Prinses Christina zocht
en vond haar eigen weg
Noordwijkse raad akkoord met gigantisch
bouwproject aan Kon, Wilhelmina Boulevard
noordwijk
spaart j
kassencomplex
van der deyl i
i
Met „vallen
en opstaan99
naar
zelfstandigheid
Burgemeester voelt
zich al thuis
tussen bejaarden
P4GINA 4
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 25 Jbit: 19'
Van een onzer redacteuren
Soestdijk/Den Haag Het leven van de 28-jarige prinses
Maria Christina van Oranje-NassauM prinses van Lippe
Biesterfelt, kent totnutoe drie opvallende keerpunten. Dat
was in de lente van 1963, toen zij haar ouders plotseling
liet weten, voortaan Christina te willen heten; verder in
de zomer van 1968, toen zij met nadruk koos voor een
muzikale studie in Montreal (Canada) en nu in 1975, nu
zij als een gewone vrouw wil trouwen met een gewone
(althans niet adellijke) man. Van zaterdag half elf af zal
zij daarom door het leven gaan als mevrouw Christina
Guillermovan Oranje. Dat is prinses Maria Christina
ten voeten uit; vroeger als kind nogal egocentrisch, nu
als volwassen vrouw rijp geworden voor een geheel eigen
kijk op het leven. Paleis Soestdijk is voorbij, Nederland
verleden tijd. De nogal wispelturige Christina (een woord
uit de kringen rond Soestdijk) heeft in New York een
nieuwe wereld gevonden.
Prinses Christina had
voor zichzelf geen ande
re keus. Zij was vol
gens enkele ingewijden
vastgelopen, bedreigd
als zij zichzelf voelde
door het ingekapselde
leven. Zij kon twee din
gen doen. Dat ingekap
selde leven, als gehandi
capt meisje omringd
door een zeer grote be
zorgdheid, aanvaarden,
of in volledige vrijheid
haar eigen richting kie
zen, maar dan wel met
alle persoonlijke, fami
lie- en constitutionele ri
sico's vandien. Zij heeft
al jong voor het laatste
gekozen, daarbij het
conflict, als dit nodig
was, niet uit de weg
gaande. Zij is niet de
eerste en zal ook niet
de laatste zijn, die een
dergelijke keuze maakt
Een andere Christina,
een Zweedse prinses,
trouwde vorig jaar met
de Zweedse zakenman
Magnusson. Zij had er
wel dertien jaar voor
moeten wachten, voor
dat het zover was. En
Prinses Margareth van
Engeland koos jaren ge
leden eveneens voor
een gewoon huwelijk,
waarover Engeland nog
steeds niet uitgepraat
is. Dit zijn slechts enke
le voorbeelden uit het
nabije verleden. Want
ook prinses Irene heeft
alle constitutionelestor-
men getrotseerd, om
haar eigen weg te kun
nen volgen.
Voor prinsesChristina
lag het in feite veel
moeilijker. Met een on
geneeslijke oog-handi
cap geboren, werd zij
sinds 18 februari 1947,
de dag van haar ge
boorte, met overgrote
zorg omringd. In de
eerste levensjaren zelfs
met een veel te grote
zorg, waardoor haar
verstandelijke ontwik
keling werd afgeremd.
Het zou wellicht anders
gelopen zijn, wanneer
de koninklijke familie
niet in contact gekomen
was met de Amster-
lang lessen in kunst
schiedenis, psycholo
en sociologie in het
mingscentrum „De 1
st" te Driebergen. E
jaar later trok zij n;
de universiteit in Gj
ningen voor de stud
m. o. pedagogie. Zij
stortte in de in stud
en in het studenten!
ven om een jaar da;
ineens te laten wete:
dat zij een muzikale
studie verkoos.
Grilliger kon het al
niet: binnen enkele
ren beginnen met di
verschillende studiei
tingen. Geen wondei
dat men er hier en i
nogal sceptisch over
dacht. Maar donk zi
adviezen van de be
faamde harpiste Pia
Berghout kon prins*
Christina naar Monl
in Canada, om daar
aan het conservator
te gaan studeren. D
was het tweede duit
lijk gemarkeerde ke
punt in haar leven.
Voor iedereen was 1
toen zonneklaar, dat
Christina haar eigen
ven wilde gaan leidt
los van Soestdijk, lo
van Nederland.
Haar verblijf in Can
en daarna in New Y
heeft gegonsd van d
geruchten. Koningin
liana is sinds 1968 d
verse keren naar hai
dochter gereisd. Offi
cieel om zich op de
hoogte te stellen van
vorderingen van Ch:
tina. Maar men mag
veilig aannemen, dat
moederlijke bezorgd
heid bij deze bezoekt
een belangrijke rol g
speeld hebben.
Het derde keerpunt
Christina's leven is
thans een feit: van z
terdag af zal zij me
vrouw Christina Gui
lermovan Oranje h
ten en woonachtig zi
in New York. Ook h
menselijk geluk zal i
daar nu zelf en met
haar man moeten vi;
I
damse gebeds-genezeres
Greet Hofmans, die tot
1956 een zeer grote in
vloed op koningin Julia
na heeft gehad.
Kans op een gewoon le
ven.
Als moeder de wan
hoop nabij vertrouwde
koningin Juliana de ad
viezen van deze „ge
bedsgenezeres" volledig.
Van de ene kant begrij
pelijk, omdat de konin
gin, zeer gelovig en
mystiek aangelegd, veel
vertrouwen in het ge
bed had en nog heeft
Maar voor de ontwikke
ling van het jonge kind
Marijke was adviseuze
Greet Hofmans in feite
fataal. Slechts een zeer
ernstige constitutionele
crisis kon aan het op
treden van de „gebeds
genezeres" een einde
maken. In deze crisis
hebben prins Bernhard
en de drie wijze man
nen (dr. J. Beel. oud
premier Gerbrandy en
jhr. van Starkenborgh
Stachouwer) een beslis
sende rol gespeeld.
Greet Hofmans, die ge
ruime tijd in paleis
Soestdijk gewoond had,
moest in 1950 verdwij
nen en met haar ook
verschillende leden van
de hofhouding, die zich
volledig achter de me
thoden van de „geneze-
'res" geschaard hadden.
Haar invloed heeft nog
tot 1956 geduurd voor
dat de toen negenjarige
Marijke de kans gege
ven werd als een nor
maal gezond kind te
kunnen leven en zich
verstandelijk te kunnen
ontwikkelen.
Het werd in het begin,
toen eindelijk gewone
therapieën toegepast
werden, letterlijk vallen
en opstaan voor het
prinsesje. Zij sloeg zich
er wonderwel doorheen.
Zij leerde vlot lezen en
schrijven, zelfs fietsen,
wat inderdaad letterlijk
met vallen en opstaan 1
moest gebeuren. Maar
in leraar P. Oost, uit
Huis ter Heide, die al
geruime tijd met oog-
gehandicapte kinderen
werkte, trof Marijke
een nuchtere en soms
harde leidsman. Zij
bleef ook in die tijd
echter moeders zorgen
kind. Maar na haar
tiende jaar werd het
voor haar omgeving
steeds duidelijker, dat
zij een weg zocht, om
haar leven te kunnen
gaan leiden.
Zij werd levenslustiger,
maar ook, wat een van
haar leraressen in die
tijd noemde, steeds ei
genzinniger met een
sterke eigen wil. Zij
had ook wat dat betreft
veel weg van haar
grootmoeder koningin
Wilhelmina, bij wie zij,
als jong kind al, bijzon
der graag logeerde.
Grootmoeder en klein
kind verstonden elkaar
wonderwel.
In 1963 kwam er een
duidelijke wending in
het leven van de jong
ste dochter van het ko
ninklijk paar. In de len
te van dat jaar, op de
helft van haar m.m.s.-
opleiding, kwam Marij
ke bij haar ouders met
de mededeling, dat zij
voortaan Christina
haar tweede naam
wilde heten, zij gaf
daarmee te kennen, dat
zij het troetelnaampje
Marijke kwijt wilde en
daarmee tegelijk de
voor haar gevoel benau
wende zorg, waarmee
zij nog steeds omringd
werd. Zij koos toen ook
een andere school, de
experimentele Havo-af
deling van een lyceum
in Amersfoort. Ook
werd toen steeds duide
lijker, dat Christina een
uitgesproken muzikale
aanleg had.
In 1965, na haar eind
examen aan de experi
mentele Havo in
Amersfoort, ging zij op
kamers bij de ouders
van haar vriendin Sa-
cha Höweler in Amers
foort en volgde een jaar
Van onze correspondent
Noordwijk Met de stemmen van de PPR- en de PvdA-fractie
tegen is de gemeenteraad van Noordwijk gisteravond akkoord
gegaan met het bouwplan van Dura voor de bouw van en
appartementencomplex annex horeca- en winkelvoorzieningen aan
de Koningin Wilhelmina Boulevard. Het komt op de plaats van
de thans gesloten hotels Hollander, Hoek en Seinpost.
In feite was het een historisch besluit, want dit bouwproject zal
het aanzien van de badplaats voor verscheidene decennia gaan
bepalen. Met de vernieuwing en uitbreiding van „Huis ter Duin"
is het plan Dura het meest omvangrijke project, dat ooit in de
badplaats is uitgevoerd. Dat het uitgevoerd zal worden, hoopt men
althans. De Geus (CDA) sprak daarover bezinnende woorden. „Mijn
grote ztprg is of dit plan bij de huidige ontwikkelingen economisch
nog wel haalbaar is. Verpaupering van de huidige bebouwing van
de Koningin Wilhelmina Boulevard zal de genadeslag voor de
badplaats betekenen".
CDA-fractievoorzitter Alkemade releveerde hoe in 1970 het kern
plan Noordwijk aan Zee tot stand was gekomen. Daarna besloten
enkele familiehotels hun bedrijven aan een projectontwikkelaar te
verkopen en als gevolg daarvan werd de raad geconfronteerd met
een enorm bouwplan, waarop men nooit gerekend had. De CDA-
fractie bleek van mening, dat nu niet langer gewacht kon worden
en dat het een eis was van behoorlijk bestuur, om na alle
besprekingen die waren gevoerd, een beslissing te nemen. Alkema
de betreurde het dat familiehotels, die vele jaren het karakter van
de boulevard bepaald hadden, zich om economische redenen niet
hadden kunnen handhaven. Niets is echter slechter voor een
badplaats dan leegstaande hotels.
Er zijn in het bouwplan inderdaad ingrijpende verbeteringen
aangebracht, stelde Schelvis (PPR) vast. De reeds eerder geuite
bezwaren van de PPR tegen het plan waren echter levensgroot
blijven staan. Er komen geen hotels, maar verkoop-appartementen.
Dit zou de bevolking met zo'n duizend inwoners doen toenemen
en dit achtte Schelvis in strijd met het door de gemeenteraad
aanvaarde groeimodel voor Noordwijk.
Ook de voorgestelde procedure om een bouwvergunning op korte
termijn te kunnen verlenen, stuitte hem tegen de borst, omdat het
beroepsrecht van bezwaarden werd aangetast In het geprojecteer
de zwembad zag Schelvis een ernstige concurrente voor het
gemeentelijke „Bollenbad". Als alternatieven voor het plan Dura
noemde de PPR-woordvoerder het bouwen van hotels, woonflats,
en dergelijke. Zijn fractie zou zich tegen het bouwplan uitspreken,
kondigde Schelvis aan.
Rubingh (WD) attendeerde er op, dat zijn fractie in november
jl. toen een eerder bouwplan in de raad werd behandeld, een
zevental voorwaarden had gesteld waaraan een gewijzigd plan zou
moeten voldoen. De ontwerper was thans met een plan gekomen,
waarin aan deze condities volledig werd tegemoet gekomen en het
was dan ook voor de WD aanvaardbaar. Wel vroeg hij het college
om een nauwgezette begeleiding, onder meer ook wat de keuze
van de materialen betreft. Rubingh ging tevens akkoord met de
procedure en vond. dat men dit bouwplan nu maar zo snel mogelijk
moest realiseren.
Ook Voorham (PvdA) vond het plan in vergelijking met dat in
de november-vergadering in belangrijke mate verbeterd. Toch zag
zijn fractie liever een kleinschalige bebouwing aan de boulevard.
Tegen de voorgestelde vergunningsprocedure zeg ik beslist neen,
aldus Voorham. Naar zijn mening werd artikel 19 van de Wet op
de Ruimtelijke Ordening misbruikt. Verder sprak hij zich uit tegen
het geprojecteerde zwembad. Voorham verklaarde dat ook de
PvdA-fractie tegen het bouwplan zou stemmen.
Burgemeester mr. J. M. Bonnike merkte aan het adres van de
linkse fracties op, dat zij met een zekere nostalgie naar hotels
keken. De tijd van de familiehotels is echter voorbij en de nog
bestaande hotels draaien op winterconferenties en dergelijke. De
personeels- en verzorgingskosten in hotels zijn te hoog en hotel-
bouw aan de boulevard kan men dus gerust vergeten. Mr. Bonnike
verwachtte, dat de permanente bewoning van appartementen, die
hij op een lager percentage schatte dan Schelvis, hopelijk enig
leven aan de boulevard zou brengen, in ieder geval meer dan hotels
die een paar maanden open waren en de rest van het jaar leeg
staan.
Schelvis' suggestie tot het bouwen van woonflats, wees de burge
meester van de hand. Dat zouden superdure flats moeten worden
en dat willen we geen van allen. Vrees voor concurrentie van het
zwembad, viel naar de mening van mr. Bonnike niet te duchten
en bovendien behoorde het gemeentelijk zwembad geen overheids-
monopolie te hebben. Voorts waarschuwde hij niet teveel horeca-
voorzieningen aan de boulevard te creëren.
Burgemeester Vermeulen voelt zich al helemaal
thuis tussen de bejaarden. De Katwijkse burgerva
der die deze week met pensioen gaat maakt giste
ren een uitstapje met ruim honderd 65-plussers uit
Katwijk aan den Rijn. Ze bezochten o.m. Oud-Val-
keveen. Tot besluit dineerden ze in het park-restau
rant van Avifauna in Alphen aan den Rijn. Burge
meester Vermeulen (op de foto met colbert aan)
onderhield zich aan tafel o.a. met de heer J. J.
Verhart, die al 25 jaar lang reisjes voor Katwijkse
bejaarden organiseert.
(Van onze correspondent) f
Noordwijk Met de stemmen van PvdA en PPR tegen is
gemeenteraad van Noordwijk gisteravond akkoord gegaan mef
vaststelling van het bestemmingsplan Duinweg.
PPR-woordvoerder Schelvis opperde ernstige bezwaren tegen
mogelijkheid van kassenbouw tussen de nieuwe woonwijken,l
thans in het plan Duinweg werd gecreëerd. Schelvis citeerde l
zinsnede uit het handboek voor gemeenteraadsleden, waarin gesf
werd dat er in kleine gemeenten een te nauwe relatie tui
gemeentebestuurders en particulieren bestaat. Prompt volgden 1
reacties van CDA-fractievoorzitter Alkemade en van wethoude!
van Duyn. Zij verlangden van Schelvis een nadere uitleg van
woorden, die zij duidelijk als een aantijging beschouwden, r
vraag duidelijkheid", zei een zeer verontwaardigde Van Dl
Schelvis ging daar niet op in, waarop de wethouder zijn vn
nog eens nadrukkelijk herhaalde. Benschop (CDA) vond dat S<|
vis in het verband van zijn gehele betoog een gevaarlijke uitdi
king had gebruikt. De uitlating van de PPR-fractievoorzitter bf
ook De Geus (CDA) dwars te zitten. Hij noemde de opmerl
„misselijk". Schelvis bezoedelt niet alleen de wethouder, maai
gehele raad, want niet het college, maar de raad stelt het bes!
mingsplan vast
Schelvis verklaarde niemand te hebben willen beschuldigen,
had alleen maar op de mogelijkheid willen wijzen, maar!
algemene opmerking. Hij had niets tegen ondernemers, maar
behoeve van hen dienden geen noodoplossingen te worden gel
len.
De PPR-woordvoerder vond het beter dergelijke bedrijven,
verplaatsen. Hij verweet het college gebrek aan visie en mar
gewag van een verbijsterend en rampzalig beleid.
Schaap (PvdA) kondigde aan dat zijn fractie tegen het bes!
mingsplan zou stemmen. Ook hij was voor verplaatsing van
bedrijf Van der Deyl.
Burgemeester Mr. Bonnike en Faase (CDA) wezen er op, dat
ten aanzien van Van der Deyl om een reeds heel oude zaak (j
Afgesproken was dat men het kassencomplex zou sparen. Fl
ging daar dieper op in en zette uiteen hoe Van der Deyl teil
door de opdringende woningbouw de dupe werd en thans als;
soort misdadiger werd voorgesteld.
„Ook ik heb mij in het verleden steeds tegen uitbreiding van'
bedrijf van Van der Deyl verzet", merkte De Geus (CDA) op
dachten de grond nodig te hebben voor woningbouw. Later V
besloten de bestaande bedrijven te handhaven door het tot I
agrarische zóne te maken. Nu wil men het bedrijf van de I
weren, omdat er woningbouw in de buurt is en dat ging De (F
te ver. Verplaatsing van het bedrijf is niet mogelijk.
