Bisschoppen in
Indonesië willen
gehuwde mannen
als priester
Londen roept om Croiset
Investeringen van Vaticaan minder dan 300 miljoen
Hervormd-katholiek overleg over ambtserkenning
PAGINA 10
I R IPSE CPU RA NT
WOENSDAG 2 APRIL 1975
Van Gogh-programma in het Engels
We plegen in Nederland alles
wat van ver komt al gauw on
der de categorie lekkere dingen
te rangschikken. Uiting van een
aangeboren minderwaardig
heidscomplex. Op toneelgebied
zijn we al zo gewend te juichen
voor een acteur of een gezel
schap uit den vreemde, dat we
het ons bijna niet voor kunnen
stellen als men in het buiten
land in dergelijke juichtonen
losbarst voor een doodgewone
Hollander.
Maar ook dat kan, acteur Jules
Croiset heeft het net uitgebreid
ervaren. Want dat mag je toch
wel stellen als een belangrijk
kritikus na de eerste Engelse
opvoering van „Een zekere Vin
cent" boven zijn artikel schrijf-
t: Kom alsjeblieft terug, me
neer Croiset!
En hij is niet de enige. De ge
wichtige Sunday Times stapelt
in een recensie van vijf regels
alleen maar superlatieven op el
kaar en de recensent van de
Times schrijft: Als ik straks de
brieven van Van Gogh aan
broer Theo herlees, zou het best
kunnen zijn dat ik steeds de
Holbein-achtige trekken van Mr
Croiset voor m'n ogen zie in
Plumpudding
„Jongen, ik ben me toch zenu
wachtig geweest voor die Lon-
dense première. Als ik me er
gens instort, doe ik het voor 700
procent. Ik zie er nu vrij be
hoorlijk uit, maar je hebt wel
kans dat ik een dezer dagen als
een plumpudding in elkaar
stort. Ik droom zelfs in het En
gels.
M'n Van Gogh-voorstelling be
gint met een preek waarin Vin
cent nogal staat te haspelen,
niet uit z'n woorden kan komen
en waardoor hij ook uit -z'n
ambt als dominee ontheven
wordt! Nou keek het publiek in
Nederland daar al even gek te
gen aan, maar dan moet je voor
stellen hoe ze dat in Londen in
het Engels ondergaan. Dat is
8620 keer zo erg. Ik had zo'n
angst dat het publiek zou den
ken dat ik 't niet kon, dat ik die
scène zelfs even „mooi" wilde
doen. Maar ten slotte kon Van
Gogh niet praten, dus Nou het
publiek zag al gauw dat 't ge
speeld was, en m'n mede-ac
teurs in de zaal want dat zijn
Engelse en Amerikaanse
toemee's in het vooruitzicht
van Nederlands acteur
Gratigheid
Jules Croiset is dan ook opgeto
gen uit Londen teruggekeerd:
„Er zit een grote kans in dat ik
me in Engeland ga vestigen. De
mensen hebben er toch een hele
andere instelling ten opzichte
van toneel. Er bestaat daar nog
een echt theaterverlangen, een
gretigheid die wij niet kennen.
En het krankzinnige is dat ik
door m'n vader, Max, helemaal
Latijns ben opgevoed. Parijs
was de grote stad en hijzelf is
er op toernee gegaan met An-
dreev's „De gedachte", al is ie
wel berooid teruggekomen.
Maar aan Londen had ik nooit
gedacht. Tot ik opeens de kans
kreeg in een zogenaamd „con
cert" één Engelstalige voorstel
ling van mijn Van Gogh-pro-
gramma in het Shaw-theatre te
brengen. Het gevolg is dat ik
straks een serie van twee maan
den ga spelen, dat ik in het
najaar waarschijnlijk een toer
nee door Engeland, Schotland
en Ierland ga doen en dat de
man die mijn eigen Engelse ver
taling heeft bijgewerkt, Barry
Keeffe, bezig is een stuk voor
me te schrijven. Onderwerp:
Een Hollandse acteur die in
Londen rondzwerft omdat ie
Falstaff in het Engels wil spe
len."
Londen betekent alweer een
stap verder voor Jules Croiset
die twee jaar geleden uit het
Nederlandse gezelschappensys-
teem verdween om eigen pro-
dukties te brengen. „Iedereen
wil me graag horen schelden op
Nederland, maar dat zal ik niet
doen. Ik geloof echt dat het
Nederlandse toneel weer in de
lift zit, maar het lijkt me zabg
om er met vrouw en kinderen
uit te trekken. Als alles goed
gaat heb ik voor een volgend
programma de tekst van m'n
't toch als je in je eentje speelt
hebben me mooi over al m'n
vrezen heen geholpen. Na
afloop stond de zaal als één
man op en ik kreeg een ovatie.
Dat is echt niet altijd zo in
Engeland. En het was toch een
zaal met 580 betalende bezoe
kers, die allemaal zeven tot acht
gulden voor een plaats hadden
betaald. Nou weet ik best dat
die mensen voor de magische
naam van Van Gogh kwamen
en echt niet voor Croiset. Mijn
vriend Michael Croft, directeur
van het theater had me aange
kondigd als „de beroemde Hol
landse acteur Jules Croiset" en
daar schaamde ik me al rot
voor. Hij kende me wel uit de
tijd van z'n Youth theatre, maar
hij moest toch ook maar af
wachten wat die inmiddels dik
geworden Hollander ervan
maakte."
Familie-truc
De Engelstalige plannen van Ju
les Croiset begonnen overigens
bij Amerika. Volgend seizoen
vertrekt hij met vrouw en kin
deren naar de Verenigde Staten
voor een toemee langs vijftig
universiteitstheaters waar hij
Van Gogh gaat spelen. De ge
weldige Londense kritieken heb
ben inmiddels al een stroom
aanvragen losgemaakt en er is
zelfs sprake van een serie voor
stellingen van drie maanden in
New York. Jules Croiset: „We
trekken in een soort motor-ho
me, een familie-truck dwars
door Amerika. Het is m'n eigen
idee. Ik heb er geen cent steun
of subsidie voor ontvangen. Ik
heb wel geld aangevraagd om
de eerste kosten te dekken en
als ik je het bedrag noem lach
je je rot. Maar ik geloof dat
CRM m'n brief niet eens gelezen
heeft. Ik heb tenminste alleen
beschamende nietszeggende
vodjes van vijf regels terugge
kregen dat ik „niet in aanmer
king kom". Ddaar ben ik ontzet
tend in teleurgesteld en ik heb
dan ook alles zelf gedaan.
Schrijven, schrijven en nog eens
„Een zekere Vincent"
schrijven naar Amerika met een
geweldige hulp van de Ameri
kaanse culturele attaché hier,
meneer Benson. Ik durf CRM
nu ook niets meer te vragen. Na
afloop van „Een zekere Vin
cent" komt het publiek ontzet
tend vaak met „kunnen we de
tekst ook krijgen?". Voor Ame
rika zou ik zo graag die tekst
heel simpel willen laten druk
ken als een pocketboekje. Dat
kost zo'n tienduizend gulden
voor evenzoveel exemplaren en
dat geld haal ik er zeker weer
uit. Ik vraag dus alleen maar
een voorschot, maar bij de rege
ring klop ik echt niet meer aan.
Zet maar in je krant: Jules
zoekt een sponsor."
Als een beul
Doe-het-zelver Jules Croiset
wordt zo langzamerhand „wel
goed gek" van al dat regelwerk
achter z'n eigen produkties. Na
de Londense reacties heeft hij
echter al een aanbieding van
een manager gehad. En dat
komt hem wel goed uit, want
„in het buitenland begrijpen ze
er niets van dat je alles zelf
maar doet". Mocht het Engelsta
lige avontuur ondanks alle voor
tekenen toch nog misgaan, dan
heeft Jules Croiset voor Neder
land alweer de volgende pijl op
z'n boog: „Ik wil een program
ma maken over Tartar in de Ta-
rascon, die verschrikkelijke op
schepper van Alphonse Daudet.
En ik weet zeker dat de schouw
burgen daar zo weer instappen.
De schouwburgdirecties hebben
altijd als een beul achter me
gestaan. Toen mijn programma
met Coen Flink, Grote Bek en
Grote Buik, slecht ontvangen
werd heb ik maar drie afzeggin
gen gehad. Ze durven met mij
de gok te wagen. Maar dat kan
alleen omdat in hun theaters
vóór mij André van Duin staat
en na mij Vader Abraham.
Want je kan van ze zeggen wat
je wil, maar dié maken het thea-
„Vrijdag geef ik in Diligentia
een voorstelling van de Engelse
„A certain Vincent" en zaterdag
5 april speel ik daar de hon
derdste voorstelling van de Ne
derlandse versie. Den Haag is
voor mij nog altijd de enige
echte toneelstad in ons land.
Maar als je beseft wie hier „Een
zekere Vincent" hebben gezien
In de Koninklijke Schouw
burg in het Holland Festival
was het vol, maar in Diligentia
speelde ik voor zo'n tachtig
man. Ik heb zelfs twee voorstel
lingen moeten afgelasten. Ik
hoop dat het publiek met z'n
allen komt. Bovendien is er nu
een aanbieding gekomen van
een platenmaatschappij om de
twee versies op de plaat uit te
brengen. De opnamen worden
in de zaal gemaakt. Dus laat de
mensen in hemelsnaam komen.
Dan staan ze nog op de plaat
BERT JANSMA
Bloemschikken
De Tuinbouwvereniging Wasse
naar, afdeling van de Koninklij
ke Maatschappij Tuinbouw en
Plantkunde, organiseert een
cursus voor beginners in het
bloemschikken. De cursus
wordt op de vier eerste woens
dagavonden in april gehouden,
om 8 uur in het Jeroenhuis.
Deze lessen staan in het teken
van de voorjaarsbloemen. Later
volgen er nog 4 lessen met zo
mer- en herfstbloemen, terwijl
er nog 2 avonden gewijd zullen
worden aan het maken van
kerststukjes.
Een cursus bloemschikken voor
gevorderden is tot een later tijd-
stiop verschoven omdat zich
niet voldoende gegadigden had
den gemeld.
Paulus de Boskabouter De Kraakvogels
JEAN
PULIEU
M-38 'ik ruik niks,' beweerde Gre-
gorus, 'geen lenters en geen voor-
jaars. Ik wil slaperen.' Met een
verongelijkte uitdrukking op zijn
dikke dassesnuit legde hij zijn kop
tegen een boomstam en liet een
paar fikse snurken horen. 'Hè
Gregorius.' riep Paulus, 'doe nou
niet zo flauw. We moeten op on
derzoek uit om te weten wie jou
uit je huisje heeft gejaagd. Mis
schien is het wel een beer.' 'Zou
je denken?' vroeg Gregorius onge
rust en hii vergat verder te snur
ken. 'Vast wel,' riep Paulus. 'en we
moeten die beer maar eens flink
onderhanden nemen. Vooruit Gre
gorius, ga eens fris op je stengel
staan. Gymnastiek doen, daar
word je wakker van.'
Suske en Wiske Beminde Barabas
Ddirstdik milGnn livindr
zill ff bttpturni...! Murjinds']
brdndt m kbtjt!
X tf r,*'
Lucky Luke De erfenis van Rataplan
Korte metten
Mgr. Th. Zwartkruis, bisschop
van Haarlem, heeft C. F. A.
Geraets, hoofdaalmoezenier
van het bedrijfsapostolaat in
het bisdom Haarlem, voorge
dragen voor de functie van
deken van Alkmaar. Zijn be
noeming is afhankelijk van de
aanvaarding van deze voor
dracht door de pastores en
parochianen van het deke
naat.
Van tien tot dertien april komt
in Dresden de pastorale syno
de van de DDR bijeen voor de
vijfde plenaire vergadering.
Behandeld zullen worden „As
pecten van de verkondigings-
dienst van de parochie",
„Dienst van de kerk aan ver
zoening en vrede", „Accenten
van het christelijk beleven in
huwelijk en gezin", „Oecume
ne op het vlak van de plaatse
lijke gemeente" en „De chris
ten in de wereld van de ar
beid."
Op 17 mei wordt in Broone,
Australië de 27-jarige Patrick
Dodson priester gewijd. Daar
mee zal Australië voor de eer
ste keer een priester hebben,
die stamt uit de oorspronke
lijke bevolking van het conti
nent. Dodson, afstammeling
van de Yaoro-stam, is het jaar
voor zijn wijding in de leer
geweest bij de leiders van zijn
stam, die hem de gebruiken
en rituelen, passend bij een
volwassen lid van de stam
hebben bijgebracht. Na zijn
wijding gaat hij werken onder
de Yaoro's.
Tot hoofdredacteur van het
Britse katholieke weekblad
„Catholic Herald" is benoemd
de 32-jarige Stuart Reid. Hij
volgt Maurice Hart op, die
naar de Daily Telegraph gaat.
De nieuwe hoofdredacteur, die
oorspronkelijk uit Australië
komt, werkte tot aan zijn nieu
we benoeming bij de Times.
De katholieke kerk van Polen
heeft vorig jaar zesenzeventig
missionarissen uitgezonden
naar vierentwintig landen.
Aan het begin van dit jaar
waren nu in de diverse landen
van Azië, Latijns-Amerika,
Afrika en Oceanië 877 Poolse
missionarissen werkzaam.
KERK EN
WERELD
De Indonesische bisschoppen
willen het voorbeeld navolgen
van de bisschoppen van Tan
zania en Zaire en Rome om
toestemming verzoeken om
gehuwde mannen de priester
wijding toe te dienen. Aldus
meldt de Engelse pater van
het Goddelijk Woord Jon A.
Prior, missionaris in Indone
sië, In een brief, gepubliceerd
In het parochieblad van een
parochie in Noord-Londen.
Hij merkt op, dat de discussies
in de r.k. kerk over de ontkop
peling van priesterschap en
celibaat wel stil gevallen zijn,
maar dat de praktische argu-
•menten nofe even levend zijn,
met name in de missiegebie
den, waar eenvoudigweg niet
genoeg priesters zijn om van
de kerk op voldoende wijze
een eucharistische gemeen
schap te maken.
Pater John Prior vertelt over
zijn parochie met 4600 kath
olieken, verdeeld over drieen
veertig lokale gemeenschap
pen. Deze gemeenschappen
hebben zich aaneengesloten in
vier groepen, waarvan een
leek de geestelijke leider is.
Daar worden de sacramenten
gevierd zoveel all met een leek
als geestelijk leider maar mo
gelijk is.
De behoefte, dat deze geestelij
ke leider ook kan voorgaan in
de eucharistie is volgens pater
Prior echter duidelijk aanwe
zig. De mensen hopen dan
ook, dat het binnen korte tijd
mogelijk zal zijn die geestelij
ke leiders, gehuwd meestal, de
priesterwijding toe te dienen,
zodat zij ook kunnen voorgaan
in de eucharistie.
John Prior vindt de huidige
werkmethode met haar uitge
strekte parochies en tientallen
buitenstaties doodgewoon tijd
verlies. Hij ziet het nut ervan
niet in, wanneer een priester
zeven tot negen jaar in Europa
studeert om dan in Indonesië
zijn tijd te verdoen met als
maar te paard rond te rijden,
doopsels toe te dienen en mis-
»cn op te dragen.
Doopsels toedienen en eucha
ristie vieren kunnen ook de
geestelijke leiders ter plaatse.
Daarvoor is alleen maar hun
priesterwijding nodig. De we
tenschappelijk geschoolde
priester zou net zoals de apos
tel Paulus zijn tijd niet moeten
besteden aan dopen of de toe
diening van andere sacramen
ten, maar aan de geloofsver
kondiging. Alleen op die ma
nier kan het missionerings-
werk in Indonesië zinvol ge
schieden, vindt pater Prior.
Egidio kardinaal Vagnozzi die
het beheer heeft over de fi
nanciën van het Vatikaan
heeft in een interview ver
klaard dat de investeringen
van het Vaticaan minder dan
75 miljard lire (ongeveer 300
miljoen gulden) bedragen.
Het Vaticaan, aldus de kardi
naal, heeft in het geheel niets
geinvesteerd in maatschappij
en die geboortebeperkende
middelen of wapens produce
ren. De kardinaal verklaarde
dat in het bedrag dat hij had
genoemd, niet de onroerende
goederen zoals de St. Pieter en
een aantal andere gebouwen
waren begrepen. Deze, aldus
de kardinaal, kosten bijzonder
veel aan onderhoud en leveren
in het geheel geen winst op.
De 69-jarige prelaat, wiens of
ficiële titel president van de
prefectuur voor de economi
sche zaken van de Heilige
Stoel" is, zei dat het Vaticaan
niet investeert in immorele of
tegen de vrede gerichte onder
nemingen.
De kardinaal deelde een en
ander mede in een vraagge
sprek met „Europa", een
maandelijks supplement dat
gezamenlijk wordt gepubli
ceerd door vier Europese dag
bladen de Italiaanse La
Stampa, de Franse Le Monde,
de Britse Times en de West-
duitse Die Welt.
Hij memoreerde dat paus Pius
de Elfde na de ondertekening
van het verdrag van Latera-
nen, dat de verhouding tussen
de Heilige Stoel en de Italiaan
se staat regelde, ruim 750 mil
joen lire in baar geld en een
miljard lire in aandelen aan de
Italiaanse regering had be
taald voor de bouw van veer
tien groot- en klein-seminaries
in heel Italië.
Niet alle Vaticaanse investe
ringen van Italië zijn overge
schreven naar het buitenland,
aldus de kardinaal. „Natuur
lijk is het wel zo dat de be
heerders van de Heilige Stoel,
geconfronteerd met toenemen
de behoeften en steeds onze
kerder inkomsten, proberen te
investeren waar dat het mees
te oplevert tegen de minst
zware fiscale lasten, zoals elke
wijze investeerder doet".
Kardinaal Vagnozzi waar
schuwde het publiek en de
katholieken in het bijzonder,
niet alles te slikken wat over
de financiën van het Vaticaan
wordt gepubliceerd, „omdat er
veel roddel en horen-zeggen
bij is van slecht geïnformeerde
personen en schattingen-in-
het-wilde-weg".
Vertegenwoordigers van de
hervormde wereldbond
(WARC) en R.K. theologen
hebben een zekere mate van
overeenstemming bereikt
over hetgeen het Nieuwe Tes
tament leert over een twee
voudig priesterschap, dat van
„alle gelovigen" en het pries
terschap van als zodanig be-
vctigde kerkelijke ambtsdra
gers.
De afgevaardigden van beide
kerkrichtingen werden het
eens over een verklaring,
waarin onder meer wordt ge
zegd: „In de apostolische tra
ditie, zoals vervat in het Nieu
we Testament, is begrepen een
getuigenis over een speciale
bediening door Christus aan
de twaalf, en aan Petrus bin
nen deze kring". Voorts: „Bin
nen de apostoliciteit, het alge
mene priesterschap van Chris
tus waartoe alle gelovigen zijn
geroepen, is er een speciaal
priesterschap, waaraan de be
diening van woord en sacra
ment is toevertrouwd". En:
,De handoplegging is een doel
treffend teken dat de gelovige
inwijdt en bevestigt tot het
verleende priesterschap of de
ambtsbediening".
Het vorige maand in Rome
gevoerde overleg, dat tot de
genoemde verklaring leidde, is
de vijfde gespreksronde van
een officiële dialoog die in
1970 begon onder het hoofdt
hema „de aanwezigheid van
Christus in kerk en wereld".
Het toen op gang gekomen
hervormd-r.k. overleg ging de
afgelopen jaren in op „Chris
tus' verhouding tot de kerk",
„gezag prediken in de kerk",
„de aanwezigheid van Chris
tus in de wereld" en „Eucha
ristie" (Avondmaal).
De nu gehouden bijeenkomst
van 1975 betekent het einde
van de oorspronkelijke op
dracht tot overleg. Een verslag
over heel de periode van vijf
jaar theologisch gesprek
wordt voorbereid.
