Vriendelijke computer
verslikte zich wel eens
Boeiende eeuwfeestexposities
in Oranjerie en Gem. Archief
Squash gaat er
ard tegenaan
Jan Schinkel in de
Verlichte 18e eeuw
OENSDAG 21 MEI 1975
LEIDSE COURANT,
PAGINA -.3
eiden
ktueel
[oninklijke
inderscheidingen
rij feestvierende
iniversiteit.
EIDEN In Leiden, dat de-
week het 400-jarig bestaan
an de universiteit viert, heeft
aatssecretaris dr. G. Klein
onderwijs en wetenschap-
gisteren zes koninklijke
arscheidingen uitgereikt
leden van de universitaire
meenschap.
ot ridder in de Orde van de
ederlandse Leeuw zijn be-
«md: prof. dr. A.E. Cohen,
ctor-magnificus, prof. dr.
W. Taconis, hoogleraar in de
perimentele natuurkunde en
•-voorzitter van de Stich-
ng Leidse Studentenhuisves-
ig, en mr. N.F. Hofstee,se-
etaris van de universiteit.
n benoeming tot Offi-
Ridder in de Orde van
ranje-Nassau zijn onder-
heiden: dr. C. Roorda, be
urder van de Gorlaeus-LA-
ORATORIA (chemie-com-
ex), de heer H. Kambier
ofd van de afdeling post- e
chiefzaken en voorzitter va
vereniging van leden de
ische en administratieve
eremedaille behorende bij
Oranje-Nassau
jd werd door staatssecreta-
Klein uitgereikt aan de
H kleibrink, hoofd van de
fctodienst van de Leidse Ster-
nwacht.
korte toespraak zei de
iatssecretaris dat men zich
feestelijke herdenking
thans bij de Leidse uni'
:it, dient af te vragen of de
irgangers ook trots zouden
op de prestaties van
ïiidige generatie. De wijze
aarop de Leidse universiteit
jAar taak verstaat, verdient de
*®f van de gemeenschap.
iioscopen
hulpverlening
felonische Hulpdienst: tel. 25202.
rgerraadsman - Koornbrugsteeg 7.
43171. spreekuren maandag van
Jl.30 tot 14.00 uur en donderdag-
9.00 tot 21.00 uur-
Drukke "open huizen"
Leiden De eerste dag van de "Open huizen"
in tientallen universitaire en gemeentelijke insti
tuten en bedrijven (vandaag volgen er weer vele
mogelijkheden tot bezoek en het meedoen aan
het Massakansspel, dat uitzicht biedt op een
finaleplaats, vrijdagavond in de Pieterskerk), is
bijzonder goed verlopen. Honderden hebben er
gebruik van gemaakt Op het Gorlaeus Lab
waren het vooral grote groepen schoolkinderen
die met de neusjes bovenop de proeven stonden.
Van de kant van het Gorlaeus en ook van andere
instellingen werd geen moeite te groot geacht om
deze presentatie tot een succes te maken. Niette
min hadden de 9 terminals de „stations" waar
men zich voor deelname en bezoek kon aanmel
den soms vrij rustige uurtjes. In het universi
teitsgebouw aan de Stationsweg hadden zich
gistermiddag tegen vijven slechts een 18 deelne
mers gemeld. Twee dames zaten er te wachten
en begonnen te giechelen als je vroeg of ze het
druk hadden.
De terminals hadden (en hebben vandaag, mor
gen en vrijdag) de beste relaties met de computer
van het Centraal Reken Instituut aan de Wasse-
naarseweg. Op de terminal wordt de informatie
(nummer, aantal bezoekers, gewenst instituut,
hoeveelheid beschikbare tijd enz.) telefonisch
overgebracht Dat is dan de "input". Even wach
ten op de "output". Dat kan korter of langer
duren; volgens een toeziende meneer hangt dat
van de moeilijkheid der vragen af. Maar gisteren
moesten we wel erg lang wachten op de beslis
sing van de computer waar we heen mochten
gaan. "Hij doet het weer niet", zei een terminal-
meisje. "Ze hebben daar nog wat moeilijkheden
te overwinnen", zei de meneer, die het b.v. fout
noemde dat al geruime tijd iedereen naar hetzelf
de instituut werd verwezen, hardnekkig. "Toch
is er de hele dag aan gewerkt. Maar ik weet het
al: u wilt nu wel naar het Sinologisch Instituut,
maar het is 5 uur en dan gaat dat instituut dicht,
evenals vele andere instituten".
Daarom werden we naar het Juridisch Studie
Centrum aan de Hugo de Grootstraat gestuurd.
"Hij" (de computer) houdt volgens ingewijden
duidelijk rekening met het beschikbare vervoer
middel van de bezoeker. Niettemin werd ook (na
5 uur) een wandelaar zonder blikken of blozen
naar de Hugo de Grootstraat gestuurd. Wel een
computer met gevoel voor humor. Iedere Massa-
kansspeler kreeg een vriendelijkheid toegevoegd
niet goed geld terug..."; "Ga zo door, tot de
finale..."; "Veel genoegen en tot ziens..." en zo
waar "Dag liefste, kom gauw weerom..."
Belangstelling in het Gorlaeuslab voor het glasblazen.
Op het Zoölogisch Lab aan de Kaiserstraat was Open huizen: het open gezicht der universiteit
het drukker geweest bij de terminal: zeker 35 in 1975. Bij de Sterrewacht stond bij de twee
tot 40 mensen. In het Kamerlingh Onnes Lab was koepels: "Bij helder weer kunt u in deze koepel
de terminal verhuisd van boven naar de gardero- naar de maan kijken..."
be beneden. Een studente zat erbij een tentamen Wie meedoet aan het Massakansspel: veel geluk
voor te bereiden. Kon ook gemakkelijk, want ze voor de finale. Dat zeggen we de computer maar
had in anderhalf uur niemand te bedienen gehad. na. Want daar draait het spel toch maar op uit
Stationsweg 19. tel. 21239. De
nick-opera "Tommy" 14 jaar. dage-
30. 19.00 en 21.30 uur.
timera: Hogewoerd 49. tel. 24919
Tnce upon a time in the wer'" 1A
ir, dagelijks 20.00 uur Kinde
"Winnetou en Old Shure Hand"
pdo: Steenstraat 39, tel. 24130. 11e
"Keetje Tippel" 18 jr. Dagelijks:
1.30, 19.00 en 21.15 uur.
Een en al vrolijkheid in De Burcht.
Goeie Ouwe Tijdrevue
uitverkochte topper
Leiden De „Goeie Ouwe Tijdrevu" is een absolute topper
in de eeuwfeestviering der universiteit die de Leidse burger
er volop in wil betrekken. Gisteravond was in De Burcht de
eerste voorstelling door de 65-plus-artiesten. Het gezang klonk
door de gesloten deuren naar buiten maar de deuren bleven
gesloten: er kwam geen kip meer in. Ook geen verslaggever
en nauwelijks een fotograaf. De brandweer had nadrukkelijk
last gegeven aan een paar poorters en poorteressen, niemand
meer toe te laten. Stampvol. De beste reclame voor deze revue,
die om de haverklap luide toejuichingen kreeg. Donderdagmid
dag is de tweede uitvoering in De Burcht en het ziet ernaar
uit (zo vernamen wij van de standvastige poorters en poorte
ressen), dat een extra voorstelling wordt gehouden, in de
Stadsgehoorzaal. „Maar dat hoort u nog wel". We zullen er
in elk geval bij zijn, om de thuisblijvers in het ongelijk te
kunnen stellen.
len In Leiden (op Miner-
i) wordt al sinds 1959 squash
ipeeld. In heel het land ge-
dat reeds op 25 banen
men verwacht dat er (op
«r{en of andere manier) tegen
jflhet eind van het volgend jaar
*>cp 200 banen gespeeld zal wor
den. Je moet er een paar keer
paar kijken om begeesterd te
aken. Dat kan deze dagen,
'ant in Sociëteit Minerva
sjferd gisteren en wordt van-
aag gespeeld om de eerste
Nederlandse Studenten
quash-titel. In Leiden is
1SRC (Minerva Squash Rac-
ets Club) aktief. Volle in-
chrijflijsten voor de squash-
aal.
quash Minerva is een volle-
\-4oek. zonder ook voor de pro-
d ktor, maar wel met een tri-
hekune boven het zaaltje met de
>c^itte muren. Er lopen donker-
vJode strepen schuin van bene-
x^n naar boven langs de wan
en. Als je het vernijnige bal-
v^tje boven die streep mept,
3i eldt het niet Tegen de ach-
loferwand drie rode strepen,
refaartussen allerlei criteria de
ïindeling beïnvloeden,
doodrustig in het zaal-
wfle, althans op de tribune. Be-
eden zijn twee knapen in het
^eet huns a'anschijns bezig
>et een racket, kleine uitgave
Uitrusten na het slaan.
(„Twee wijd", roept er één),
het balletje tegen de muur aan
te meppen. Er is niemand die
het harde elastische ding te-
rugzwiept. Dat doet de muur,
die „schoon" is vergeleken met
de zijwanden die onder de dui
zenden zwarte vuile plekjes
zitten waar de balletjes vele
honderden keren tegenaan
zijn geslagen.
Spel op parket Kampioen
schappen omdat de universi
teit 400 jaar bestaat Dat zou
een flink publiek eens moeten
zien. Het is een razendsnelle
bezigheid, die de lichamelijke
uitputting een stuk dichterbij
brengt: „6-4, die zit". Twee
spelers die om beurten het
projectiel moeten zien te ra
ken. Het slaagt bijzonder
vaak. Op die manier is er lijn
in het spel te krijgen.
Leidse prof.
onderscheiden
met ere-doctoraat
Universitas
Indonesia
LEIDEN Prof. dr. A.
Teeuw, hoogleraar aan de
Leidse universiteit in de Baha-
sa Indonesia en de Maleise
taal- en letterkunde is door de
Universitas Indonesia te Dja
karta benoemd tot ere-doctor
in de letteren. Deze onder
scheiding is hem verleend als
erkenning voor zijn bijzondere
bijdrage aan de ontwikkeling
van de kennis van de Indone
sische taal- en letterkunde.
Het bericht van zijn onder
scheiding is prof. Teeuw giste
ren gedaan door de rector van
de Universitas Indonesia, prof.
dr. Mahar Mardjono, die op
het ogenblik in Leiden ver
blijft in verband met de vie
ring van het 400-jarig bestaan
van de Leidse universiteit.
Leiden - In het Academiege
bouw der 400-jarige universi
teit zijn gistermorgen twee
langlopende bijzondere ten
toonstellingen geopend. De
eerste tentoonstelling, georga
niseerd door de technische en
administratieve staf der uni
versiteit, is ingericht in de
Oranjerie van de Hortus Bota
nicus (tot 1 september) en de
tweede expositie wordt (tot 28
juni) gehouden in het Gemeen
te-Archief aan de Boisotkade
onder auspiciën van het Aca
demisch Historisch Museum.
In de Oranjerie zal het am
bachtelijk aspect der universi
teit (zoals in zijn openingstoe
spraak de secretaris der uni
versiteit, mr. Hofstee het zei:
„creatief zijn in het werk is
een van de grootste menselijke
voldoeningen") ongetwijfeld
zeer velen een boeiend beeld
van een bijzondere kant van
wetenschapsbeoefening bie
den.
Bij „Denken en Doen", zoals
deze Oranjerie-expositie is ge
titeld, treft al een opschrift:
„Beschaving door gereed
schappen". Langs panelen en
wanden dringt de bezoeker
door tot het „knutselwerk" dat
de wetenschap en het onder
wijs dient. Snel even een glo
baal overzicht, omdat de be
langstellende zelf de indruk
ken zal moeten opdoen. Twee
„levendige" muizen rennen (nu
en dan) door een glazen tunnel
om te kijken of er aan het
einde ervan iets van hun ga
ding te vinden is. Het is een
speels onderdeel van de 'zoolo-
gie, hier de observatie van de
veldmuis. Ook van de sluip-
wersp kan een dergelijke ge
dragsregistratie worden ge
maakt. De beide muizen ge
droegen zich allervriendelijkst.
Als hulpmiddelen bij de 'zoolo
gische werkzaamheden zijn al
lerlei technieken onontbeer
lijk, zoals de potloodtechniek,
maar ook bedienen tekenaars
zich van de gewassen Oost-In
dische inkt, de stippeltechniek,
het arceren en puncteren van
schedeltjes, gewrichtjes en
skeletten; afmetingen van 3
Burgemeester Vis en echtgenote bij de afdeling
zoölogie.
mm. worden zodoende ver
groot tot het 100-voudige en
tot in het exacte. Bij het
hoofdstuk Geologie liggen ge
steenten en ertsen ten toon
gesteld: grillige geledingen in
de toermalijn, in kwarts, brok-
kige calciet en fossielen. Een
glazen lichtbak van het Geolo
gisch Museum staat er met
violetten amethist, rook
kwarts, geelbespikkelde mime-
tiet en gips (woestijnroos in
een „khaki" camouflagekleur).
Natuurlijk zijn er ook mensen
die zich met Palestijnse oud
heidkunde bezighouden. De
expositie laat zien wat opgra
vingen hebben opgeleverd,
wat het pottenbakkersvak
presteerde in de late bronstijd
of in de vroege ijzertijd, dui
zenden jaren geleden. Hier
wordt ambachtelijk een be
roep „doorgelicht" aan de
hand van technieken, tekenin
gen en natuurgetrouwe recon
structies in kookpotten en
kruiken. Men vindt er bv. een
uitgeplozen en betrouwbare
theorie over de touwindruk-
ken, die in het gebakken pro-
dukt vaak hun contructiespo-
ren hebben achtergelaten. Het
is een van de meest boeiende
onderdelen van deze Denken
en Doen-tentoonstelling, waar
het een systematisch onder
zoek vanuit de maakwijze be
treft.
Eveneens minutieus speur
werk treft men aan bij prehis
torische vondsten in eigen bo
dem. Maar ook zijn er de mi
crostructuren in de botanie, de
elektronenmicroscopie met in
genieuze en kostbare appara
tuur. Men krijgt een indruk
van het onderzoek van de wor
telknolletjes op hun luchtstik-
stofbinded vermogen met be
hulp van de gas-chromato-
graaf. Een hoekje van de
Oranjerie laat zien hoe de
plant zich voedt. De Fysiologie
is o.a. vertegenwoordigd met
een demonstratieve tapirvis
(olifantsvis) in een aquarium,
die actiestromen opwekt, wel
ke via elektronische appara
tuur hoorbaar en zichtbaar
worden gemaakt en rekenkun
dig bewerkt Andere wondere
toestanden wodrden
belicht en verduidelijkt in de
inzendingen van Herbarium,
Botanie, van het Gorlaeus Lab
en de Leidse Instrumentma-
kersschool (optiek) en het Ka
merlingh Onnes Lab. Zo hangt
aan de muur (en het tikt) een
slingeruurwerk, vervaardigd
op aanwijzingen van de grote
Christiaan Huygens. Erg her
kenbaar zijn de moderne wer
kwijze en de hulpmiddelen
van het Universiteits Bureau
anno 1975, maar die zijn ook
vruchten van Denken en
Doen....
In het Gemeente-Archief wor
den vorige eeuwfeesten onder
de aandacht gebracht in por
tretten, gravures, documenten
en voorwerpen. Een kleine ex
positie, die door z'n menselijke
kanten toch erg aanspreekt
Nog vrij simpel in 1675, toen
de eeste eeuwfeestviering een
voudig en sober werd gehou
den met alleen een rectoraats
overdracht aan de Duitse ju
rist Böckelmann (in die jaren
uiteraard Böckelmannus ge
naamd) en een feestelijke
maaltijd. Uit die jaren liggen
er een paar doctorsbullen uit
gestald; slechts 10 tot 20 pro
cent van de Leidse studenten
- zo staat er te lezen - bekroon
de de studie met een promotie.
In 1775 was de overdaad gro
ter, althans te oordelen naar
de ontwerpen voor grote sui
kerwerken die de rectorale
maaltijd in de Stadsdoelen op
8 februari sierden. Verder zijn
er uit die dagen gedenkpen
ningen, cocardes, linten en
boeken met feestzangen en
feestredevoereingen. Een eeuw
geleden - zo laat „Van Eeuw
tot Eeuw" zien - maakte men
van het herdenken een hele
vertoning, tal van afbeeldin
gen getuigen hiervan in een
hele reeks van portretten van
befaamde academische lieden
en nostalgische kiekjes van
verdwenen en bijna vergeten
gebouwei^. Ook kan men ken
nisnemen van fraai gecalligra-
feerde felicitatie-bullen, af
komstig van buitenlandse uni
versiteiten.
Leiden Het toneelfeuilleton is sinds maandag gevorderd tot
een eindweegs de 18e eeuw. Dit tweede bedrijf van het
weldoortimmerde werkstuk van Projekt '75 speelde gisteren
op de Haarlemmerstraat, hoek Lange Mare, en 's avonds op
het Gerecht. Het was niet meer die opeenhoping van Twwede
Pinksterdag, toen er op de Breestraat geen doorkomen meer
aan was. Men nam er gistermiddag zijn en haar gemak van:
niet meer op tijd beginnen, leuke stoeltjes (stalles) voor een
deel van het publiek, dat in lang zulken groten getale niet
meer was opgekomen op deze eerste werkdag van de week.
Maar het was wel erg gezellig, met die Hartebrugkerk als groot
stenen klankbord. Geen „musyck" meer op het toneeldak.
Allemaal lekker in het zonnetje, daarom duurde het ook zolang
tot er begonnen werd: anderhalf uur later dan het programma
had aangegeven. In de Haarlemmerstraat werden slechts enke
le fragmenten gespeeld uit het tweede bedrijf, op het Gerecht,
waar ook al een uur later werd begonnen, kon men de hele
„Hollandse Vrijage of hoe vrij is een burger in de 18e eeuw"
gaan zien. Weer was Jan Schinkel er, een nazaat van de
Schinkel die vóór 1575 uit Vlaanderen was weggetrokken en
in het Hollandse Leiden een onzeker bestaan had gevonden.
Gisteren dan de nadagen van de Leidse beroemde lakenhandel,
met de armoe weer in het verschiet, maar nu als een „vrij"
burger in de eeuw der Verlichting. Maar het leven gaat zijn
gang. En de Schinkels planten zich voort.
Eeuwfeest
programma
morgen
Van een onzer verslaggevers.
LEIDEN Het vierde eeuwfeest
van de Leidse universiteit wordt
morgen onverminderd voortge-
De gehele dag kan men de
tientallen gemeentelijke en uni
versitaire instellingen (en niet te
vergeten particuliere bedrijven)
bezoeken, die „open huls" hou
den. Voor deelname aan het
hieraan verbonden Massakans
spel zie de onlangs huls-aan-
huis verspreide Leidse Courant-
bijlage.
Het programma morgen luidt
verder als volgt:
11.30-12.30 uur: Demonstratie
squash, studentensociëteit Mi
nerva. Breestraat.
12.00-21.00 uur: Park-In, Van der
Werf park; 12.00-14.00 uur: con
cert Leids Studenten Kameror
kest in de muziektent; 15.30-
16.00 uur: dansdemonstraties
dansschool Wielinga in de mu
ziektent; gehele middag: bingo,
klaverjassen, muziek; 16.00-18.00
uur: optreden Leidse troubadour
Jan van Rhenen; 17.00-19.30 u
barbecue; 18.00-19.30 uur optre
den boerenblaaskapel; 20.00-
24.00 uur: optreden Leidse for
matie Spirit of St. Louis.
15.00-16.30 uur: Toneelfeuilleton
deel IV, hoek Haarlemmerstraat/-
Lange Mare.
19.30-20.30 uur: Toneelfeuilleton
deel IV, herhaling, Hooglandse-
kerkgracht.
Expositie
opgravingen
Faliede
Bagijnhof.
Leiden In de Universiteits
Bibliotheek, Rapenburg 74,
wordt tot en met 30 juni i
een tentoonstelling gehouden
van de Archaeologische Werk
gemeenschap voor Nederland,
afdeling „Rijnstreek". Het
gaat hier om voorwerpen die
in 1974 werden opgegraven c
en nabij het voormalige Falie-
de Bagijnhof. Ontgraven
den de funderingen van
huisjes. Uit de tot deze huisjes
behorende rioolputten kwam
aardewerk uit de 15e, 16e c
17e eeuw tevoorschijn. Als
oudste kan worden genoemd
het zg. Siegburg-aardewerk
(drinkgerei) - ongeglazuurd
steengoed rond 1400. Ook
paar kruiken (Duits) zijn uit
dezelfde periode. Uit de 15e
eeuw dateren o.a. een aantal
kookpotjes, koekepannen,
nachtspiegels („pispotten")
kommen. Uit de 16e en 17e
eeuw zijn er kookpotten,
nachtspiegels, selderij potjes of
uienpotjes, een benen kam,
houten vijzel, wat majolica,
een baardmankruikje,
bord, enkele kommetjes,
glas enz.
Als stichting stamt het Faliede
(gesluierd) Bagijnhof van vóór
1293. Het werd vergroot tot 42
huisjes rond 1432 en met de
bouw van de kapel werd be
gonnen in ca. 1450. Na de re
formatie verviel in 1586 het
Bagijnhof aan de stad Leiden,
die de huisjes verhuurde
lidmaten van de universiteit
en aan predikantsweduwen.
De toren werd omstreeks 1820
afgebroken. Toen verdwenen
ook het portaal van de kerk
en de huisjes langs het Rapen
burg. De kapel diende o.a.
1577-1581 als onderdak van de
gehele universiteit, waarn
o.a. werden gehuisvest de bi
bliotheek, het theatrum anato-
micum, de Waalse kerk, de
Engelse kerk, de scherm
school. het prentenkabinet, het
herbarium en het munt-
penningkabinet.
