„Oorlogswinter"
van
Jan Terlouw
vooral
voor kinderen
Frank Capra, de
man en zijn films
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE VRIJDAG
RADIO DONDERDAG
RADIO VRIJDAG
Werkgelegenheid
en tv-programma's
lijden onder
snoeien in
omroepbegroting
PAGINA 2
LEIDSE COURANT/-
DONDERDAG 2 OKTOBER 1975
NEDERLAND I
Teleac
18.15 Chemie Is overal
NOS
18.45 Toeristische Tips
18.55 Journaal
EO
19.05 Kinderkrant
19.20 Jongeren slaan de bijbel
open
19.55 Het kleine huls op de prai
rie serie
20.45 Muziek-Motlef
21.25 Tenslotte
NOS
21.35 Journaal
VPRO
21.50 Frank Capra, de man en
zijn films
NOS
23.15 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Brigadier Dog
18.55 Journaal
VARA
19.05 Guyana, Waterland
19.30 Oorlogswinter serie
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.25 Achter het nieuws
20.40 Klaverweide Dochters
21.30 De Ombudsman
21.55 Man over de vloer serie
22.20 Achter het nieuws
22.55 Gedicht
NOS
22.56 Den Haag Vandaag
23.10 Journaal
DUITSLAND
18 05 Gast in unserem land. Kemai.
18.40 Akt. 19 20 Zu Gast in Unserem
Land. Kamal 20.00 Journaal en weerbe
richt. 20.15 Dodge City, Amerikaanse
speelfilm, 21.55 Programma over jeugd-
kriminaliteit. 22.00 Reportage uit Bonn.
22.25 Journaal en weerbericht. 22.40
Sport. 23.05 Bauern, Bonzen und Bom-
ben. tv-spel. 0.30-0.35 Journaal.
DUITSLAND II
BELGIE
NEDERLANDS
NEDERLAND
HILVERSUM I
P.P.: 18.19 Uitzending van de WD.
KRO: 18.30 Nws. 18 41 Akt 18.50 Ver
kenning. 18.59 Marktberichten. 19.00
(S) Springplank. 19.30 Sprong in het
heelal, hoorspel. 20.10 (S) In antwoord
op uw schrijven. 2200 50 jaar KRO
amusement. 22.25 Ovenweging. 22.30
Nws. 22.40 (S) Goal. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
VPRO. 18.00 Nws. 18.11 VPRO Vrijdag.
19.30 Radio Vrij België. NOS: 19.50 Den
Haag vandaag. VARA: 20.00 Nws. 20.05
(S) Radio Filharmonisch Orkest. 21.35
Zondagsschrijvers aan het woord. 21.45
HILVERSUM III
NOS: 18.03 De vakaturebank 18.10 (S)
Joost mag niet eten 19.02 (S) Drie
loopt achter. AVRO: 20 02 Akt. 20.05 (S)
Burengerucht. 21.02 De Negen Uur
Show. 22.02 Akt. 22.05 (S) Superclean
Dreammachine. 22.55 Mededelingen.
23.02 (S) Vanavond laat. 0.05 (S) Week
end Muziek Magazine. 1.02 (S) Soultime
USA. 2.02 (S) Continu de nacht door.
4.02 (S) Voor dag en dauw. NCRV.'
6.02-7.00 (S) Klaar wakker.
HILVERSUM I
HILVERSUM II
HILVERSUM III
Van onze radio- en tv-redac-
tie
HILVERSUM In een tele
gram aan de minister van
CRM heeft het NOS-bestuur
zijn bezorgdheid uitgespro
ken over de besnoeiing van
de omroep-begroting met 20
miljoen gulden. De inhoud
van dit telegram luidt:
„Het Bestuur van de NOS
heeft met schrik en veront
rusting kennis genomen van
de brief van de regerings
commissaris voor de omroep
over de begroting 1975. Zo
wel de door de beperking
van de direkte programma
kosten dreigende ingreep op
het programmabeleid als wel
de gevolgen voor de werkge
legenheid in de omroep zijn
voor het bestuur niet in over
eenstemming te brengen met
de nog steeds groeiende alge
mene reserve voor de om
roep".
Deze reserve bedraagt intus
sen 150 miljoen. Hier wil de
minister 10 miljoen aan toe
voegen uit de begroting voor
1975.
In de bestuursvergadering
van 10 oktober a.s. zal de
brief van de regeringscom
missaris, waarin o.a. sugge
sties over bezuinigingen wor
den gedaan, aan de orde ko
men.
Desondanks wilden toch nu
al enige bestuursleden hun
mening geven, over de door
de minister vastgestelde
hoogte van de omroepvereni
ging. De heer Kloos noemt
namens de Federatie van
Omroepverenigingen de be
zuiniging een ongeoorloofde
ingreep in het programma
beleid door middel van de
financiering. Gezien de ern
stige verschraling die thans
voor de programma's van de
omroeporganisaties en in
het bijzonder van de NOS
dreigt, vroeg hij zich af hoe
dit beleid valt te rijmen met
een aantal uitgangspunten in
de medianota.
De heer Leeman van de
TROS toonde zich eveneens
bezorgd over de programme
ring. Vooral voor de NOS
zag hij grote probelemen.
Deze kan thans geen kant
uit, aldus de heer Leeman,
die benadrukte dat de kwali
tatieve inhoud van de NOS-
programma's in gevaar
dreigt te komen.
De heer Van der Ploeg, fi-
nancieel-economisch com
missaris van de NOS, stelde
dat door de voorgestelde be
zuiniging op de programma
kosten de programma-op
dracht van de NOS zoals in
de Omroepwet vastgelegd in
gevaar kan komen. Zich af
vragend waarom deze zaak
zich ieder jaar herhaalt
noemde hij twee faktoren: in
de eerste plaats willen de
ministers niet erkennen dat
het deel van de loonstijging
dat boven de 10 pet uitkomt
een van buiten komende fak-
tor is en in de tweede plaats
wordt niet onder ogen gezien
dat de algemene loon- en
prijs-stijging rechtstreeks
van invloed is op de direkte
programma-kosten. Daar
naast vond hij deze ingreep,
in de omroepbegroting niet
bevorderlijk voor de werkge
legenheid.
HOU HET
SCHERM IN HET OOG
Ik ben echt een bofkont dat ze
mij hebben gekozen", glundert
de 21-jarige Paul Röttger. Paul
vertolkt de hoofrol in de serie
„De Oorlogswinter", die de VA
RA vanaf vandaag in 13 delen
op het scherm brengt „Oorlogs
winter" is door Wim Povel be
werkt naar het gelijknamige
jeugdboek van de schrijver-po
liticus Jan Terlouw, die er in
1973 de gouden griffel voor
kreeg. Aart Staartjes, bekend
om. van de „Statemaker-op-zee-
show" deed de produktie en de
regie.
Het idee om „Oorlogswinter" te
verfilmen kwam van Trees Ha-
zelhoff van VARA's afdeling
filmzaken. „Oorlogswinter" is
het verhaal over Michiel die als
opgroeiende jongen in een Ne
derlands dorp de laatste winter
van de Tweede Wereldoorlog
meemaakt Michel is 15. Zijn
vader is burgemeester van een
dorp aan de IJssel in de buurt
van Zwolle. Michiel raakt be
trokken bij het verzet tegen de
steeds zenuwachtiger wordende
Duitsers. Via een vriend, die bij
een overval op een distributie
kantoor door de Duitsers gepakt
wordt, krijgt hij de zorg voor de
Amerikaanse Oorlogsvlieger
Jack. Jack is met zijn toestel
boven Nederland neergescho
ten, maar weet dankzij Michiel's
vriend Dirk aan de Duitsers te
ontsnappen. Michiel krijgt min
of meer buiten zijn wil om de
taak de Amerikaan te voeden,
zijn wonden te verzorgen en
hemgeestelijk op de been te
houden. Een opdracht die haast
te zwaar is voor een jongen van
zijn leeftijd. Hij moet, om nie
mand in gevaar te brengen voor
iedereen doen of er niets aan de
hand is.
Jan Terlouw schreef „Oorlog-
winter", omdat zijn kinderen
vaak met de vraag naar hem
toekwamen hoe het nou eigen
lijk was die oorlog. Hij zegt:
„Het boek is geschreven als ant
woord op een steeds terugkeren
de vraag van mijn kinderen en
naar ik merkte van erg veel
kinderen aan hun ouders. Na
tuurlijk wilden de kinderen
spannende verhalen. Hun vra
gen waren niet alleen nieuwsgie
righeid, ook voor een deel sen-
satielust Voor kinderen die het
niet hebben meegemaakt is de
Ter afsluiting van de serie propagandafilms uit de Tweede
Wereldoorlog die de VPRO deze zomer uitzond, vanavond een
portret van de Amerikaanse filmregisseur Frank Capra, onder
meer de maker van de uit zeven delen bestaande propagandaserie
„Waarom wij vechten". Capra, die in 1879 op Sicilië werd geboren
en als zesjarige jongen naar Amerika emigreerde* heeft een
respectabel aantal speelfilms gemaakt. Aan documentaire films
had hij nooit gedaan; niettemin vroeg de Amerikaanse chef-staf,
generaal George C. Marshall hem in 1942 de serie „Waarom wij
vechten" te regisseren. Het eerste deel uit deze serie „Prelude
to war" en zijn „Negro Soldier" heeft de VPRO deze zomer
uitgezonden.
Ned. I, 21.50 uur.
Motief
Het EO-programma Muziek-motief komt uit de Martinihal in
Groningen. Medewerking verlenen de Imperials uit Nashville, het
Zweeds-Amerikaanse zangeresje Evie Tomquist en de Nederlandse
gospelgroep de Lighters.
Ned. I, 20.45 uur.
Guyana
De serie natuurfilms van de Zweedse cineast Jan Lindblad onder
het kopje „Guyana-waterland" is vanavond getiteld „Waar rivieren
geboren worden". Het gaat over wilde stroomversnellingen en
machtige rivieren met de gigantische Kaieteur Watervallen, die vijf
keer zo hoog zijn als de Niagara. Ook: de wateren van Guyana,
het zeer gespecialiseerde leven van het Amazonegebied.
Ned. II, 19.05 uur.
Klaverweide
De negende aflevering van Klaverweide, geschreven door Kees
Holierhoek heeft de titel gekregen „Dochters". In deze, door
Herman Fortuin geregisseerde aflevering kan aannemer Kuipers,
gespeeld door Leo Beyers, een prettige mededeling doen. Hij doet
dat op zijn verjaarsfeestje en de bedoeling is goed, maar zijn
woorden bevatten conflictstof voor de familie en een oplossing is
niet gauw voorhanden.
Ned. II, 20.40 uur.
Over de vloer
In de serie „Man over de vloer" wordt vanavond uitgezonden de
aflevering ,31ufpoker". Hierin moet de arme Robin naar hen
ziekenhuis om zijn amandelen te laten pellen. Chrissy neemt
daarom zijn rol in het pokerspel over, maar Chrissy heeft heel
andere spelregels dan gebruikelijk.
Ned. II. 21.55 uur.
oorlog geheimzinnig en vaak op
windend. In het boek heb ik
geprobeerd de jeugd te vertellen
dat oorlog lelijk en angstig is.
Een verder heb ik geprobeerd
te schetsen hoe het was. Hoe de
sfeer was, hoe het voelde. Ik
heb de tweede wereldoorlog zelf
als opgroeiende jongen ervaren.
Het boek is niet geheel auto
biografisch Michiel in het boek
lijkt in zoverre op mij dat hij
de zelfde gevolgens en angsten
heeft In de tv-serie is veel van
wat ik wezenlijk met het boek
heb bedoeld terug te vinden. De
ouderen zullen denk ik de ge
beurtenissen herkennen. De
jeugdige kijkers, tenminste de
kinderen in de leeftijd van 10
tm. 13 jaar, waarvoor de serie
is bedoeld, zullen hoop ik, blij
zijn dat het direkte contact met
de oorlog hen tot nu toe be
spaard is gebleven. En zich ver
werpelijkheden van oorlogen,
zoals die elders woeden, sterk
bewust worden."
TREES HAZELHOFF
Trees Hazelhoff kwam op het
idee „Oorlogwinter" te verfilm
en juist om die dubbele bodem
van het boek. „Het is niet al
leen een spannend verhaal. Er
zit veel meer achter, „zegt Aart
Staartjes. „Dat was ook onze
moeilijkheid tijdens de produk
tie. We moesten er allen erg
goed op passen dat we niet
bezig waren aan een Ivanhoe
Leontien Ceulemans speelt de rol van Erica in het
tv-spel „Oorlogswinter" naar het boek van Jan Terlouw.
Rechts Peter Winter als de gewonde Amerikaanse piloot.
Marlies Graff speelt de jongste dochter Carolien van aannemer
Kuipers.
Frank Capra, in zijn actieve jaren, van wie de VPRO
vanavond een portret uitzendt.
De gospelgroep The Lighters in Muziek-motief.
van de Tweede Wereldoorlog.
Gelukkig stelde de VARA ons
in de gelegenheid erg lang,
1—1/2 jaar, over de serie te
doen. De produktie aan onze
kant en de bewerking van Wim
Povel gingen zo'n beetje gelijk
op. Het voordeel was dat de
produktie en de regie zich aan
het script en het script zich aan
de produktie- en regiemogelijk
heden konden aanpassen".
„Die lange voorbereidingsperio
de was ik in de gelegenheid de
spelers zeer zorgvuldig uit te
zoeken. Ik kon de mensen van
tevoren benaderen (maanden
van tevoren), zodat ze de opna-
medagen vrij konden houden.
Aan de hoofdrolspeler Paul
Röittger ben ik via Onno Molen
kamp gekomen. Hij is een
vriend van me die les geeft op
de toneelschool in Armhem. Ik
heb erg over zijn prestaties te
spreken, trouwens over de pres
taties van de hele ploeg. De
sfeer was erg goed.
Paul Röttger zegt over zijn eer
ste tv-ervaringen:" Het was fan
tastisch. Natuurlijk ben ik een
grote bofkont dat ik voor die rol
ben uitgekozen. Ik studeer nog
steeds op de Arnhemse toneel
school. En zie dit als een mach
tige ervaring. Ik heb ontzettend
veel van Aart Staartjes geleerd.
Ik had ook nog de mazzel dat
ik Aart bewonderde zonder hem
te kennen. Ik vond wat hij met
de „Statemaker-op-zee-show"
deed erg goed. Aart zocht een
jongen die er erg jong uitzag.
Hij is immers in de serie 15 jaar,
en die zich tijdens de hele opna
meperiode vrij kon maken. Hij
wilde iemand die het er voor
over had zich volledig in de rol
in te leven. Een gedurende de
periode dat er gedraaid werd
niets anders aan zijn hoofd had.
Ik kon daaraan voldoen, omdat
de school geen bezwaar had dat
ik een tijdje wegging. Ze be
schouwden het als een prima
stage. Daarna ben ik gewoon
terug naar de school gegaan. Nu
ga ik ook als stage, beginnen bij
de Noordercompagnie te Drach
ten. Ik heb ervaren dat film heel
wat anders is dan toneel. Al kan
ik je niet zeggen wat ik leuker
of beter vind. Toneel is intenser.
Je bent die avond de persoon
die speelt Bij film komt het nog
meer aan op concentratie. De
scènes worden door elkaar heen
opgenomen, waardoor je niet
precies weet hoe de persoon die
je speelt zich op dat moment
voelt. Het is geen spel dat naar
een bepaalde climax groeit zoals
bij het toneel. Daarom wilde
Aart iemand die de hele opna
meperiode beschikbaar was. Hij
had gelijk. Doordat ik er altijd
was, ook als er scènes zonder
mij gedraaid werden, kon ik me
volledig in de persoon Van Mi
chiel inleven. We lijken niet erg
veel op elkaar. Belangrijk is dat
ik nu eenmaal ouder ben. Al is
dat misschien niet zo te zien. Ik
heb veel meer dan hij meege
maakt Maar de ervaring waar
het om gaat, de oorlog heb ik
nu juist niet gekend. Het gekke
is dat de serie nu al weer achter
me ligt. Voor jullie begint het
pas, maar ik ben er al klaar
mee. Ik ben nu aan heel andere
dingen bezig. Samen met de
leerlingen van de school hebben
we een stuk geschreven en het
in een aantal plaatsen opge
voerd. Ik geloof dat het belang
rijk is dat je als jong aanko
mend acteur alles meemaakt
wat op je vakgebied mogelijk is. I
Later kun je nog wel beslissen
wat je het leukste vindt. Door
stom geluk heb ik een belang
rijk stuk werk van wat een ac
teur te wachten staat leren ken
nen. Belangrijk voor mij is nu
de rest onder de knie te krij
gen."
ROELFIEN SANT
Paul Röttger speelt de hoofdrol van Michiel in het
tv-spel „Oorlogswinter".
i
