Verdwijnen Ypenburg kan
Avio-Fokker kop kosten
Slapende
vliegbasis
klaar
wakker
BESTE HOOI
VAN EUROPA
GEFRONSTE
WENKBRAUWEN
CcfdocScHVUMlt
Fazanten te gast
tijdens kerstdagen
Navo staat „slaap"
oogluikend toe
75
Een onderhoudsbeurt bij Avio Fokker
Een simpel bord kondigde in 1936 de bouw van het „sportvliegterrein" Ypenburg
aan, dat datzelfde jaar in gebruik werd genomen.
geld op Ypenburg per vlieg
tuig aan. Voor dit diplomatie
ke luchtverkeer is op Ypen
burg zelfs een speciale VIP-
ontvangstruimte ingericht Ge
middeld komen en gaan er per
maand van Ypenburg zo'n
vijftigtal .Jasten" met minis
ters, ambassadeurs of staats
hoofden aan boord. Naast de
ze functie voor het diplomatie
ke verkeer blijft Ypenburg een
erg belangrijke recreatieve
functie vervullen op het ter
rein van de zweefvliegerij.
Drie clubs beoefenen hier hun
hobby. Daarnaast huisvest
Ypenburg nog een groep
luchtverkenners van de pad
vinderij en een vereniging van
modelvliegtuigbouwers.
Ook de F.16
Een zeer grote, zo niet centra
le, rol in net dagelijkse Ypen-
burg-gebeuren speelt de vlieg
tuigfabriek AvioFokker die
in haar vestiging op Ypenburg
alle Fokker Friendships van
onderhoudsbeurten voorziet,
en ook een groot deel van de
straalvliegtuigen van de lucht
macht onder haar cliêntele
mag rekenen. De kans wordt
groot geacht dat ook de on
langs bestelde F.16 voor on
derhoud in de barakken van
Avio—Fokker op Ypenburg te
recht zal komen. Het bedrijf,
dat een kleine zevenhonderd
personen werk verschaft is
voor zijn werkzaamheden ge
heel aangewezen op de facili
teiten van Ypenburg, met na
me de startbaaa
Kolonel mr. P. Kersten, sinds
een half jaar commandant van
de vliegbasis en tevens com
mandant van het korps lucht
machtstaf, denkt dan ook
vooral aan Avio-Fokker wan
neer hij stelt: „Ypenburg weg?
Dat zie ik niet zo. De gevolgen
zouden niet te overzien zijn.
De vliegtuigindustrie van
Avio-Fokker is helemaal af
hankelijk van het vliegveld.
Kijk, men kan natuurlijk wel
willen dat Ypenburg ver
dwijnt, maar dan moet men
zich wel realiseren, dat dat
Avio—Fokker de kop kost.
Overplaatsing van Avio-Fok
ker naar een ander vliegveld
is volgens mij een onmogelijke
Ook op agrarisch gebied telt Ypenburg mee. Een
handjevol boeren heeft op het terrein van de
vliegbasis weiland in pacht, waarop koeien en
geiten rondlopen. Het hooi dat er jaarlijks binnen
gehaald wordt kan zich meten met het beste hooi
van Europa. Het hele terrein van Ypenburg is
gedraineerd, waardoor het hooi een zeer hooi waar
dige kwaliteit bereikt. Dit jaar nog werd op de
Ypenburgse weidegrond een record hooioogst bin
nengehaald.
zaak. We zitten in Nederland
nou eenmaal niet zo dik in
onze vliegvelden. De ruimte is
erg beperkt. Neen, als we pra
ten over een verdwijning van
Ypenburg, dan moeten we er
in feite van uitgaan, dat
Avio—Fokker en dus de start
baan, moet blijven."
Een andere kwestie, die vol
gens de heer Kersten niet voor
verdwijning van Ypenburg
pleit is de financiële kant van
de zaak: „Men heeft eens uit
gerekend wat nou bijvoor
beeld een overplaatsing van
basis Soesterberg gaat kosten.
Hieruit kwam naar voren dat
alleen de verhuiskosten al zo'n
driehonderd miljoen gulden
gaan bedragen. En dan is de
zaak nog nergens onderge
bracht. En hier op Ypenburg
speelt nog een extra-financieel
probleem mee. Met Avio
Fokker heeft de luchtmacht
een contract waarin bepaald
wordt dat de fabriek van de
startbaan gebruik mag blijven
maken. Mocht Ypenburg ver
dwijnen dan zijn we contrac
tueel verplicht een enorm
hoog schadegeld aan Avio
Fokker te betalen. En daarbij
gaat het om zéér vele miljoe
nen."
Recreatief
Wanneer kolonel Kersten
praat over de plannen van de
Ypenburg-tegenstanders om
het terrein voor recreatie te
bestemmen gaat hij dus uit
van dat aanblijven van Avio
Fokker: „Recreatie hier op
Ypenburg? Nou dat zie ik ge
woon helemaal niet zitten. Ik
zou niet weten hoe dat gecom
bineerd kan worden met de
aanwezigheid van een start
baan. Een vliegveld is nou een
maal ontzettend kwetsbaar.
Als er over de startbaan een
paar keer een auto heeft gere
den moeten wij de baan al
schoonmaken. Het kleinste
kiezelsteentje op de baan kan
voor een straalvliegtuig al'fa
taal zijn. En de zaak dan vrij
geven voor de recreatie? Dat
lijkt mij persoonlijk een onmo
gelijke zaak."
Alles goed en wel, zullen vele
tegenstanders van Ypenburg
zeggen, maar wij zitten mooi
midden in de geluidshinder
van die vliegtuigen. Kolonel
Kersten zegt daarover. „Ja dat
punt geluidshinder is eigenlijk
een heel vreemde zaak. Vaak
komen er telefonische klach
ten over geluidshinder op
Ypenburg binnen, die dan vol
komen onterecht in onze
schoenen worden geschoven.
Geluidshinder is er nog wel,
maar dan zeer sporadisch en
alleen onder werktijden. Wij
hebben op Ypenburg namelijk
een normale vijfdaagse werk
week. Om kwart voor vijf
's middags gaat de basis dicht,
en dan mogen de zweefvlie
gers hun gang gaan, net als in
de weekeinds. Met Avio-Fok
ker is dan ook in een contract
vastgelegd, dat er alleen tij
dens de normale werkuren
mag worden proefgedraaid.
Vliegbasis Ypenburg staat weer ter discussie. Het kleine
vliegveld dat verscholen achter rijkswegen 4 en 13 in
Rijswijks poldergebied sinds '55 een leven als militair
vliegveld van de Koninklijke Landmacht leidt, kreeg begin
dit jaar de wind van voren in de Gewestraad 's-Gravenha-
ge. Bij de begrotingsbehandeling werd door verschillende
gewestraadsleden aangedrongen op verdwijning van het
militaire vliegveld. Het terrein zou opgenomen moeten
worden in het recreatieschap 's-Gravenwoude. Een brief
werd naar minister Vrede ling gestuurd. Daarin werd erop
aangedrongen de mogelijkheid van een nieuwe bestem
ming van Ypenburg in ieder geval te onderzoeken. Overi
gens is dit versoek uit politieke kringen geen primeur,
want ook in vroeger jaren werd geregeld bij het Rijk
aangedrongen op serieus onderzoek van een mogelijke
verdwijning van het vliegveld. Staatssecretaris Stemer-
dink van Defensie intussen kondigt al lange tijd een
zogenaamd lierbeleggingsplan' voor defensie aan. In dit
plan wordt naar verwacht de verdere toekomst van Ypen
burg vastgelegd. De laatste berichten zijn dat hij hoopt,
het hele plan voor het einde van deze kabinetszitting
gereed te hebben.
In luchtmachtkringen zelf reageert men met gefronste
wenkbrauwen op alle negatieve geluiden over Ypenburg.
Wij brachten een bezoekje aan de vliegbasis en spraken
daar met kolonel mr. P. Kersten, commandant van de
basis.
De aanwezigheid van vele dieren op de vliegbasis
heeft de dierenliefde van de aanwezige luchtmacht-
medewerkers tot grote hoogte opgevoerd. Jaarlijks
breekt tegen de kerstdagen onder het personeel een
grootscheepse fazantenjacht los: niet om ze op te eten,
maar om ze te beschermen tegen stropers, die juist
in deze periode hun slag slaan. Gewapend met schoe
nendozen, waarin zich een mysterieuze lok-substantie
bevindt, lukt het de militairen jaarlijks honderden
fazanten te vangen. Tijdens de feestdagen worden de
vogels bij de personeelsleden thnis verzorgd. Na oud
en nieuw vliegen ze weer vrij rond.
Vliegbasis Ypenburg is samen met Woensdrecht de
enige 'slapende' militaire vliegbasis van Nederland.
Beide passen echter nog wel in het NAVO-plan. Een
mogelijk verdwijnen van Ypenburg zal dan ook niet
zonder meer door de NAVO toegestaan worden. Kolo
nel Kersten meent: „Met de twee 'slapende' bases
voldoet Nederland nog net aan zijn minimale ver
plichtingen in NAVO-verband. Een 'slapende' basis
wordt door de NAVO in feite slechts oogluikend
toegestaan. Of de NAVO dit in oorlogstijd ook zal
accepteren, valt te betwijfelen. En of ze een verdwij
ning van Ypenburg zo maar zullen toestaan, daar kan
ik niets over zeggen, maar dat het zonder verzet van
NAVO-zijde kan gebeuren lijkt me onwaarschijnlijk.'*
Zeven jaar geleden. Oktober
1968. Squadrons van de Ko
ninklijke Luchtmacht vliegen
op van vliegbasis Ypenburg
in de richting van oostelijk
gelegen bases. Dit keer betreft
het geen dagelijkse oefen-
vlucht, maar een enkele reis:
de minister van defensie heeft
na langdurige overwegingen
besloten van de operationele
basis Ypenburg een „slapende
basis" te maken. Financiële
zorgen binnen de luchtmacht-
gelederen spelen hierin een
belangrijke rol. Maar ook de
overweging dat een operatio
nele luchtmachtbasis in een
dichtbevolkt gebied als de
Haagse agglomeratie eigenlijk
niet thuishoort, telt bij de be
slissing mee. De omliggende
gemeenten halen opgelucht
adem: men is eindelijk verlost
van het straaljagergeluid dat
al zo lang de oren heeft geteis
terd. Ook de luchtmacht is
tevreden: eindelijk kunnen
administratieve onderdelen,
die in Den Haag praktisch uit
de gebouwen dreigen te bar
sten op Ypenburg wat ruimer
gehuisvest worden.
Een tijd lang blijft het rustig
rond de „slapende" basis. Het
dagelijks college van overleg
van het Intergemeentelijk
Overleg Haagse Agglomeratie
(nu het Gewest 's-Gravenhage)
besluit in '69 een mogelijke
bestemming van het terrein
Ypenburg in beraad te nemen,
maar verdere berichten over
een mogelijk verdwijnen van
de basis blijven uit Lucht
macht-administratie wordt in
tussen bij stukjes en beetjes
uit Den Haag naar Ypenburg
overgeheveld. De rijkspolitie
huurt een deel van de basis
voor huisvesting van enige af
delingen en ook de Koninklij
ke Marechaussee vindt hier
onder de rook van de gemeen
te Rijswijk een uitstekend on
derdak voor een detachement
dat in tijden van nood in Den
Haag kan bijspringen. Tenslot
te strijkt ook de Rijkslucht
vaartschool op Ypenburg neer.
Vliegtuigen komen er sinds '68
uiteraard veel minder voor,
maar ze vertrekken en landen
er nog wel. Ypenburg blijft
namelijk een belangrijk vlieg
veld voor diplomatiek verkeer
van en naar Den Haag. Tot op
de dag van vandaag is juist
Ypenburg voor iedere minister
die snel in het buitenland moet
zijn dé uitkomst Verder is bij
voorbeeld ook de commissaris
van de koningin in Limburg
vaste klant op Ypenburg. Ook
staatsbezoeken komen gere
En daar wordt strikt de hand
aan gehouden. Neen, geluids
hinder 's avonds en in de
weekeinds komt ergens anders
vandaan. Als wij namelijk
's middags dichtgaan wordt er
op Schiphol en op Zestienho
ven een zucht van verlichting
geslaakt. Zij mogen dan ons
vliegveld gebruiken om er bij
grote drukte vliegtuigen boven
te laten rondvliegen, omdat zij
niet onmiddellijk op Schiphol
of Zestienhoven kunnen lan
den. En dit „holden" van die
burgervliegtuigen, dat meestal
erg hoog gebeurt, wil soms
nog wel eens de nodige herrie
veroorzaken. Men denkt dan
ten onrechte dat het van ons
afkomstig is. Zo krijg je de
gekke situatie dat als wij dicht
zijn, de geluidshinder soms
pas echt begint."
Populair
„Onder de tegenstanders van
Ypenburg zitten een hoop van
die milieu-beschermers. Om
hun bezwaren moeten wij vlie
gers wel 'ns lachen. Men denkt
dat met name de dierenwereld
grote schade ondervindt van
de vliegerij. Nou dan weten ze
er weinig van. Juist de vlieg
velden blijken ongelofelijk po
pulair te zijn onder de dieren.
Hier op Ypenburg wemelt het
van de konijnen, hazen en vo
gels, die het vliegveld als toe
vluchtsoord gebruiken om de
grote stad te ontvluchten,
's Winters overwinteren "hier
allerlei soorten trekvogels, die
je in de stad al helemaal niet
meer tegenkomt. En die bees
ten laten zich allerminst af
schrikken door de straalvlieg
tuigen. We hebben zelfs een
bandje moeten opnemen met
een angstkreet van meeuwen
erop om de vogels van de
startbaan te iagen. Ik heb zelf
vroeger veel op vliegbasis
Deelen gevlogen, nou en daar
stonden de herten bij de start
baan gewoon toe te kijken. Ze
waren dan van de Hoge Velu-
we gekomen, om de toeristen
te ontvluchten....."
„Eigenlijk wemelt het van de
misverstanden onder de men
sen. Neem nou dat begrip „sla
pende basis". Wij hebben wel
'ns de indruk dat men denkt
dat er op Ypenburg dan ook
helemaal niets meer gebeurt
Maar het tegendeel is waar
Een groot deel van de admini
stratie zit hier. En dat „slapen
de" geldt verder alleen voor
vredestijd. In oorlogstijd is
Ypenburg uiteraard weer ope
rationeel te maken."
AD KUYPER
f
