Enka komt met
reorganisatieplan
Nederlander sterk aan
eigen auto gebonden
Witte Huis eist
geheim materiaal
over CIA terug
Ccid^Somarit
ARP WIL
VOORTGANG
GESPREK MET
CDA-PARTNERS
Toch meer
aandacht voor
openbaar vervoer
Zware straf
voor Griekse
folteraars
DE
JONGSTE
DAG
Surinaams
statenlid
gemolesteerd
Oud-ministers
Allende in
vrijheid
gesteld
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1975
LEIDSE COURANT/
PACIYA 7
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Verkeersbeperkende bepa
lingen zonder alternatieven voor de parti
culiere auto zullen niet automatisch leiden
tot een hoger gebruik van het openbaar
vervoer. Eerder zal er een verschuiving van
de verkeerstromen optreden. Of zelfs een
wijziging van verkeersconcentraties voor
een bepaalde bestemming. Wil men investe
ringen ten behoeve van het particulier ver
voer afremmen, dan zal men voor het open
baar vervoer nieuwe investeringen moeten
doen. Wanneer men tenminste bepaalde ge
bieden bereikbaar wil houden en de bedrij
vigheid ervan wil laten voortbestaan. Maar
dan nog zal men steeds een sterk emotione
le binding met de eigen auto ontmoeten. Dit
zijn enige stellingen, die behandeld zullen
worden op het congres van de Stichting
Weg, dat onder de titel „Verkeersweten
schap en Politiek" op 17 september in Den
Haag zal worden gehouden.
Feit is, dat blijkt uit alle referaten, die op
het congres van 17 september behandeld
zullen worden, dat het gebruik van de parti
culiere auto blijft toenemen. Dat geldt voor
de eerste auto, maar ook voor de tweede.
Uit alle onderzoekingen blijkt een „bijna
emotionele voorkeur voor het eigen vervoer
middel". Niet alleen bij degenen, die zich
zonder al te veel financiële kopzorgen een
auto kunnen veroorloven, maar ook en voor
al bij de vele Nederlanders, die hun wagen
tje speciaal gebruiken voor de persoonlijke
of gezins-recreatie. Juist deze autobezitters
tonen een zeer sterke voorkeur, om hun auto
te kunnen behouden.
Velen van hen veroorzaken echter in de
binnensteden niet die opstoppingen, die er
in toenemende mate zijn. Dat zijn wel dege
ne, die beweren, dat zij niet zonder auto
kunnen, dat het openbaar vervoer teveel tijd
vergt en dat dit openbaar vervoer niet alles
bereikt en evenmin frequent genoeg rijdt.
Voor hen is de eigen auto uitgegroeid tot
een harde noodzaak. „Er is dus sprake van
een proces, waarin de voordelen van het
autobezit gedurig toenemen, doordat de
groei van het autopark het alternatief voort
durend ongunstiger maakt", aldus een van
de vele stellingen voor het congres.
Men moet daarbij niet vergeten, dat het
proces van „massamotorisering" ongeveer
twintig jaar in beslag genomen heeft. Welke
maatregelen ten gunste van het openbaar
vervoer men ook neemt: „het zal vele jaren
duren voordat het effekt ervan zal blijken",
aldus de waarschuwing in toelichtingen op
de congresstukken.
Toch begrijpt een toenemend aantal Neder
landers, dat het ook met de stijging van het
verkeer zo niet langer kan, als het nu gaat.
Bij een onlangs gehouden onderzoek is na
melijk gebleken, dat maar liefst 68 procent
van de ondervraagde Nederlanders meent,
dat de Randstad wanneer men zo door
gaat onleefbaar wordt Tenzij er snel
ingegrepen wordt. En 58 procent van de
Nederlanders benauwt het, als ze eraan
denken, hoe wij mensen zelf bezig zijn de
aarde te vernielen. Want „de gezondheid van
de mensen gaat steeds achteruit als gevolg
van de milieuverontreiniging" (64 procent).
De auto wordt daarbij als een belangrijke
milieuvervuiler (82 procent) gezien. Daar
naast echter zegt 86 procent van de onder
vraagde Nederlanders, dat men de auto
eigenlijk niet kan missen, omdat die „de
mensen brengt op plaatsen, die anders moei
lijk bereikbaar zijn".
Daarmee wordt dan tevens vastgesteld, dat
het openbaar vervoer van nu onmogelijk
kan beantwoorden aan de vraag naar net
„waar- en daarnaartoe". Want, „het open
baar vervoer bindt de mensen teveel aan tijd
en route" (85 procent). Hoewel er ook veel
waardering bestaat bij mensen, die veelvul
dig of altijd gebruik maken van het open
baar vervoer. „Het openbaar vervoer lost
alle verkeersproblemen" op (67 procent) en
'„mensen moeten meer gebruik maken van
het openbaar vervoer" (63 procent). Boven
dien „mensen, die gebruik maken van het
openbaar vervoer reizen zorgelozer en meer
ontspannen" (61 procent).
Toch blijven zeer velen van mening, dat aan
het openbaar vervoer veel meer aandacht
besteed moet worden, desnoods ten koste
van het particulier vervoer. Zeker in die
gebieden, die te lijden hebben onder het
bijna chaotisch geworden verkeer, waardoor
deze gebieden steeds ontoegankelijker gaan
worden.
Het zal moeilijk zijn in deze parallel-proble
men evenwicht te vinden. Want of men
progressief is, confessioneel of liberaal: zij
die over een auto beschikken bij deze poli
tieke of levensbeschouwelijke groeperingen,
maken meer ritten, dan zij die de auto niet
als privé-bezit hebben. Bovendien maakt het
in het aantal ritten niet veel uit, of men in
de (zijn) auto nu een gevaar ziet, of niet.
Men blijft er veel en dankbaar gebruik van
maken. Dat is het grote probleem. Men heeft
er zelfs lange wachttijden in files voor over,
omdat „men met de auto in ieder geval veel
beweeglijker is dan met het openbaar ver
voer". Of, zoals in een van de vele stellingen
voor het congres „Verkeer wetenschap en
politiek" op 17 september in Den Haag
geschreven staat: „verbeter de (verkeers) cigsn OT OpcnDSar VGH/OGT, dat IS thans dG QTOtG
wereld, begin bij een ander." verkGGrSpdlitiGkG kWGStiG.
Onderhandelingen met vakbonden verlopen stroef
De vier Britse grotonderzoekers die sinds zondag tijdens eeen expeditie in de Franse
Alpen geisoleercT raakten, zijn door een hulpploeg naar de oppervlakte gebracht.
Eenmaal bovengronds brachten de vermoeide, maar verder ongedeerde mannen een
toast uit op hun redders.
Man en kinderen
omgekomen bij
verkeersongeluk
MARKELO (ANP) - De 39-jari-
ge P. Hazekamp uit Heemstede
en zijn twee zoontjes 8 en 10
jaar zijn vannacht bij een
verkeersongeluk in het Twentse
Markelo om het leven gekomen.
Tijdens het inhalen botsten zij
met hun auto frontaal op een
hen tegemoetkomende vracht
wagen. De echtgenote van de
heer Hazekamp moest met zwa
re verwondingen in een zieken
huis worden opgenomen. De
chauffeur van de vrachtauto
bleef ongedeerd.
BRUSSEL (ANP) - De Neder
landse schippers die met hun
schepen in de versperde water
wegen in Belgie vastliggen, zul
len daar voorlopig moeten blij
ven. De stakende Belgische bin
nenschippers die de waterwegen
blokkeren zijn er namelijk niet
mee akkoord gegaan dat hun
Nederlandse collega's vertrek
ken.
De stakende Belgische schip
pers hebben de Belgische minis
ter van Verkeer Chabert laten
weten dat zij „rekening hou
dend met de gespannen toe
stand die er thans op de barri
caden bestaat en met de veilig
heid van alle betrokkenen,
thans nog niet gunstig te kun
nen beslissen op verzoeken die
gedaan zijn om de Nederlanders
vrije doorvaart te geven". Don
derdag had de Nederlandse
staatssecretaris van Verkeer,
Van Huiten, in een gesprek met
minister Chabert gevraagd er
bij de schippers op aan te drin
gen de Nederlanders te laten
vertrekken.
WASHINGTON (IJPI, Rtr) -
Het onderzoek door een com
missie van het Amerikaanse
Huis van Afgévaardigden naar
het doen en laten van de gehei
me dienst CIA, is gisteren vol
slagen onverwacht tot stilstand
gekomen doordat president
Ford onmiddellijke teruggave
verlangde van alle geheime do
cumenten dit ten behoeve van
het onderzoek aan de commis
sie waren verstrekt. Ford was
van mening dat onthullingen
die de commissie uit deze docu
menten heeft gedaan schade
aan de nationale veiligheid
hebben berokkend.
De leden van de commissie van
het Huis van Afgevaardigden
waren aanvankelijk met stom
heid geslagen toen een hoge
functionaris van het ministerie
van justitie kwam verklaren dat
het Witte Huis alle geheime
stukken onmiddellijk ingeleverd
wenst te zien omdat het vreest
voor verdere loslippigheid van
de commissie.
Deze gaf donderdag een aantal
uiterst geheime documenten vrij
waaruit bleek dat de CIA zich
ondanks duidelijke aanwijzin
gen niet realiseerde dat in okto
ber 1973 de oorlog in het Mid
den-Oosten elk moment kon uit
breken.
Weer arrestatie
Duitse anarchist
BERLIJN (DPA) De politie
in West-Berlijn heeft slchts en
kele dagen na de verrassende
gevangenneming van de ver
moedelijke ontvoerders van de
regionale CDU-leider Peter Lo-
renz nog een man gearresteerd.
Het is een 30-jarige meubelma
ker die wordt beschuldigd van
steun aan een misdadige orga
nisatie.
De politie vond het persoonsbe
wijs en een vals rijbewijs van
de man bij de dinsdag gearres
teerde anarchisten Ralf Reind-
ers en Inge Viett en de tot de
„verdere kring" behorende Ju-
liane Plambeck.
ATHENE (RTR—DPA) De
Griekse krijgsraad heeft zestien
officieren en soldaten veroor
deeld tot gevangenisstraffen
variërend van vijf maanden tot
23 jaar op beschuldiging van
het folteren van politieke ge
vangenen tijdens de militaire
dictatuur.
De voormalige commandant
van de speciale onderzoeksafde
ling van de Atheense militaire
politie, majoor Nikolaos Chadsi-
sissis kreeg 23 jaar gevangenis
straf. Zijn voorganger Theodo-
ros Theofylojannakos en zijn
opvolger Anastasios Spano wer
den beiden veroordeeld tot 20
jaar. Vijftien verdachten zijn
vrijgesproken.
ARNHEM (ANP) - De raad
van bestuur van Enka Glanz-
stoff zal op 26 september aan
de overlegpartners in België,
Duitsland en Nederland voor
stellen doen voor mogelijke op
lossingen van de structurele
problemen, waardoor dit con
cern dit jaar zo*n 450 miljoen
verlies zal lijden. De vakbon
den in Nederland en België
kunnen tot 15 oktober op die
voorstellen reageren, waarna
op 19 oktober de definitieve
beslissingen zullen worden be
kendgemaakt en de in die lan
den geldende wettelijke proce
dure begint.
De in Utrecht gevoerde onder
handelingen tussen Enka Glanz-
stoff en de vakorganisaties heb
ben gisteren opnieuw weinig
voortgang geboekt. Gisteravond
werden de besprekingen voor
de zevende maal geschorst
De heer J.v.d. Laan van de In
dustriebond NW, zei, dat men
feitelijk niet langer dan een half
uur met elkaar van gedachten
heeft kunnen wisselen. „Ik heb
nog nooit van die harde onder
handelingen meegemaakt", liet
een woordvoerder van het CNV
weten. De problemen spitsen
zich vooral toe op procedurele
kwesties, terwijl de vakbonden
nauwelijks de gelegenheid heb
ben gehad hun bezwaren tegen
het McKinsey-rapport toe te
lichten. De vakbonden hebben
dit rapport, waarin Enka-Glanz-
stoff wordt doorgelicht, als uit
gangspunt van de oplossing van
de problemen als „te vaag" van
de hand gewezen.
Niet te benijden
TOEN IN HET VOORJAAR boven de hoofden van het kabinet-Den
Uyl de moeilijkheden zich opstapelden, beweerde menig politicus
er een zwaar hoofd in te hebben dat Den Uyl c.s. de herfst van
1975 zou halen. En dat was dan lang niet altijd een kwestie van
de wens die de vader van de gedachte is. Ook werd toen gesteld
dat, als het kabinet die crisisperiode overleven zou, het voor de
rest van de parlementaire rit ook wel goed zat
De regering heeft de herfst gehaald, maar of het nu met de rest
van de rit inderdaad goed zit is nog de kwestie. De ministersploeg
staat voor problemen welke te zamen een allesbehalve te benijden
taak vormen. Als een politieke crisis uitblijft zou dat wel eens
in hoofdzaak te danken kunnen zijn aan het feit dat momenteel
vrijwel niemand trek heeft om de paarden voor de wagen te
veranderen; de CDA-partijen niet vanwege hun grote interne
moeilijkheden, de linkse partijen niet omdat ze dan alleen alle
blaam op hun rekening krijgen en zelfs de WD niet omdat het
momenteel veel gemakkelijker is een tegenbegroting op te stellen,
dan op basis van zo'n tegenbegroting te gaan regeren.
EEN DEEL VAN DE PROBLEMEN heeft het kabinet aan zichzelf
te wijten; men is te overmoedig geweest, toen besloten werd op
basis van partijprogram's te gaan regeren; als gevolg hiervan zijn
de economische moeilijkheden onderschat
Of men nu over afremmen of bijdraaien praat, het effect is in
elk geval dat eenmaal verklaarde urgenties op de lijst van plaats
veranderen; van maand tot maand blijkt het moeilijker om bij
een groeiende werkloosheid en een eveneens groeiend aantal
ingezetenen die leven van sociale uitkeringen (WAO-trekkers, Alge
mene Bijstand-uitkeringen) plus de onzekerheid welke de gevolgen
zijn die Nederland nog vanwege de Surinaamse uittocht te wachten
staan, vast te houden aan de eenmaal gemaakte planning.
TOEN DE EERSTE ECONOMISCHE PROBLEMEN voor het
kabinet opdoemden, kon nog gesteld worden dat er duidelijk een
bewuste keus gemaakt zou moeten worden tussen verruiming van
de partikuliere bestedingen en verbetering van de collectieve
voorzieningen. Intussen is wel komen vast te staan dat te sterk
afremmen van de partikuliere bestedingen het probleem alleen
maar groter maakt en dat de overheid dus ook zelf flink moet
gaan bezuinigen.
Economen van naam voorspellen, dat het verder opvoeren van
collectieve bestedingen tot een geweldige inflatie leidt, zonder dat
de werkloosheid de giftand uitgetrokken kan worden. Met andere
woorden: de partikuliere bestedingen kunnen niet verder afgeremd
worden, tenzij ook de overheid in haar ambitieus program drastisch
snoeit
Geen leuk perspectief voor een kabinet aan de vóóravond van
Prinsjesdag; de enige troost is, dat het slechte nieuws al algemeen
bekend is.
Aantjes geen ,,stem van
heel zijn volk
DE EERSTE REACTIES OP MR. AANTJES' bewogen rede voor
het CDA-congres wekten de schijn, dat de politieke leider van de
anti-revolutionairen met zijn standpunt dat vertegenwoordigers van
het CDA ook individueel de Evangelische beginselen moeten
onderschrijven, de stem van heel zijn volk verkondigt. Maar
blijkens latere reacties staat ARP-voorzitter dr. De Koning niet
alleen met zijn mening, dat Aantjes in dezen te rechtlijnig denkt
De openlijke stap van negen vooraanstaande AR-topleden die
Aantjes verwijten door krampachtig handelen het hele CDA in
gevaar te brengen, duidt op een ontwikkeling die doet vermoeden
dat op het komende partijconvent Aantjes wel eens niet de man,
zou kunnen worden van „komen, spreken en overwinnen".
Ook wanneer momenteel het grootste deel van de Tweede Kamer
fractie achter hem staat, weet hij nu dat enkele invloedrijke
AR-senatoren, twee oud-directeuren van de „Abram Kuyper"-stich-
ting en een paar partijleden met grote invloed in de christelijke
standsorganisaties zijn mening niet delen. Mr. Aantjes riskeert dus
niet alleen een breuk in het CDA, maar ook binnen de ARP; want
als door een onverhoopte ARP-beslissing KVP en CHU zich
gedwongen zullen zien om een eigen weg te gaan, zouden sommige
anti-revolutonairen inderdaad kunnen besluiten om buiten hun
partij om rechtstreeks lid van het CDA te worden.
Over de grote nadelen van die ontwikkeling hebben we van de
week hier al geschreven.
Weeroverzicht
Vooruitzichten voor zondag:
Wisselvallig en vrij koel
Weersvooruitzichten in cijfers
voor zondag:
Aantal uren zon: 0 tot 6.
Min. temp.: omstreeks 10 gra
den.
Kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 70 procent
Kans op een geheel droog et
maal: 30 procent.
van üdön von Horvath, regie Wim van Rooij
W zie voor speeldata de advertentie op blz.6. J
lADVERTENTIE
DEN HAAG (ANP) Het par
tijbestuur van de ARP vindt
dat een voortgaand gesprek
met KVP en CHU nodig is. Het
heeft besloten de partijraad
die over veertien dagen in Rot
terdam bijeen komt voor te
stellen uit te spreken, dat het
volgend voorjaar duidelijkheid
moet bestaan over het functio
neren van de grondslag van het
CDA.
In het voorjaar van 1976 zullen
de toporganen van KVP, ARP
en CHU moeten beslissen over
de gezamenlijke kandidatenlijst
bij de Tweede-Kamerverkiezin
gen in 1977. Het ARP-partijbe-
stuur meent, dat de partijraad
dient uit te spreken, dat voor
die tijd klaarheid bestaat over
het, sinds het eind augustus
jongstleden gehouden CDA-con-
gres, gerezen verschil van me
ning.
Het partijbestuur van de ARP
blijft erbij dat het CDA sterk
moet worden bevorderd, maar
het handhaaft wel zijn tot nu
toe ingenomen standpunt over
het functioneren van de grond
slag van het christen-democra
tisch appèl.
CNV boos op
Kok (NW)
UTRECHT (ANP) Het be
stuur van het Christelijk Natio
naal Vakverbond (CNV) heeft
besloten, dit jaar niet mee te
werken aan een gezamenlijk
commentaar van de drie vak
centrales op de komende mil
joenennota. Het CNV komt met
een eigen commentaar op de
rijksbegroting.
Aanleiding tot dit besluit, zo
heeft het CNV meegedeeld,
„zijn de kwalificaties en insi
nuaties ten aanzien van het
CNV die NW-voorzitter W. Kok
zich heeft veroorloofd in een
tv-uitzending."
De uitlatingen van de heer Kok
betroffen onder meer de identi
teit van het CNV.
PARAMARIBO (ANP) Een op
gewonden groep tegenstanders
van het Surinaams Statnlid me
vr. Liesdek-Clarke, die onlangs
uit de regeringscoalitie is ge
stapt, heeft haar gisteravond
gemolesteerd. Nadat het Staten
lid een persconferentie had ge
houden waarin zij waarschuw
de voor het gevaar voor een
dictatuur in Suriname, werd
haar woning bekogeld met ste
nen en bestormd.
Een "groep mannen en vrouwen
drong haar woning in een bui
tenwijk van Paramaribo binnen
en richtte vernielingen aan, ter
wijl mevrouw Liesdek de kleren
van het lijf werden gerukt.
Inmiddels toegeschoten familie
leden en buren wisten het Sta
tenlid te ontzetten. De gealar
meerde politie dreef met behulp
van de wapenstok de betogers
uiteen. Mevrouw Liesdek werd
tenslotte met een politiewagen
in veiligheid gebracht.
Ook na haar vertrek bleef het
in de buurt van het huis van het
Statenlid zeer onrustig. Jongelui
gooiden met stenen, waarop de
politie weer optrad. Er zijn en
kele arrestaties verricht
SANTIAGO (Rtr) De Chileen
se junta heeft de vrijlating ge
last van drie oud-ministers en
negen andere leden van de twee
jaar geleden omvergeworpen re
gering Allende. Alle betrokke
nen werden sinds de staatsgreep
vastgehouden zonder vorm van
proces. Een officier van de
luchtmacht heeft laten weten
dat enkele mannen die worden
vrijgelaten toestemming krijgen
naar het buitenland te gaan.
Anderen, onder wie de drie oud-
ministers, moeten in Chili blij
ven omdat ze op beschuldiging
van wanbeleid onder Allende
kunnen worden vervolgd door
civiele rechtbanken.
Arrestatie - Een nederlandse in
dustrieel die door de politiie
werd geindentificeerd als David
Karter. is deze week in Santo
Domingo in de Dominicaanse
republiek gearresteerd wegens
bezit van en handel in verdoven
de middelen.
