CHARISMATISCHE BEWEGING
IN V.S. KRITISCH GEVOLGD
Jumping Jewels
terug van
weggeweest
Reken er
maar op,
dat wij het
weer helemaal
gaan maken
Haagse top-poppers
beleven na tien
jaar hun glorieuze
wederopstanding
Opnieuw
vijftien E
jaar voorfj
bisschop l
Tji
LEIDSE COURANT/
Sinds is gebleken, dat de nostalgie in krampachtig
welvaartsland een commerciële bestseller is, heb
ben slimme vogels zich gehaast om het verleden
leeg te hozen. De krakemikkerige kitsch, die op
zolders en in pakhuizen onder stof bedolven lag
kwam opeens weer tevoorschijn. Porceleinen
nachtspiegels, grootmoeders neteldoek, grootvaders
kwispedoor, spiegels met het noodweer van 1920
erin, soepjurken uit de crisistijd en Victoriaanse
prullen verdrongen de moderne vormgeving en
werden door de jeugd verheven tot onverbiddelijke
lustobjecten. De eigentijdse leunstoel van chroom
en canvas moest net afleggen tegen de trijpen
crapeaud met vliegende mot en de verantwoorde
bedverlichting, goedgekeurd door de Nederlandse
vereniging van huisvrouwen, doofde spontaan in
het flakkerend schijnsel van de opgedolven olie
lamp.
Nu het voltooid verleden zo duidelijk „in" is en als
belegging de aandelen Koninklijke Olie allang over
vleugeld heeft was het logisch en onvermijdelijk,
dat ook de goddelijke sound der zestiger jaren op
aarde terugkeerde. En waarachtig, dat heerlijk
ogenblik is nu, aan het einde van een lange, hete
zomer aangebroken: The Jumping Jewels, tien jaar
geleden onder luid gekrakeel ten grave gedragen,
zijn uit het schimmenrijk herrezen. De ritme-gitaren
janken weer als vanouds en uit de drums stijgt
opnieuw het obsederend tam-tam-geluid op, dat de
boodschap van vroeger doorgeeft aan het vader
land. Wie de kersverse langspeelplaat der electro-
nisch geladen Hagenaars draait heeft het geruststel
lend gevoel, dat er sinds 1965 niets veranderd is.
Dezelfde smeuige klanken glijden botermals uit de
luidspreker, de vertrouwde krakers als Wheels,
Swinging on a star en Love Letters beuken de oren
van de fans van toen. Het feest der herkenning is
losgebarsten.
Herinneringen
HERMAN
BATELAAN:
99
Luisterend naar de twaalf nieuwe en oude stampers,
die de herboren Jumping Jewels in de groeven van
„For Ever Yours" hebben laten persen komen de
herinneringen vanzelf terug. Weet je nog wel oudje?
Zie je hem nog staan, mooie Johnny met zijn
Sofietje, mooie Joop, die in het begin amper drie
akkoorden uit zijn gitaar kon slaan en via een
spoedcursus werd omgebouwd tot instantpopmusi
cus? Het amateurisme vierde in die gelukzalige
dagen hoogtij, maar bij gebrek aan vergelijkingsma
teriaal stormden de Jewels ongehinderd naar de top
van de hitparade. Andere groepen verschenen in
die tijd met kindergitaren op de bühne en klopten
hun sound op via oude radio's, die ze van thuis
hadden meegenomen. Maar de Jewels kwamen op
het popfront met peperdure versterkers, Fender-gi-
taren uit Amerika en de eerste Framus-basgitaar.
A raison van ettelijke duizenden guldens rolden ze
de electronische loper uit, waarover ze ver vóór de
concurrenten uit naar het Walhalla snelden. Als
scholieren kregen ze een lucratief contract van de
Dienst Welzijnszorg aangeboden, die hen na school
tijd langs alle kazernes en legerplaatsen in Neder
land dreef. Bij een populariteitspoll van Muziekex-
press kregen ze vijftig procent van de stemmen en
drie jaar achtereen werden zij uitgeroepen tot de
de winkels uit en in 36 landen waren ze niet weg
te branden uit de hitparade.
In die dagen leek er geen einde te komen aan het
successprookje van The Jumping Jewels. Er kwam
een tournee door het Midden-Oosten, ze waren de
sensatie van Singapore, traden daar twee keer per
avond op voor 4000 zwijmelende fans, die na elk
nummer het podium bestormden en de groep bedol
ven onder welriekende orchideeën. Op die reis
namen ze 44 collies bagage mee, waarvoor grif
160.000 gulden aan transportkosten werden betaald.
Daarna werden ze door spullebaas Toni Boltini
ingelijfd bij zijn circus. Er volgde een tournee langs
500 Nederlandse steden en dorpen. De toekomst van
de Jewels leek voorgoed te zijn verzekerd.
Jewels voortaan met zanger Rob de Nijs zouden
musiceren en niet langer samenwerkten met hun
manager Herman Batelaan. Deze Haagse wasbaas
in ruste, die zich had doodgeknokt om zijn groep
wereldbekendheid te geven sleepte zijn boys voor
de rechter. Het leek een gevecht van David tegen
Goliath, maar Batelaan zegevierde. Op straffe van
een dwangsom werden de Jewels gedwongen om
verder te werken met him oude manager.
Na die uitspraak zei Batelaan: „Het is natuurlijk
afschuwelijk om zo'n meningsverschil in de recht
zaal uit te vechten, maar ik kon niet anders. Ik
wilde voor eens en altijd weten, of iemand zijn
contract zonder meer als een waardeloos vodje
papier kan verscheuren. Voor mij is afspraak nog
steeds afspraak. Plicht is plicht Dat was duizend
jaar vóór Christus al zo en dat geldt nog steeds".
In die decembermaand van 1965 zei hij ook: „Ik
laat de deur voor vergelijk wijd open staan. Je hebt
samen iets opgebouwd, samen heb je naar het
succes toegewerkt. De Jewels zijn een stuk van mijn
leven geworden, daar heb je voor geploeterd en
gesjouwd. In vijf jaar heb ik me geen vakantie
gegund, elke cent, die we verdienden is gestoken
in nieuwe costuums, betere installaties. Ik ben
Klap
The Jumping Jewels in nieuwe versie:
staande van links naar rechts Johan, Paul,
Freddy en Peter, zittend lead-gitarist Hans
van Eijk.
leraar, vriend, klusjesman en biechtvader tegelijk.
Als ze wat bereikt hebben hebben ze dat mede aan
mij te danken."
Voet bij stuk
Batelaan hield voet bij stuk. Een aangekondigd
optreden van The Jewels met Rob de Nijs in het
Scheveningse Kurhaus ging niet door, omdat hij zijn
onverbiddelijk veto uitsprak. In de kleedkamer zei
de vaderlandse tuinkaDouter Willy Alberti die
avond, dat de artiesten uit de Batelaan-stal voortaan
genadeloos geboycot zouden worden. Hij deed deze
uitspraak als kortstondige schoonvader in spe van
mooie Jewel Joop Oonk, die korte tijd later zou
trouwen met zijn dochter Willeke.
Maar Batelaan week geen duimbreed. Ook niet voor
de afkoopsom van 40 mille, die Phonogram hem
aanbood in ruil voor het contract met de Jewels.
„De rechter heeft een eerlijke uitspraak gedaan",
herhaalde hij, „Laten ze beginnen met zich daaraan
te houden. Daarna wil ik alles voor de jongens
doen".
Aan de wilg
"En terwijl het succes voortwoedde kwam totaal
onverwacht de doodklap. Phonogram, volle dochter
van reus Philips kondigde aan, dat de Jumping
Manager Herman Batelaan: ,,De Jewels
gaan het weer maken. Reken maar van
„yes".
Het hoefde al niet meer. De Jewels hingen hun
gitaren aan de hoge wilg en de meest succesvolle
popformatie van Nederland viel reddeloos uit el
kaar. The Jumping Jewels waren voltooid verleden
tijd geworden. We schrijven december 1965.
Bij de rebellerende muzikanten behoorde ook de
ex-Rijswijker Hans van Eijk, lead-gitarist en muzi
kaal brein van de groep. Hij had samengespeeld
met Rein de Vries, de Nederlandse Cliff Richard
en met Willy Wissink van de Giants. „Ik dacht, dat
ik niet kon leven zonder muziek", zegt hij nu, „maar
in 1965 heb ik toch van de ene dag op de andere
mijn gitaar verkocht. Ik was het compleet zat. Ik
had mijn buik vol van de ruzies en het gekonkeL
In 1965 was de kameraadschap in de groep allang
verdwenen. In feite baalden we er allemaal van.
Ik heb het precies drie jaar volgehouden. Geen
muziek gemaakt en me nauwelijks bemoeid met het
popgebeuren. Daarna ben ik toch weer voorzichtig
begonnen. Ik vond het plotseling einde van de
Jewels onbevredigend. Het had niet gehoeven. We
stonden immers geheid aan de top, toen de groep
uit elkaar ging."
Wederopstanding
Na ruggespraak met ex-manager Batelaan, die uit
geweken was naar Spanje besloten beiden om The
Ex-lead-gitarist nu ambtenaar Hans van
Eijk heeft er voor gezorgd, dat er weer schot
zit in de glanscarrière van The Jumping
Jewels.
Jumping Jewels nieuw leven in te blazen. De ma6
lijkheid was alleen, dat de oude formatie niet mée
beschikbaar was. Joop Oonk was na zijn huwelrr
met Willeke Alberti naar Frankrijk getrokken o-
als druivenplukker over hemel en aarde te medilii
ren, drummer Kees Kranenburg junior herstelde ml
van een zwaar auto-ongeluk en ex-ritmegitarist Tjl
be Veeloo bleek inmiddels te zijn omgeturnd f
succesvol huisvader zonder muzikale aspiratit
Zanger Johnny Lion ten slotte meende, dat zj
nieuwe profetenrol in Amsterdam niet te combil
ren was met pop.
De tweede versie van The Jumping Jewels he(
dan ook slechts twee vertrouwde gezichten: h
ernstige, gebrilde gelaat van ambtenaar Hans vi
Eijk en het gebruinde terriershoofd van manag
„En reken maar van „yes", dat we het weer gar
maken", deelt Batelaan strijdlustig mee, „de Juf
ping Jewels zijn terug van weggeweest en dat i
Nederland weten. Van de eerste plaat zijn er inmi
dels al 10.000 verkocht. Aan een gloednieuwe sing,
wordt momenteel hard gewerkt. Als dat geen supé
kraker wordt ben ik geen Batelaan". P
Een vluchtig onderzoek maakt duidelijk, dat de mie
tegenover ons wel degelijk Batelaan is. ei
We kunnen- dus nog wat beleven in de komenw
tijd. tl
LEO THURINij
Kerk
en
wereld
De groei van de charismati
sche beweging onder de chris
tenen zich uitend in een
grote ontvankelijkheid voor
de werking van de Heilige
Geest vindt overal ter we
reld tegenwoordig een positie
ve waardering. Dat sluit niet
uit, dat de ontwikkeling met
een zekere voorzichtigheid
wordt gevolgd. Met name ten
aanzien van de charismati
sche beweging in de Verenig
de Staten vallen er kritische
geluiden te beluisteren.
De charismatische beweging
met haar handoplegging, haar
spreken in tongen, gebedsge
nezing en dergelijke, die in tal
van christelijke kerken van de
Ver. Staten groeiende is, vindt
vooral uitbreiding in de r.k.
kerk in Noord-Amerika. Er
worden overal charismatische
leefgemeenschappen gevormd,
waarin gezinnen en vrijgezel
len in grote communes samen
wonen. Zij zijn echter inter
kerkelijk van instelling, zodat
deze katholieke gemeenschap
pen ook protestantse deelne
mers kennen. De grootste cha
rismatische commune bevindt
zich in Ann Arbor in de staat
Michigan. Deze telt vijftien
honderd volwassenen. Derge
lijke gemeenschappen bevin
den zich in South Bend met
250 volwassenen en 125 kinde
ren, en in Minneapolis met 250
tot 300 volwassen leden.
De opmerkelijke groei van de
charismatische beweging
houdt de kerken in de Ver.
Staten bezig. Voorlopig zijn de
leidende instanties, zoals de
bisschoppenconferenties en
synodes, nog voorzichtig in
hun uitlatingen. Zij veroorde
len noch juichen. Maar inmid
dels is wel een waarschuwend
rapport gepubliceerd van de
hand van dr. William Storey,
hoogleraar in de liturgie en
kerkgeschiedenis aan de uni
versiteit van Notre Dame.
Dr. Storey, die zelf lid is ge
weest van de charismatische
beweging maar deze inmiddels
heeft verlaten, heeft ernstig
gewaarschuwd tegen uitwas
sen binnen de charismatische
beweging.
In e
sley van South Bend Fort
Wayne, signaleert hij in de
„true house commune" in
South Bend gevallen van on
verantwoord exorcisme en van
extreme psychologische druk
op de leden van de gemeen
schap. Deze commune is overi
gens opgeheven en vervangen
door een nieuwe gemeen
schap.
Dr. Storey wijst er op, dat de
uitwassen, die hij in South-
Bend constateerde, tot op gro
te hoogte ook typerend zijn
voor andere charismatische
communes. De ervaringen van
dr. Storey zijn voor het Ameri
kaanse katholieke weekblad
„National Catholic Reporter"
in Kansas City aanleiding ge
weest uitvoerig aandacht aan
de charismatische beweging,
die ook wel Pinksterbeweging
wordt genoemd, te besteden.
In een viertal artikelen spreekt
het katholieke weekblad zijn
waardering uit voor gebezigde
praktijken als handoplegging,
het spreken in tongen en de
gebedsgenezing. Maar het blad
waarschuwt, dat waar de cha
rismatische beweging een „bij
na totale onderwerping" van
haar leden eist, een onderzoek
op zijn plaats is.
Andere critici vragen zich af
of er werkelijk wel sprake is
van een geestelijke vernieu
wing en van consequent vol
gen van het evangelie. Zij me
nen, dat de leden van charis
matische bewegingen eerder
gemotiveerd worden door een
vlucht voor de werkelijkheid
en voor hun verantwoordelijk
heid in en voor de hedendaag
se ingewikkelde maatschappij.
De charismatische gemeen
schappen zouden daarvoor
een vluchtplaats worden voor
mensen, die de verantwoorde
lijkheid voor de politieke en
maatschappelijke taken aan
anderen overlaten. Van de zij
de der charismatici wordt er
daarentegen op gewezen, dat
zij zich wel bekommeren om
maatschappelijke problemen
en met name het alcoholmis
bruik en de drugsverslaving
bestrijden.
/COrfö mQtt&n Almen de predikatie hield.
Deze week wordt in Trier een
internationaal wetenschappe
lijk congres over de liturgie
gehouden. Ongeveer negentig
deskundigen uit de gehele we
reld, behorend tot de Societas
Liturgica, nemen eraan deel.
Vandaag was er een oecume
nische vesperdienst in de dom
van Trier, tijdens welke de
voorzitter van het genoot
schap, prof. Jean Jacques von
De Russische ikonenschilder
Nikolai Sjelechov gaat op 9
september van West-Duitsland
naar Canada op uitnodiging
van de orthodoxe aartsbis
schop daar. Sjelechov (63) is
een van de laatste beoefenaars
van de eeuwenoude klassieke
ikonen-schilderkunst. In Cana
da en ook in de Verenigde
Staten wachten hem talrijke
opdrachten van de kerken der
Russische, Roemeense, Griek
se en Joegoslavische immi
granten.
Bisschoppen en vertegen
woordigers van negentien La-
tijnsamerikaanse bisschop
penconferenties hebben in
Emmaus bij Panama City ge
sproken over de sociale en
economische situatie in La-
tijns-Amerika en de stand van
het kerkelijk ontwikkelings
werk. Besproken werden mo
dellen voor ontwikkelingspo
litiek, aanpak en prioriteiten,
alsmede inspraak door de ont
vangende landen bij de hulp
verlening. Ook werden de ac
tiviteiten van de grote hulpor
ganisaties geanaliseerd.
Ongeveer 58.500 jongens en
meisjes hebben bij het begin
van het jaar in West-Duitsland
deelgenomen aan het zingen
van Driekoningenliederen
langs de deuren in meer dan
vierduizend parochies. Deze
activiteit blijkt nu het record
bedrag van meer dan vier mil
joen gulden te hebben opge
bracht. Het geld is bestemd
voor steun aan kinderen en
jongeren in de missielanden.
In het bijzonder gaat de steun
naar geestelijk- en lichamelijk
gehandicapte kinderen in
Zuid-Korea, Korea, Japan en
Peru. Er is ruim zes ton meer
bijeen gezongen dan vorig
jaar.
Ds. Lutiko Handojo (38) van
de chr. gereformeerde kerk
van Indonesië is deze week
begonnen aan zijn werk in de
hervormde gemeente van
Maassluis. Met vrouw en vier
kinderen kwam hij vorig jaar
naar Nederland in het kader
van de uitwisseling tussen
zusterkerken van zendelingen.
De hervormde raad voor de
zending sprak al in 1970 de
wens uit, dat leden van Indo
nesische kerken naar Europa
en Amerika zouden gaan voor
de verkondiging van het evan
gelie.
Het opperste gerechtshof van
Zuid-Korea heeft de 53-jarige
r.k. bisschop Daniel Tji Hak
Soen veroordeeld tot vijftien
jaar gevangenisstraf. Vorig jaar
augustus had een militaire
rechtbank de bisschop eveneens
tot vijftien jaar veroordeeld,
maar door bemiddeling van ve
le kerkelijke en wereldlijke au
toriteiten werd de bisschop
weer op vrije voeten gesteld.
Bisschop Tji komt uit Noord-
Korea. Terwijl hij zich daar
voorbereidde op het priester
schap, werd hij door communis
ten gevangen genomen. Hij
slaagde erin te vluchten naar
Zuid-Korea, waar hij de pries
terwijding ontving. Sinds 1967 is
hij bisschop van Won Ju.
In Zuid-Korea is hij zeer gezien
vanwege zijn werk voor armen
en noodlijdenden. Ook kreeg hij
van regeringszijde veel waarde
ring voor zijn hulpactie bij de
watersnood in 1972. Toen echter
bisschop Tji zich in toenemende
mate keerde tegen de verdwij
ning van de democratische vrij
heden en tegen de verandering
van Zuid-Korea tot een totalitai
re staat, kwam hij in conflict
met het regime van president
Park.
Tijdens een reis door Europa, in
de zomer van het vorig jaar,
bereikte bisschop Tji de waar
schuwing, dat de Zuidkoreaanse
veiligheidsdienst hem wilde ar
resteren. Desondanks keerde hij
naar zijn land terug, waar hij
bij aankpmst op het vliegveld
van Seoel werd gearresteerd.
Vóór zijn proces gaf hij een
verklaring uit, waarin hij de
politiek van president Park een
„wrede schending van het na
tuurrecht" noemde. De militaire
rechtbank voerde, volgens hem,
schijnvertoningen op en was
niet meer dan een „marionet",
die niet vrij en naar eigen goed
dunken kon handelen. Na een
proces van drie weken werd
JfV
vangenisstraf veroordet
slaagde erin vanuit de
nis een verklaring
smokkelen, waarin hij
dat de beschuldigingei
hem „geen grond hadden i
alleen een voorwendsel
„om mij te kunnen straffen x
het zeggen van de waarheid"]!
Hij zei tevens te willen
aan de zijde van de „goede t
rechtloze mensen, die het
van gevangenschap moeten
dergaan".
Door tussenkomst van de 1
naai van Seoel, van de Hei
Stoel en van vele persoonlij!
den uit de gehele wereld wei
bisschop Tji in februari i
jaar uit de gevangenis
gen. Hij bleef daarna bij
kritiek op de regering en zei, c
ook de bisschoppenconfei
een orgaan moest zijn dat
komt voor de rechten van
mens en de gerechtigheid".
Sindsdien is er van priesters
leken een duidelijk protest t.
gen het bewind van Park. Doof n
de veroordeling van bisschop
Tji bereikten de spanningen tu:
sen regering en kerk een i
hoogtepunt.
