BEETHOVEN SLOEG BRUG WEENSE KLASSIEKEN 19DE- EEUWSE ROMANTIEK Ars-expositie: nieuwe bloei Voorhouter ontwierp eigen methode om zand te verven „Mozaiek" geeft uitvoering Amerikaanse show-operette UITGAAN Illllllllllltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll iiiiiiiimitiiiiiiiiiiiii - UIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIII IlllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllUIIIIIIIIIIIUilllllillllllllllllllllllllll miiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii lllllillllllllllllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIN JIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII UllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII e gar was hij dan op een dag, •l ïgeveer 9 jaar oud: Ludwig Beethoven uit Bonn, in it muziekcentrum van Euro- s c Wenen. Onwennig, stuurs e jkend, slecht gekleed, onge- Uttanierd en zonder pruik (een 3 ave inbreuk tegen de eti- lette van die tijd), preserv er de hij zichzelf voor het rst aan de verwende Weense ite. Een slechter entree was uwelijks denkbaar! idanks de miserabele pre- ntatie won hij het pleit, ge- Don door zijn overrompelend anospeL Als een lopend ^iiirtje ging het nieuws van - j n optreden (en natuurlijk ik de manier waarop!) door enen, met als gevolg dat hij de kortste keren de meest 1 vraagde pianist was. Een estatie op zich, daar het er stijds, om zo te zeggen' we- elde van de pianisten van Jiaor een deel is Beethovens j rakterstructuur terug te leren op zijn moeilijke jeugd. Qeeds omstreeks 9 jaar oud jleek Ludwigs muzikale aan- jg zó duidelijk, dat zijn (óók niet gemakkelijke) vader §tt idee kreeg om van het jong in tweede Mozart te maken, Éttgeen de stugge, in zichzelf - gekeerde knaap allerminst ''aar de zin was. Mede door de alle takt en geduld ge- eende aanpak van vader sthoven ging dit plan volko- in de mist in, wat vanzelf- ekend niet bevorderlijk as voor de toch al niet ideale [standhouding tussen die oor de dood van zijn moeder rslech terden de huiselijke nstandigheden vervolgens isdanig, dat Ludwig besloot !t ouderlijk huis te verlaten, aar inmiddels in Bonn zijn lent niet onopgemerkt was bleven viel het hem niet ,a oeilijk invloedrijke relaties _J vinden die bereid waren ^Vm in Wenen te introduceren, 9jet eerdervermeld gevolg. "'Js scheppend kunstenaar i left Beethoven de brug gesla- ie*n die de Weense Klassieken trbindt met de 19e-eeuwse tenantiek. Een brug met drie .terspanningen, wel te ver- |°>an. Het eerste deel, dat tot jen over zijn dertigste jaar ftkt toont, ondanks vrijere en 0jms gedurfde aanpak, nog imiskenbare invloeden van fiydn en Mozart Karakteris- k hiervoor is bijvoorbeeld fft feit dat hij in zijn eerste ee symfonieën (1802-1803) de igzame inleiding en het me- et handhaaft, beide typisch horend tot de Weense hof- idities. Wei valt dan al zijn nuanceerder en dynami- her gebruik van de orkes tra mogelijkheden op. fet het verschijnen van zijn ■l(rde symfonie is de tweede riode aangebroken (1804). ethoven is dan, ondanks n nog altijd weinig toeschie- ijke aard een gevierd kunst- rtiaar en verkeert in de hoog kringen. Zo was hij bij- nJorbeeld wel haast een huis- ;nhend te noemen van de toen- as)ftlige Franse gezant in We- jetn, graaf Bernadotte, dezetf- '1= die later koning van Zwe- w n zou worden(i). Hoogst- ii- arschijnlijk was het deze OC ilomaat die hem attendeer- op de idealen van Napoleo- „Vrijheid, Gelijkheid en oederschap." Vrijheidslie- nd en impulsief als hij van ture was, vatte Beethoven middellijk een grote bewon- ring voor Napoleon op, het en resulteerde in zijn derde nfonie, de Erolca (de held- ftige) die hij aanvankelijk k aan Napoleon opdroeg, «n deze zichzelf echter tot "fl uer uitriep, was Beethoven 14 'schrikkelijk teleurgesteld >g in een van zijn bekende •ede-uitbarstingen vernietig- et hij deze opdracht n ethovens „derde" is het If erpunt in zijn werk en, naar e- gebleken tevens in de mu tt- kgesc hi edenis. Immers niet ni iger stelt de kunstenaar n hzelf en zijn kunnen in e- nst van de schoonheid en et traditie (het klassieke se aal!), doch tracht erin dat- et ie tot uitdrukking te bren- e- wat hem persoonlijk be houdt, ontroert blij maakt enzovoort Hiermee stuit Bee thoven dus definitief een tijd perk af en maakt dan tevens de weg vrij voor de reeds in aantocht zijnde Romantiek. Tekenend voor deze ontwikke ling is bijvoorbeeld dat hij in de, van moed en strijdvaardig heid bruisende Eróica de lang zame inleiding als een nu zin ledig geworden overblijfsel uit een voorbije tijd achterwege laat en om zo te zeggen „met de deur in huis valt". Beklemmend is dan de diepe tragiek van het tweede deel, de Marche Funèbre (Treur mars). Tenslotte blijkt in het derde deel ook het laatste rest je van de traditie, het menuet te zijn verdwenen om plaats te maken voor een Scherzo, dat Groei (vari de stad en in denatuur), een olieverfschil derij van A. Hakkaart. Leiden - Tot en met 31 mei exposeren in eigen tentoonstelling zaal aan de Pieterskerkgracht 9 werkende leden en enige docenten van Ars Aemula Naturae ruim 50 schilderijen, tekeningen, aquarellen, grafiek en plastiek. Vruchten van de schilder- en tekenkunst, die bij Ars worden bevorderd, maar ook voortbrengselen van de zg. "vrije expressie", de beeldende kunst die de laatste jaren bij Ars eveneens een gastvrij onderdak heeft gevonden. Als de befaamde Leidse tekenacade mie perioden van slapte en verval heeft gekend, dan is het thans toch wel duidelijk dat Ars aan een tijdperk van nieuwe bloei bezig is. De ledententoonstelling is tel- kenjare een hoogtepunt in het Ars-besta an. Men laat er graag zien wat er is gepresenteerd en de bezoeker komt er even graag naar kijken, kennelijk omdat er bij Ars geen klungel werk wordt geleverd. Ars voedt en koestert, de leden zijn kunstenaars die niet altijd per se "kunstwerken" hoeven af té leveren, maar wie bij Ars op de "rol" staat heeft niveau. Kijk maar rond, in die lichte expositiezaal, trots bezit van Ars. We zullen niet alle namen en produkten van de rond 20 exposanten noemen. Men zal zelf moeten gaan kijken en bemerken, dat een gang naar de jaarlijkse Ars-expositie ook ditmaal volop de moeite waard is. Over de hele linie (aan de wanden) is sprake van creatieve inspiratie, al zal wel licht de één langer voor een aquarel van Ben Haver (fijn en "schilderachtig", waterhel- Een aquarel van Jac. Bakker: De humani corpo ris fabrica. der als in een Verkade-album) staan dan een ander, die weer een kick krijgt van de houten composities van een Gerrit v.d. Post. Ons, bijvoorbeeld, troffen de pastellen van Gerard de Wit, die in Poussillon rond de zuid elijke rotsen de droge zinde rende zomer vastlegde in zijn coloriet Erg knap natuurlijk zijn de drie doeken (board) van docente Leny Noyen-Pan- der: meisjesportretten (een kostelijk spelmoment) en een liggend naakt. Fotografisch tot en met de houtschilfers is een stilleven met boeken van M. Oosterholt-Versteeg A. Hak kaart "hangt de primitieveling uit" - maar dan erg attractief en pakkend - met Jojo. Groei en Kermis. Lucia Steinbach ontbreekt niet op de expositie. Van haar o.a. (in gemende technieken) een opvallende sa menstelling rond 'THistoire du palais de dance", een danspa leis in zijn staat van roze glo rie, de latere grauwe aftake ling tot het "vurige" einde. Humor in Emancipatie, een pentekening van J.E. Noord huis die een naakte vrouw haar voeten op tafel laat leg gen. De pentekeningen van Bettien Scherft zijn een bele venis apart: cartoontjes met een ironische ondertoon over "damesuurtjes" in een kapsa lon en een "Blad uit fotoalbum van Willie van D." Sterk zijn de krijttekeningen van P. Dui venvoorden: studieportret van broer en het portret van Ag nes en Jean Claude rond het (ongeboren) leven. De Arsar- tiesten hebben ons niet teleur gesteld: van meesterschap tot enthousiaste zelfbeleving. De expositie (met CRM-subsidie bij aankopen) is dagelijks geo pend van 15 tot 17 uur en van 19.30 tot 21.30 uur, zaterdag en zondag van 12 tot 16.30 uur. Ton Pieters een veel sneller en luchtiger (schertsend) karakter heeft Al spoedig hierna treden bij Beethoven de eerste verschijn selen van hardhorendheid op, die geleidelijk aan tot totale doofheid zullen leiden. Ze vor men tevens de inleiding tot zijn derde scheppingsperiode, die van steeds grotere bezin ning en persoonlijkheid. Be grijpelijkerwijs is hij vooral in het begin zeer verbitterd over deze, speciaal voor een musi cus fatale klap van het nood lot Aanvankelijk tracht hij, niet zonder succes het gebrek achter zijn gewone norsheid en tekort aan manieren te ver bergen. Op den duur lukt dit natuurlijk niet meer. Dan trekt hij zich steeds meer uit de openbaarheid terug en ver huist naar Heiligenstadt (een gehucht even buiten Wenen), waar hij zijn zogenaamde „Heiligenstadter Testament" schrijft en waarin hij in zeer sombere bewoordingen af scheid neemt van het (artistie- ke)leven. Hoe voorbarig dit afscheid is geweest wordt overtuigend be wezen door de vijfde symfonie >AV die, vanwege het dreigende klopmotief ook wel „Noodlots symfonie" wordt genoemd. Hoewel de componist als ge volg van zijn steeds vererge rende kwaal een zware geeste lijke crisis doormaakte en voor zijn omgeving absolutt ongenietbaar was is het niet zeker dat de „klop op de deur" gedachte van hem is. Van veel groter betekenis voor de muzi kale evolutie is de prestatie om met een thematisch gege ven van slechts vier tonen een heel symfoniedeel op te bou wen, zonder ook maar één mo ment te vervelen. Een staaltje „vakwerk" dat feitelijk nooit is geëvenaard. Tekenend voor zijn geestelijke veerkracht is, reeds korte tijd later de zesde symfonie, de „Pastorale". Blijkbaar hebben de rust en de landelijke omge ving van Heiligenstadt hem geïnspireerd en tevens zijn geestelijk evenwicht doen te rugvinden. Zijn meesterschap in het uitdrukken van gevoe lens en stemmingsbeelden is hiermee zonneklaar en bewijst tevens hoezeer Beethoven zijn tijd vooruit was. Langzamerhand stokdoof ge worden vereenzaamt hij steeds Beethoven- cyclus: drie achtereenvol gende vrijdagavonden in de Stadsgehoor zaal Leiden - Op drie vrijdagavonden: 23 mei: 30 mé: en 6 juni organiseert K O. een drietal concerten in de Stadsgehoorzaal, geheel gewijd aan Ludwig van Beethoven. 1. Wellingtons Sieg: Vioolconcert, so list: Maurlts Boeman; zeede symfonie; dirigent: Edo de Waard. 2. Ouverture Leonore III; derde piano concert. solist: Mal com F rage r, vierde symfonie; dirigent: Walter Weller. 3. Gedeelten uit "Egmont"negende simfonie: dirigent: Edo de Waart; koo- r: Toonkunst. Rotterdam. Hieronder een bijdrage van onze mu ziekmedewerker (Huub Buurman) over de betekenis van Beethoven vroeger en nu. Gedetailleerde Infor matie betreffende deze drie program ma's volgt in afzonderlijke bijdragen. meer, bovendien gaat nu zijn lichamelijke gezondheid ach teruit Desondanks tonen voor al de laatste drie symfonieën een enorme scheppingskracht en verinnerlijking. Beeth ovens laatste levensjaren waren voornamelijk zorgelijk en bovenal vreugdeloos. Deze wetenswaardigheid maakt zijn negende symfonie, geïnspi reerd door Schillers „Ode an die Freude" (Lofzang op de vreugde) juist zo indrukwek kend. Op niet mis te verstane (en te horen!) wijze roept de componist in zijn laatste, te vens grootste, symfonische schepping de mensheid op om tot een vreugdevoller en broe derlij ker samenleving te ko men. Zonder enige twijfel was (en is!) Ludwig van Beethoven, hoe pathetisch dit wellicht klinken mag, een unieke ver schijning die door zijn baan brekend werk een bijdrage van onschatbare en blijvende waarde aan het muziekleven heeft geschonken. Huub Buurman Van onze correspondente VOORHOUT Cees van der Ploeg houdt dit weekeinde een expositie van experimentele schilderijen in de Katholieke Technische School aan de Leidsevaart. De tentoonstelling wordt vandaag om half drie geopend en is te bekijken tot vijf uur. Morgen en overmorgen zijn de openingstijden van elf tot vijf uur. De toegang is gra tis. Het werk van Van der Ploeg is niet te koop. Sinds 1965 besteedt Van der Ploeg al zijn vrije tijd aan het Adèle Callebaut Amerika om zijn schilderingen een bijzonder tintje te geven. De Voorhouter Van der Ploeg meende dat het toch niet zo moeilijk moest zijn op een of andere manier zand te verven. Hij ging aan de gang en pas twee jaar gelden heeft hij de werkwijze gevonden die hem voldoening schonk. Na een lan ge periode van zoeken en na veel mislukkingen is het Van der Ploeg uiteindelijk gelukt zil verzand, verf, lijm en fixeermid del te combineren zonder dat Pierre van ten met de natuurlijke kleuren deze stoffen nadelig op elkaar experimenteren met zandschil- Ransbeeck maakte hij voor het van zand. In totaal zijn dat er inwerken, deringen. Het is zijn eerste ten- eerst kennis met de kunst -- - - toonstelling. Zo'n dertig werken het schilderen met zand. Van zijn er in de KTS bezichtigen. Het kleurzand fungeert bij de twintig, die uitsluitend aange- troffen worden in het zand van nem te der Ploeg werd door het werk de Engelse krijtrotsen Tevens Voorhouter als een achtergrond van beide Belgen bijzonder mengden zij zand uit het Belgi- van droomwezens, fantastische d l*1- ÜÜn ^uitrigeerd. De zandtapijten sche plaatsje Mol, waardoor nog bloemen, en symbolische voor- Belgische van hen zijn ook wereldbe- eens twintig verschillende tinten stellingen, die naar eigen ont- ontstonden. De heer Van Rans- werp gestalte kregen in velours beeck betrok af en toe zand uit en vilt paar artikelen weekblad o\ plaatsje Hekelgem en zijn be- roemd. roemde bewoners mejuffrouw De Belgische kunstenaars werk- Mozaiek tij dens de repeti tie voor „Rose Marie" Van onze correspondent „Rose Marie" is gebaseerd op de gelijkna- Noordwijkerhout gericht, waar het voor NOORD WIJK Het bekende Noordwijkse mi ge film, welke in de jaren ver voor de haar repetities en dergelijke, accommoda- operette-gezelschap „Mozaiek" presenteert- oorlog stampvolle zalen trok. Vele ouderen tie vond in de „Sint Bavo". Later werd het op woensdagavond a.s. in het Royal-thea- zullen zich deze film, met Jeanette Mac een meer Noordwijkse aangelegenheid, ter aan de Voorstraat de Amerikaanse Donald en Nelson Eddy als hoofdrolspe- „Mozaiek" telt thans circa veertig leden, show-operette „Rose Marie". Aanvang 8 Iers. nog wel herinneren. De film, en ook de operette-show. ver- aangetooldtaL Het door Otte Herbach en Oscar Hammer- plaatst de toeschouwers het Canadese Vorig jaar verwierf het Noordwijkse ope- rette-gezelschap veel glorie met haar Ween- se avond. Men trad toen driemaal op. bergland in een milieu Herbert Stothart Aan de hakkers, gouddelvers, indianen, cowboys uitvoering werken mee pianiste Rietje en bergpolitie. Het is een stuk, dat tegen ivaarbii in het biizonder de uitvoering Boers ma, de gastsolisten Ab Barmentlo en een musical aanhangt ring Rob Hagenbeek, het Haarlems Operette „Mozaïek" staat er garant voor, dat ook Orkest en het koor van „Mozaiek". deze uitvoering weer een cultureel evene- eclatant Het geheel staat onder leiding van dirigent ment van betekenis zal worden. Ben Swaab, terwijl Kees Roes de regie in Het gezelschap werd acht jaar geleden handen heeft opgericht en was aanvankelijk sterk op Grand-Hotel „Huis ter Duin" succes werd Voor „Rose Marie" staan twee avonden in het Royal-theater op het programma, maar men hoopt nog meerdere uitvoeringen te kunnen geven. In en rond Leiden Zaterdag 17 mei Sladsgohoorzaaf, Breestraat - Concert door Earth and Fire; aanvang 20.00 Vestestraat 40 - Impical door Imperium, getiteld „Stil. niet over praten"; aanvang 20.30 uur. Zondag 18 mei Leids Poppentheater. Middelweg 19c - Poppenkast voor de kinderen; aan- Maandag 19 met Sociëteit Minerva. Breestraat 48—60 - Toneel door Leidsch Studenten Too- neel. getiteld „II medico Olandeae"; aanvang 20.15 uur. Olnadag 20 mat Anfonius Clubhuis. Lange Mare 43 - Avond over de emancipatie van de vrouw: aanvang 19.30 uur. Bioscopen Lusor: Stationsweg 19. tel. 21239. Oe rock-opera Tommy" 14 jaar dage lijks 14.30.19.00 en 21.30 uur Zondag en maandag: 14.30. 16.45. 19.00 en 21.15 uur. Camera: Hogewoerd 49, tel. 24919 "Once upon a tima In the west" 14 jaar. dagelijks 20.00 uur. Kindermati nee: "Winnetou en Old Shure Hand" a l. za en wo 14.30 uur en beide Pinksterdagen 14.00 en 16.15 uur. Nacht: "Pat Garret and Billy the Kid" 18 jr. vrijdag an zaterdag: 23.30 uur. Udo: Steenstraat 39. tel. 24130. 11e week "Keetje Tippel" 18 jc. Dagelijks: 14.30, 19.00 en 21.15 uur. Beide Pink sterdagen: 14.30. 16.45. 19.00 en 21.15 uur. 8tudk>: Steenstraat 39. tel. 33210 "So me like It hot" 14 jr. Dagelijks: 14.30. 19.00 en 21.15 uur Beide Pinksterd»- gen: 14.30. 16.45. 19.00 en 21.15 uur. Trianon: Breestraat 31. tel. 23875 "Rulus" 18 jr. dagelijks: 14.30. 19 00 en 21.15 uur Beide Pinksterdagen: 14.30. 16.30. 19.00 en 21.15 uur. Re*: Haarlemmerstraat 52. tal 2S414. Kindermatinee 'Tarzan's grootste ge vecht" wo. 14 30 uur. Nachtv: "Vrou wen die het niet zo nauw nemen" vr. en za. 23.30 uur. Exposities Rijksmuseum voor Volkenkunde: Steenstraat 1, tel. 32641. Ma t/m za 10-17 uur, zon- en feestdagen 13-17 uur. Tot 20/5 de Canadese reizende tentoonstelling die een boold geeft van het leven in de poolgebieden met als titel: „ClrcurApolar Community" met antieke kajaks e.a. Stedelijk Museum „Oe Lekenhal": Oude Singel 28-32. tel. 44044 Ma t/m za 10-17 uur. zondag'a van 13-17 uur. Van 5/5 tot 1/6: „Poppen van Oran je". Een representatieve keuze uit het poppen-bezit van Koningin Juliana, die over het algemeen na 1950 aan haar werden aangeboden uit Neder- land en het buitenland. Galerie T Hoekje M] de Pomp: Dorp straat 38. Warmond, tel. 01711-3501. alle dagen van 19-22 uur en boven dien za en zo van 12-17 uur. Van 15/4 tot 15/5: Judith Rigter. Eugéne BodW 16e en Gerard Vogelaar met tekenin gen en etsen, Kees Overdevest met keramiek. 21 uur. Tot 15/5: Felke Cnosseua met schilderijen en Ab Steenvoorden met kleurtekeningen. Atelier „de Scherf: Nassaulaan 41, OegstgeesL tel. 50220. Ma t/m za 9-18 uur. zondag's gesloten. Ans v.d. HeL do-Kort met een tentoonstelling van eigen werk. nl. olasbuigen. Wanddecoratie Lucie Steinbach in buurthuis LEIDEN De Leidse kunste nares Lucia STeinbach maak te voor het onlangs in gebruik genomen gemeenschapshuis in het Leidse Mors kwartier een aantal fraaie wanddecoraties. Enkele muurschilderingen treffen daarbij door het effec tieve gebruik van de muur zelf, ze zijn zonder meer aan gebracht op de witte kalkzand steen (waaruit de binnenmu ren van het gebouw zijn opge trokken) met uitsparing van de metselvoegen, hetgeen het speelse, luchtige karakter van de schilderingen als geheel in het oog springt Zo is er in de kinderspeelzaal een leuk „Prikkebeenmotief", in een zaal, bestemd voor bijeenkom sten vah volwassenen is de „Dierenriem" fraai verbeeld. Zeer opmerkelijk is een heel mooi opgebouwd relief in de vorm van een van vloer tot zoldering reikende stengel met blad en bloem van het Pijpe- kruid. Het is een mooi voor beeld van hoe uit betrekkelijk alledaagse onderdelen als zaaghandvatten, blokfluiten, damstenen e.d. uiteenlopend materiaal meer een sterk deco ratief werkend geheel kan worden opgebouwd. Natuur lijk zijn de gebruikte materia len geverfd en men herkent ze dan ook niet direkt op het eerste gezicht Het geheel is echter geworden tot een grote en toch luchtig-speelse versie ring van een anders dode WILLEM PRINS Recital Leiden Het Instituut Fran Cais des Pay-Bas organiseert woensdag 21 mei een recital in de Stadsgehoorzaal, waaraan meewerken Sylvie Gazeau, viool, en Anne Queffelec, pia no. Er worden werken uitge voerd van Franz Schubert, Anton Webern, Claude Debus sy. Cesar Franck. Aanvang 20.15 uur. Sylvie Gazeau en Anne Quef felec zijn resp. 27 en 25. Ze hebben reeds tal van prijzen gewonnen op internationale concoursen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1975 | | pagina 5