Glastuinbouw ernstig
bezorgd over groeiende
inkomens achterstand
Miljoenenstrop voor
kwekers hyacinthen
Proefstation moet zich
ook in toekomst kunnen
blijven aanpassen
„75 JAAR ONDERZOEK IN NAALDWIJK''
KOMKOMMERPRIJZEN LOPEN OP
VERANDERLIJKE PRIJZEN SNIJBLOEMEN
BROEITULPEN VOOR HOGE PRIJZEN
MAANDAG 13 OKTOBER 1975
LEIDSE COURANT
Den Haag De Nederlandse
producenten van onder glas
geteelde groenten en bloemen
zien het eigenlijk niet meer zo
zitten. Hun totale produktie-
waarde (vorig jaar ruim 1,8
miljard gulden) is lang niet
voldoende om de immer stij
gende kostenlast te dragen.
Steeds meer bedrijven, die on
der "normale" omstangidhe-
den zouden kunnen blijven
draaien, komen onder de rode
streep terecht. Grote boosdoe
ner: de sterk stijgende ener
giekosten. Vorig jaar stegen
deze kosten al met ruim 24%
Dit jaar ligt het percentage
rond de 35%. Voeg daarbij de
aanhoudend sterke arbeids
kostenstijging, noodzakelijke
afschrijvingen en onder houd,
rente en materialen en er res
teert het niet opwekkende
toekomstbeeld van lagere in
komens en een arbeidsop-
brengst per ondernemer in de
glastuinbouw die ook niet
stijgt.
Toch is de glastuinbouw be
paald geen bedrijfstak, die op
zijn laatste benen loopt. Deze
agrarische sector heeft zich
steeds gekenmerkt door een
enorm aanpassingsvermogen;
door een hoge produktiviteit;
door scherpe kostenbewaking
en een zeer hoge arbeidspres
tatie per arbeidskracht. Een
tuinder ziet er bepaald niet
tegenop om per week zestig tot
zeventig uur te maken. Hij is
ook bereid te investeren in zijn
bedrijf om te trachten door
het toepassen van nieuwe
technieken de kosten zoveel
mogelijk te drukken. De tuin
bouw heeft altijd de bereid
heid getoond zelf de broek op
te houden en jaarlijks te zor
gen voor een flinke export van
kwalitatief hoogwaardige tuin-
bouwprodukten.
Steun is nu nodig
Toch vragen de tuindersorga
nisaties nu om steun bij hun
minister van Landbouw. Is de
veerkracht verdwenen? Ziet
men het werkelijk niet meer
zitten? Als men bij de organi
saties van de tuinders, de
standsorgaisaties, te rade gaat,
blijkt er veeleer sprake van
een groeiende bezorgdheid
dan van verslagenheid. "Voor
we verslagen zijn zal het nog
slechter moeten gaan. We zijn
nog steeds bereid om tegen
een minimale vergoeding voor
onze arbeid voor ons bestaan
te vechten. Alleen willen we
een eerlijke kans om als glas
tuinbouw de enorme energie
kostenstijgingen, waarmee we
toch nog vrij plotseling zijn
geconfronteerd te boven te ko
men", aldus een zegsman, die
in dit verband wijst op de
inkomensachterstand van de
glastuinders in vergelijking
met andere groepen uit de sa-
meleving.
"De nieuwe aardgasprijs leidt
tot een lastenverzwaring die
tot 20.000 gulden per bedrijf
kan oplopen. Deskundigen
hebben uitgerekend, dat wij
als ondernemers in 1976 met
ongeveer 16 procent hogere
kosten zullen worden gecon
fronteerd dan in 1975. En dan
te bedenken, dat we ook dit
jaar de gestegen kosten niet
door gestegen opbrengsten
konden dekken. Is het dan zo
vreemd, dat we de overheid
om reële lastenverlichtingen
vragen om deze moeilijke pe
riode door te komen?"
Gezonder milieu
Men rekent on ons dat levens
vatbare bedrijven zonder tij
delijke tegemoetkoming er het
bijltje bij neer zullen moeten
gooien. In de glastuinbouw wil
men niet aleen de zozeer ver
beide verbetering van het fis
cale en sociale ondernemers
klimaat, men wil ook specifie
ke sectorgerichte maatregelen.
Eén daarvan is een tegemoet
koming in de extra-investe
ringskosten, die vele duizen
den ondernemers hebben ge
maakt om te kunnen omscha
kelen van olie naar aardgas
als verwarmingsbron voor de
kassen". De huidige aardga
sprijs houdt met die gemaakte
kosten géén rekening. Dat is
toch wel een vreemde zaak als
wordt bedacht, dat juist van
overheidszijde het omschake
len van olie naar gas steeds is
gepropageerd. De tuinders
hebben hierdoor bijgedragen
aan een gezonder milieu. Die
positieve bijdrage wordt nu af
gestraft door de overheid, om
dat het huidige aardgasbesluit
geheel aan deze extra investe
ringskosten voorbij gaat". Ook
op andere punten is er kritiek
op het overheidsbeleid voor de
glastuinbouw. Recentelijk heb
ben de tuinders daarover met
minister Van der Stee gespro
ken. Het resultaat was in feite
nihil. De minister zei de zor-
genvan de tuinders te delen.
Daar is het tot nu toe bij
gebleven. De tuinders willen
uitzicht op een redelijke inko
menssituatie op wat langere
termijn. De vraag is wie daar
voor moet zorgen.
NAALDWIJK „Het Proef
station voor de groenten- en
fruitteelt onder glas te Naald-"
wijk is nu na vijfenzeven
tig jaar een krachtige, ge
zonde, goed functionerende
instelling. Dit kan het alleen
blijven als het de gelegenheid
krijgt zich aan te passen." Dit
staat in het onlangs uitgeko
men boekje, „75 jaar onder
zoek in Naaldwijk" dat bij
gelegenheid van het vijfenze
ventig jarige bestaan van het
proefstation is samengesteld
door ing. P. A. Kruyk.
Dat aanpassen is al gebeurd,
zo lezen we in het boekje on
der het hoofdstuk „wat zal de
toekomst inhouden", want het
woord fruitteelt in de haam
stelt niet zo veel méér voor.
Het is voor niemand een vraag
wat er dan wel voor in de
plaats zou moeten komen.
Maar het proefstation zal al
leen dan gezond en krachtig
kunnen blijven functioneren al
de personele en materiële mo
gelijkheden zodanig blijven of
worden dat slagvaardig tege
moet kan worden gekomen
aan de eisen die de glastuin
bouw stelt.
En die eisen zullen alleen
maar toenemen. De techniek
wordt ingewikkelder, de appa
ratuur uitgebreider. En om de
ze verworvenheden ten volle te
kunnen benutten zullen we de
kennis van de planten nog
sterk dienen te vergroten. We
weten er al heel wat van, maar
niemand kern zeggen, waar en
Laboratoriumonderzoek op het Naaldwijkse proefsta
tion
wanneer deze eindeloos lijken- produktie" bij tomaten in de
de „striptease" van de planten jaren dertig van negen kilo
zal eindigen. per vierkante meter nu op
Waarschijnlijk wordt dit punt ruim vijfentwintig kilo geko-
nooit bereikt. Feit is bijvoor- men is. „Maar een van onze
beeld, wel, dat van een „top- fysiologen verklaart stellig dat
onderzoek
in
naaldwjk
het nog wel eens honderd kilo
gram kan worden," schrijft de
heer Kruyk, die dit maar een
voorbeeld noemt. Het houdt in
dat willen we verder komen,
het onderzoek nog heel wat te
doen heeft.
Helaas loopt men met de ver
wezenlijking van de behoeften
van het onderzoek nogal eens
wat „achter de markt aan".
Dat is jammer want daardoor
is het niet altijd mogelijk slag
vaardig genoeg te zijn. Nodig
is, aldus het boekje, dat er
voor veel zaken een meerja
renplanning komt en dat ter
verwezenlijking hiervan ook
de middelen en mogelijkheden
beschikbaar komen. Dit zal
ook in de toekomst meer fi
nanciële steun vergen van het
«bedrijfsleven.
Het rijkgeïllustreerde boekje
geeft een interessant overzicht
van de ontwikkeling van het
onderzoek bij het Naaldwij ks
proefstation. „Zeer uitvoerig is
het niet," zo schrijft ir. E.
Kooistra, directeur van het
proefstation in een voorwoord,
zodat de namen van velen, die
voor en de proeftuin en het
proefstation hebben gewerkt
niet zijn vermeld en de ont
wikkeling van het onderzoek
slechts summier is aangestipt.
Wel komt duidelijk tot uiting,
dat de geschiedenis van proef
tuin en proefstation steeds
nauwer samenhing met de
gang van zaken in de bedrijf
stak."
1 Het huidige complex van het Naaldwijkse proefstation
De handel in komkommers is de afgelopen
week iets levendiger geworden. Ondanks de
royale aanvoer zijn de prijzen toch opgelo
pen. De zwaardere sorteringen werden al
enige tijd beter betaald, nu zijn de lichtere
sorteringen namelijk, 51 en 41 in prijs geste
gen naar 40 respectievelijk 31 cent per stuk
(tot dusver schommelde de prijs rond de 20
cent per stuk). Op veel bedrijven gaat de
aanvoer nu iets teruglopen omdat de meeste
stamkomkommers nu gesneden zijn.
De korter wordende dagen hebben een rusti
ger groei ten gevolge, waardoor de produk-
tiesnelheid afneemt. De concurrentie van
Roemenië op de West-Duitse markt is afge
nomen, België daarentegen is nog erg aktief
en zet toenemende hoeveelheden af. De
Franse vraag naar Hollandse komkommers
is wat groter geworden door een afnemende
binnenlandse produktie. Verder is er export
naar Engeland, Zweden en Denemarken.
Het ziet er naar uit dat de prijzen zich de
komende week zullen handhaven.
Tomaten
De aanvoer van tomaten is vrij plotseling
sterk teruggevallen te weten van wekelijks
6 miljoen kg. naar 4 miljoen kg. Als belang
rijke oorzaak hiervan valt de geringe be
langstelling om door te telen aan te wijzen,
ook al omdat veel gewassen geleden hadden
van de afgelopen warme zomer. Toch wor
den er in de maand oktober nog flinke
hoeveelheden tomaten verwacht. Bij veel
herfstteelten wordt er nl. gegokt op hogere
prijzen in deze maand, gezien de ervaringen
van vorig jaar. Het ziet er naar uit dat het
een goede gok is want voor de A-sortering
varieert de prijs van 8 tot 10 gulden per 6
kg. (vorig jaar ƒ7,50). Onze belangrijkste
concurrenten op de West-Duitse markt zijn
Roemenië, België en Spanje. Als de aanvoer
niet veel verandering ondergaat ziet het er
naar uit dat de prijs zich zal kunnen hand
haven.
Sla
Hier moet bij de prijzen een duidelijk onder
scheid gemaakt worden tussen glassla en
natuursla. Voor de zwaardere natuursla is
er tot nu toe een duidelijke voorkeur ge
weest, hetgeen ook in de prijzen tot uitdruk
king kwam. Voor de glassla varieert de prijs
van 9 tot 29 cent per krop afhankelijk van
het gewicht Alleen de zwaardere glassla, 24
kg. per 100 stuks, benadert de prijs van 30
cent van de natuursla. Het aanbod van
natuursla neemt af en het aanbod van glas
sla gaat toenemen. Er worden grotere aan
voeren dan vorig jaar verwacht dit werkt
een goede prijsvorming nu niet direkt in de
hand.
Er wordt al weer enige weken witlof aange
voerd. In vergelijking met vorig jaar zijn de
aanvoeren wat groter. Er is echter een goede
vraag waardoor de prijzen hoger liggen als
verleden jaar. Het ziet er naar uit de de prijs
van de A I-sortering, nl. 3,39 per kg. zich
zal kunnen handhaven, hetzelfde geldt ook
voor de A li-sortering, deze gaat voor 2,91
per kg. van de hand. De vraag naar spruiten
is de afgelopen week iets toegenomen waar
door de prijzen iets zijn opgelopen. De prijs
schommelt rond de 1,50 per kg. Bij het
groter worden van de aanvoer zal deze prijs
zich niet kunnen handhaven. De voorsprong
in prijs bij de groene paprika's to.v. de rode
is thans verdwenen, voor beide soorten
schommelt de prijs rond de 2 gulden per
kg. De sperziebonen zijn flink in prijs geste
gen door het sterk terugvallen van de aan
voer, er werden prijzen tot ƒ3,00 per kg.
afgedrukt. Door het teruglopen van de an-
dijvie-aanvoer zijn de prijzen opgelopen tot
51 ct. per kg. (Westland Noord). Het toegeno
men aanbod van bloemkool is er de oorzaak
van dat de prijs van de „zessen" gedaald
is van 2 gulden per stuk naar 1,45. Er
wordt voor de komende week een ruime
aanvoer van bloemkool verwacht, waardoor
de prijzen onder druk blijven. Voor poste
lein worden prijzen rond ƒ1,- per kg. be
taald. De spinazie is goedkoper en wordt
voor 50 cent per kg. verkocht
In de afgelopen week zijn de prijzen van
de verschillende soorten snijbloemen veran
derlijk geweest. Bepaalde produkten zijn de
goede weg ingeslagen, andere produkten
daarentegen zijn in prijs gezakt of stabiel
gebleven.
Neemt men bijvoorbeeld de amerikaanse
anjers dan kan men concluderen dat de
aanvoer niet is toegenomen maar de gemid
delde prijs wel is terug gelopen. Deze
schommelt rond ƒ0.20 per stuk. Dit is niet
slecht, maar neemt men de aanvoerhoeveel-
heid en het gunstige jaargetijde in ogen
schouw dan valt het tegen. Het snijgroen is
zich duidelijk aan het herstellen in de prijs
vorming. De extra veren noteren boven
3.- per bos. Mede door de omvangrijke
aanvoer van tweede veren is het verschil in
notering tussen eerste en tweede veren
groot. De beste amarylliskelken noteren
rond ƒ1.- per kelk. De gemiddelde prijs van
de trosanjers ligt rond 2,50 per bos. De
anthuriums hebben een aanvoer van onge
veer 40.000 stuks per dag. De prijzen zijn
iets hoger geworden met gemiddelde note
ringen van 1,25 per stuk en hoogste note
ring van 3.- n meer per stuk. Troschrysan-
ten normaalcultuur zijn goedkoop.
De geplozen noteren tussen 0,40 en 0,80
per stuk. De jaarrondchrysanten per bos is
herstellende met de prijs. De gemiddelde
prijs is met een omvangrijke aanvoer gere
zen tot 1,75 per bos, dit is echter nog
aanmerkelijk minder als het vorig jaar. Een
sterker herstèl hadden alleen de polissoor
ten. De aanvoer van geplozen jaarrond ligt
boven 100.000 stuks per dag. De noteringen
zijn tussen 0,50 en 0,90 per stuk. De
freesia's zijn duur met noteringen tot boven
ƒ6.- per bos. De aanvoer is matig. De gemid
delde prijs van de gerbera is gerezen tot
boven 0,40 per stuk. Van de gemengden
is dat wat minder. De irissenaanvoer breidt
zich verder uit. De prijzen zijn nog niet
bevredidigend genoeg.
De noteringen van de witte lelies blijven op
het zelfde niveau als de voorafgaande weken
staan 0,50 tot 0,80 per kelk. Er wordt
een omvangrijk aantal grote lelietakken aan
de veiling gebracht tegen matige prijzen. De
rozenaanvoer blijft omvangrijk. Ondanks
dat er een prijsherstel waarneembaar is
blijven de prijzen aan de lage kant.
Het kén blijkbaar niet op. Terwijl de laatste
leverbare tulpen van dit seizoen worden
verkocht voor uiterst optimistische prijzen,
is ook de handel voor levering zomer 1976
al op een hoog toerental gekomen. En de
heren Handelaren en Exporteurs zijn bereid
diep in de buidel te tasten. Wat de broeitul-
pen betreft ligt het prijspeil over de gehele
linie wel zo'n 40% hoger dan bij de start
vorig jaar. Is dat bij de export nu een
kwestie van meer inzicht in de markt, van
Fingerspitzengefu-hl of zo maar van een
paniekerig optreden? Dat laatste dan min
of meer als gevolg van de geruchten dat er
ook volgend jaar een gebrek aan leverbare
broeitulpen zal zijn. Die geruchten gaan al
geruime tijd, zij zijn bijzonder hardnekkig
en ze klinken nog aannemelijk ook. Dat zou
dein vooral verband houden met een tekort
aan goed plantgoed van de broeitulpen en
ook met het feit, dat vele kwekers nu grote
aantallen tienen hebben verkocht voor een
beste prijs. Waarom zou men ook tienen van
Apeldoorn, waarvoor men nu 6,50 en soms
wel 7,- per 100 kan krijgen, ook gaan
opplanten als men voor de twaalven van
deze tulplevering zomer 1976 niet meer kan
krijgen dan 8,- en bij hoge uitzondering
8,50 per 100. Die 1,50 tot 2,- verschil
die er tussen zit gaan immers op aan teelt-
kosten? Daarom kiezen vele kwekers het
zekere voor het onzekere. En of er dan een
grote kans is dat er volgend jaar twaalven
tekort zullen zijn, dat is een punt waar de
kwekers niet wakker van kunnen liggen.
linie dus wel 40% hoger. Dat is niet niks.
Nu komt de kwekers een forse prijsstijging
zonder meer toe. De laatste drie jaar zijn
de producenten geconfronteerd geweest met
steeds stijgende kosten en voortdurend da
lende prijzen. Hou er dén de moed nog maar
in. Toch vraagt men zich in het bollenvlak
met enige zorg af hoe de buitenlandse ko
pers straks zullen reageren als de verkopers
aan de deur komen met prijzen die zo veel
hoger liggen dan ze gewend waren. Regel
was dat de grote afnemers in het buitenland
soms meermalen per dag een volijverige
bloembollenverkoper aan de deur kregen.
De een deed het voor nog lagere prijzen dan
de ander. Dan was het gewoon een kwestie
van de heren tegen elkaar uitspelen, want
zaken zijn zaken niet waar?
Zal 40% een niet te grote sprong ineens zijn?
Dét is de hamvraag die wordt gesteld. Mis
schien maakt men zich zorgen om niets,
maar de kans is natuurlijk ook aanwezig dat
de buitenlandse koper de boot even afhoudt.
De exporteurs zelf zien het kennelijk zo
donker niet in gezien hun grote bereidheid
die hogere prijzen te fourneren. Nu moeten
we hieraan onmiddellijk toevoegen dat het
overgrote deel van de inkopen momenteel
wordt gedaan door exporteurs met een han
del op de Scandinavische landen.
week voor Kerstmis goede zaken, dan zal
dat de bereidheid om bollen te kopen na
tuurlijk sterk animeren.- Over de bolbloe-
menprijzen van straks valt nu natuurlijk
geen verstandig woord te zeggen. In theorie
lijken de kaarten voor de broeiers gunstig
te liggen. Het staat vast dat er aanmerkelijk
minder tulpen in bloei getrokken zullen
worden dan in de afgelopen winter. Dat gaat
zowel voor het binnen- als voor het buiten
land op. Als we nu zien, zo zegt men, dat
de afgelopen winter een zeer groot aanbod
bolbloemen vlot werd opgenomen tegen goe
de prijzen, is de kans dan niet groot dat
we in de komende winter met een veel
geringer aanbod hoge prijzen voor de tulpen
gaan maken?
Kooplust
In theorie gunstig
Hog.
;er
De prijzen van de broeitulpen over de gehele
Het verloop van de .bloembollenhandel op
het buitenland zal straks ongetwijfeld mede
worden bepaald door de prijzen van de
bloembollen. Doen de broeiers straks in de
Dit geluid is natuurlijk afkomstig van profe
ten die brood eten en over ruim twee maan
den zullen we weten of ze het gelijk aan
hun zijde hebben of niet. Hoe het ook zij:
op de laatwte bloembollenbeurs in Hillegom
werden weer beste prijzen voor de broeibol-
len gemaakt. De volgende noteringen geven
duidelijk beeld van de kooplust van de
exporteurs. Ze betaalden voor twaalven van
Monte Carlo 14,- per 100, voor twaalven
van Prominence 12,- en voor twaalven van
de hardrose Blenda had men 12,50 over.
De alledaagse Lustige Witwe ging van de
hand voor 10,- per 100 en twaalven van
Mirjoran kwamen op de koopbriefjes voor
9,- per 100. Bellona noteerde voor de
twaalven 12,-. Topscore 10,- en Invasion
12.-.
Den Haag - Het Productschap
voor Siergewassen en het
Landbouwschap zullen geza
menlijk een grotere druk op
het ministerie van Landbouw
en Visserij gaan uitoefenen
om alsnog een wijziging te
bereiken van de EEG—sier
teeltverordening. Het gaat
hier om het voorkomen van
overproduktie in de hyacint-
henteelt. Deze bedraagt dit
jaar 19 procent. De EEG staat
niet toe dat er regelend wordt
opgetreden om overproduktie
te voorkomen. Dit is meege
deeld door het produktschap
voor siergewassen in den
haag.
Hyacinthen mogen vrij wor
den gekweekt, heeft het Euro
pese hof van justitie te Lu
xemburg enige tijd geleden be-
shst. Maar, zo redeneert het
produktschap, aangezien de
vermeerdering van hyeinthen
vrij gemakkelijk gaat, zal de
overproduktiezich ook in de
toekomst voortzetten. Het gaat
nu proberen via het ministerie
van landbouw en visserij on
duidelijkheden in de Europese
verordeningen voor de sier
teelt gewijzigd te krijgen.
Voor de kwekers van bepaalde
soorten cotoneasters (grootbla-
dige soorten) die een financië
le strop hebben doordat zij die
soorten moeten vernietigen als
gevolg van een eventuele be
smetting met de plantenziekte
perevuur, is anderhalf miljoen
gulden aan schadevergoeding
te verdelen. De helft van dit
bedrag stelt het produktschap
voor sierteeltgewassen de heer
H. J. Hylkema meegedeeld.
Hoe groot de schade voor de
kwekers zijn is nog niet be
kend. Vooral Boscoop en om
geving is zwaar getroffen. De
export is in verband met het
perevuur beperkt, hetgeen
voor de Nederlandse kwekers
een miljoenen strop betekent.
Voor gewassen die afkomstig
zijn van gebieden die niet door
perevuur zijn getroffen (onder
meer Noord Brabant,) geeft de
plantenziektekundige dienst
een certificaat, zodat de expor
t—mogelijkheden toch niet ge
heel zijn afgesloten.
Salades maken: hoofdprijs
een reisje naar Holland
Onder het motto: „Slank blijven gezond leven" heeft het
Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland in
de afgelopen maanden in acht Duitse steden in samenwerk
ing met huisvrouwenorganisaties daar ter plaatse een recept
wedstrijd georganiseerd. De animo was groot In elke stad,
waar deze receptwedstrijd georganiseerd werd, mochten de
7 beste inzendsters hun salade ten aanschouwen van de
overige mededelen van hun vereniging komen klaarmaken.
Hoofdprijs was een reisje naar Holland.
