Cruijff: KNVB
vroeg zelf om
moeilijkheden
Hans van der Lande
weg als coach ADO
IMPASSE IN OVERLEG BARCELONA
Plant nu
de Lente
WILDE STAKING
IN MONTREAL GAANDE
Erica Belle
koploopster
schaakstrijd
Duyndam na
val uit
zesdaagse
Onze hersenen: plaats
van zenuwziekten
en slapeloosheid
De koffers van de vakantie zijn
nog nauwelijks uitgepakt, of u
moet alweer aan uw lentetuin
gaan denken. De beste planttijd
voor de lentebloeiende bolge
wassen valt samen met de bloei
van de echte herfstbollen, zoals
de mooie „naakte begijnen", een
bijnaam voor herfsttijlloos. Spe
ciaal de kleinere bolgewassen
en de botanische tulpen kan
men het beste vrij vroeg in de
herfst planten. Hoe vroéger ze
in de grond gaan, hoe beter ze
wortel schieten, omdat de bo
dem dan nog relatief warm is.
De bol is dan beter tegen de
winter bestand en in het vroege
voorjaar heeft u dan méér en
vroegere bloei.
Als vuistregel geldt dat de bol
minstens één maal zo diep ge
plant wordt al de bol dik is. Op
kleigrond moet u kwistig om
springen met puur zand, min
stens twee centimeter onder el
ke bol, om een goede afwatering
te verzekeren. Anders zullen bij
een natte winter de gewassen
wegrotten. Over het algemeen is
een vochthoudende (humusrij-
ke) zandgrond ideaal. Op zware
gronden kuurt u het best ook de
klei boven de bollen mengen
met veel turf en potgrond.
De afstand tussen de bolgewas
sen varieert van 8 tot 40 centi
meter, afhankelijk van de dikte
van de bol en de hoogte van het
gewas. Keizerskronen plant men
alléén of hoogstens per 3 of 5
stuks op een warme plaats,
zoals aan een muur op het zuid
en.
Voor de overige bollen geldt dat
men altijd één kleurvlak vormt
Heeft u een behoorlijke tuin dan
moet u 70 tot 80 tulpenbollen
van een variëteit bijelkaar plan
ten. Te veel kleuren door elkaar
werkt onrustig. Voor narissen
heeft u genoeg aan 40 tot 50
stuks, vooral omdat deze in een
tijdsbestek van 3 4 jaar in
aantal toenemen. Na deze perio
de vormen ze alleen nog maar
bladeren. In kleine tuinen plant
men vooral vlak bij huis en met
onderbeplanting. Gele tulpen
met daaronder lichtblauwe ver-
geetmij-nietjes, paarse tulpen
met gele viooltjes of oranje tul
pen boven blauw-paarse viool
tjes, gele narcissen boven blau
we druifjes. Planten tussen de
nu tanende rozen verzekert een
vroeg succes in het voorjaar.
Speciaal in een jonge heidetuin
zijn botanische tulpen niet weg
te denken
Bij aankoop moet één ding goed
in de gaten gehouden worden;
koop onbeschadigde bollen. Er
mag al helemaal geen grijsgroe
ne schimmel op de boldelen
voorkomen. Speciaal bij de tulp
moet men hier op letten. Neem
van botanische tulpen altijd een
felle kleur; de waterlelietulp* of
Tulipa „Kaufmanniana" waar
van de variëteit „Mad. Le fever"
de meest bekende is. Tulipa
Greigii vertoont mooie strepen
op de bladeren. De variëteit
„Plaisier" met rood-gele bloem
valt erg op, ook in rotstuinen.
Voor meer beschutte binnen
tuinen zijn de lelietulpen op lan
ge steel buitengewoon geschikt,
zoals de roze „Mariette", gele
„West Point", violette „May Ti
me", wit „White Triumphator"
en vuurrode „Red Shine". De
Darwin-tulpen met extra grote
bloemen doen het zelfs beter in
de halfschaduw, zoals de rode
„Apeldoorn" en de gele „Golden
Oxford". De lage baksteenrode
Tulipa Praestans, die 3 tot 5
tulpjes per steel voortbrengt,
verdient speciale vermelding.
Om de botanische soorten over
te houden kunt u ze in goede
kompost planten. Kunstmest is
ook prima.
Narcissen doen het goed als on
derbeplanting van heesters en
bomen, die in de Lente nog kaal
zijn. Trompetnarcissen niet te
missen als men in het vroege
voorjaar geurige snijbloemen
wil hebben. Vooral de variëtei
ten met gele, oranje of rode
kragen zijn in trek zoals de
Actaea. Plantdiepte van de nar
cis is minstens 15 centimeter bij
onderlinge afstand van 20 centi
meter De cyclaambloemige „Fe-
bruari-Gold" moet speciaal aan
bevolen worden.
Voor de border en de verwilde
ring is het lenteklokje onmis
baar. Het bloeit iets langer dan
het sneeuwklokje en valt ook
eerder op, omdat het een groter
klokje heeft. Ze verlangt een
vochthoudende grond, evenals
de anemonen en winterakoniet.
De laatste bloeit als een kleine
lelie en is zeer geschikt voor de
rand van vijvers of beken.
Als snijbloem is de Ixia bijzon
der elegant. De bolletjes moeten
in de winter met turf en sparre-
groen afgedekt worden. Probeer
voor de populaire crocus eens
de rondbloemige Crocus chry-
santus, waarvan speciaal de
variëteit „Blue Peter" opvalt,
door zijn gouden keel in de
blauwe kroon. In de rots- of
muurtuin zijn de rijkbloeiende
Cyclames en het twaalfgoden-
kruid (dodecatheon) onmisbaar.
Sneeuwklokjes, vroege voor
jaarsbode.
De negentiende eeuw heeft
een flinke duw te zien gegeven
aan het onderzoek van onze
hersenen, ondermeer onder in
vloed van de fameuze „l'École
Neurologique Fran?aise". De
laatste twintig jaar kenden we
vooral de doorbraak van de
psychofarmaca, d.w.z. van een
hele reeks scheikundige stof
fen die een invloed hadden op
ons zenuwstelsel.
De ontwikkeling kwam hier
mee niet tot een einde, want
de laatste tien jaar werden
vooral het domein van de mo
leculaire biologie en van de
anatomie van onze hersenen
steeds verder onderzocht Te
recht zouden we zeggen, want
de hersenen vormen uiteinde
lijk niet alleen het voornaam
ste, maar ook het meest inge
wikkelde orgaan van ons li
chaam. Ongeveer 13 miljard
hersencellen zijn op een onge
looflijk ingewikkelde manier
op elkaar ingespeeld tot een
apparaat dat ons in staat stelt
te denken, te voelen, te bemin
nen en de wereld te onderzoe
ken. Onze hersenen zijn ten
slotte de essentie van onze per
soonlijkheid.
Ziekte van Parkinson
en Schizofrenie
De voortgeleiding van een
prikkel in een zenuwcel ge
beurt door middel van een
elektrische impuls. De prikkel
geleiding van een zenuwcel
naar een andere gebeurt ech
ter door bepaalde scheikundi
ge stoffen, de zogenaamde
„mediatoren". De ontdekking,
het afzonderen en het identifi
ceren van deze mediatoren
was een enorme stap vooruit
in het wetenschappelijk onder
zoek van ons centraal zenuw
stelsel.
Deze studie heeft niet alleen
een theoretisch belang, maar
heeft ook zijn praktisch nut
bij de behandeling van psy
chiatrische en neurologische
stoornissen. Zo weet men nu
dat de ziekte van Parkinson
(onwillekeurige bevingen) te
wijten is aan het ontaarden
van bepaalde hersencentra,
waarvan de mediator „dopa
mine" is.
Sinds enkele jaren slaagt men
er in deze chronische ziekten
een duidelijke verbetering te
brengen door de patiënten het
L-dopa toe te dienen, een
scheikundige stof die het te
kort aan dopamine zoveel mo
gelijk herstelt. De geleerden
steken de koppen nu bij el
kaar om nieuwe scheikundige
stoffen samen te stellen die
het begin kunnen zijn van een
nieuwe generatie van anti-Par-
kinson geneesmiddelen.
Een ander interessant voor
beeld is wel de schizofrenie,
nog steeds de meest versprei
de zenuwziekte, die ongeveer
één procent van de bevolking
treft. Schizofrenie kan wel iets
te maken hebben met de rol
van dopamine in bepaalde
hersendelen. Ook dit opent
weer een nieuwe horizon van
onderzoek en de mogelijkheid
dat men deze gesel van het
mensdom vroeg of laat effek-
tief zal kunnen behandelen.
Slapeloosheid
Onze slaap is een aktief proces
en geen passieve relax-periode
van onze hersenen. Bij het in
slapen worden bepaalde her
sencentra zeer aktief door
middel van een mediator, ge
noemd het „serotonine".
Door het serotonine te blokke
ren of de hersenstrukturen
waarop het inwerkt uit te
schakelen, kan men kunstma
tige slapeloosheid uitlokken.
In dit verband meent de we
reldberoemde professor Jou
vet van Lyon dat 85 procent
van de huidige slapeloosheid
goedaardig is en geen gebruik
van barbituraten wettigt.
Inderdaad, deze barbituraten
zijn slaappillen die zeer vlug
leiden tot verslaving. Ze ver
storen daarbij het gewone
slaappatroon en zelfs onze da-
gaktiviteit. De slapeloosheid
wordt dan ook, aldus Jouvet,
het best behandeld met het
verbeteren van de levensvoor
waarden, het nemen van een
zacht kalmerend middel
's morgens en, voor diegenen
die het verdragen een glas
warme melk voor het slapen
gaan.
In verband met de gestoorde
levensgewoonten legt hij er de
nadruk op dat deze niet alleen
de oorzaak kunnen zijn van
slapeloosheid, maar ook van'
een abnormale slaapbehoefte.
Tachtig procent van de perso
nen met abnormale slaapnei-
gingen hadden ook abnormale
werktijden.
Vooral het systeem van de
wisselende werktijden stond
bovenaan op de lijst van de
schuldigen, in die gevallen
ontstonden dan ook de meeste
arbeids- en verkeersongeval
len. Maar ja, dat wisten we
reeds lang.
De kans, dat Johan Cruijff op 22 november in het Oranjeshirt speelt wordt
steeds kleiner.
(Van onze sportredactie)
Amsterdam De kans dat Barcelona
zal meewerken aan een verzoek van
de KNVB om Cruijff en Neeskens
vrij te maken voor de interland van
het Nederlands elftal tegen Italië (22
november in Rome) wordt met de dag
geringer. De kwestie blijkt nog ge
compliceerder dan verwacht werd.
Voor Barcelona bestaat eigenlijk
geen redelijk alternatief en om dan
de hoop te koesteren toch op de
bereidheid van de club te rekenen,
lijkt bij voorbaat hopeloos.
Hans Hamstra, voorlichtingsman van de
KNVB, realiseert zich dat ook, maar blijft zijn
best doen om een uitweg te zoeken. Feitelijk
heeft de KNVB alle schuld aan zichzelf te
danken. Wie programmeerd er een zo belangrij
ke interland een week later dan de zondag, vast
gesteld op de internationale kalender? „En
waarom?", roept Johan Cruijff daar onmiddel
lijk achteraan.„Dit is toch vragen om moeilijk
heden. Iedereen kon toch verwachten dat Bar
celona in een lastig parket zou komen. Bij
nieuwe ontwikkelingen hoop ik dat het voor
overleg toch vooral beter zal zijn".
Hoewel Cruijff bereid is Oranje ten koste van
veel te dienen, staa tt hij in deze situatie achter
Barcelona. Een week voor de 22ste novembér
speelt Spanje tegen Roemenië en ligt het com
petitievoetbal stil. Betis, dat 23 november tegen
Barcelona speelt, heeft er in principe geen
bezwaar tegen, de wedstrijd vroeger te doen
plaatsvinden. Ook de Spaanse voetbalbond zal
-daar wel mee kunnen instemmen, hoewel enke
le officials vraagtekens daarachter zetten. De
moeilijkheid is alleen Barcelona. De club moet
dan omwille van het Nederlands elftal bereid
zijn tegen Betis zonder internationals aan te
treden. Dat is natuurlijk irreëel en Barcelona
zal dat verzoek prompt weigeren.
Een andere oplossing kan zijn, dat Betis en
Barcelona in overleg tot het vaststellen van een
doordeweekse datum komen. Maar dat wil de
club uit Sevilla, terecht, niet. De komst van
Barcelona - met Cruijff als attractie - was het
vorige seizoen een financieel hoogtepunt. De
kans op een herhaling daarvan acht Sevilla
alleen haalbaar wanneer aan het spelen op
zondag wordt vastgehouden. Uitwijken naar
een woensdag bijvoorbeeld, zou de club toch
zeker een strop van een ton opleveren.
(Van onze sportredactie)
DEN HAAG Hans van
der Lande zal volgend
jaar niet meer optreden
als coach van Olga ADO.
Na interne strubbelingen
kwam het vorige week
tot een breuk tussen be
stuur en spelers aan de
ene kant en de sinds drie
seizoenen bij de club
werkzame Van der Lan
de.
Hans van der Lande betreurt de
verbroken relatie in hevige ma
te. „De oorzaak van het verschil
van mening lag in de slechte
prestaties van het afgelopen sei
zoen. Die waren een gevolg van
het wegvallen van sommige spe
lers en het gebrekaan trainings-
inzet bij enige anderen. Ik had
zo mijn bedenkingen over de
gang van zaken en hoopte die
op een avond met de spelers te
kunnen uitpraten".
Zo ver is het niet meer geko
men. Er kwam een gesprek tus
sen spelers en een deel van het
bestuur waarin werd overeenge
komen het volgend jaar met een
nieuwe coach te gaan doen. "Er
hadden zich bij mij verscheide
ne spelers van andere clubs ge
meld die informeerden naar de
mogelijkheden bij ADO. Onder
hen waren Louwe Halkema en
Frank van Rest van Storks, out
fielder Luando en werper Ro
nald Janse van Feyenoord. In
de spelersgroep bij ADO is toen
kennelijk de angst voor hun
plaats ontstaan bij sommige
spelers. Maar ik zag die nieuwe
jongens louter als inspiratie
voor het huidige team, om meer
concurrentie te krijgen". Hans
van der Lande overweegt een
jaar te stoppen met coaching.
"Ik ga volgend jaar maar naar
mijn zoon kijken", besloot hij.
Nódige opzien
De overgang van Ronald Janse,
de achttienjarige werper, van
Feyenoord naar Olga ADO
heeft inmiddels het nodige op
zien gebaard.
Vooral door Janse's mededeling
in de pers dat hij bij de Haagse
club vierduizend gulden gaat
verdienen. Dat wordt door voor
zitter Van der Zwaan van ADO
bestreden. „Er wordt bij ons
niet betaald", zegt hij. „Vorig
jaar deden die verhalen ook de
ronde over Wim Remmerswaal.
Maar ik blijf erbij dat wislechts
eenkilometervergoeding betalen.
Door de bond is twintig cent
voorgeschreven/naar wij geven
niet meer dan tien cent. Ik was
Hans van der Lande hoeft volgend seizoen niet meer op te treden bij ADO. "Ik
ga volgend jaar maar naar mijn zoon kijken"
perplex door de nieuwe berich
ten in de krant dat we Janse
zouden gaan betalen. Ik ver
klaar hierbij met klem dat er bij
ons niemand wordt betaald".
Sceptisch
Secretaris-penningmeester Kra
mer van Feyenoord staat nogal
sceptisch tegenover de verkla
ring van Van der Zwaan.
„Ronald vertelde mij dat nieuws
van die 4000 gulden. Dat zou
buiten de normale reisvergoe-
ding vallen. Ik ben geneigd om
Janse te geloven en niet Van der
Zwaan. Vorig jaar zou Rem
merswaal zeker ook niet betaald
worden? Voorlopig gaat het
honkbal aan deze praktijken
wel kapot, het is eigenlijk al
kapot Het controleren van de
boeken zou misschien een oplos
sing zijn. Bij mij mogen ze zo
komen kijken".
Ard Schenk
getrouwd
AMSTERDAM Veelvoudig
Europees, Olympisch en wereld
kampioen schaatsen Ard
Schenk (31) is op 18 oktober,
slechts in het bijzijn van naaste
familieleden, in het stadhuis van
Amstelveen getrouwd met
Christine Schermeij. Het paar
woont in Amstelveen.
MONTREAL De wilde staking van de aan de
Olympische installaties in Montreal werkende
arbeiders duurde gisteren voort. De staking begon
maandag uit protest tegen het gebruik van door
de politie verstrekte identiteitskaarten. De be
sprekingen tussen gemeenteambtenaren en verte
genwoordigers van de vakbonden werden maan
dagavond Iaat afgebroken. „We hebben geen idee
hoe lang de staking zal duren", zei een woord
voerder van de gemeente gisteren.
„Het zal van de houding van de vakbonden afhan
gen". De woorvoerder zei dat de gemeente er bij
een lange stakingsduur misschien toe over zou
moeten gaan in het vervolg gedurende zeven da
gen in de week met drie ploegendiensten te wer
ken. „We hebben al vele dagen verloren en er is
nog maar weinig ruimte op het schema. We zullen
dan wel genoodzaakt zijn iedereen dubbel te laten
werken".
OOSTERBEEK - Na de zesde
ronde van bet toernooi om het
Nederlands schaakkampioen
schap voor dames, dat in Oos
terbeek wordt gehouden, is Eri-
ka Belle alleen op kop geko
men.
Zij won de patij tegen Hanneke
van Perreren, terwijl haar naas
te concurrente, Carla Bruinen
berg, remise speelde tegen Cora
van Gent
De overige uitslagen zijn: Mieke van
der Elst-P. C. de Klerck 1/2-1/2; Ada
van der Giessen-Jeanette Mulder
1-0.
Stand: 1. Belle 4 punten uit 5 wed-
strinden, 2. Van der Giessen 4 uit 6,
3. Bruinenberg 3 uit 5, 4. Van Perre
ren, De Graag 2 1/2 uit 5, 6. De
Klerck 2 1/2 uit 6, 7. Van Gent 2 uit
5, Mulder 1 1/2 uit 5. Van Eist 1 1/2
uit 6.
Pijnen derde in
Dortmund
DORTMUND De Westduitser
Dieter Kemper en de Australiër
Graham Gilmore hebben gister
avond laat de 34e wielerzes-
daagse van Dortmund gewon
nen. Ret duo Haritz/Pijnen (W-
Dld/Ned), dat de meeste punten
bezat, was in de slotfase een
ronde achter geraakt en werd
derde.
Leo Duyndam staakte de strijd.
Hij had maandagavond bij een
massalevalpartij verwondingen
aan de nek opgelopen. Er kwa
men in totaal ruim 90.000 toe
schouwers naar de Westfalen-
halle, een record.
RESULTATEN
HILVERSUM
