LEIDS THEATERSEIZOEN START MET
DE SNIP EN SNAP-REVUE
Boeiende confrontatie met de
Latijns-Amerikaanse volkskunst
Kleurrijke expositie in Volkenkunde
UITGAAN
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1975
LEIDSE COURANT
S PAGIN A 5
Van onze kunstreaaktie
Leiden Met een voor
stelling van de Snip en
Snap-revue „Waar blijft
de tijd", met in de hoof
drollen het nog immer
afscheid nemende ko
misch duo Walden en
Muyselaar, start op vrij
dag 12 september in de
Stadsgehoorzaal het
nieuwe Leidse theater
seizoen. Samen met
Louis Dusée, Aase Ras-
mundsen en vaste gast
Fred Kaps presenteren
Snip en Snap hoogte
punten uit hun revue-
verleden en laten zij zien
wat revue betekende in
de tijd dat de Pretma-
chine van André van
Duin nog moest worden
uitgevonden. Een aardig
binnekomertje dat on
getwijfeld voor een volle
zaal zal zorgen.
„Waar blijft de tijd" is één van
de 74 toneelvoorstellingen die
de schouwburg op dit moment
op het programma heeft staan
en die allemaal nog in het
Rijnlands Lyceum, het Lak-
theater of de Stadsgehoorzaal
zullen plaats hebben. Volgend
jaar zijn de problemen rond
de behuizing en daardoor ook
gedeeltelijk rond de repertoi
rekeuze opgelost. Begin sep
tember 1976 is de restauratie
van de schouwburg voltooid
en kan eindelijk weer gewerkt
worden aan de opbouw van
een theaterprogramma, zoals
dat in een stad van de grootte
van Leiden op zijn plaats is.
Dat het nu nog niet zo ver is,
is aan de theateragenda duide
lijk te merken. Repertoirege
zelschappen als de Haagse Co-
medie, het Publiekstheater, en
toneelgroep Theater zijn in
Leiden niet te zien (al worden
er wel busreizen naar theaters
buiten de stad georganiseerd)
en tot mijn persoonlijke grote
droefenis staan liefhebbers
van ballet ook dit jaar volledig
in de kou. Natuurlijk is het
onmogelijk of althans moeilijk
realiseerbaar om in de nu be
schikbare outillage groepen
als het Nationaal Ballet en het
Nederlands Danstheater te la
ten optreden, maar waarom
dan niet dezelfde oplossing
hanteren als bij toneelgezel
schappen, die niet naar Leiden
kunnen komen: organiseer een
busreis. Werk van wereldbe
roemde en zeer getalenteerde
choreografen als Van Manen
en Van Dantzig en wat mij
betreft ook Van Schaik moet
toch ook in contact kunnen
worden gebracht met de
Leidse theaterbezoeker? Enige
troost is dat een dergelijke
tekortkoming volgend jaar, als
de schouwburg wel weer be
schikbaar is, nauwelijks meer
goed te praten kan zijn en dat
we deze gezelschappen dan
ook in Leiden te zien zullen
krijgen.
De rest van het programma
toont in elk geval wel de ge
wenste variatie. Behalve een
aantal vrije produkties, mees
tal in de klucht- en blijspel
sfeer, is er opera en operette,
cabaret, klassiek- en modern
toneel.
Een voor Leiden nog vrij on
bekende groep als het Bra
bantse Projekttheater brengt
in het Lak-theater komende
maand bij voorbeeld „De ar-
chitekt en de keizer" van Ar-
rabal, een voorstelling die ik
warm kan aanbevelen, gezien
zowel de reputatie van de
schrijver als van de groep. De
oude kern van toneelgroep
„The Family" bestaande uit
Martine Crefcoeur, Cees Lin-
nebank en Huib Broos speelt
in oktober in een regie van
Paul Steenbergen „Collabora
tors" van John Mortimer,
waarschijnlijk ook zeer het
zien waard.
Een van de naar mijn gevoel
wèl waardevolle projekten van
de onlangs erg negatief in het
nieuws gekomen Rotterdamse
Toneelraad is de kans die hij
aan vijf jonge Nederlandse re
gisseurs heeft gegeven om een
voorstelling te maken. Zo zijn
in het Lak-theater achtereen
volgens produkties te zien van
Gerard-Jan Rijnders, Paul
Vermeulen Windsant, Leo Ho-
geboom, Rein Edzard en Dik
Top. Een goede manier om te
zien wat er aan nieuwe ont
wikkelingen in Nederland
gaande is.
Een experiment is de dubbele
voorstelling, die op zaterdag 1
november in het Rijnlands Ly
ceum wordt gegeven. „Die Ho-
se" en „Der Snob"; twee stuk
ken van Sternheim worden op
dezelfde avond gespeeld en
dat betekent toneel vanaf ze
ven uur tot ver na midder
nacht. In de pauze is er kaas
en wijn, na afloop zijn er extra
buslijnen. Het nieuwe stuk van
Claus „Thuis" is ook in Leiden
te zien, met onder meer Ank
van der Moer en Elly van Ste
kelenburg.
Het Stadstoneel, dat dit sei
zoen haar laatste produkties
brengt, komt met vier voor
stellingen naar Leiden, waar
van er liefst drie premières
voor Nederland zijn; toneel-
De oude Fa-
mily-kern is te
zien in een vrije
produktie, gere
gisseerd door
Paul Steenber
gen.
groep Baal zet de ingeslagen
weg voort en speelt ook het
komend seizoen weer Duitse
schrijvers van na de laatste
oorlog. Ook toneelgroep De
Appel brengt in het Lak-thea
ter voorstellingen, alleen is op
dit moment nog niet duidelijk
welke dat worden en wanneer
ze te zien zijn.
De serie „Poëzie Hardop"
wordt dit seizoen met een gro
tere frequentie voortgezet. El
ke maand is er een voorstel
ling en voorzover nu bekend,
komen in elk geval de dichters
Vroman en Vasalis aan bod.
Helaas liet het bezoekersaan
tal vorig jaar wat te wensen
over, hopelijk is de belangstel
ling voor deze zeer interessan
te en waardevolle serie dit sei
zoen groter.
Op cabaretgebied is er veel
keus, behalve Robert Kreis,
Rients Graterha, Gerrit en
Truus komen Cabaret Virus
en cabaret Honnoloeloe.
Caro van Eyk houdt een mo-
Een scène uit de Arrabal-voorstelling van het Projekt
theater.
noloog over haar theatererva
ringen, Marjole Flore komt sa
men met Sylvia Alberts in een
nieuw programma en Conny
Stuart is te zien in een nieuwe
musical van Annie Schmidt.
Concluderend is het in
principe mogelijk twee
keer per week naar een
theater te gaan en voor
Leiden is dat al heel
wat. Het blijft raadzaam
om bijtijds te bespre
ken; er zijn nu al voor
stellingen uitverkocht en
de kans is groot dat be
langstellenden dan toch
de reis naar Den Haag
of Amsterdam moeten
ondernemen om iets van
hun gading te zien te
krijgen.
TON VAN BRUSSEL
Gevarieerd
theater
programma
in Alphen
Van onze correspondent
ALPHEN AAN DEN RIJN
De Kulturele Raad van Alp
hen is er weer in geslaagd
voor het komende theatersei
zoen een gevarieerd program
ma samen te stellen. Evenals
het vorig seizoen zijn er weer
de series koffieconcerten op
de zondagmiddag in de Bron,
de avondconcerten op donder
dagavonden in de Oudshoorn-
se Kerk en cabaret op de dins
dagavond in gebouw Nabij.
Verder worden er films ge
draaid op donderdag, vrijdag
en zaterdag
Enkele incidentele evenemen
ten zijn: Het Residentieorkest
dat op 8 november een concert
geeft; de Vader Abraham Ju
bileumshow, die op 1 novem
ber in de Rijnstreekhal zal op
treden samen met onder ande
ren Mieke, Ronnie Tober en
Imca Marina; op 31 januari
van het volgend jaar een mu
ziekfestival in de Rijnstreek
hal met een zes-tal muziek
korpsen.
De reeks koffieconcerten
wordt op 28 september geo
pend met het Phemios Trio.
Op 26 oktober het Resistentie
Orkest, 30 november Les
Goüts Réunis, 28 december de
solisten Nelleke Geesink en
Ton Demmers. 18 januari het
Bergonzi Strijkkwartet, 22 fe
bruari het Klarinetkwartet
van België, 21 maart de solist
Christiaan Bor en op 25 april
Studio Laren.
Het eerste donderdagavond
concert vindt plaats op 16 ok
tober met violiste Vera Beths.
Op 20 november Syntagma
Musicum, 5 februari de solis
ten Henk Smit en Rudolf Jan
sen, 11 maart het Amsterdams
Strijkkwartet en 8 april Gus-
tav Leonhardt.
Op 7 oktober begint de eerste
cabaretvoorstelling met het
Kabaret Tekstpierement. Ach
tereenvolgend komen de caba
retgroepen Vangrail, Ivo de
Wijs, Virus en Stepinstepuit
naar zaal Nabij. De serie
wordt afgesloten met een op
treden van Frits Lambrechts
met zijn programma "Van em-
brio tot politicus".
Leiden Volkenkundige musea zijn behoeders van vele erfde
len. Dankzij hun aankopen - waarvoor de medewerkers vaak
maandenlnag van huis zijn, zwervend door afgelegen dorpen
en onherbergzame gebieden - kunnen kunst en cultuur, die
bedreigd worden door een oprukkende vertechnisering van dé
maatschappij, bewaard blijven. Niet zelden zelfs kunnen derge
lijke musea stimulerend werken op die nog spaarzame beoefe
naars van „volkskunst".
Iets van deze activiteiten kan men ervaren in het Rijksmuseum
voor Volkenkunde aan de Steenstraat te Leiden, waar van 29
augustus tot en met 26 april 1976 een tentoonstelling wordt
gehouden van „Volkskunst uit Latijns Amerika".
Het is een expositie die voor een groot gedeelte bestaat uit een
collectie, die door de directrice van het Weense Volkenkundige
Museum, dr. Etta Becker-Donner, en haar staf van medewerkers
in de loop van de laatste jaren is verzameld. Deze expositie
was in 1973 te Wenen, in 1974 in Stuttgart en München en van
begin 1975 tot juni in West-Berlijn te zien.
De tentoonstelling is thans ingericht in enkele zalen van het
Leidse museum, samengesteld door drs. Th. J. J. Leyenaat,
conservator van het Latijns-Amerikaanse cultuurgebied in het
museum. Het Rijksmuseum voor Volkenkunde heeft ongeveer
tweederde van de Weense collectie overgenomen om, aangevuld
met eigen objecten, die goeddeels door Leyenaar zelf in Latijns
Amerika werden verworven op zijn zwerftochten, een beeld te
geven van de volkskunst uit dat werelddeel.
De directeur van „Volkenkunde", dr. P. H. Pott, noemt de
expositie een „gezellige" tentoonstelling, „waarbij je leert met
andere mensen om te gaan, ze te ontmoeten en herkennen en
ze te waarderen als je eenmaal door het vreemde bent gaan
heenzien. Het menselijke element in deze tentoonstelling, die als
een kleurrijk geheel is opgebouwd, staat sterk op de voorgrond".
De expositie beslaat een periode die loopt vanaf de voor-Spaan
se tijd via het koloniale tijdperk tot in onze tijd. Bij het zien
van de Latijns-Amerikaanse volkskunst valt op, dat het een
creatie is van mengcultuur. Na de verovering van die gebieden,
aan het begin der 16e eeuw, door Spanjaarden en Portugezen,
onstond gaandeweg een „nieuw" mensentype: de Mesties. Als
afstammeling van Zuid-Europeaan en Indiaanse draagt hij beide
culturele erfdelen in zich.
In Brazilië is daarenboven een grote invloed van de negers -
de nakomelingen van de vroegere slaven - te bespeuren. In deze
mestiezencultuur is de (Zuid)-Europese inbreng groot te noemen,
maar de Indiaanse moet zeker niet worden onderschat.
Van al deze uitingen van creativiteit („Ongetwijfeld loopt in
sommige gebieden de volkskunst snel terug, maar toch doet het
hoopvol aan dat de bewoners van Latijns Amerika zoveel
creatief vermogen hebben dat zij zelfs van een oude zeef van
fabriesgaas nog volkskunst - een carnavalsmasker - hebben
kunnen maken", aldus drs. Leyenaar) vormen op de tentoonstel
ling een boeiend en contrastrijk kijkspel.
Er is trouwens een bijzonder mooie, instructieve en royaal
geïllustreerde catalogus door Leyenaar over samengesteld, waar
door de afstand tussen Westeuropeaan en Latijns-Amerikaanse
volkskunstenaar meteen een stuk kleiner wordt
Een van de meest in het oog lopende voorwerpen staat al direct
bij de ingang van de expositie boven: een fantasisch, rijk
versierde en van de meest uiteenlopende taferelen voorziene
„levensboom" van bijna 2 meter hoog, vervaardigd door een
ware artiest: Herón Martinez uit Mexico; ook wel „marktboom"
genoemd vanwege de grote hoeveelheid „volkse" uitbeeldingen
die erin zijn verwerkt
De levensboom rijst op uit een liggende koe, met in de boogjes
plateaus met verschillende taferelen betreffende markt, huwe
lijk, sociaal verkeer enz., allemaal omringd door felgekleurde
vogeltjes, blaadjes en bloemen.
Achter deze levensboom, die meteen al goed is voor een kwartier
„kijkwerk", bevindt zich de Kalebas - en lakwerk-afdeling. Waar
mogelijk wordt - zoals overal elders in de expositie een door
gaande lijn van de pre-columbiaanse tijd tot heden aangetoond.
Via „verenwerk" uit de voor-Spaanse, vroeg-koloniale (een
mijter uit Mexico met kolibrie-veertjes o.a.) en de moderne tijd,
komt de bezoeker terecht bij het „weven" en de kleding.
(Guatemala). Na de dans- en maskerafdeling (Brazilië), waarin
o.a. een opvallende duivelsdanser van de Boliviaanse laagvlakte
staat opgesteld, geeft de expositie aandacht aan verschillende
en vervaardigingswijzen van aardewerk. (Peru en Mexi-
Een galerij in een Peruaans stadje is nagebootst
(zie foto) en er is zeer veel te zien op het gebied
van het pottenbakken, waarbij nu eens de Indiaan
se, dan weer de Europese inbreng en kennis de
boventoon voert. Een driedimensionale opstelling
van een pottenbakster met al haar produkten ver
duidelijkt het geheel.
Tot slot is er de Godsdienst-zaal die de intense
viering van Allerheiligen, Allerzielen, Kerstmis en
andere religieuze festiviteiten tot onderwerp heeft.
Het is een tentoonstelling geworden die een bezoek
meer dan de moeite waar is, „anders dan anders''
omdat ze erg origineel is. Het museum is dagelijks
geopend van 10 tot 17 uur, 's zondags van 13 tot
17 uur.
Ton Pieters
In en rond Leiden
Sluiting 14
Zaterdag 30 augustus:
Groenoordhal. Willem d
stelling; aanvang 7 uui
„De Duinpoort". Langevelderlaan 22.
Noordwi|kerhout - Bos- en duinwan
deltochten over 5, 10 of 15 kilometer;
aanvang 10 uur
Zondag 31 augustus:
Terrein Groenoordhal. Willem de Zwi|-
gerlaan - Nederlandse kampioen
schappen snelwandelen; start om
14.30 uur op het buitenterrein.
„De Duinpoorf", Langevelderlaan 22.
Noordwijkerhout j"~~
deltochten o\
aanvang 10 u
r 5, 10 of 15 kilometer:
Expositie in
Wassenaarse
bibliotheek
Van een onzer verslaggevers
WASSENAAR In de Gale
rie-bibliotheek exposeren
Hans Peters en Mariëtte
Geurtz tot 25 september res
pectievelijk etsen en wandkle
den-
De openingstijden zijn: maan
dag: van twee tot vijf uur en
van zeven tot negen uur, dins
dag: van tien tot half een en
van twee tot vijf uur, woens
dag en vrijdag van tien tot
half een, van twee tot vijf en
van zeven tot negen uur en
zaterdag van tien tot een uur.
Mariëtte Geurtz laat zich in
haar wandkleden inspireren
door primitieve (vooral Afri
kaanse) kunst. In haar mas
kers verwerkt zij touw, suède
en fluweel. Hans Peters kreeg
zijn opleiding aan de Vrije
Academie in Den Haag.
Grof vuil
De grofvuilwagen van de gemeentelij
ke reinigingsdienst komt maandag
langs de volgende straten in Leiden
Maandag 1 september
Oude Herengracht, Ververstraat. Zijl
straat. Oost Havenstraat. Dwars Ha
venstraat, West Havenstraat. Ververs-
plein. Haven, Havenkade. Kalvermarkt,
Kijfgracht. Minnebroersgracht. Zuid
singel. Herengracht (beide zijden).
Korte en Lange Langestraat. Nieuwe
Waardstraat. Oosterkerkstraat. Waard-
kerkplein. Waardkerksteeg. Waard-
gracht Oranjegracnt, Kaarsemakers-
straat, Looyerstraat, Weverstraat. Ves-
testraat, Groenesteeg, Uiterstegracht,
Kerksteeg. Breestraat.Langebrug. Ke-
telboetersteeg. Schoolsteeg. Wol-
steeg, Gangetjes. Botermarkt, Vis
markt. Stadhuisplein. Koornbrug-
steeg, Dwarskoornbrugsteeg. Maars-
mansteeg, Mandemakersteeg, Vrou-
wensteeg (geheel). Boommarkt. Aal
markt,Nieuwe Rijn (geheel). Den
Burcht, Burchtsteeg. Nieuwstraat,
Hartesteeg. Beschuitsteeg, Moriaan-
steeg. Hooglandschekerkgracht, Kop-
penhinksteeg.Hooglandsekerkkoor-
steeg. Middelweg, Oude Rijn (beide
zi|den). Hoogstraat. Kaasmarkt. Hooi
gracht. St Pancrassteeg, van Dries-
senstraat; Middelstegracht.
Burgerlijke stand
Leiden Geboren: Annemieke Em-
melia dr v: J Meirink en A van der
Bent; Tamara dr v; H Roorda en J
M Oosterom; Leon zn v: J J Buis en
S Philippo; Gerrit Hendrik zn v: A
Visser en N Verwoerd; Cornelis zn v
A van Duijvenbode en W J de Wit;
Joest Joachim Maarten Camiel zn v
J L A Kessen en P M van Teijlingen:
Johannes Wilhelmus zn v: J W der
Eisen en E Bourgonje
Overleden: C H Oudshoorn geb. 2f
maart 1884 gehuwd geweest met: h
Bertet; E A Brinksma geb. 5 jan 1930
vrouw; O Bakkum geb. 12 nov 1922
echtgenote van: G Zonneveld; A Uit-
tenbogaard geb. 5 jan 1882 man.
Gehuwd: L C van der Gaag en J
M Pelgrim; W W Pera en C P Kramer;
A C Horst en J M van Eijnsbergen;
A ter Haar en T Hockx; H P f
en G G A M J Lammers; H T de Bruijn
en P M Louwerens; C Labrujére
E J Nemelc; A J M Matthijsen er
L Mingelen; F R Mingelen en A
Verhoeven; J J van Seggelen en
A P van der Voord; S Bronsgeest
A Timmerije.
Kunst en
kunstenaars
Het Concertgebouworkest
treedt voor het tiende achter
eenvolgende seizoen op in het
Festival van Vlaanderen. Onder
leiding van Bernard Haitink
worden op 6 en 12 september
concerten gegeven in Gent en
Aalst. Andere gastorkesten op
het festival zijn dit jaar het New
York Philharmonic Orchestra,
de Wiener Philharmoniker, het
Cleveland Orchestra, het Lon
don Symphony Orchestra en het
Filharmonisch Orkest van Mos
kou.
De Johan Wagenaarstichting te
's-Gravenhage heeft in het ka
der van de viering van het
eeuwfeest van het Utrechts
Coonservatorium opdrachten
verleend aan Adriaan Bonsel
(octet voor blazers) en aan Sas
Bunge (werk voor fluit en pia
no). Beide componisten, als do
cent verbonden aan het Ut
rechts Conservatorium, hebben
de opdracht aanvaard.
Galerie M, Paviljoensgracht 68
Den Haag, exposeert van vrij
dag 12 september af objecten
van Arie Berkulin, foto's van de
Japanner Kanji Wakae en teke
ningen en grafiek van Jan J.
Schoonhoven.
