1
Italië: Loonstrijd zal
,hete herfst' brengen
FRANCO DRAAIT
SCHROEVEN AAN
PAGINA 14
-sar
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 24 SEPTEMBER 1975
Het gaat niet qoed met de Italiaanse auto-industrie. Vele arbeiders staan od wachtqeld. bedriifsstakinaen zijn niet van de Tucht. Vooral Alfa
Romeo (zie foto) heeft te kampen met grote moeilijkheden. J
(Van onze correspondent Frans Wijnands)
ROME (ZOP) De vakbonden en werkgevers in
Italië, alsmede de regering, zijn de afgelopen dagen
hun voorposten-gevechten begonnen in de strijd om
de nieuwe cao's.
In de komende weken en maanden vervallen bijna
40 grote en kleinere cao's, in totaal geldend voor
bijna 4 miljoen Italiaanse werknemers.
Die contracten moeten verlengd, vernieuwd, veran
derd worden. Vandaar, dat men met enige angst in
het hart van een„hete herfst" spreekt
In feite lopen de belangen van de betrokken groepe
ringen parallel: de Italiaanse regering wil niets liever
dan zo snel mogelijk uit de economische moeilijkhe
den geraken. De werkgevers proberen vertwijfeld de
greep op de binnenlandse en internationale markt te
heroveren, en zij blijven van mening, dat met nieuwe
investeringen meer opgelost kan worden dan met een
verdergaande ontmanteling van vestigingen en fabrie
ken.
De vakbonden tenslotte, met achter zich het miljoe-
nenleger van werknemers, vragen op de eerste plaats
een rem op de ontslagen en een garantie voor de
werkgelegenheid. Een akkoord tussen de gesprek
spartners op korte termijn lijkt niet haalbaar, daar
voor lopen de meningen te ver uiteen.
Terwijl de regering bij monde van vice-premier La
Malfa bezuiniging en matiging predikt, menen de
werkgevers, aangevoerd door Fiat-baas Agnelli, dat
die schrale politiek geen echte oplossing biedt Het
is dan ook nauwelijks een verrassing, dat vakbonds
leiders en werkgevers het vrijwel eens zijn over een
globale loonsverhopng van zo'n 100 gulden gemid
deld voor alle werknemers.
Hoewel de meeste arbeiders op de eerste plasts meer
loon eisen, vinden vakbonden en werkgevers samen,
dat met een salarisverhoging alleen geen echte oplos
sing is gevonden. Een algemene, allesoverheersende
eis van de vakbonden is zekerstelling van de werkge
legenheid. Daarnaast willen zij onder meer grote
zeggenschap in het regeringsbeleid en meer invloed
in een controle op de gang van zaken binnen de
bedrijven. Dat laatste stuit de werkgevers het meest
tegen de borst.
De drie grote vakbonden de communistische CGIL,
de katholieke CISL, en de veel kleinere, meer onaf
hankelijke UIL hebben onderling nauwelijks moei
te met het uitzetten van een gezamenlijke strategie.
De leiders van de bonden hebben de afgelopen tijd
extra felle kritiek geleverd op de niet aangesloten,
kleine verbonden die wilde stakingen uitroepen en
propageren.
Autofabrieken
Bij de cao's die binnen enkele maanden gaan verval
len, zijn onder meer die van de bouwsector (ruim
1 miljoen werknemers), de chemische industrie, de
grafische bedrijfstak, een groot deel van het tran
sport, en tenslotte de metaalbranche (1.600.000 werk
nemers).
In de metaalsector is de strijd al wekenlang aan de
gang, voornamelijk in de diverse autofabrieken van
Italië. Na de oliecrisis en de sterk gedaalde verkoop
hebben de Italiaanse autofabrieken aan één stuk door
aan de rem getrokken: er werden tienduizenden
werknemers op wachtgeld gezet, er kwamen ingrij
pende werktijdverkortingen, er werden extra vakan
tieweken ingesteld en er vielen ontslagen. Als reactie
daarop hebben arbeiders fabrieken bezet gehouden,
werden protestmarsen georganiseerd en werden de
vakbonden onder druk gezet, om aan die catastrofale
teruggang een einde te maken.
Een moeilijkheid daarbij temeer was het buitenlands
kapitaal, dat in sommige grote bedrijven zit of zat.
Zo wilde Citroen van de ene dag op de andere de
Italiaanse Maseratifabriek kwijt, de 8000 werknemers
dreigden op slag hun werk te verliezen. Na uiterst
moeilijke en langdurige onderhandelingen kocht de
Italiaans-Argentijnse industrieel De Tomaso Maserati
op. De werkgelegenheid werd verzekerd, alsmede de
produktie van deze peperdure klassewagen.
Momenteel zijn er vooral moeilijkheden bij Leyland-
Innocenti. De Britse eigenaren wilden 1700 van de
4500 personeelsleden ontslaan. Onderhandelingen tot
op regeringsniveau hebben tot nu toe ontslagen kun
nen voorkomen. Alfa Romeo (45.000 werknemers en
een onvoorstelbaar grote voorraad onverkochte au
to's) heeft een lijdensweg achter de rug met telkens
afgebroken besprekingen, bedrijfsbezettingen en
wachtgeldregelingen. Ook bij Pirelli is een conflict
over de werkgelegenheid ontstaan.
Bij Fiat tenslotte heeft men zich kennelijk boven de
ernstigste moeilijkheden uitgeworsteld. Het bedrijf
heeft in het verleden duizenden arbeiders gedwongen
met vakantie en op wachtgeld moeten sturen, de
produktie werd genume tijd gehalveerd of stop gezet,
in totaal 40 dagen. Bii Fiat is men al ingesteld op
een tiendaagse kerstvakantie, waarna het volgens de
directie allemaal veel beter zal gaan.
De autofabrieken vormen geen uitzondering in Italië.
In vrijwel elke bedrijfstak vallen ontslagen of worden
werknemers op wachtgeld gezet Doorlopende stakin
gen, onder meer bij ae spoorwegen, ae luchtvaart,
in de ziekenhuizen, vertroebelen het beeld, maken de
onderhandelingen gecompliceerd en scheppen een
sfeer van wantrouwen en wrevel.
Vooral het groeiend aantal werklozen nu naar
schatting al ruim anderhalf miljoen maakt veel
werknemers onrustig. De komende cao-onderhande
lingen mogen niet teveel stagneren, of tienduizenden
werknemers zullen zonder twijfel in een „hete herfst"
naar het stakingswapen grijpen.
MADRID (UPI) Na een periode van kleine
stapjes in de richting van politieke liberalisa
tie, heeft het bewind van generaal Franco in
Spanje opnieuw de schroeven aangedraaid. De
nieuwe politiek wordt gezien als een overwin
ning voor de rechtervleugel binnen de gelede
ren die achter Franco staan. Woordvoerders
van de oppositie omschrijven haar als 'een
poging om een dictatuur in verval te schra
gen.'
De regering heeft, geconfronteerd met verhoog
de activiteit van groepen die tegen het regime
zijn en een golf van geweld die is ontketend
door linkse stadsguerrilleros, de burgerrechten
aan banden gelegd en de pers beperkingen
opgelegd. De kranten hebben in de laatste
weken melding gemaakt van tientallen politieke
aanhoudingen, maar nog veel meer hebben
geen publiciteit gekregen.
In augustus zaten er in gevangenissen in Ma
drid tien rooms-katholiekc geestelijken en een
kloosterzuster, de eerste die sinds de burgeroor
log om politieke redenen was gedetineerd. Het
weekblad Blanco y Negro heeft geschreven dat
de politie gemiddeld één culturele, artistieke of
politieke gebeurtenis per twee dagen heeft ver
boden.
Dit alles betekent het einde van een periode
van betrekkelijke tolerantie die anderhalf jaar
geleden werd ingeluid door premier Carlos
Arias Navarro, met een rede waarin hij een
zekere mate van politieke vrijheid beloofde. De
"Apertura' (opening) waarvan de Spanjaarden
toen gingen spreken, bereikte haar hoogtepunt
tijdens de ziekte van twee maanden van gene
raal Franco vorig jaar.
Maar nu is de Apertura 'dood', zegt Ricardo
de la Cierva, die aftrad als directeur-generaal
van cultuur toen zich de eerste tekenen van
'sluiting van de Opening' voordeden.
Het verharden van de politiek wordt officieel
verklaard met een verwijzing naar de activiteit
van terroristen die dit jaar meer dan tien
politiemannen hebben vermoord. De meeste
moorden hadden plaats in het politiek-woelige
Baskenland.
De nieuwe politiek is belichaamd in een "Wet
voor de Preventie van Terreur'. Zij geeft de
rechtbanken en politie groter bevoegdheden bij
het aanpakken van guerrilleros en beperkt de
burgerrechten. Zij voorziet in bestraffing van
journalisten, advocaten, leraren, in gebieden
waar zij tot nu toe enige armslag hadden.
Nog geen twee dagen nadat de nieuwe wet van
kracht was geworden, in de vorm van een door
Franco ondertekend decreet, legde de regering
beslag op vijf nieuwsmagazines. Het weekblad
Cambio-16 reageerde met de publikatie van een
zwarte omslag, waarop de kop 'Arme Pers'.
In de nieuwe wet is de hand te herkennen van
orthodoxe Franco-aanhangers, die de politiek
van geleidelijke vrijheid van premier Arias
nooit hebben willen aannemen. Deze groep van
officieren, orthodoxe falangisten, zakenlieden
en een deel van Spanjes nieuwe middenstand,
heeft enkele opzienbarende bewijzen van steun
van de politie gekregen.
In Madrid hield de politie het verkeer vast en
sprong in de houding bij het passeren van
rechtse betogers die pamfletten uitdeelden
waarop zij de politiek van Arias hekelden en
krachtiger bestuur eisten. Tijdens de begrafenis
van een in augustus door guerrilleros gedode
politieagent, jouwden tweeduizend rechtse
Spanjaarden en geüniformeerde agenten de
vertegenwoordiger van het kabinet uit, schop
ten teen auto's van ministers en riepen: 'Het
leger aan de macht'.
De krachtigste steun voor de conservatieven
van het bewind kwam evenwel van Franco zelf.
Klaarblijkelijk geheel hersteld heeft hij de-za
ken weer stevig in de hand en laat daar geen
twijfel over bestaan.
In een recente redevoering ten overstaan van
oudstrijders uit de burgeroorlog - Kruistocht
van de Bevrijding, zeggen de nationalisten -
noemde generaal Franco de politieke oppositie
tegen zijn bewind 'blaffende honden', en 'een
kleine minderheid die alleen maar de kracht
van het vaderland onderstreept'.
In een andere rede in augustus zei Franco dat
Spanje werd bedreigd door groter gevaren dan
in 1936, toen de burgeroorlog uitbrak die hem
aan de macht bracht. Hij sprak over 'Interna
tionale terreur die alles probeert over te ne
men', en zei dat er geen betere formule was
dan 'Eén te blijven bij het verdedigen van onze
idealen'.
Ondanks de nieuwe, hardere politiek, is het
politieke protest niet verslapt. Een protest dat
opzien baarde was het beroep dat voormalige
en tegenwoordige bekleders van hoge ambten,
onder wie leden van het parlement en twee
oud-ministers, deden op de regering om door
'dringend-nodige en ingrijpende hervormingen
een wijziging aan te brengen in een autoritair
stelsel'.
Enkele ondertekenaars van deze petitie zijn
politici die beschouwd worden als voortkomen
de uit de kring rond Franco's toekomstige
opvolger als staatshoofd, prins Juan Carlos van
Bourbon. De 37-jarige 'Prins van Spanje' zelf
doet er het zwijgen toe.
Franco, klaarblijkelijk geheel hersteld,
Suske en Wiske De vinnige Viking
Paulus de Boskabouter DE BOEBOMEN
0-66 'En nu komen de anderen
aan de beurt,' krijste de heks, maar
ze werd door Paulus gewaarschuwd.
'Bedenk wel wat je doet, Eucalypta.'
zei hij bedaard, 'bedenk goed dat
Boebomen en Boskabouters het best
met elkaar kunnen vinden.' Eucalypta
luisterde echter niet. 'We zullen zien
wie hier de baas is," riep ze spottend,
terwijl ze haar handen bezwerend
uitstrekte. Maar toen klonk er een
stem, een zware diepe stem, die
rommelde alsof hij uit het binnenste
van de aarde kwam. 'De baas hier
ben ik, Boemelebomus, koning van
de Boebomen. Je bent brutaal en
roekeloos, spichtig misbaksel. Je
hebt ons getreiterd en daar zul je
voor boeten!'
VEEMARKT LEIDEN (23 Sept.) Aan
voer: totaal 3518, slachtrunderen 250.
gebruiksvee 558. graskalveren 74. vette
kalveren 10. nuchtere kalveren 1325,
veulens 12. varkens 51. biggen 372.
schapen ot lammeren 637 en bokken
of geiten 229. Prijzen in gulden per kg:
stieren 1e kwal. 6.85—7,25. 2e kwal.
6,35—6,70. vaarzen 1e kwal. 6.10-6.55.
2e kwal. 5,35—5.85. koeien 1e kwal.
5.80—6.40. 2e kwel. 5.35—5,85. koeien
Ie kwal. 5.80-6.40. 2e kwal. 5.30—5.55.
3e kwal. 4,90-5.15. worstkoeien
4.30—4.80. vette kalveren niet geno
teerd, nuchtere slachtkalveren
1,25—2.00. Prijzen in guldens per stuk:
melk- en kalfkoeien 1450-2100. vare
koeien 750—1925. graskalveren
550—950. nuchtere kalveren voor fok of
mesterlj roodbont 250—525. zwartbont
150-500.- lopers 145-160. biggen
105—115. schapen 160—200. lammeren
175—225. drachtige zeugen 550—650
en geiten 25—80. Overzicht (resp. aan
voer. handel en prijzen): slachtrunde'en
groot-vlot als maandag, kalfkoeien
groot-redelijk-prijshoudend, vare koeien
minder-rustig-iéts lager, graskalveren
ruim-lui-prijshoudend. nuchtere kalve
ren ruim-lui-iets lager, lopers en biggen
minder-redelijk-prijshoudend. schapen
en lammeren ruim-vlot-prijshoudend en
geiten groot-redelijk-prijshoudend.
Agenda-Bioscopen
Woensdag 24 september
Koninklijke Schouwburg 20.15
Elektra (Publiekstheater) (J)
HOT 20.30 Knecht(Gen. repe
titie Nieuwe Komedie) (J)
Theater Aan de Haven 20.15
Dubbelkruis (try-outvoorstelling
De Appel) (J)
Congresgebouw 20.30 Residen
tie-Orkest o.l.v. Jean Martinon;
sol. Moura Lympany piano (J)
Poppentheater Frank Kooman
icheltie.
Leider
Rotterdams Philharmonisch Or
kest o.l.v. Edo de Waart; sol.
Zino Francescatti viool.
APOLLO 1 (tel. 460340): Het jaar
van de kreeft (18) 2.30, 7.00. 9.15.
APOLLO 2 (tel. 460340): Kung Fu
slavinnen (18) 2.00, 7.30. 9.45.
Wegens verbouwing gesloten.
BIJOU (tel. 461177): Frankenstein
junior (14) 2.00, 7.00, 9.30. CA
MERA (tel. 467200): De peetva
der. deel II (14) 2.00, 7.30. Ck
NEAC (tel. 630637): De avonturen
van Speedy Gonzales (a.l.) 9.30,
11.30, 1.30, 3.30. Turks fruit 18)
7.00. 9.30. CORSO (tel. 467200):
Kung Fu terreur in Amsterdam
(18) 2.00. 8.15. DU MIDI (tel.
855770): Dokter Zjivago (14) 8.00.
101 Dalmatiërs (a.l.) wo. 2.00
EUROCINEMA (tel. 667066): Quo
Vadis (a.l.) 1.30. 7.45. wo. 3.45,
7.45. Vlucht over de bergen (a.l.)
wo. 1.30. FLORA (tel. 465224):
Het Deense sleutelgat (18) 2.00.
7.00, 9.15. KRITERION (tel.
460330): Flanagan (18) 7.00, 9.30.
METROPOLE (tel. 392244): Sce
nes uit een huwelijk (18) 2.00.
8.00. ODEON 1 (tel. 462400):
Angst over de stad (18) 2.00,
6.45, 9.15. ODEON 2 (tel.
462400): Inpikken en wegwezer,
(14) 2.15, 7.00, 9.30. OLYMPIA
(tel. 330814): Casino Royale (14)
2.00, 8.00. PASSAGE (fel.
460977): Rollerball (18) 2.30.
7.00, 9.30. REX (tel. 636747) In
opdracht van de draak (18) 9.00,
11.30, 2.00, 4.30, 7.00, 9.30.
ROYAL 70 (tel. 462677): Red
dingsactie Neptunus (14) 2.15,
8.00. wo. 2.15. ROYAL OP ZOL
DER (tel. 462677): De geketende
karatevechters (18) 2.15, 8.00.
STUDIO DE LUXE (tel. 461859):
Hoera! M'n slipje is gestolen (18)
2.15, 7.15, 9.30. STUDIO 2000
(tel. 542288): Once upon a time
in the west (14) 8.00. DE UITKIJK
(tel. 542288): De laatste trein (18)
2.30,7.00, 9.15.
LEIDEN
REX (tel. 125414) Liefde die voor
het grijpen ligt (18) 2.30, 7.00,
9.15. zondag 2.15,4.30, 7.00, 9.15
Nachtvoorstelling Onthullingen
uit meisjesslaapkamers (18) vr.
en za. 11.30. TRIANON (tel.
1238751 Het jaar van de Kreeft
4.30. STUDIO (tel. 133210) Fran
kenstein Junior (14) 2.30, 7.00.
9.15 zo ook 4.30.
