Artsen
vrezen
financiële
straffen
op misluk-1
kingen
VAN LAAGBOUW OP KOMST
NIEUW
TIJDPERK
Verlenging leerplicht
krijgt gevolgen voor
gehele samenleving
AMERIKAANSE GENEESKUNDE IN MOEILIJKHEDEN
CUa
tbcA itootcfelréefr
Uni
versiteit
Utrecht
nodigt
Amalrik
Rus
hartelijk
welkom
LEIDSE COURANT - WOENSDAG 18 JUNI 1975
Van onze parlementaire redac
tie
DEN HAAG Het omvangrij
ke onderwijsvernieuwingsplan
van minister van Kemenade en
de onderministers Klein en
Veerman zal ingrijpende gevol
gen hebben voor de organisatie
van onze samenleving. Zo zal
bijvoorbeeld door verlenging
van de leerplicht een groot aan
tal jongeren aan het produktie-
proces worden onttrokken.
De verwezenlijking van de voor
stellen is dan ook voor een .be
langrijk deel afhankelijk van
het beleid op andere terreinen.
Daarom zal aan diverse advie
sorganen van de regering (o.a.
de Sociaal-Economische Raad,
het Centraal Planbureau en de
Wetenschappelijke Raad voor
het Regeringsbeleid) om advies
worden gevraagd. Ook met een
groot aantal andere departe
menten zal overleg worden ge
pleegd. De resultaten van een en
ander zullen in de vervolgnota
worden verwerkt.
De bewindslieden van onderwijs
hebben als uitgangspunt voor
de onderwijsvernieuwing voor
ogen een betere verdeling van
maatschappelijke kansen. Hun
voorstellen zijn daarop afge
stemd, zo is één van de oogmer
ken van de middenschool een te
vroege schoolkeuze, die vaak
bepalend is voor de latere posi
tie in de maatschappij, te ver
mijden.
Volgens de nota dient de onder
wijsopzet zo te zijn dat dergelij
ke beslissende keuzen worden
opgeschoven naar het 15e of 16e
jaar, wanneer de individuele
mogelijkheden meer zijn ont
plooid. De ontplooiing van de
persoonlijke talenten staat cen
traal in het basisonderwijs. De
bewindslieden willen dit onder
wijs zo inrichten, dat beter kan
worden aangesloten bij de ver
schillen in ontwikkeling en in
sociale en culturele achtergrond
van de leerlingen. Daarvoor is
onder meer vereist, dat het zgn.
leerstof j aarklassensysteem
(zoals we dat nu kennen) wordt
doorbroken en dat de onder
wijsmethoden meer op de indi
viduele mogelijkheden en erva
ringen worden gericht.
In de opzet van Van Kemenade
en zijn staatssecretarissen
maakt de leerling pas een min
of meer beslissende keuze op 15-
of 16-jarige leeftijd. Hij gaat
dan naar de bovenschool, waar
hij kan kiezen uit drie verschil
lende richtingen. Volgens de no
ta moet in dit nieuwe schooltype
een sterke band bestaan met de
werkelijkheid van de maat
schappij.
Ook moet in de bovenschool de
nadruk liggen op de zelfstandig
heid van de leerling. Het accent
verschuift van onderwijzen naar
zelfstudie. In de nota worden
een aantal sektoren genoemd
waarop een bovenschool zich
zou moeten richten:
maatschappelijke dienstverle
ning
natuurwetenschappen en
techniek
commerciële, ekonomische en
bestuurlijke sektor
een agrarische sektor
een kunstzinnige sektor
In de nota worden verder nog
een aantal voorstellen gedaan
met betrekking tot de ouderpar
ticipatie, de instelling van een
zogenaamde onderwijsassistent
(een funktionaris die een aantal
taken van de leraar overneemt)
en de opleiding van onderwij
zend personeel.
De uitnodiging is een initiatief
van letterkundige dr. van Soest,
die in februari als stelling bij
zijn proefschrift schreef: „Het
zou goed zijn als enige Neder
landseuniversiteit aan Amalrik
eenzelfde aanbod deed als de
Leidse universiteit heeft gedaan
aan Boekowski".
Het universiteitsbestuur zegt
zijn besluit te hebben genomen
uit overwegingen van humani
taire en wetenschappelijke aard.
Sinds begin mei is de 37-jarige
Amalrik na jarenlange verban
ning en verblijf in een straf
kamp in Siberië op vrije voeten
gesteld en woont hij weer in
Moskou. De schrijver werd on
dermeer veroordeeld op grond
van „lasterlijke anti-Sovjet ver
zinsels", die hij zou hebben ge
schreven in zijn beide boeken
„Niet begeerde reis naar Sibe
rië" en „Haalt de Sovjet-Unie
1984?". Beide geschriften ver
schenen in het buitenland, maar
zijn nooit officieel in de USSR
gepubliceerd. Al in 1961 werd
Amalrik, die geschiedenis stu
deerde, van de universiteit ver-,
wijderd na het schrijven van
een scriptie over „de Vikingen
en Kiev-Rus". Hij kreeg sinds
dien niet de gelegenheid verder
te studeren.
BABY
NEW YORK Onder de Amerikaanse artsen heerst
gTote beroering omdat zij blootstaan aan financiële
en juridische straffen op mislukkingen en ongeval
len. De geneesheren voelen zich daardoor in de
uitoefening van hun beroep belemmerd. Het pro
bleem speelt vooral in Californië. Bepaalde streken
daar zijn al enige tijd verstoken van chirurgen, die
in staking zijn en nog uitsluitend spoedgevallen
behandelen. De artsen protesteren tegen een enorme
verhoging van de premies van de verzekeringen, die
zij hebben afgesloten om het hoofd te kunnen bieden
aan de eisen tot schadevergoeding van talrijke pa
tiënten, die het slachtoffer zijn van nalatigheid of
beroepsfouten.
Sinds enkele jaren is het aantal gerechtelijke vervol
gingen tegen artsen, wegens nalatigheid, sterk toege
nomen. Een van de voornaamste maatschappijen, die
artsen tegen dit risico verzekeren, zag de verhouding
tussen het aantal processen en het aantal artsen, dat
zij verzekert, toenemen van één op 23 tot één op tien.
Tegelijkertijd steeg het bedrag van de schadevergoe
dingen, die door de rechtbanken werden toegekend,
tot astronomische hoogten. Een orthopedisch chirurg
in Californië, die had toegegeven dat hij een niet
noodzakelijke ingreep had verricht, werd vei oordeeld
tot het betalen van zeven miljoen gulden. Een jongen
van dertien jaar kreeg meer dan tien miljoen gulden
toegewezen. Een arts had een hersenletsel, dat hij bij
een vechtpartij opliep en waardoor hij verlamd werd
niet opgemerkt.
De verzekeringsmaatschappijen hebben hierop gerea
geerd door de premies te verdubbelen of zelfs te
verviervoudigen. Sommige specialisten, zoals chirur
gen en anesthesisten, moeten hierdoor soms 75.000
gulden per jaar aan premies betalen. Degenen die
dit niet kunnen, of die hun honoraria niet evenredig
willen verhogen, geven er de voorkeur aan de genees
kunde te verlaten of hun specialisme op te geven.
De artsen erkennen dat fouten en nalatigheden aan
leiding kunnen zijn tot gerechtelijke vervolgingen.
Maar het komt steeds vaker voor dat rechters straf
fen uitspreken voor ongevallen, die te wijten zijn aan
tegenslag of aan het mislukken van een uiterste
poging.
Sentimentele reacties
De pers vermeldde onlangs een kenmerkend geval.
Een vrouw van 22 jaar, die bij haar geboorte in een
zuurstoftent was geplaatst en daardoor blind was
geworden, verkreeg via een minnelijke schikking met
de artsen, die haar behandeld hadden, een bedrag
van 300.000 gulden. De artsen willen niet dat een
dergelijk „oud" geval beoordeeld wordt in het licht
van de huidige medische kennis. Destijds was nog
niet bekend dat het toedienen van grote doses zuur
stof blindheid kon veroorzaken. De artsen maken er
ook bezwaar tegen dat advokaten door hun cliënten
betaald worden naar gelang het bedrag van de
toegewezen schadevergoeding. Voorts hebben zij kri
tiek op het feit dat deze vonnissen worden uitgespro-
Steeds meer laagbouw in Nederland
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Het einde van
de hoogbouw in Nederland kon
digt zich aan. De aandacht ves
tigt zich steeds meer op de
laagbouw, het eigen woonmi-
lieu. Thans bestaat meer dan
driekwart van de huizenbouw
in Nederland uit laagbouw en
eengezinswoningen. Volgens
het jaarverslag van de Vereni
ging van Systeembouwers stijgt
het aantal eengezinswoningen
sinds 1970 sterk. In 1971 be
stond de produktie aan eenge
zinswoningen uit 71 procent en
in 1974 was deze reeds tot 77
procent gestegen. De produktie
aan meergezinswoningen daal
de daardoor van 29 procent in
1971 tot 23 procent in 1974.
Deze ontwikkeling zet zich, al
dus de systeembouwers, voort.
Het aantal begonnen eengezins
woningen steeg van 1973 op
1974 met maar liefst vijf pro
cent.
Verder valt op, aldus het jaar
verslag, dat bij het verzadigd
raken van de woningmarkt de
behoefte aan huisvesting van
bijzondere groepen steeds gro
ter wordt. De verzadiging van
de bouwrharkt schijnt blijkbaar
alleen betrekking te hebben op
de standaardwoning voor het
gemiddelde gezin. Bijzondere
groepen als jongeren, alleen
staanden, buitenlandse werkne
mers vragen steeds dringender
om zelfstandige huisvesting, ter
vervanging van inwoning al of
niet thuis of op dikwijls relatief
dure kamers. Deze vergeten
groepen „die ook wel eens over
een eigen voordeur willen be
schikken", krijgen nu de volle
aandacht.
De systeembouwers stellen in
Jiun jaarverslag 1974 tenslotte
vast, dat in de aard van de
nieuwbouw zich een opvallende
verschuiving heeft voorgedaan.
Deze komt tot uiting in:
het stedebouwkundig plan: va
riatie in hoogte van bebouwing
en in bloklengte,
variatie in type woning en
sprongen in de gevellijn,
toenemend gebruik van hout
(o.m. topgevels),
verhoging van de warmte- en
geluidsisolatie,
participatie van de bewoner en
belangstelling voor de casco-
bouw.
UTRECHT Het college van
Bestuur van de Rijksuniversi
teit Utrecht heeft de Russische
schrijver Andrej Amalrik uitge
nodigd om in Utrecht zijn stu
die geschiedenis voort te zetten.
De universiteit heeft hiertoe de
financiële middelen beschik
baar gesteld. Er ligt een ver
blijfsvergunning voor Amalrik
gereed, aldus drs. J. J. M.
Bouwmeesters, hoofd van het
bureau Buitenland. Volgens
hem staat de Russische dissi
dente schrijver positief tegen
over de uitnodiging, maar moet
nog afwachten of hij de Sovjet-
Unie zal mogen verlaten.
Kruip maar raak
in je lekker zachte, soepele gj"
kruippak van badstof.
56-805.5O
I
I
1 KLEUTER
Zo'n echt lekker
jongens jack
'0 waarin je vanalles
f| g1 kunt uitvoeren.
met
V kontrast-
m boorden
jen kleurige
S ritsen,
ft 98-116
17.-
Kerikaanse specialisten aan het werk tijdens een operatie: psychologische druk Van financiële en juridische straffen
onhoudbaar.
ken door een jury, die bestaat uit mensen die weinig
verstand hebben van medische problemen en die
geneigd zijn tot sentimentele reacties. De juryleden
hebben des te minder scrupules bij het toekennen
van grote schadevergoedingen, omdat zij weten dat
die toch niet door de artsen zelf maar door de
verzekeringsmaatschappijen worden betaald.
De toename van het aantal processen, die vooral
gericht zijn tegen specialisten en tegen artsen die
nieuwe technieken toepassen, heeft de dokters ertoe
gedwongen hun honoraria te verhogen en, vooral,
zich bij voorbaat te wapenen door bijkomende, en
vaak nutteloze, onderzoeken en analyses te laten
verrichten. Volgens het ministerie van gezondheid
hebben deze voorzorgsmaatregelen en de door de
artsen betaalde verzekeringspremies vorig jaar acht
miljard gulden gekost, terwijl de Amerikanen in
totaal zeventien miljard gulden uitgaven voor Tuin
gezondheidszorg.
De huisartsen en specialisten zeggen dat zij nu voor
een dilemma staan: ofwel een techniek toepassen, die
een patiënt wellicht in leven kan houden, maar die
tot onoverzienbare gevolgen en eventueel tot gerech
telijke vervolging kan leiden, of wel de patiënt laten
sterven en juridische problemen aldus ontlopen. Tal
van artsen maken er zich zorgen over dat, indien zij
voortaan niet meer op grond van medische maar
juridische criteria moeten handelen, de geneeskunde
een verandering zal ondergaan die uiteindelijk tegen
de belangen van de patiënt ingaat.
De Amerikaanse pers, die aan dit probleem veel
aandacht besteedt, verklaart het dilemma door een
ingrijpende wijziging in de relatie tussen arts en
patiënt. De moderne geneeskunde, met zijn neiging
tot specialisatie, heeft een einde gemaakt aan de
vertrouwensrelatie tussen de patiënt en de dokter,
terwijl men de arts bovendien vaak verwijt op te
grote voet te leven. Een onderzoek van het Ministerie
van Gezondheid, uitgevoerd in 1973, wees uit dat de
Amerikaan thans de neiging heeft een noodlottige
afloop toe te schrijven aan een fout van de dokter,
eerder dan aan de „goddelijke wil".
De federale regering wil zich niet met het probleem
bemoeien. De verschillende artsenverenigingen heb
ben zelf oplossingen voorgesteld, zoals de oprichting
door henzelf van verzekeringsmaatschappijen zonder
winstoogmerk, het „poolen" van de risico's door dë
bestaande verzekeringsmaatschappijen, beperking
van de schade vergoedingen en de honoraria van de
advokaten, versnelling van de procedures bij de I
rechtbanken. Ook is voorgesteld gevallen van medi
sche nalatigheid niet langer door jury's te laten
beoordelen.
De artsen, de verzekeraars en de advokaten schijnen-
nog niet tot overeenstemming te kunnen komen. Maar
een oplossing is dringend nodig. De artsen in de staat
New York hebben gewaarschuwd dat zij binnenkort
nog slechts spoedgevallen zullen behandelen, indien
de staat voor die datum geen wet invoert ter beper
king van het aantal gerechtelijke vervolgingen en van
de hoogte van de schadevergoedingen.
rake aanbiedingen
op de kinderafdeling van C&
Tijdperk van hoogbouw loopt ten einde
SCHOLER 5
Dat zit lekker
en staat leuk, g"
zo'n sportieve
pantalon
van geruwde sü.
katoen o
in frisse
zomer-
kleuren.
92-146 5
10.- 1
TIENER
Het onvolprezen
100% katoenen
T-shirt in weer
heel nieuwe
kleurtjes.
152-164 4b.
