Nieuwe serie ,,Movin' on"
BEELD
SPRAAK
Ben Mettrop met 25 jaar
zichtbare muziek
LUISTERSPEL BEHOEDT TAAL TEGEN DE GROTE VERLEUTERING
OVER TV-NIEUWS MOET DIEP WORDEN NAGEDACHT
2 produkties Prix Italia
TELEVISIE VANAVONC
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
lillWiH'IJI
TERUGBLIK
PAGINA 2
LEIDSE COURANT
MAANDAG 23 JUNI 1
KRO-regisseur Ben Mettrop is wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd
toe aan zijn laatste concert. Het traditionele
RAI-concert deze keer tevens het laatste
concert van de Familie-serie, zal voor hem
een historisch concert worden, aldus lezen
wij in „Preludium", het blad waarin het
nieuws van het concertgebouw plaats krijgt.
Ben Mettrop maakte de RAI-concerten zolang
er uitzendingen op de televisie zijn geweest.
Als men op de tv zulk een concert volgde,
stond men er waarschijnlijk niet bij stil, dat
zo'n opname een straffe regie vergt. Dat men
bij het beluisteren van Mendelssohns „Hebri-
den" op het moment dat de klarinet invalt
ook een close up ziet van de klarinettist zelf,
vindt men vanzelfsprekend. Deze vanzelfspre
kendheid is nu net het compliment, dat voor
Ben Mettrop bestemd is. Tijdens de opnamen
zit hij met de partituur voor zich en met de
beelden die worden opgevangen door vier
camera's. Op de kritieke momenten krijgen
de cameramannen een sein en dan moet
bliksemsnel de camera gericht worden op de
aan bod zijnde partij of solist.
Als jongetje kreeg Ben Mettrop vioolles, maar
later verdween de animo, omdat hij zijn viool
moest delen met zijn broertje, toen deze ook
les kreeg. Mettrop wierp zich op de medicij
nen, maar ging later bij Polygoon film doen.
Na de oorlog belandde hij bij Philips, waar
hij het prille begin van de tv meemaakte. Zijn
liefde voor de muziek had hij echter behou
den, zodat hij gaandeweg verzeilde in de
tv-registratie van concerten. In totaal deed hij
dat 27 jaar, meer dan een kwart eeuw zichtba
re muziek.
Ben Mettrop: „Vanaf het prille begin bij de tv."
Het luisterspel telt 100.000-en liefhebbers. De
een prefereert de spanning, de ander de
leerzame inhoud. Maar er zit nog veel meer
achter. En het is daarom misschien goed om
te weten wat Wim Ramaker daarover schrijft
in het jaarverslag van de NCRV. Hij is de
man die zich diepgaand bezig houdt met de
plaats en de functie van het luisterspel bin
nen het NCRV-radioprogramma.
Hij schrijft dan o.m. waarbij hij ook gedach
ten en opvattingen van anderen aanhaalt: "Je
moet een hoorspel helemaal op het woord
spelen. Je moet het zien met de ogen dicht.
Het is een woordmagie. Het is niet zomaar
een opwelling geweest Nederlandse auteurs
bij het luisterspel te betrekken. De massame
dia zijn er niet in de laatste plaats de oorzaak
van dat wij onze taal aan het verkletsen zijn,
aan het verleuteren, dat wij als we niet oppas
sen in een grote, nietszeggende clichétaal ten
onder gaan. Wanneer de mens de taal vernielt,
wanneer hij geen samenhang meer heeft met
het oerwoord, dan geraakt ook de uiterlijke
wereld weer in wanorde. Als de massamedia
meehelpen aan de massamoord op het woord,
hoe kan men dan bij de radio spreken over
de afdeling Gesproken Woord, alsof Adam er
zou herleven? Als de woorden werkelijk iets
willen betekenen, dan moeten radio en tv hun
chronologische positie tussen telegramstijl en
machinestijl verlaten en de strijd aanbinden
tegen de devaluatie van het woord door het
opnieuw te laten horen als gesproken woord,
spartelnaakt van zin. En daar is nu juist de
radio het aangewezen middel voor. Radio als
een instrument van kunst gehanteerd hervindt
het woord in zijn zuiverheid en benadert het
't dichtst in zijn oorspronkelijke, magische
kracht. In het totaalprogramma is het luister-
Informatie van allerlei aard kan in het luister
spel als het ware in het verhaal worden
verweven en daardoor gemakkelijker worden
opgenomen door een breed publiek. Het is
bewezen dat informatie over bijv. euthanasie,
overbevolking, derde wereld en ouderdom-
sproblematiek in een dramatische verpakking
heel goed overkomt. Hier liggen voor het
luisterspel grote mogelijkheden. Ook op het
gebied van algemene ontwikkeling is de vorm
van het luisterspel uitstekend bruikbaar. Gro
te groepen mensen, die nooit van vondel of
van middelnederlandse auteurs wat gelezen
hebben, komen nudankzij luisterspelen op een
aantrekkelijke en begrijpelijke manier in aan
raking met hun werk. Het is zelfs mogelijk
gebleken de levensbeschouwingen van bijv.
Teilhard de Chardin of Bonhöffer voor iede
reen begrijpelijk en zonder niveauverlies in
een luisterspel over hun leven te verwerken.
Tenslotte blijft het altijd mogelijk een eigen-"
tijdse auteur een eigentijds stuk te laten
schrijven, dat omdat het geschreven is door
iemand die met ons dezelfde tijd beleeft, een
uiterst belangrijke sociale rol vervult. Ook zal
het luisterspel in een beeldcultuur, als be
waarder van taal onschatbare diensten kun
nen bewijzen. Wij lopen in toenemende mate
het gevaar, dat men ons met zinloos geleuter
en eindeloos gezwets de oren van het hoofd
praat. In een luisterspel kan taal weer taal
worden".
Aldus de luisterspelenman van de NCRV.
Dacht u dat dat ding in de hoek van de
huiskamer daar voor niks stond? Of alleen
maar voor Hilversum 3?
„Er doen zich niet voldoende gTote gebeurte
nissen voor in de wereld om de kranten en
de nieuwsuitzendingen te vullen. Daarom
moeten verslaggevers en regisseurs er op uit
om toestanden te scheppen, die de mensen
doen zeggen: drommels!"
Dit schrijft de Amerikaan Boorstin in zijn
boek „The image", dat vooral in journalistieke
kringen veel aandacht heeft getrokken. Mr.
Jef van Maanen van de informatieve afdeling
van de NCRV-TV haalt deze uitspraak aan
in het jaarverslag, waar hij zijn gedachten
geeft over de verwerving en de verwerking
van nieuwe voor radio en tv.
„Er is een tijd geweest, dat de lezer van een
niet opwindende krant gezegd zou hebben:
wat is de wereld saai vandaag. Tegenwoordig
zegt hij echter: wat een saaie krant. We
hebben zelfs te maken met een proces, waarin-
opwindende pseudo-gebeürtenissen de sponta
ne, werkelijke ontwikkelingen uit de bericht
geving verdrijven. De „opwindende" dagbla
den overvleugelen qua oplaag meer en meer
de bladen die de werkelijkheid wat meer in
het oog houden. De opwindende bladen krij
gen steeds meer advertenties, worden daar
door dikker en blijven toch op zijn minst even
opwindend. Zij hebben kennelijk energieke
scheppers van toestanden in dienst. Alleen
wordt niemand beter geïnformeerd over de
werkelijkheid, al neehit het aantal pagina's
Mr. Jef van Maanen: „Uitbreiding van allerlei informatie op de tv zonder nadenken niet verantwoord."
toe. Nu zult u er niet aan willen twijfelen,
dat bij de meeste omroepen, ook bij de
NCRV, op dit punt serieus wordt gewerkt
Maar toch: was er genoeg echt werkelijk
nieuws, ook in het binnenland, ter vulling van
de grotere ruimte? De twijfels, die op dit punt
wel eens bij ons opkomen, zijn wat meer
verklaarbaar als men bedenkt, dat er een jaar
of vijf geleden nog vier grote omroepen waren
met elk een actualiteitenrubriek van een mi
nuut of 25. Daarna werden de rubrieken 40
50 minuten lang, TROS en EO kwamen er
bij met hun eigen rubrieken en mede onder
invloed van tv-critici-journalisten, die vonden
dat er tenminste elke avond een rubriek in
de lucht moest zijn, kwam er bijna elke
werkdag een rubriek. Dit leidde tot een enor
me toeneming van informatie over dagelijks
nieuws op de buis. In Amerika heeft men
geen klachten van kijkers over opwindende
wel over het feit dat men altijd zoveel ellende
laat zien. De meest gehoorde klachten in dit
verband komen hierop neër: Waarom laten
jullie al die troep zien; waarom kunnen jullie
niet objectief zijn; en waarom geven jullie
voor de afwisseling niet eens wat goed
nieuws? Het veelvuldigst werden deze klach
ten gehoord bij het op de tv brengen van het
oorlogsnieuws uit Vietnam en bij het aan de
orde stellen van het negerprobleem. Genoem
de vragen zouden ook in ons land gesteld
kunnen worden. Niemand zal ooit de precieze
oplossing hebben, maar het is althans de
moeite waard er eens serieus over na te
zenken en te discussiëren. Volgens mr. Van
Maanen zou de conclusie moeten zijn, dat
uitbreiding van allerlei informatie op de tv-
zonder nadenken niet erg verantwoord lijkt".
In een veertiendaagse cyclus brengt de TROS een nieuwe serie
„Movin* on" (Jongens van de grote weg), waarvan vanavond de
eerste aflevering wordt uitgezonden. De helden zijn twee mannen
met een grote vrachtauto, die door de VS rijden met willekeurige
vrachten naar willekeurige bestemmingen, als maar wordt be
taald. De oudste is Sonny Spruitt, een harde beroepschauffeur;
zijn bijrijder is Will Chandler, een idealistische en wat cynische,
pas afgestudeerde jurist. Ze verduren veel en verdragen alles van
elkaar. In deze eerste aflevering komt het contrasterende duo in
een spannend avontuur, waarbij zij een ruw partijtje rugby niet
uit de weg gaan.
Ned. I, 20.21 uur.
Landjuweel
Vanavond zendt de KRO opnamen uit, die zijn gemaakt in het
Brabantse Maasdorp Boxmeer, tijdens het daar van 25 mei tot
1 juni gehouden Landjuweel 1975. Het Landjuweel is georganiseerd
door het jubilerende gilde van het Heilig Bloed, dat in 1450 is
opgericht. Aan het Landjuweel namen bijna 250 gilden en schutte
rijen deel. Onder meer werd gestreden om titels in het vendelroe
ren, schieten met handboog, kruisboog en geweer.
Ned. II. 19.25 uur.
Briefkaart
In de aflevering „Voor een briefkaart op de eerste rang" van
vanavond zijn, behalve de tekenfilm „Tweetie Pie" fragmenten te
zien uit „The return of the pink panther" met Peter Sellers en
„Young Frankenstein" met Jean Wilden enMarty Feldman. Specia
le gast is Ton Lensink, die in Bert Haanstra's nieuwe speelfilm
„Dokter Pulder zaait papavers" de rol speelt van Hans van Ingen
Liedaerd. \(oor deze film, naar de roman „De nagel achter het
behang" van Anton Koolhaas, schreef de auteur het scenario, dat
ingrijpend afwijkt van het boek.
Ned. II, 20.21 uur.
Amanda Blake speelt de rol van Kitty in Gunsmoke.
Japan
De Amerikaanse popgroep „Little Feat", is vanavond 23.00 tot 1 uur
te beluisteren op Hilversum 3. Tijdens de uitzending wordt een
interview uitgezonden dat VPRO-medewerker Jan Donkers had met
de leider van de groep Lowell George.
Holland Festival op de radio
In het kader van Holland Festival vanavond op Hilversum 2 om
20.05 uur een directe uitzending van het slotconcert van het Holland
Festival in het Congresgebouw in Den Haag door het Residentie
Orkest, het Utrechtse Symfonie Orkest en koren van de Federatie
van Nederlandse Zangersbonden, o.l.v. Jean Martinon, m.m.v.
Carole Farley, sopraan; Ann Elgar, sopraan; Hanneke van Bork,
sopraan; Jocelyne Taillon, alt; Helen Watts, alt; Stewart Burrows,
tenor; Ruud van der Meer, bariton en Robert Holl, bas. Symfonie
nr. 8 - G. Mahler. Als omlijsting: evenementen in het Congresge
bouw in Den Haag ter gelegenheid van de opening van het zesde
Internationaal Koorfestival, dat wordt georganiseerd door de Fede
ratie van Nederlandse Zangersbonden, die dit jaar 25 jaar bestaat.
De KRO zendt vanavond het tweede deel uit van de uit drie'
afleveringen bestaande documentaire „Het verschijnsel Japan". Het
land is volgestouwd met kleurentelevisies, elektrische haardrogers,
mixers, auto's, hi-fi-sets, maar er is weinig plezier in het leven.
In Japan leeft het besef, dat dit niet veel langer kan doorgaan.
Ned. II, 21.10 uur.
Gunsmoke
Wapensmid Newly neemt liefdevol een bang vrouwtje onder zijn
hoede, dat is weggelopen van haar twee slechte broers. Newly geeft
haar een baantje in de Dodge City bij winkelier Jones. Het
vrouwtje wordt dolgelukkig, tot haar broers haar komen opzoeken.
Zij moet meehelpen bij een overval door de broers op de winkel,
maar Jones betrapt het stel op heterdaad. Het wordt ingewikkeld.
Ned. II, 22.05 uur.
NOS-RADIO:
HILVERSUM Naar het 27e radio- en televisieconcours op de
Prix Italia, dat van 17 tot 29 september in Florence wordt
gehouden, worden door de NOS twee radioprodukties ingezonden.
In de categorie produkties met overwegend gesproken woord, is
dat het KRO-programma „Pissen op het pluche" over de Ameri
kaanse satiricus Lenny Bruce, In de categorie produkties met'
overwegend muziek, werd gekozen de NOS-radioproduktie „Hec
Dies", speciaal in opdracht van de NOS gecomponeerd door Robert
Heppener. Nederlands jurylid voor de inzendingen in de categorie
documentaires is Bob Uschi.
NEDERLAND I
NOS
^B.45 Minimolen
18.£5 Journaal
TllOS
19.0 De man van zes miljoen
'NOS
20.00 Journaal
TROS
20.21 longens van de grote weg
21.10 Maude, Amerikaanse tv-se-
rie
21.40 J omer '75, amusementspro
gramma
22.10 Aktua-tv
NOS
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Kortweg
18.55 Journaal
KRO
19.05 Wickie de Viking
19.25 Landjuweel 1975: Boxmeer
NOS
20.00 Journaal
KRO
20.20 Voor een briefkaart op de
eerste rang
21.10 Het verschijnsel Japan, do
cumentaire
22.05 Gunsmoke
22.55 SYMBIOSE
NOS
23.00 Journaal
18.00 Dr. mod. Marcus Welby. I
(1) 18.30 Aki. 18.45 Zandmar|
18.55 Sportoverz. 19.26 Dr. m
cus Welby, tv-serie. (1). 19.5!
overz. WDR:8.20—11.45 Schooltel]
(9.30—10.00 Sesamstrasse.) 18.31
mezzo. 19.20 Tussen kt
scherm). 20.00 Joum.
20.15 Gegevens, beeld
grond. 21.00 Muz. uit i
Gesprek met Bondsminister
nomische samenwerking. 22.3i
Journ.. kommentaar en weerbericlj
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilm. 18.55 Mainzeln
chen. 19.00 Journ. 19.30 De toi
in de muziekwereld. 20.15 Au
schung und Technlk, Inf. progr,
Das Leben des schizophrenen D
Alexander Maerz, tv-spel. 23.10
BELGIE
NEDERLANDS
18.55 Paulus de boskabouter 19.0
derprogr. 19.15 Sport. 19.39 Med(
weerbericht. 19.45 Joum. 20.15 I
5. C. Deense speelfilm. 21.35
progr. 22.15—22.35 Journ. m
Wetstraat
HILVERSUM
P. P.: 18.19 Uitz. van D'66. 18.30 Nws.
18.41 (S) Belcanto-concert: operafragm.
E. O. 20.00 (S) Zomeravondfinale: gev.
licht progr. 21.00 (S) EO-metterdaad,
dokument. progr. 21.10 (S) Grammo
foon muz. 21.15 Avbndoverdenking.
NOS: 21.30 (S) Eurolight. 22.25 BOND
ZONDER NAAM. 22.30 Nws. NCRV:
22.40 (S) Hier en nu. NOS: 22.50 (S)
Hobbyscoop. 23.20 N. O. S. Jazz Jazz
HILVERSUM II
E. O. 18.00 Nws. 18.11 (S) Klankbord.
18.30 (S) jeugdtoer. P. P.: 19.00 D'66.
E. O. 19.10 Lectuur op tafel inf.
19.20 (S) Wij hebben een woord voor
de wereld: gewijde muz. 19.45 B
die. NCRV: 20.00 Nws. 10.05 (S)>
Festival Residentie Orkest, Ui
Symfonie Orkest en zangsollsten:
werken. NCRV: 22.30 (S) Llterama
niek over boeken, schrijvers en t
23.00 (S) Week van de koorzang.
(S) Moderne Kamermuz. 23.55—
HILVERSUM
NOS: 18.03 De vakaturebank.
Joost mag niet eten. AVRO: 19.0
loopt achter Rock Roll. VPRO:
VRPO Maandag, nieuwe pop-, f
bluesplaten. (20.00 Tilt: progr. i
nus top-tien. 21.02 Han Reiziger.
Rik Zaal. 23.02 Wim Noordhoek.
Jan Donkers, met akt. NOS:
Tineke. 4.02 Washand.
6.02—7.00 Alfred Laaarde.
KRO: 7.00 Nws.7.02 Het Levende woord.
7.07 (S) Badinerie: kl. muz. (7.30 Nws.
7.41-7.50 Echo). 8.24 Overweging. 8.30
Nws. 8.36 Gymn. v.d. huisvrouw. 8.45
De wonderlijke letter M: een progr. voor
het Holl. huish. 9.40 Schoolradio. 10.00
(S)'Aubade: kl. muz. 11.30 Bejaarden-
progr. 11.55 Scheerspraat. 12.00 (S)
Van twaalf tot twee: pauzeprogr. (12.22
Wij van het land. 12.26 Meded. 12.30
Nws. 12.41 Echo. 13.00 Raden maar.
14.00 Huisbezoek. 14.15 14.45 (S) Inter
lokaal op dinsdag, met o.a. Adres Onbe
kend. (15.30 Nws. 16.00 Spreekuur).
OVERHEIDSVOORLICHTING: 17.00 Nws
uit de Ned. Antillen. KRO( 17.10 (S) De
hutsgeklutste kinderspelen. 17.30 Nws.
17.32 Echo magaz.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgymn.
7.20 (S) Dag met een gaatje. (8.00 Nws.
8.11 Radiojourn.) 8.50 Morgenwijding.
NOS: 9.00 Uitgebreide reportage. 9.35
Waterstanden. AVRO: 9.40 (S)
daagse Kamermuz. 10.00 (S) Klei
Luister. 10.10 Arbeidsvitaminen:
verzoekpl. progr. (11.00 Nws. 11.
diojoum.) 11.30 (S) Rondom
een uur allerlei voor iedereen.
Beursberichten). OVERHEIDS
LICHTING: 12.30 Uitz. vck
bouw. AVRO: 12.40 (S) kl. piat
13.00 Nws. 13.11 Radiojourn. 13
Rondom de prestanten van de
stad: kl. muz. 14.00 (S) Featlval I
Leed. 14.30 (S) Toespelingen op'
Bach. 15.20 (S) Essay, progri
kunst. 16.00 Nws. 16.03 Radiojo
16.05 (S) Gebakken vensterbank*
dermagaz. 17.00 (S) Mobiel: t
weeglik programma voor bewt
mensen. 17.55 Meded.
HILVERSUM III
VARA: 7.02 Drie op je boterhai
(S) Pep-op-drie. 11.03 (S) Drie di
verzoek van mensen uit de sport
12.03
VARA'
Gesodemeurders,
ma. 16.03 (S) Mix,
Drie draait tussen de
ite vanuit Hardenberg
mieters pr
Professor dr. Max Euwe (ouw-
wereldkampioen schaken en te
genwoordig voorzitter van de
FIDE, de internationale schaak
bond) werd gisteravond gepor
tretteerd in „Sport Markant".
Hij is waarschijnlijk de enige
sportman in ons lieve vader
land, die erin is geslaagd nu
ongeveer een halve eeuw lang
tot de meest populaire Neder
landers te behoren. Zijn naam
heeft zelfs een bekende klank
voor degenen die inderdaad
„geen paard van een loper kun
nen onderscheiden". Toch kan
men bepaald niet zeggen dat hij
die populariteit ooit heeft nage
jaagd. Eerder is het zo, dat hij
zich haar heeft laten welgeval
len.
Kenmerkend voor zijn opvallen
de bescheidenheid, die hij overi
gens weer geenszins opvallend
beoefent, is het misschien wel
dat deze uitzending, die uite
raard helemaal om hem draai
de, het boeiendste was op de
vele momenten dat anderen aan
het woord waren. En dat kwam
nogal eens voor. Maar de sa
menstellers van het programma
waren er dan ook in geslaagd
een aantal bijzonder karakteris
tieke, en wel bespraakte, getui
gen, allen zeer 3 décharge na
tuurlijk, op het scherm te bren
gen: mevrouw Timman (de moe
der van Jan), professof Karei
van het Reve, Boris Spasski
zelf, Botwinnik, en Salo Flohr
om er maar een paar te noemen.
En bijzonder boeiend werd het
toen Alexander Münninghof op
het terras van Américain in ge
sprek raakte met Jan Hein Don-
ner en Hans Ree. De conversatie
zal toen vooral de enigszins in
het spel geïnteresseerden zeer
hebben verheugd. Max Euwe
zelf schitterde vooral door een
verbluffend vermogen tot objec
tiviteit in zelfs hem zeer per
soonlijk rakende zaken. Een
voortreffelijk tv-portret van een
voortreffelijk mens.
Van Courts-Mahler zagen wij nu
„De oorlogsbruid". Ik blijf er bij
dat het uitstekend door de Duit
se televisie in scène gezette ver
halen zijn, en de regie raakte de
sfeer ervan weer tot in de
en zelfs een soort
humor is aan deze
filmen niet vreemd. En v
dat laatste is zeer te waarc
Dat neemt niet weg dat
Hedwig met dit verhaal,
de jaren van de eerste i
doorlog speelde, wel lette
dige gestalte gaf aan
benauwend soort Deutsc
Hier was sprake van eei
denschildering", die
loog. Daar werd een mens
koud van. Vooral een n
de tweede wereldoorlog
een beetje in het geheugen
hangen. Oef.
Waarschijnlijk zal het coi
dat de KVP vrijdag en zati
in Breda hield de geschie
in gaan als het congres v;
overhemden. Zelfs prof
Steenkamp had er zoals
uit een programmavullenc
portage die „Brandpunt" e
teravond van het gebeure
zijn jasje bij uitgetrokke
mannen van de actualiteit
briek hadden overigens ge
voor een uitstekende, zelfs
santé samenvatting van die
dagen. Met korte intervie
op alle beslissende n
Het werd zodoende
beeldend dagboek van ui
uur bijgehouden. Met de a
van de heer De Zeeuw als
tepunt, of als dieptepunt,
maar hoe een mens er tege
kijkt. Voor ondergetekendi
soonlijk was het onbet
hoogtepunt een blits-intei
tje met prof. dr. C.PM. Rc
(zelden heeft met de goede
tijd zo drastisch gepersonii
gezien) die zei, De Zeeuv
„aardige man, maar geen
politicus" te vinden. Men
zich even af hoe onduidelij
man dan moet wezen oi
politicus genade te vinden
ogen van de grijze ex-s
man. Enfin, in zijn dagsli
zei de heer Vergeer, de ni
voorzitter, dat door het coj
„de allerlaatste mogelijk!
voor de KVP nog net was t
Maar het „Aan u" o konin
eeuwen" was er niet mee
HERMAN HOFHUIZEN
