Schoenen verkoop je
niet op je pantoffels"
Voor alle
tijden en
voor alle
generaties
ral (Van een onzer verslaggevers)
VALKENBURG „We hebben het heilige er zo'n
zWetje afgehaald. Die apostelen bijvoorbeeld moet
ie meer zien als rebellen, die in opstand zijn
jekomen tegen het sanhedrin", zegt Har Huys, de
_jegisseur van het passiespel van Tegelen. Wij staan
bp de sacristie van de Onze Lieve Vrouwekerk te
„jfalkenburg, waar de rebellen onder de vaardige
(anden van grimeur Sander Seelen een Palestijns
ctiterlijk krijgen aangemeten. Zij zijn niet vrij van
enuwen, want het is na de vele repetities de eerste
dat zij- in het openbaar optreden. Pastoor
Timmermans heeft him gevraagd de lit'irgieviering
'an Passiezondag op te luisteren met de uitvoering
Onderhevig aan de grote twijfel over de keuze van een paar schoenen. ,,Moet ik het eerste,
het tweede..of het laatste paar kopen?"
De overtuiging, dat het passiespel
voor alle tijden en alle generaties
is, wordt dit jaar in Tegelen uitge
dragen door een sterk verjongde
spelersgemeenschap. In de loop van
de laatste jaren is steeds duidelijker
geworden, dat het publiek aktie en
vaart vraagt. De spelleiding heeft
zich aan die vraag aangepast wat
het passiespel van 1975 betreft. Echt
menselijke scènes, die gaandeweg in
de verdrukking waren gekomen,
zijn opnieuw in het dramatisch ge
beuren ingepast, zoals het afscheid
van Jezus en zijn moeder en de
ontmoeting tussen Judas en zijn
moeder. De verdrijving van de
kooplieden uit de tempel speelt zich
nu in een authentiek marktdekor af
en het Laatste Avondmaal is van
zijn statisch karakter ontdaan. De
spelleiding wil vooral het menselij
ke in het goddelijk drama bena
drukken en zij beantwoordt daar
mee aan het verlangen van de spe
lers en speelsters, nog altijd zo'n 250
medewerkenden, die in maanden
lange repetities naar het grote ge
beuren toeleven.
tekst van priester-dichter Jacques Schreurs, die
conform de eisen van de tijd weer de nodige
wijzigingen heeft ondergaan. Regisseur Har Huys,
die dit seizoen in de sporen treedt van André
Thijssen en Gabriel Beckers, heeft doelbewust het
menselijke in het passie-drama naar voren gehaald
en waar nodig een woekering van tekst weggesnoeid
om het spel meer accent te geven. En de spelers
groep is sterk verjongd, zodat zij weinig moeite
heeft met het overbrengen van haar boodschap aan
de mensen van deze tijd.
Het passiespel wordt komend seizoen opgevoerd op
de zondagmiddagen van 13, 20, 27 juli, 3, 10, 17,
24 en 31 augustus en 7 en 14 september. De
avondvoorstellingen zijn op de zaterdagen 16, 23 en
30 augustus en 6 en 13 september. Alle inlichtingen:
postbus 15 Tegelen.
Mevrouw Houba legt de laatste hand aan
het kostuum van een van de apostelen.
Veertig jaar geleden speelde zij de rol van
Maria.
nuwen van het verkooppersoneel,
maar kost ook zeer veel tijd en geld,
want erbij komt nog de tijd van
halen en terugbrengen van de ge
toonde schoenen van en naar het
magazijn", aldus de heer Van Dalen.
Hij is voorstander van rationalise
ring. Zelfbediening is daarbij het
goedkoopst, maar in de schoenhan-
del is de consument hiermee niet
gediend, stelt hij vast.
„Alleen stapelartikelen en schoenen
zonder enige pasvorm komen hier
voor in aanmerking", In een goed
gesorteerde schoenvakzaak blijkt de
voorkeuze of zelfkeuze vele voorde
len te hebben. De fase van uitkiezen
en een aantal wandelingen naar de
voorraad wordt beperkt. Deze ver
koopmethode zal het gaan winnen,
gelooft de heer Van Dalen. „De klant
vraagt vrije keuze, maar wil toch
worden bediend".
De schoenverkoop blijft zich overi
gens in een neergaande lijn bewe
gen. In 1964 werd nog 3,5 paar
schoenen per inwoner verkocht, tien
jaar later nog maar drie paar. De
verkoop van pantoffels is in tien jaar
zelfs gehalveerd. De „geringe animo"
voor schoeisel blijkt ook uit de geld
besteding: in 1964 werd nog 1,77 pet
van het gezinsbudget aan schoeisel
besteed, tien jaar later 1,37 pet. De
teruggang van het aantal verkoop
punten hield met die teruglopende
cijfers gelijke tred. In 1964 nog 4600
verkooppunten, tien jaar later 4000.
Dit negatieve beeld heeft volgens de
heer Van Dalen ook een keerzijde,
want de omzet per verkooppunt
steeg van 138.000 tot 275.000 gulden.
Ook het aantal inwoners per ver
kooppunt steeg: van 2700 tot bijna
3400.
Prof. dr J. P. I. van der Wilde,
bijzonder hoogleraar aan de Vrije
Universiteit in Amsterdam en voor
zitter van de Raad voor Midden- en
Kleinbedrijf, haakt daarop in met de
vraag of er nog een markt is voor
zelfstandige ondernemers. Hij meent
dat men in Nederland zo gewend is
geraakt aan de welvaart en het „elk
jaar beschikken over méér", dat men
vergeten is rekening te houden met
de leefbaarheid: milieuverontreini
ging en ruimtelijke ordening. Daar
aan moet nodig wat worden gedaan
en dat betekent dat de produktie
meer zal gaan kosten. Het zal zeker
tien jaar duren om „de mensen daar
aan te wennen", net zoals er tien
jaar nodig was om te beseffen dat
„branchevervaging" geen vies woord
is. De kleine ondernemers zullen er
volgens professor Van der Wilde
goed aan doen nu al berekeningen
te gaan maken hoe zij hun verdienst
en op peil kunnen houden. Ze zullen
zich sneller aan veranderingen moe
ten aanpassen, eraan moeten wen
nen dat milieu en ruimtelijke orde
ning meer geld gaan kosten en dus
de produktiekosten hoger maken en
gelijktijdig nagaan of t kwaliteits.-
sprodukt niet te verkiezen is boven
het milieuvervuilende weggooipro-
dukt
„Om de schoenwinkelier als voor
beeld te noemen: als hij een kwali-
teitsprodukt tegen een hogere prijs
verkoopt, wordt het misschien weer
lonend schoenen te laten repareren,
waardoor de inkomsten gelijk blij
ven".
Professor Van der Wilde heeft de
indruk, dat de kleine ondernemers
een adempauze krijgen als de lonen
worden gestabiliseerd in verband
met de hogere produktiekosten ten
gevolge van de noodzakelijke lasten
voor het in stand houden van de
leefbaarheid. In die adempauze
krijgt de kleine ondernemer de kans
wat meer te doen aan dienstverle
ning, „want de zorg voor de klant
is de laatste jaren wat verloederd",
stelt professor Van der Wilde vast
cijfers maakte deze week de
J. van Dalen, de scheidende
van de christelijke bond
schoenwinkeliers in Doorn open
dames zich meer schoenen
tonen dan de mannen was in
al bekend, maar dat 20 pet van
:opers het eerst voorgestelde
uiteindelijk koopt en dat iedere
klant eerst na 15 voorgelegde
tot koop besluit, waren
die het onderzoek
Het openluchtspel in Tegelen is geen zaak van
vandaag of gisteren: reeds in 1926 richtten enkele
toneelamateurs een vereniging op, die de voormali
ge kloostertuin van de missiecongregatie van het
Goddelijk Woord als openluchttheater zou gaan
bespelen. De jonge vereniging vond er echter meer:
in de persoon van een pater-minderbroeder Justinus
Janssen meldde zich iemand, die van openluchtspe
len het een en ander wist: de pater had al een
openluchtspel op zijn naam staan, handelend over
Onze Lieve Vrouw van Genooi, een bedevaartplaats
onder de rook van Venlo. Hij bleek bereid ook voor
de Tegelenaren de pen ter hand te nemen en zo
kon in 1927 in de Tegelse kloostertuin, die intussen
„De Doolhof' was genoemd, een Sint Franciscus-
spel worden opgevoerd, nog wel in gemengde bezet
ting. Bij wijze van hoge uitzondering had de bis
schop van Roermond daartoe vergunning gegeven.
Het volgend jaar, 1928, viel de keus op „Eva's
droom", een toneelstuk van Felix Rutten. Daarna
volgde „Het grote schouwtoneel" van de Spaanse
dichter Calderon en „Youssouf", weer van Felix
Rutten. Bijbelse tendenzen waren er dus van meet
af aan en het was niet meer dan logisch, dat men
op het passiespel overstapte, vooral toen in 1930
enkele bestuursleden van de toneelvereniging het
Beierse Oberammergau hadden bezocht
Een onderzoek heeft ge-
dat een schoenwinkelier ge-
zeven paar schoenen aan
klant moet tonen alvorens een
wordt genomen. Gemid-
is de verkoper of verkoopster
klant achttien minuten kwijt.
helft daarvan is nodig voor het
verkoopgesprek. Bijna
van de totale voor een
tijd wordt gebruikt
uit de voorraad te
Dat komt neer op 14 en een
uur per week of wel bijna twee
Discussie tussen Christus (midden voorgrond) en de twaalf tijdens de scène van het Laatste Avondmaal.
Pastoor A. van Delft, zielzorger in het Brabantse
Sint Anthonis en bekend als schrijver van bijbeldra
ma's werd aangezocht en in 1931 werd zijn passie
spel voor het eerst opgevoerd. De belangstelling was
zodanig, dat men in 1932 andermaal een reeks van
uitvoeringen bracht. En daarmee was de traditie
van het passiespel voorgoed in Tegelen gevestigd.
Het is geen hobby van een generatie of van een
groep, maar een aangelegenheid van de hele ge
meenschap, die ervan overtuigd is, dat het passie
spel een spel voor alle tijden en voor alle generaties
is. De oorspronkelijke toneelvereniging is omgezet
in een stichting. Het openluchttheater „De Doolhof'
is aangekocht en van een overkapping voorzien. De
tekst van pastoor Van Delft is vervangen door een
Tijdens het Laatste Avondmaal wordt het woord gevoerd door Christus, vertolkt door Theo Joosten,
die calculator van beroep is.
van de scène van het Laatste Avondmaal.
Mevrouw Houba is de enige van de dames, die deze
zondagmorgen mee is gekomen naar Zuid-Limburg.
Zij legt de laatste hand aan de costumering van
Christus en zijn apostelen. Veertig jaar geleden
speelde zij de rol van Maria, „in de tijd, dat Maria
nog niet getrouwd mocht zijn", legt zij glimlachend
uit. En zij maakt nog altijd deel uit van de groep
van 250 spelers en speelsters, die ook dit jaar weer
het passiespel gaan opvoeren. Zondag 13 juli is de
première. Er zijn in totaal vijftien uitvoeringen
gepland, tien in de middaguren en vijf 's avonds.
De kerk is redelijk bezet als pastoor Timmermans
het optreden van de passiespelers aankondigt Zij
komen door de hoofdingang naar binnen, druk
discussiërend over de functies, die hun ten deel
zullen vallen in het nieuwe rijk, dat Christus gaat
stichten. De statige verzen van Jacques Schreurs
buitelen in een vlotte samenspraak over elkaar heen
en het zijn beslist geen heiligen, die hier aan het
woord zijn, want zij betwisten elkaar de ereplaatsen
in de toekomstige regering. Alleen Judas valt enigs
zins uit de toon: hij moppert: dat de beurs weer
leeg is en dat morgen de nood weer zal knijpen
„als gisteren en altijd".
Op het priesterkoor staat de lange tafel, waarachter
zij plaatsnemen, Christus in hun midden, die hen
vermaant, dat de een zich niet groter mag wanen
dan de ander en dan onthult, dat er zich een
verrader onder hen bevindt, die hem aan zijn
vijanden zal overleveren. Dat wekt beroering; kre
ten van verontwaardiging en ongeloof klinken. Ju
das ontkent heftig: „De duivel hale mij" en schichtig
verdwijnt hij als Christus hem zegt: „Doe nu wat
u te doen staat".
Applaus klatert op als de scène ten einde is en
pastoor Timmermans naast Christus gaat staan om
voor te gaan in de misviering, die treffend aansluit
op het spel. Regisseur Huys is tevreden. Het eerste
optreden is vrijwel zonder hapering verlopen. „In
Rotterdam zal het nog beter gaan", meent hij. Hij
doelt daarmee op de uitvoering van de scène van
het Laatste Avondmaal morgen in de Onze Lieve
Vrouwekerk van de Franciscanen aan de Slinge in
Rotterdam tijdens de eucharistieviering die om half
twaalf begint
