Tijdens overlegperiode
zullen geen ontslagen
Enka geduld worden
PREMIER VASCO GONgALVES
MEER DAN EEN COMMUNIST
Elke maand de f500.000,-
in de Staatsloterij
Het zal je lot maar wezen.
Vakbeweging wil hele Akzo bekijken
Vakopleiding schoonmakers
Turkse vader bekent
doden dochter (13)
Nederland wil uitstel van
betaling voor armste landen
FRANSE STRAATVEGER
VINDT FORTUIN IN DE GOOT
En de kwart-miljoen en zo'n 20 keer de ton.
Daarom dus zelfbediening vandaag.
WOENSDAG 27 AUGUSTUS 1975
LEIDSE COURANT,
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Vrijdag beginnen in Arn
hem besprekingen tussen de Belgische,
Duitse en Nederlandse vakbeweging ener
zijds en de directie van het multinationale
concern Enka-Glanzstoff anderzijds. Gedu
rende de onderhandelingen, waarmee naar
schatting twee tot drie weken gemoeid zijn,
zullen de vakorganisaties geen enkel ge
dwongen ontslag bij het bedrijf dulden.
Volgens het Amerikaanse efficiency-bureau
McKinsey Enka-Glanzstoff 10.000 van
zijn 43.000 werknemers afstoten.
Vooral bedreigd worden de Belgische vesti
ging in Zwijnaarde, de twee fabrieken in
Arnhem en die in Emmercompascuum.
Daar worden de rayongarens en polyamide
garens vervaardigd die zó slecht op de
markt zouden liggen, dat Enka-Glazstoff er
miljoen gulden verlies per dag aan
overhoudt. De international vakbeweging
vindt de gegevens waarop McKinsey zijn
conclusie baseert echter oncontroleerbaar
wil keiharde cijfers alvorens met een
eventuele sanering akkoord te gaan. In het
rapport worden diverse zaken gemist en
voorspellingen en berekeningen worden in
hoge mate onzeker genoemd. Het rapport
kan geen uitgangspunt zijn om verstrekken
de beslissingen op te baseren, aldus de
bonden.
Daarom vond gistermiddag in Amsterdam
een bijeenkomst plaats van 50 vertegen
woordigers van de betrokken arbeidersorga
nisaties uit België, Duitsland en Nederland.
J. de Jong van de Industriebond NW, die
de vergadering voorzat, noemde het een
unieke gebeurtenis. „Het verloop van de
onderhandelingen zal bepalend zijn voor het
tempo waarin de ongecontroleerde macht
van de multinationals wordt gebroken",
voorspelde hij. „Het is voor het eerst in de
geschiedenis van de vakbweging dat een
dergelijk gesprek fungeert als tegenwicht
voor een multinationaal bedrijf." Wanneer
Enka-Glanzstoff gedurende de onderhande
lingen toch tot gedwongen ontslag mocht
overgaan, zal de vakbeweging in België,
Duitsland en Nederland tot actie besluiten.
Of deze het karakter zou hebben van een
bedrijfbezetting, zoals in 1972 bij Enka in
Breda, kon de heer De Jong niet zeggen.
„We beschikken ook over andere metho
den." De vakbeweging wil wèl praten over
de (thans geldende) werktijdverkorting bii
Enka. Voorop staat echter het kernprobleem
van het conflict: de vakbonden willen niet
alleen praten over Enka, maar willen de
situatie van het gehele Akzo-concern (waar
Enka deel van uitmaakt) bekijken, zodat
beoordeeld kan worden in hoeverre dit mul
tinationale concern de problemen bij Enka
op kan vangen.
De vakbewegingen hebben namelijk sterk
de indruk, dat Akzo bezig is zijn kunstvezel-
produktie te verplaatsen naar landen, waar
de lonen laag zijn, de belastingen gemakke
lijk ontdoken kunnen worden en de arbei
dersorganisaties zwak zijn dit ten koste
van „dure" landen als België, Duitsland en
Nederland. De heer De Jong zei er niet aan
te twijfelen, dat Enka-Glanzstoff met proble
men kampt. De vakbeweging wil echter
glashelder weten of de moeilijkheden van
structuele dan wel conjuncturele aard zijn.
Gegevens daarover en over veel andere
belangrijke vragen ontbreken volgens de
50 vakbondsleiders in het rapport McKinsey.
Daarom werd een commissie van 24 man
samengesteld, die vrijdag a.s., in Arnhem de
raad van bestuur van Enka-Glanzstoff en
uiteindelijk de Akzo om opheldering gaat
vragen.
Fabian von Henke, een
tuinder uit Hannover,
brengt deze week door in
het riviertje de Leine, op
een zetf getimmerd „water
bed". Waarom? Om de
feestelijkheden in Hannover
nu eens van een andere
kant te kunnen bekijken. De
politie heeft hem gevraagd
te verdwijnen, maar dat ver
zoek liet hem koud, evenals
de eis van zijn vrouw: „de
rivier of ik".
Den Haag (ANP) Met
als doel het niveau van
de beroepsschoonmaak
te verbeteren en meer
waardering voor de uit
voering van schoon
maakwerk te krijgen
begint de stichting
IVAS, instituut voor
vakkundig schoonmaa
konderhoud, een be
roepsopleiding voor uit
voerend schoonmaak
personeel. Met ingang
van het schooljaar
1975/1976 wordt in Den
Haag met een cursus
vloerbewerker begon
nen. Ook komen er cur
sussen voor voorlieden
en voor specialismen
zoals onderhoud van sa
nitair en wassen ramen.
De cursus vloerbewer
ker bestaat uit theoreti
sche en praktische in
structie over vloera f-
werkingsmaterialen, ge
reedschappen en machi
nes voor vloeronder-
houd, reinigings,- con-
serverings- en desinfec-
tiemiddelen voor vloe
ren, onderhoudstechnie
ken en schoonmaak pre
ventiemethoden. De
duur van de cursus is
negen maanden (een
maal per twee weken
een instructiemiddag
van drie uur) en kan
worden afgesloten met
een examen ter verkrij
ging van een certificaat
van bekwaamheid. Voor
de cursus vloerbewerker
in Den Haag, die waar
schijnlijk in een ge
meentelijke school zal
worden gegeven, hebben
zich tot nu toe twintig
leerlingen gemeld-
De stichting IVAS be
reidt een volledige be
roepsopleiding schoon
maakonderhoud voor,
die te zijner tijd in het
lager en middelbaar be
roepsonderwijs moet
worden geintegreerd.
Vakbondsman:
Bezetting
Crosland
heeft niets
uitgehaald
DEN BOSCH (ANP) De be
zetting van Crosland Filters in
Den Bosch heeft niets uitge
haald. Volgens districtsbestuur
der S. Budzelaar van de Indus
triebond NKV is het enige resul
taat dat de bezetting de span
ningen in het bedrijf heeft ver
groot en dat het onderzoek naar
de financiële mogelijkheden van
Crosland is vertraagd. „Het is
geen actie van het hele perso
neel, maar van een groep. Daar
zit de KWJ (Katholieke Werken
de Jongeren) achter, maar die
wil geen verantwoording dra
gen. Het moet nu wel heel kalm
blijven in het bedrijf, willen er
geen ongelukken gebeuren", al
dus Budzelaar. De bonden zul
len alsnog proberen de overheid
te bewegen met financiële steun
over de brug te komen.
De bezetting bij Crosland Fil
ters werd gisteravond om zes
uur beëindigd. Bezetters en di
rectie hebben ingestemd met
een onderzoek door een onaf
hankelijke deskundige van de
rijksnijverheidsdienst. Dit on
derzoek zal als maatstafgevend
worden beschouwd voor het in
de toekomst te voeren beleid.
De uitslag zal door beide partij
en als bindend worden aan
vaard en loyaal worden nage
leefd. De directie heeft toege
zegd geen maatregelen te nemen
tegen de leiders van de bezet
ting.
(Van een onzer verslaggeefsters)
HENGELO Hei drama dat zich zaterdagnacht in Hengelo heeft
afgespeeld en waarbij het 13-jarige Turkse meisje Yurtagul Alakus
doodgeschoten is, is opgelost. Volgens de eerste lezing zou het
dodelijke schot zijn afgevuurd door een 17-jarige halfbroer. De
41-jarige vader van het meisje heeft nu bekend dat hij het
dodelijke schot heeft gelost.
De politie had zich geen duidelijk beeld kunnen vormen van de
ware toedracht. Mede dank zij de hulp van de Turkse tolk en
met name die van de Turkse hoofdcommissaris Cetinolgac, die in
Twente een onderzoek leidt naar vervalste Turkse rijbewijzen, werd
bevestigd wat de Hengelose politie reeds vermoedde.
Op de bewuste avond vertrok de man om acht uur naar een vriend
waarbij hij het pistool dat hij illegaal in bezit had meenam. Dit
om te voorkomen, zoals hij beweerde, dat zijn kinderen met het
wapen zouden gaan spelen. Om tien uur kwam de man onder
invloed thuis. Hij haalde plotseling het wapen tevoorschijn, waarna
hij in het wilde weg een schot loste. Terwijl zijn vrouw de kamer
uitrende probeerde het meisje haar vader het wapen af te nemen.
Het tweede schot trof het meisje dodelijk.
Friesland:
Fries wordt verplicht
vak op basisschool
(Van één onzer verslaggevers)
LEEUWARDEN De regering
wil vier miljoen gulden beste
den aan de voorbereiding van
het invoeren van Fries als ver
plicht vak op de Friese lagere
scholen. Minister Van Kemena*
de heeft dit gisteren in Leeu
warden meegedeeld.
De wettelijke invoering van
Fries als verplicht leervak zal
bij het schooljaar 1981-1982 kun
nen ingaan en zal aan moeten
sluiten op de bestaande onder
wijspraktijk. Op 70 van de 600
scholen in Friesland
wordt in de eerste drie klassen
Fries gesproken. Sinds 1 januari
is dit ook voor de hogere klas
sen toegestaan. Onderwijs
krachten van de lagere scholen
en de pedagogische academies
zullen nauw bij de voorberei
ding van het verplichte Fries
worden betrokken.
Minister Van Kemenade maakte
ook bekend, dat het rijk de kos
ten voor het samenstellen van
een groot Fries woordenboek
voor 100 procent voor zijn reke
ning zal nemen.
Pleidooi voor VN-troepen in N-Ierland
DUBLIN (AP) Een vooraanstaand oppositieleider in de Ierse
republiek, Ruairi Brugha, heeft geëist, dat troepen van de Verenig
de Naties de taak van de Britse troepen in Noord-Ierland overne
men, als de Engelsen er niet in slagen de gewelddadigheden
binnen de perken te houden.
„Als de Britse regering er niet in slaagt de moordenaars in
Noord-Ierland op te sporen en alle sectarische elementen te ontwa
penen moet het inroepen van hulp van de Verenigde Naties worden
overwogen. Dat zou het begin inluiden van een politiek stabiele
en rechtvaardige situatie," aldus Brugha.
Een grap op de najaarsbeurs in Frankfurt: dagelijk
se gebruiksvoorwerpen in groot formaat uitgevoerd
en gemaakt van schuimplastic (pardon, dat geldt
niet voor de afgebeelde jongedame). Het zijn nage
maakte typemachines, potloden, telefoons, asbak
ken met sigaret en nostalgische radio's.
Een nieuwigheidje op de beurs is ook een zeep,
gemaakt van cocosvet. De zeep wordt geleverd in
dikke plakken en kan met een mes worden gesne
den. Als ze in de hand wordt gewarmd, kan de
zeep in ballen worden gekneed.
Den Haag De Nederlandse regering wil, dat aan
de minst ontwikkelde landen en de landen, die het
meest zijn getroffen door de recessie en de sterke
stijging van de olieprijs, uitstel van betaling van
aflossing en rente op hun schulden wordt ver
leend. Dit is een van de denkbeelden, die Neder
land en een aantal gelijkgezinde landen hebben
ontwikkeld voor de zevende speciale vergadering
van de verenigde naties te New-York, die maandag
1 september begint en die gewijd zal zijn aan de
door Nederland krachtig ondersteunde wens van
de ontwikkelingslanden om te komen tot een
nieuwe economische wereldorde.
Nederland, Engeland, Canada en de Scandina
visch landen willen ook dat er een doelmatig
systeem op poten wordt gezet voor onmiddellijke
hulpverlening bij bijvoorbeeld rampen, omdat het
huidige hulpsysteem nogal gebrekkig is. Een ander
denkbeeld is, dat er internationale afspraken moe
ten komen voor de wereldhandel in voedselpro-
dukten, gekoppeld aan prijsgarantie voor de pro
ducerende landen te bereiken.
Voorts doen de gelijkgestemde landen voorstell
om van de Verenigde Naties een doelmatiger en
slagvaardiger instrument te maken voor het tot
stand brengen van een nieuwe wereldorde. Deze
nieuwe wereldorde moet arme landen betere kan
sen geven zich zodanig te ontwikkelen dat zij op -
eigen benen kunnen staan en honger en armoe
kunnen verdwijnen. Daarbij zullen de rijke landen
stappen terug moeten doen. De Nederlandse rege
ring is van mening, dat de situatie in de ontwikke
lingslanden onhoudbaar wordt en vrede en veilig
heid in de wereld bedreigt. De huidige internatio
nale economische orde is onrechtvaardig en de
regering is het dan ook helemaal niet eens met
de Amerikaanse minister Kissinger, dat het be
staande internationale economische stelsel goed
voldoet en zelfs nog moet worden versterkt Op
het ministerie van ontwikkelingssamenwerking in
Den Haag heeft men sterk de indruk, dat de
ontwikkelingslanden op de VN-vergadering tot
zaken willen komen, dat zij concrete besluiten
willen en geen fraaie declaraties.
ADVERTENTIE]
Parijs Jean Mirrain
straatveger in de Zuid
franse stad Cannes had
al enkele minuten lang
een in plastic gewikkeld
pakje temidden van pa
pier en afgevallen bla
deren en ander vuil met
zijn bezem door de goot
geveegd. Toen hij het
hoopje op zijn schop
nam hoorde hij gerin
kel, hij maakte het pak
je open en vond een col
lectie diamanten: rin
gen, oorhangers, arm
banden en halssnoeren.
Enkele stukken waren
verbrijzeld, omdat
klaarblijkelijk een of
meer auto's over het
pakje gereden waren.
De straatvegerlijke hië
rarchie eerbiedigend,
overhandigde Jean Mir
rain de vondst aan zijn
meerdere,André Lefe-
vre, die van oordeel was
dat het imitatie-ju welen
betrof en de 'eerlijke
vinder' eenderde van de
inhoud ter hand stelde:
een collier van 198 dia
manten en een ring van
22 diamanten van 36 ka
raat die verbrijzeld was.
Dat het echte diamanten
betrof, bleek echter
eerst veel later. De vol
gende dag namelijk las
Jean Mirrain in de krant
dat er een hoeveelheid
diamanten vermist werd
ter waarde van
620.000gulden:hij zocht
zijn chef op, maar die
had enkele dagen verlof
genomen en daarom
ging hij zonder diens
hierachische zegen toch
maar zelf naar het poli
tiebureau. Hij kreeg vijf
duizend franks (3000
gulden) beloning van de
Zwitserse juwelier die
de diamanten verloren
had- De Zwitser was het
kostbare pakje kwijtge
raakt toen hij een cliën
te wilde bezoeken, daar
toe zijn bromfiets geno
men had en het pakje op
de bagagedrager gebon
den had. Nogal slordig
naar later bleek. Ook
het gedeelte van de
manten die meer dan 24
uren in de goot gelegen
hadden en dat André
Lefevre gehouden had,
is inmiddels terecht.
(Van onze correspondent)
MADRID Generaal Vasco
Goncalves, de 54-jarige premier
die in het middelpunt staat van
de huidige crisis in Portugal,
werd onder de militairen alge
meen gewaardeerd, zowel we
gens zijn uitstekende staat van
dienst als wegens zijn rol in de
voorbereiding van de staats
greep van april 1974. Toen hij
een paar maanden na de staats
greep naar voren kwam als pre
mier, was de indruk die hij
wekte via radio en televisie die
van een eenvoudige maar toege
wijde communist Zijn simpele
manier van doen bezorgde nem
een grote aanhang onder de mi
litante communisten die in hem
een verfrissende afwisseling
zien van de pompeuze stijl van
het vroegere bewind van Caeta-
no.
Maar er zitten nog andere kan
ten aan zijn persoonlijkheid, die
niet bij dat beeld schijnen te
passen. Hij is beschamend rijk,
en niemand weet waar hij de
opbrengst gelaten heeft van de
verkoop van de aandelen die hij
van zijn familie geërfd had en
-die een waarde gehad moeten
hebben van meer dan 3 miljoen
gulden. Hij moet die aandelen
verkocht hebben ten tijde van
de staatsgreep.
Enig inzicht in zijn persoonlijk
heid wordt gegeven in een boek
dat onlangs in Spanje werd uit
gegeven door de gevluchte 35-ja-
rige majoor Sanches Osorio, die
vroeger een vooraanstaand lid
was van de beweging van de
strijdkrachten en minister van
voorlichting onder president
Spinola en premier Goncalves.
In „Het verraad van de staats
greep van 25 april" doet majoor
Osorio uit de doeken, waarom
hij uit de voorlopige regering
werd verwijderd. Hij onthult
dat generaal Vasco Goncalves
zelf een order heeft geschreven
en ondertekend die op 27 sep
tember vorig jaar barricades
rond Lissabon verbood, die een
demonstratie moest verhinderen
als steunbetuiging aan de vroe
gere president Spinola, die toen
de meest populaire man in Por
tugal was. Toen Goncalves in de
gaten kreeg dat de order niet
goedgekeurd werd door de ex
treme groepen en de communis
tische partij, liet hij zich horen
Premier Goncalves.
op de nationale radio om OSO
RIO te beschuldigen die, als mi
nister van voorlichting, de order
moest uitgeven. Daardoor wekte
Goncalves de indruk dat hij als
premier daar niets mee te ma
ken had.
Toen bekend werd dat Goncal
ves dubbel spel speelde tegen
over president Spinola en de
militaire raad van nationale red
ding door ogenschijnlijk de kant
van de regering te kiezen door
de barricades te verbieden, ter
wijl hij in feite tot die barrica
dering had aangezet, waren zijn
militaire collega's razend. In
zijn boek beschrijft Osorio be
langrijke topontmoetingen tus
sen de president en de generaals
Galvao de Melo, Silverio Mar
ques en Diogo Neto, leden van
de raad, en ook andere hoge
officieren, die bijeen kwamen
om een uitweg te vinden uit de
crisis die zou leiden tot het af
treden van Spinola als presi
dent.
Osorio beschrijft een tafereel in
het kantoor van de president als
volgt. „Premier Goncalves werd
toen opgeroepen en kwam het
kantoor binnen. Toen hij gene
raal Galvao de Melo een hand
wilde geven, zei hij terloops
„Hoe maakt u het, generaal?",
maar de generaal bewoog zich
niet. „Generaal, wilt u mij de
hand niet schudden?", vroeg
Goncalves toen enigszins ver
baasd. „Nee, ik praat niet met
een hoerenjong", antwoordde
generaal Melo."
Osorio beschrijft verder hoe de
stafchef van de luchtmacht, ge
neraal Diogo Neto, tussenbeide
kwam en zich tot Goncalves
richtte met de woorden: „Je
bent een schande. Een ordinaire
communist die het land naar
een burgeroorlog wil leiden. Al
je je mond opendoet, sla ik je
gezicht in elkaar."
Toen later in de vergadering
meer bewijzen werden aange
dragen voor de ontrouw van de
premier, keerde generaal Diogo
Neto zich weer tot hem en zei:
„Je bent een stuk vuil".
Osorio, die nu in ballingschap
leeft, beschrijft verderop in zijn
boek hoe zijn kantoor werd aan
gevallen door een groep onbe
kende mannen die alleen een
brandkast meenamen waarin de
order was opgeborgen die was
uitgegeven en getekend door
premier Goncalves. Hij vond la
ter de brandkast terug in het
kantoor van Goncalves in het
regeringspaleis. Osorio had ech
ter een fotokopie van de order,
die hij netjes in het boek heeft
afgedrukt.
(Copyright The Guardian/Persu
nie)
Dc reden is gelukkig eenvoudig.
Ans, het kofl'icmcisjc, speelde in de
Staatsloterij. En won een prijs. En is daar
om vandaag 'n dagje winkelen. Dat kan u
ook gebeuren.
Tenslotte zijn in de Staatsloterij
gemiddeld 4 op de 10 loten prijs. Da's 'n kans
van gemiddeld I op 2'/2 op een van die
honderdduizenden prijzen. De loten kunt u
kopen bij een van dc plaatselijke loterij-
kantoren. Dc adressen staan in dc beroepen
gids. Een heel lot kost f 25,- en een „vijfje"
f 5,-. Zo'n vijfje geeft recht op een 5e deel van
een gewonnpn prijs. Met elk lot speelt u
maar liefst drie trekkingen mee. Dc trekkingen
vinden plaats halverwege dc maand op
woensdag, de maandag daarna en twee dagen
later wéér op woensdag. Dc uitslagen komen
op de t.v. en in dc kranten. De trekkingen zijn
openbaar: Rolzaal, Binnenhof 8. Den Haag
om 18.00 uur. Alle prijzen worden na de derde
trekking uitbetaald.
Wanneer kunt u loten kopen?
De verkoop begint elke eerste
maandag van dé maand en duurt anderhalve
weck. In juli wordt geen loterij gehouden.
Hoe gaat het per postgiro?
Als u een postgiro-rekening hebt, kunt u
hele loten per giro bestellen. Dan maakt u
zoveel maal f 25.- over als u loten hebben wilt.
Wanneer uw overschrijving vóór 't eind
van de maand binnen is. speelt u de daarop
volgende maand al mee. Een paar dagen voor
de eerste trekking krijgt u dan uw lotnummer(s)
thuisgestuurd.
Noteer het gironummer: 5151 t.n.v.
Collecteur Directie Staatsloterij, Den Haag.
U kunt de Staatsloterij ook machtigen voor
automatische afschrijving (11 keer per jaar of
6 keer per jaar). Incassomachtigingen kunt u
telefonisch aanvragen: 070 - 653955.
De per giro gewonnen prijzen worden na
de derde trekking automatisch op uw rekening
gestort. U kunt ook bij de meeste verkoop
kantoren loten per bank of giro bestellen.
Alle informatie: 070 - 653955.
