Am in
Politieke martelingen in Argentinië
HET
WISPELTURIGE
KIND
VAN
AFRIKA
Wat iedereen nog het meest in
trigeert omtrent Idi Am in, de
president van de Afrikaanse
staat Oeganda, is niet slechts
dat hij nog steeds staatshoofd
is, maar vooral dat hij nog
leeft. Na een ambtstermijn van
vijfeneenhalf jaar wijst niets
erop dat het einde voor de
voormalige bokser, hulpkok en
korporaal van Kings' African
Rifles in zicht is. Amin lijkt
nog immer stevig in het zadel
te zitten, als een wezenlijk dic
tator van een land, dat Winston
Churchill eens beschreef als de
parel van Afrika.
Amin zegt vaak dromen te heb
ben gehad waarin „de hemel"
hem advies geeft Een Afri
kaans staatshoofd merkte eens
spottend op „Het schijnt dat
Amin een vaste telefoonlijn met
het Opperwezen heeft".
„Ik word beschermd door God",
pleegt Amin, die moslim is, te
zeggen. „Ik ben voor niemand,
bang, want ik weet precies wan
neer mijn tijd gekomen is". Dat
zal, als het aan Amin ligt, niet
spoedig gebeuren. Een half jaar
geleden het hij zijn onderdanen
weten dat zij, wat hem betreft,
nog geruime tijd op hem mogen
rekenen. Hij zei niet van plan
te zijn het bestuur aan burger
politici over te dragen, want die
zijn volgens hem „veel te cor
rupt om te regeren".
„Big Daddy", een 47-jarige reus
van 1.90 meter lang en 108 kilo
wegend, eens kampioen zwaar
gewicht voor Oeganda, kwam
begin 1971 aan de macht toen
soldaten van een bataljon hun
officieren hadden vermoord en
Amin, die toen al generaal en
opperbevelhebber van de strijd
krachten was, vroegen de macht
in handen te nemen. De solda
ten van dat bataljon waren voor
het merendeel afkomstig uit het
zelfde district op de westelijke
oever van de Nijl, waar ook
Amin vandaan komt.
De huidige president leefde als
bevelhebber van de strijdkrach
ten al geruime tijd in onmin met
het toenmalige staatshoofd, Mil
ton Obota. Deze was in Singapo
re voor een conferentie van pre
miers van het Britse Gemene
best toen het leger Amin in het
zadel hielp. Amin heeft zelf een
andere lezing van de gebeurte
nissen. Hij zegt dat Obote hem
wilde laten vermoorden, maar
dat de hem trouw gebleven mili
tairen het komplot wisten te ve
rijdelen.
Dennis Hills, de ter dood
veroordeelde 61-jarige En
gelse schrijver, die deze
week gratie kreeg.
Sindsdien is de periode-Amin
een van de meest bizarre, vaak
ook bloedigste, op het Afrikaan
se continent geworden. Schat
tingen omtrent het aantal ver
moorde tegenstanders van het
bewind-Amin lopen uiteen van
circa 70.000 tot enkele honderd
duizenden. Een Oegandese vis
ser die naar het buitenland was
gevlucht zei wrang: „Ik ben
maar met vissen in het Victoria-
meer gestopt want ik haalde
meer lijken op dan vis".
President Amin komt graag en
dikwijls in het nieuws. Met zijn
opzienbarende en vaak kinder
lijke adviezen aan grote mo
gendheden en buitenlandse
staatshoofden werkt hij her
haaldelijk op de lachspieren. Hij
bood bijvoorbeeld Engeland ad
vies en hulp aan om de econo
mische crisis van dat land op te
lossen, daarbij voorbijgaand
aan de ernstige economische
toestand in zijn eigen land.
De Amerikaanse regering of
freerde hij zijn bemiddeling om
even de Watergate-affaire te re
gelen. Hij gaf openlijk uiting
aan zijn bewondering voor
Adolf Hitler en kondigde aan in
Kampala een standbeeld voor
hem op te richten. Ex-president
Richard Nixon, die hij eerst een
„misdadiger van de eerste rang"
had genoemd, nodigde hij na
diens afzetting uit om in Oegan
da „op verhaal te komen". Zijn
minister van buitenlandse za
ken, de door hem ontslagen
prinses Elizabeth Bagaya, be
schuldigde hij van onzedelijk
gedrag. Amin liet een naaktfoto
van haar op de voorpagina's
van de Oegandese kranten zet
ten. Degenen die de prinses
goed kennen zeiden dat de
vrouw op de foto een ander
Amin raadpleegt geregeld medi
cijnmannen. Deze zouden hem
verteld hebben dat hij door een
van zijn familieleden vermoord
zal worden. Reden voor een
aantal verwanten zich spoor
slags uit de buurt van de presi
dent te begeven. Zo vluchtten
bijvoorbeeld zijn vader en zijn
zwager naar het buitenland.
Aziaten weg
Wat de Oegandese dictator ech
ter vooral in het buitenland erg
kwalijk wordt genomen was dat
hij in 1972 meer dan 30.000
Aziaten met een Britse nationa
liteit gelastte binnen drie maan
den het land te verlaten. Voor
deze nijvere handelslieden, die
meestal al jaren in Oeganda
woonden, betekende dit dat zij
have en goed moesten achterla
ten en aanvankelijk niet wisten
waar zij heen moesten gaan om
dat Engeland er niet veel voor
voelde deze stroom van overwe
gend voormalige Brits-Indiërs
op te nemen. Voor de economie
Idi Amin: „Ik word be
schermd door God. Ik ben
voor niemand bang, want ik
weet precies wanneer mijn
tijd gekomen is".
van Oeganda zelf betekende het
een klap die zij nog steeds niet
te boven is gekomen. De Azia
ten vormden namelijk de intel
lectuele bovenlaag en de rugge-
graat van het zakenleven in Oe
ganda. Er was, en er is nog
steeds, bijna geen Oegandees
die hun werk binnen afzienbare
tijd kan overnemen.
De gevolgen zijn dan ook niet
uitgebleven. Het land wordt nog
steeds geteisterd door een eco
nomische chaos. Er is een tekort
aan alles, van sigaretten en bier
tot suiker en zout. Taxi's en
bussen zijn uit het straatbeeld
verdwenen. Zij staan te roesten
omdat zij door gebrek aan on
derdelen niet onderhouden kun
nen worden.
President Amin heeft getracht
verbetering in deze situatie te
brengen door een „groot econo
misch plan" af te kondigen.
Veel is daarvan echter nog niet
te bespeuren, waarschijnlijk
doordat Amin handen vol geld
uitgeeft aan modern wapentuig,
voornamelijk van Russische ma
kelij, waarmee hij evenwel zo
goed als niets kan uitrichten
omdat er geen personeel is om
het materieel te bedienen.
Ook het dreigement van Amin
aan de zakenlieden dat zij voor
het vuurpeloton zouden worden
gezet als zij betrapt zouden wor
den op hamsteren of prijsop
drijving heeft niet veel uitge
haald, want waar niet is verliest
zelfs Amin zijn recht.
Huursoldaten
Geweld is onder het bewind van
Amin een normale zaak gewor
den. Wie zich tegen zijn heer
schappij verzet is ten dode op
geschreven. Van dat standpunt
gaan ook zijn Soedanese en
Zairse huursoldaten uit Enige
tijd geleden stapte een aantal
van hen een slagerij in Kampala
binnen en eisten vlees zonder
betaling. Toen de slager be
zwaar maakte hakten zij hem
beide armen af en voerden hem
weg. Veel van deze moordpartij
en en represailles zijn het resul
taat van de beslechting van par
ticuliere vetes.
Depressief
Psychologen van internationale
faam die het gedrag van Amin
bestudeerd hebben zeggen dat
hij manisch-depressief is en
doet denken aan iemand die uit
is op zelfvernietiging. Dit deed
velen in en buiten Oeganda de
verzuchting slaken: „Moge de
president dit spoedig bereiken".
Premier Harold Wilson van En
geland noemde hem „een krank
zinnige" en de voormalige Israë
lische minister van buitenlandse
zaken Abba Eban zei dat Amin
„niet meer tot het menselijk ras
gerekend kan worden".
Voor dergelijke verwijten is de
president, die in zijn jeugd de
schapen ^an zijn vader hoedde,
erg gevoelig. Dit kan de sinds
Prinses Elizabeth Bagaya,
ontslagen als minister van
buitenlandse zaken wegens
onzedelijk gedrag.
(Van onze correspondent)
CARACAS Op politiebureaus in Argentinië vin
den de gruwelijkste martelingen plaats van verdach
ten en politieke gevangenen. De meest beruchte
beulen zijn de leden van het Argentijnse SS-korps,
een afkorting voor de voluit geheten Superintendcn-
cia de Seguridad, onderdeel van het Argentijnse
politieapparaat. Een en ander blijkt uit een serie
verklaringen van gemartelde personen. Alle verkla
ringen, die door vrienden of familieleden het land
zijn uitgesmokkeld, melden als een vaste inleiding
het slaan en schoppen gedurende uren, en soms
dagelijks herhaald, van de arrestanten. De slachtof
fers worden altijd geblinddoekt om herkenning te
voorkomen. Veelal worden ze geheel ontkleed en
onderworpen aan schijnexcecuties. In vele gevallen
volgt daarna een langdurige behandeling met de
koeiepor of elektrische draden.
De afgelopen maanden zijn ten gevolge van martelin
gen op politiebureaus in de provincie Cordoba twee
personen om het leven gekomen. Verscheidene gevan
genen lijden als gevolg van de martelingen aan
verlammingsverschi j nselen.
Toen twee jaar geleden de Peronisten na jarenlang
te zijn vervolgd en vaak martelingen te hebben
geleden van de militaire machthebbers de regering
mochten overnemen, beloofden zij plechtig een eind
aan de martelingen te maken en de schuldigen te
straffen. Hiervan is niets terecht gekomen. Zelfs
bestaat de indruk dat de martelingen een omvang
hebben bereikt die zeker niet onder doet voor die
tijdens de militaire dictaturen.
Samenvatting van enkele getuigenverklaringen:
Carmen Nunez de Aruj: „Op 12 december 1974 kwam
de politie om acht uur 's avonds onze hotelkamer
binnen. Bij zich hadden ze mijn zwager van 18 jaar
die ze schopten en sloegen. Het waren tien vijftien
personen. Degenen die bij mij bleven (vier vijf)
begonnen me aan de haren te trekken en uit te
kleden. Twee van hen verkrachtten me en elke keer
dat ik schreeuwde sloegen ze me. Voordien had men
mij geblinddoekt(op het politiebureau). Daarna
kwam, waar ik niet aan wilde denken: de elektrische
naald, die men op mij toepaste in aanwezigheid van
mijn echtgenoot en zwager."
Juan Carlos Tripoli (dertig jaar, getrouwd, gearres
teerd op 16 maart 1975): „Op die plaats (SS-hoofd-
kwartier te Buenos Aires) lag ik met de buik op de
grond, mijn hoofd bedekt. Men schopte me, wandelde
over mijn rug en trapte op mijn handen. Vijf dagen
bleven we geboeid en geblinddoekt op de grond.
Voortdurend werden we met de dood bedreigd en
zo nu en dan geschopt"
Milagros Deminci de Castro (jonge vrouw vier maan
den in verwachting op moment van arrestatie, 23
oktober 1974, provincie Chaco): Een elektrische
draad werd aangebracht aan mijn been, een andere
aan mijn arm Met de elektrische naald bewerkte men
voorts mijn gehele lichaam. Dit duurde ongeveer drie
kwartier. Op een gegeven moment boden ze mij water
aan en toen ze zeiden dat ze me het gingen geven
(ik was geblinddoekt) stopten ze me de elektrische
naald in de mond en beloofden ze me water te geven
als ik zou bekennen."
Nestor Pedro Lopez (spoorwegarbeider, getrouwd,
dochtertje van een jaar): „Ik werd gearresteerd in
de krottenwijk Bajo Florespor. Op de 38ste Comisaria
ongeveer twee uur lang ondervraagd en voortdurend
geslagen op hoofd en nieren. Daarna onder bedreigin
gen, schoppen en klappen overgebracht naar een
ander gebouw waar men mij op de grond gooide en
onophoudelijk sloeg en schopte gedurende ongeveer
twee uur (rug, hoofd, armen en geslachtsorganen).
Daarna volgde een behandeling met elektrische
schokken die ongeveer drie uur duurde. Vervolgens
kwam ik in een cel terecht waar zich ook andere
gevangenen bevonden, die verklaarden er al vijf
dagen zonder eten en drinken te zitten. Voortdurend
werden de bewakers verwisseld die ons onophoude
lijk sloegen, schopten en met zwepen bewerkten. Na
twee dagen werd ik naar individuele cellen overge
bracht en van de boeien en blinddoek ontdaan
Miguel Benasayas (metselaar, vrijgezel, gearresteerd
18 maart 1975 in Buenos Aires): Daarna smeet
men mij (geboeid, geblinddoekt) in een andere ruimte,
waar ik niet alleen bleek te zijn. Andere makkers
beklaagden zich en vanuit de aangrenzende ruimte
klonk gegil, dat luider of zwakker klonk afhankelijk
van het openen en sluiten van een deur. Na verloop
van tijd werd ik naar de andere ruimte gevoerd, men
sloeg en trapte me en gaf me kniestoten in de
geslachtsorganen. Men kleedde me uit, bond me vast
op een bed en diende me lange tijd de elektrische
naald toe, over het gehele lichaam. Naast me hoorde
ik een vrouw gillen die gelijktijdig werd gemarteld."
drank gebruikende Amin, vader
van minstens zestien kinderen
van zes vrouwen, wordt gezien
als een simpele man die simpele
oplossingen zoekt voor de inge
wikkelde vraagstukken die zich
bij het besturen van een moder
ne staat voordoen.
Een diplomaat in Oeganda zeg
het zo: „Het is alsof Amin zo uit
het oerwoud is gehaald met de
opdracht een land te besturen.
In dit verband is het helemaal
niet zo vreemd om politieke te
genstanders zonder meer te li-
kwideren. Amin zal zich er wel
vaak over verwonderen dat men
zich er zo druk om maakt Het
is voor hem de doodgewoonste
zaak van de wereld.
Hulpkok
Amins wieg stond aan de Nijl,
in een gebied dat wordt be
woond door de Kakwa-stam,
waarvan de leden de mohamme
daanse godsdienst belijden. De
moeder van Amin verliet haar
man kort na de geboorte van de
huidige dictator en trok in bij
een onderofficier van Kings' Af
rican Rifles, een onderdeel van
het Britse koloniale leger. Als
jongeling nam hij bij dit korps
dienst als hulpkok. De 1.90 me
ter lange reus werd daar bijzon
der populair als bokser en rug-
by-speler. Hij werd kampioen
zwaargewicht boksen en bleef
dat gedurende negen jaar.
Rond 1961 was Amin opgeklom
men tot luitenant bij de King's
African Rifles. Nog steeds heeft
hij een grote genegenheid voor
dit korps. Zo vroeg hij koningin
Elizabeth onlangs hem een aan
tal Schotse doedelzakspelers te
sturen. Toen op zijn verzoek
niet werd ingegaan liet hij zijn
eigen soldaten daarvoor oplei
den en later kon men bij talrijke
feestelijkheden in Kampala
zwarte soldaten in kilts lustig
Schotse bedjes op de doedelzak
horen blazen.
De president heeft nog altijd de
ruwe houding van de soldaat.
Hij vertelt graag schuine mop
pen en hij bedient zich van ru
we taal als het hem belieft, on
verschillig welke hoge buiten
landse persoonlijkheid dan in
zijn buurt is.
Vaak stopt zijn open jeep of zijn
Maserati-sportwagen zomaar bij
een bushalte of een winkel. Een
vriendehjk grijnzende Amin
springt er dan uit en omhelst en
zoent de verbaasde voorbijgan
gers. Aanvankelijk wist hij hier
mee een grote pöbulariteit op te
bouwen, maar de laatste tijd
maken steeds meer Oegandezen
zich haastig uit de voeten als de
wagen van de president in aan
tocht is, want men weet nooit
hoe zijn stemming is.
1964 in Oeganda wonende Brit
se lector en schrijver Dennis
Hills beamen. Hij is ter dood
veroordeeld omdat hij een boek
wilde publiceren waarin hij zo
onvoorzichtig was Amin een.
„dorpstiran" te noemen. Over
het harde vonnis is internationa
le beroering ontstaan. Van vele
zijden heeft men er bij Amin op
aangedrongen tegen de Brit cle
mentie te betrachten, onder an
dere president Tolbert van Libe
ria, het Nigeriaanse staatshoofd
gmeraal Gowon, koning Khalid
van Saoedi-Arabië en de secre
taris-generaal der Verenigde
Naties, Kurt Waldheim, hebben
gepleit voor Hills, die deze week
gratie kreeg. Amin büjkt steeds
minder vertrouwen in zijn ei
gen, slecht betaalde, soldaten te
hebben. Onlangs ontdekte hij
een samenzwering van officie
ren om hem te vermoorden. Vo
rige maand werd zijn auto met
kogels doorzeefd. De president
had weer gedroomd en zat er
niet in. Amin steunt de laatste
tijd voornameüjk op zijn leger
tje van ongeveer drieduizend uit
Soedan en Zaire afkomstige
huursoldaten. Zodra deze hun
soldij niet meer krijgen is het
voor Amin afgelopen, verklaar
den Oegandese vluchtelingen.
De niet-rokende en geen sterke
