie van Economische Zaken.de Vereniging van Exploitanten
van Gasbedrijven in Nederland (Vegin) en N V. Nederlandse Gasunie bomJw c-on n9en
(van onze correspondent Frans Wijnands)
ROME Tussen Sardinië en Corsica, 100 meter diep op de
zeebodem, ligt misschien de legendarische schat van de nazi—veld
maarschalk Rommel: een bedrag aan geld, goud en juwelen van
meer dan een miljard gulden. Er ligt in elk geval een duikboot,
ontdekt door de 35—jarige Romeinse koraalvisser Bruno Pietran-
geli, al heeft hij op zijn onderwatertrip niet kunnen vaststellen
van welke nationaliteit de gezonken duikboot is.
Volgens deskundigen moet het een Duitse of geallieerde onderzeeër
zijn, een van de zeer vele die in de jaren '43 "44 getroffen zijn
in de felle duikbootoorlog, die toen in dit deel van de Middellandse
Zee gevoerd is. De noordpunt van Sardinië was intertijd een
drukke uitvalshaven voor Duitse U—boeten. Veertig Duitse, even
veel Engelse en een handvol Amerikaanse duikboten zijn in die
periode in de diepe wateren rond Sardinië en Corsica verdwenen.
Bruno Pietrangeli is in dit deel van Corsica een bekende figuur.
Hij markeerde de vindplaats met een boei en heeft daarna de
Italiaanse autoriteiten ingelicht. De eventuele berging van de boot
lijkt op die diepte van 100 meter technisch geen problemen te
geven. Hooguit juridische puzzels, omdat de boot op de grens van
Italiaanse en Franse territoriale wateren ligt.
Hoewel het verre van zeker is op dit moment dat het de legendari
sche goud—onderzeeër' van Rommel betreft, is die veronderstelling
ogenblikkelijk gemaakt. Op last van Hitier persoonlijk zou Rommel
zijn krijgsbuit van de aanvankelijk succesvolle Afrikaanse veld
tocht tot zinken hebben laten brengen, uitgerekend in de zee-
engte tussen Sardinië en Corsica.
ADVERTENTIEJ
De heer Olivier B. Bommel heeft enkele hoogtepunten
uit zijn bewogen leven in fraaie kleuren laten vastleggen
op een serie kinderpuzzels van de Amro Bank.
Elke Amro-spaarder kan zo'n puzzel vóór 14 november
kopen voor de kleine som van f2,50.
Wie verstandig is, opent dus snel een spaarrekening
bij de Amro Bank, want zo'n nieuwe spaarder krijgt
bovendien van de Amro als welkom f 2,50 op z'n nieuwe
rekening bijgeschreven (als
die eerste inleg tenminste een
maand blijft staan, maar dat
^kunnen we wel afspreken,
nietwaar?).
,,'n Goed idee,
- al zeg ik het zelf!"
