Tweede Kamer wil geen uitstel AAW
Méér rente
Ceidoe Sou/tartt
Protestanten in N.-Ierland
tegen elke samenwerking
Vakbond rekent op
breuk met Enka
BELANGSTELLING
VOOR RIJEXAMEN
NAM IN '74 AF
Werkloosheid
Censuur
Indonesië:
vredesmacht
op Timor
Pers Portugal
boos over
censuur
Agent
bedreigde
vrouw
Personeel
Dam-Chips
wilde fabriek
bezetten
Eerste Kamer
verdeeld over
zondagswet
LEGER LIBANON
MOET INGRIJPEN
ROND TRIPOLI
Wijn
problemen in
EG nog niet
opgelost
WOENSDAG 10 SEPTEMBER 1975
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Mr. Evert Jurgens, de
omstreden nieuwe voorzit
ter van de NOS, is gisteren
kennis wezen maken met
de raad van beheer van de
NOS, nadat op de NOS-
vergadering van jl. vrijdag
door het bestuur was ge
steld, dat men niets tegen
mr. Jurgens heeft, wel
echter tegen minister Van
Doorn, die zich al te wei
nig om inspraak zou heb
ben bekommerd. Op deze
foto v.l.n.r. K. de Wilde
personeelscommissaris,
drs. Ch. v. d. Ploeg als
waarn. voorzitter, mr. Jur
gens, mr. M. Ousters als
regeringscommissaris, Jan
de Troye als programma
commissaris, ars. M. Dijk
stra voor regionale zaken
en mr. drs. A. v. d. Bos
als technisch commissaris.
(Van een onzer ver- slag over '74 schrijft waardoor beide groe-
slaggevers) het CBR, dat het ver- pen het afgelopen
DEN HAAG In langen om een rijbe- jaar praktisch in
1974 nam het Cen- wijs in bezit te krij- evenwicht waren. Het
traal Bureau Rij- gen niet is vermin- goedkeuringspercen-
vaardigheidsbewij- derd. Vooral niet bij tage bij het CBR was
zen ongeveer 60.000 jeugdige leeftijds- in '74 28,4 procent; in
personen minder het groepen. De 18- tot '73 was dit 27,7 pro
rijexamen af dan in en met 21-jarigen cent
'73. Het CBR wijt de- vormden zelfs meer
ze teruggang aan de dan de helft van het Opmerkelijk noemt
energiecrisis en de totaal aantal examen- het CBR de stijgende
benzinedistributie in kandidaten. In de belangstelling voor
de eerste maanden verhouding tussen de de motorfiets. Vier
van het afgelopen aanvragen van man- jaar geleden was het
jaar. nen en vrouwen aantal aanvragen
kwam een geringe voor het afleggen van
In totaal werd het rij- wijziging. De daling een motorexamen
examen voor auto- van het aantal aan- nog geen 9000. In het
mobilisten afgeno- vragen door vrouwen afgelopen jaar was
men aan 801.327 per- Was namelijk groter dit aantal gestegen
sonen. In het jaarver- dan bij de mannen, tot ruim 13.000.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG De Tweede Kamer tilt zeer zwaar
aan het voorgenomen uitstel door de regering van
de invoering van de Algemene Arbeidsonge
schiktheidswet (A.A.W.). De argumentatie voor
dit uitstel van 1 juli 1976 naar 1 januari 1977
werd gisteren, tijdens de behandeling van die
wet, te zwak gevonden. Aangedrongen werd op
eerdere invoering, waarbij een suggestie om tot
invoering op 1 oktober 1976 te besluiten, een
goede kans lijkt te maken.
De AAW is een volksverzekering, die naast de
loontrekkenden, die de WAO al hebben, ook de
zelfstandigen een uitkering wil toekennen bij ar
beidsongeschiktheid. Tevens zouden zogenaamde
vroeg-gehandicapten, die wegens invaliditeit nooit
in staat zijn zelf een inkomen uit arbeid te verwer
ven, tot de uitkeringsgerechtigden gaan behoren.
Het kabinet had een regeling per 1 juli 1976 in
het vooruitzicht gesteld, maar om redenen van
uitvoeringstechniek zou deze datum niet aange
houden kunnen worden.
Vele jaren hebben zelfstandigen en vroeg-gehandi
capten naar een wettelijke voorziening tegen ar
beidsongeschiktheid uitgekeken, en men kan het
hun niet aandoen, nu er eindelijk een concrete
datum is genoemd, de zaak opnieuw uit te stellen,
zo ongeveer betoogde mevrouw Van Leeuwen
namens de drie CDA-fracties. Deze opvatting werd
door vrijwel alle overige fracties gedeeld. De
meesten pleitten voor handhaving van 1 juli 1976
als invoeringsdatum. Mevrouw Van Leeuwen lan
ceerde verschillende alternatieve mogelijkheden,
zoals latere invoering met terugwerkende kracht
en invoering voor de zelfstandigen op 1 juli 1976
en voor de vroeg-gehandicapten een half jaar
later.
Mevrouw Barendregt (PvdA) zag in die alternatie
ven niet zoveel en stelde voor als ingangsdatum
1 oktober 1976. De uitvoeringsorganen hebben dan
precies een jaar voorbereidingstijd. Vandaag zou
den de bewindslieden van Sociale Zaken de Ka
mer antwoorden.
GEEN DIEPZINNIGE TAAL in de miljardennota kan beter onder
strepen, dat de regering op financieel-economisch terrein de hand
aan de rem moet houden dan de nieuwste cijfers over de nationale
werkloosheid.
Het kabinet-Den Uyl durft daarover geen enkele optimistische
uitspraak meer te doen; naar verluidt zou men het in officiële
kringen al mooi vinden, als regering en bedrijfsleven erin slagen
het aantal mensen zonder werk voor de nabije toekomst rond
200.000 te houden.
DE SOCIALE KANT van dit probleem is voorlopig de belangrijk
ste: utopistische beschouwingen over een toekomstmaatschappij
waar we voor onze broodwinning alleen behoeven te werken als
we daar zin in hebben, spreken slechts weinigen van de huidige
generatie aan; de meeste werklozen zeker niet. Vandaar dat de
werkgelegenheidspolitiek in het regeringsprogram de hoogste prio
riteit verdient, mede omdat ze een elementair onderdeel vormt van
welzijnspolitiek.
Maar de economische kant van het werkgelegenheidsprobleem mag
ook niet onderbelicht worden. De eisen die gesteld worden aan
het financieren van taken welke we nationaal en internationaal
op ons genomen hebben, gaan steeds zwaarder wegen. Een redelijk,
alternatief voor de maatschappij die door produktie in haar
onderhoud voorziet, is nog altijd niet buiten het theorieboekje
gekomen.
VANDAAR OOK DAT EEN OVERHEID, die af en toe ter stimule
ring van de werkgelegenheid wat geld in de pijpleiding van het
bedrijfsleven pompt, het probleem maar half oplost.
Een volgende conjuncturele crisis doet de motor dan nog gevaarlij
ker vast lopen.
IN PORTUGAL HERHAALT ZICH een oude geschiedenis: de
militaire Revolutionaire Raad verbiedt berichtgeving en commen
taar over militaire zaken als die niet berusten op officiële gegevens.
Officiéél betekent in dit geval: door de Revolutionaire Raad zelf,
want die trekt, ook in de verwarde en verwarrende politieke situatie,
van vandaag, nog steeds aan de touwtjes.
Het instellen van censuur valt in het, vooral politiek, chaotische
Portugal wel te begrijpen; wanneer pers en radio, openlijk of achter
de schermen, beheerst worden door machtsgroepen met politieke
bedoelingen, kunnen die via publikaties met hele of halve leugens
een gevaarlijk spel spelen. Een Portugal dat de weg terug naar
de democratie begeert, kan zulke voorlichting als kiespijn missen.
Maar hoe zit het met de Revolutionaire Raad van de Portugese
militairen zelf? Het zijn officieren die momenteel met machtsgrepen
of dreigementen het politieke leven in Lissabon beheersen; de
regering-in-wording zal ook weer staan of vallen bij de gratie van
bepaalde militaire leiders. De kans is daarom groot, dat de
ingestelde militaire censuur ook politieke berichtgeving en politiek
commentaar wil kanaliseren.
Dan zit Portugal nog een poosje opgescheept met een dictatuur;
wel van een ander soort dan onder Salazar, maar daarom niet
veel beter. Want voor veel officieren die de politieke schaatsen
hebben aangetrokken, schijnt het enige alternatief van een kolo
nelsregime te zijn: een plaatselijk radenstelsel zonder enige macht
voor vrije politieke partijen.
Van dit soort democratie eufemistisch volksdemocratie geheten
hebben in meer landen mensen de wrange vruchten moeten
plukken.
Maak het u gemakkelijk:
voor alle geldzaken
naar één adres, ook voor
111 spaarvormen die méér
rente geven
LEIDSE SPAARBANK
Ongeveer zestig
werknemers van de fail
liet-verklaarde Dam
Chips-fabriek in Hoofd
dorp hebben gister
avond ongeveer een
uur de administratie
ruimte van het bedrijf
bezet. Er zijn bij Dam-
Chips moeilijkheden
over de nabetaling van
achterstallig loon en
bovendien wil het per
soneel overheidssteun
om het bedrijf draaien
de te houden.
Nadat de curator, mr.
Oberman, had toege
zegd zich met de minis
teries in verbinding te
stellen en de wensen
door te geven, werd de
bezetting opgeheven en
keerde de rust bij de
fabriek terug.
DJAKARTA (AFP) - De Indo
nesische regering heeft ge
vraagd met spoed de „vierdelige
vredesmacht" te vormen om op
kortste termijn het probleem-Ti-
mor op te lossen. Aan de „vier
delige vredesmacht" zouden
Australië, Portugal, Maleisië en
Indonesië moeten deelnemen.
Pro-Indonesische nationalisten
in de Portugese kolonie Oost-Ti-
mor (Apodeti) staan gereed een
guerrilla te beginnen tegen de
linkse Fretilin, die verklaart de
macht veroverd te hebben.
Het Indonesië persbureau Anta-
ra zegt dat de nationalisten, die
behoren tot de Apodeti-partij,
het grootste deel van het bin
nenland in handen hebben.
LISSABON (UPI-Reuter) - Zo
wel de linkse als de rechtse pers
in Portugal heeft zich opgewon
den over het besluit van de re
volutionaire raad om censuur in
te stellen op militair nieuws.
De pro-communistische pers
noemde het besluit een complot
tegen links, terwijl de niet-com-
munistische media er juist een
procommunistische samenzwe
ring in zien.
Het uiterst linkse blad 'Republi-
ca' vond de wet 'de eerste re
pressieve en tegen het volk ge
richte maatregel van de nieuwe
revolutionaire raad'. Het onaf
hankelijke blad 'Jornal Novo'
en de socialistische krant 'Luta'
meenden daarentegen dat de be
perkingen ten doel hadden de
gematigden tot zwijgen te bren
gen en links te bevoordelen.
(Van een onzer verslaggevers)
APELDOORN Een 25-jarige
agent van de gemeentepolitie,
gehuwd en vader van een kind
is door de Apeldoornse recher
che aangehouden omdat hij ver
dacht wordt van anonieme tele
fonische dreigementen tegen
een Apeldoornse vrouw.
De inmiddels geschorste politie
man kwam enige tijd geleden
met de vrouw in contact nadat
zij aangifte had gedaan omdat
zij werd lastig gevallen door een
gluurder. Tijdens het gesprek
erover vertelde de vrouw dat zij
ook geruime tijd telefonisch was
lastig gevallen. Als ze de hoorn
van de haak nam hoorde ze
echter helemaal niets. De agent
gaf haar toen de instructie om
te trachten de onbekende aan
de praat te houden. Korte tijd
later begonnen de telefonades
opnieuw, alleen werd de vrouw
nu bedreigd met verkrachting.
De zedenpolitie besloot de tele
foonlijn af te tappen. Daaruit
bleek, dat twee gesprekken uit
een telefooncel waren gevoerd,
maar ook twee gesprekken af
komstig waren van het politie
bureau. Men meende de stem
van de agent te herkennen. Na
een verhoor bekende de agent.
HOOFDDORP (ANP) - Onge
veer zestig werknemers van het
failliet verklaarde bedrijf Dam-
Chips wilden gisteravond de fa
briek bezetten, toen zij tijdens
een personeelsvergadering
hoorden dat de curator onder
handelingen voerde over de in
boedel.
De curator, mr. Oberman, was
bereid met de werknemers rond
de tafel te gaan zitten. Er be
staan bij Dam-Chips moeilijkhe
den rond de afwikkeling van
achterstallig loon en het perso
neel wil financiële steun van de
overheid om het bedrijf
draaiende te houden. Nadat de
curator had toegezegd zich met
de ministeries in verbinding te
stellen en de wensen te zullen
doorgeven, keerde de rust terug
bij Dam-Chips.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De eerste Ka
mer is verdeeld over het initia
tief wetsvoorstel de zondags
wet zo te wijzigen, dat gemeen
telijke zwembaden en sportac
commodaties op zondag niet
meer gesloten kunnen zijn. De
stemming over het voorstel, dat
door de Tweede Kamer met een
fikse meerderheid werd goedge
keurd, wordt gehouden op dins
dag 30 september.
De bezwaren tegen het voorstel
kwamen van SGP en BP met
als reden de principiële verwer
ping van zondagssport en van
KVP, CHU en ARP, die meen
den dat de gemeentelijke auto
nomie geweld zou worden aan
gedaan als de rijkswetgever be
slist. De KVP-er Teijssen vond
daarbij een deel van de WD-
fractie achter zich. Het wets
voorstel werd in de E.K. verde
digd door de Tweede Kamerle
den Franssen (PvdA) en Jur
gens (PPR).
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Groot-Brittannië wacht met
spanning af welke houding de katholieke
sociaal-democratische en labourpartij
(SDLP) van Ulster zal aannemen ten aanzien
van de Noordierse conventie, die morgen
opnieuw bijeenkomt. De SDLP heeft haar
standpunt gisteren besproken in het licht
van de harde beslissing van de protestantse
meerderheid tegen de eventuele samenstel
ling van een coalitie-regering met een aantal
republikeinse ministers.
Volgens de regering van Londen is een
dergelijke verdeling van de macht het enige
geschikte middel om Ulster te redden.
De SDLP bezet 17 zetels van de conventie,,
de protestanten 44. De katholieken kunnen
dus niet veel doen om haar te beïnvloeden.
Zij zullen morgen bekendmaken wat zij van
plan zijn. Enkele uren later komt de conven
tie opnieuw bijeen. De protestanten zullen
dan aandringen op een verdaging van de
zitting uitprotest tegen het feit, dat de Britse
minister van Ulster, Merlyn Rees, weigert in
te gaan op hun eis tot het nemen van nieuwe
sterke maatregelen tegen de terroristen.
In Londen wordt het mogelijk geacht, dat
de SDLP nu genoeg heeft van de steriele
conventie en haar morgen vaarwel zal zeg
gen. In dat geval zal er een gevaarlijk
politiek vacuum ontstaan, met de mogelijk
heid van een nieuw gewapend conflict tus
sen de voorlopige IRA en de para-militaire
protestantse organisaties, die de heerschap
pij van de „royale" meerderheid steunen.
Sommige waarnemers menen, dat de kath
olieke SDLP het niet zover zal laten komen.
Haar gematigde leiders zijn altijd van oor
deel geweest, dat de kwestie Ulster alleen
opgelost kan worden door een compromis
tussen de betrokken politieke partijen. Die
mening wordt nu kennelijk ook gedeeld
door Vanguard-leider Craig, die kortgeleden
nog de meest militante protestantse leider
was naast ds Paisley, maar het nu oneens
is met al de andere Unionisten. Craig nam
gisteren ontslag uit de protestantse coalitie,
die hij aanvoerde met ds Paisley en Harry
West.
Kissinger: geen
problemen met
Sovjet-Unie
WASHINGTON (Reuter/AP)
Henry Kissinger ziet het inte
rim-akkoord tussen Israël en
Egypte als een stap naar het
verminderen van de spanning
tussen de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie.
Hij verwacht geen moeilijkhe
den met Moskou en meent dat
recente Russische bezwaren te
gen het akkoord eerder gericht
waren tegen procedurele dan in
houdelijke kwesties. De Sovjet-
Unie zal trouwens een belangrij
ke rol moeten spelen bij een
definitieve vredesregeling voor
het Midden-Oosten.
De leider van het marxistisch 1
volksfront voor de bevrijding
van Palestina George Habasj
heeft Syrië dinsdag gewaar
schuwd niet het voorbeeld
Egypte te volgen en een nieuw
militair accoord met Israël
der auspiciën van Washington te
sluiten.
Gisteren werd in Utrecht een kadervergadering gehouden van de industriebond NVV
over de moeilijkheden bij het Akzo-concern. Op de foto bondssecretaris J. de Jong
tijdens zijn openingsrede.
UTRECHT (ANP) - De Industriebond NW houdt er ernstig
rekening mee, dat het vrijdag tot een breuk komt met de raad
van bestuur van Enka-Glanzstoff, bij de verdere bespreking van
het reorganisatie-rapport van McKinsey. Een definitief antwoord
moet de bond nog formuleren, maar hoofdbestuurder Jan de Jong
zei gisteren op een kadervergadering in Utrecht dat het wel eens
„nee" zou kunnen zijn.
De Industriebond blijft vasthouden aan internationaal overleg,
gezien het internationaal karakter van Enka en het moederbedrijf
Akzo. Als Enka weigert het internationaal overleg voort te zetten,
zal de bond het overleg opschorten en ook de andere bonden
daartoe proberen te bewegen. Internationale acties zijn dan niet
ondenkbaar, waarvoor nu al de steun is binnengekomen van de
Amerikaanse bond van Transportarbeiders die dan geen Akzo-pro-
dukten en - gronstoffen meer zullen vervoeren.
Tussen de vakbonden die bij het Enka-overleg betrokken zijn is
het geen koek en ei meer. Vooral de Industriebond NW krijgt
verwijten van de Industriebonden NKV en CNV en de unie BLHP,
dat zij teveel op'de solo-toer gaat, terwijl afgesproken was als
eenheid op te treden. „Laat u niet beinvloeden door eenzijdige
activiteiten," luidde het in een pamflet van de drie gegriefde
bonden.
Mgr. Gijsen vrijwel zeker niet naar Utrecht
BEIROET (AP) De Libanese premier Rasjied Karami heeft
gisteravond beloofd efficiënte maatregelen te zullen nemen om
een einde te maken aan de bloedige strijd tussen moslim- en
christengroeperingen in Noord-Libanon. Verwacht wordt dat het
leger opdracht zal worden gegeven om in te grijpen.
Het Libanese kabinet is gistermiddag voor de tweede maal binnen
twee dagen in spoedzitting bijeengekomen om de toestand te
bespreken. Terwijl het kabinet bijeen was bestookten een moslim-
leger van 3000 manschappen en christenen uit Zaghorta elkaar in
de heuvels rond Tripoli met granaten en mortieren.
Politieke kringen zeiden dat moslim-premier Karami, die ook
minister van defensie is, bereid was het 14.000 man tellende leger
tussenbeide te laten komen mits zijn commandant, die bekend staat
als een groot aanhanger van de christen-president Franjieh werd
vervangen.
Maar een andere islamiet, de invloedrijke socialistische leider
Kamal Djoemblatt, waarschuwde de regering niet het leger te
gebruiken. Hij uitte de beschuldiging dat dit de kant zou kiezen
van de christengemeenschap. Djoemblatt, een druzen-moslim, die
door sommige Libanezen wordt geëerbiedigd als de politicus met'
de meeste verbeeldingskracht in het land, maar die door anderen
wordt uitgemaakt voor een onruststoker, bood aan zijn eigen militie
aan ranc* van Tripoli te plaatsen teneinde wat hij noemde „de
milities van president Franjieh en premier Karami" te scheiden.
Complot tegen Amin mislukt
NAIROBI-UPI Een groep legerofficieren heeft vorige maand een
poging gedaan president Idi Amin van Oeganda af te zetten. De
samenzwering werd echter op het laatste moment ontdekt en de
betrokken officieren zijn ondergedoken. Aldus is gisteren vernomen
uit Afrikaanse diplomatieke bron in Nairobi.
Volgens zegslieden is Amin tijdens een bezoek aan Libië behandeld
voor een gezwel in de nek, hoewel toendertijd alleen sprake was
van het weghalen van amandelen. Amin, die nu in Europa verblijft
wordt daar mogelijk verder behandeld voor het gezwel, aldus dé
zegslieden.
Den Haag Het is vrijwel uitgesloten, dat
bisschop Gijsen van Roermond benoemd wordt
tot aartsbisschop van Utrecht. Aldus reageren de
hoogste kerkelijke kringen in ons land op berich
ten, dat pro-nuntius Angelo Felici mgr. Gijsen als
zijn kandidaat zou hebben voorgedragen.
Zij wijzen erop, dat vertegenwoordigers van r.k.
Nederland tijdens recente bezoeken aan het Vati-
kaan van de Romeinse autoriteiten de verzekering
hebben gekregen, dat mgr. Gijsen niet naar Ut
recht gaat.
Zij erkennen de theoretische mogelijkheid, dat de
paus zelf op een benoeming van bisschop Gijsen
in Utrecht zou staan, maar dan zou hij ingaan
tegen de adviezen van zijn naaste medewerkers.
Van de zijde van de nuntiatuur in Den Haag wordt
nadrukkelijk ontkend, dat mgr. Angelo Felici re
centelijk in Rome is geweest. Wel was hij twee
maanden geleden in Italië voor een kort familiebe
zoek van enkele dagen. Het bericht dat de nuntius
zal worden overgeplaatst worden ongegrond ge
noemd.
BRUSSEL (ANP) - De land
bouwministers van de negen
EG-landen zijn vanmorgen even
na vijf uur, uiteengegaan zonder
een oplossing te hebben bereikt
voor de wijnproblemen waar
mee de gemeenschap zich ge
confronteerd ziet.
Volgens de Nederlandse minis
ter van landbouw, Van der Stee,
is er een zeer reële kans dat
Frankrijk aan zijn grenzen be
schermende maatregelen gaat
nemen om Italiaanse wijn uit
Frankrijk weg te houden. Italië
zal daar zeker geen genoegen
mee nemen en op dat moment
is de „oorlog" in volle gang.
