Geen werk is
doe-het-zelver
nog te groot
Goed gereedschap
is het halve werü,
Ze schieten als paddestoelen uit de grond, de
doe-het-zelfwinkels. Bedrijfssluitingen, oplopende
werkloosheid, inflatie, investeringsbeperkingen
hebben geen invloed op deze bedrijfstak. Integen
deel, fabrikanten, importeurs, groothandelaren en
detaillisten in de doe-het-zelfsector zien voor de
komende jaren nog een grote groei In die markt
zitten. De concurrentie zal wel wat vinniger
worden, zeker als fabrikanten, die tot nog toe
uitsluitend leverden aan de bouwmarkt, zich nu
met de hobbyisten gaan bezighouden.
Het is niet verwonderlijk, gezien de forse prijzen
die loodgieters berekenen, dat de sanitairhandel
het meest geprofiteerd heeft van de doe-het-zelfra-
ge. Dat geldt voor de verkoop van wasbakken,
gemonteerd compleet met afvoerpijp en spiegel op
een achterwandje, en w.c.-potten, compleet met
reservoir en pijp gemonteerd op achterstuk, tot
aan praktisch geheel complete douchekabines en
ligbaden. Meer en meer ziet men sanitair van
kunststof zoals perspex, in diverse kleuren uitge
voerd, dat de doe-het-zelver kan installeren zonder
te solderen en monteren van gas-, water- en
afvoerbuizen. Daarbij kan men thans ook de
gemakkelijk zelf in elkaar te zetten saunacabines
rekenen.
Op het gebied van zogenaamd kleinsanitair, dat
meer het karakter van huishoudgerei en toiletarti
kelen heeft, is de doe-het-zelver al jaren actief.
Niet alleen in de grote doe-het-zelfsupers wordt
sanitair voor de doe-het-zelver verkocht Ten
dienste van de koper staan de showrooms voor
bouwmaterialen handelsklaar, die de complete
„natte" installaties van douche- en mengkraan tot
en met volledige keukens - inclusief koelkasten en
grill-apparatuur - te koop aanbieden.
Bij het sanitair is een tweeërlei ontwikkeling
gaande. Enerzijds zet zich ook in dit soort artike
len de nostalgische trend door, te weten allerlei-
wastafels en dergelijke van keramiek in de stijl
van „grootmoederstijd", die vooral uit Frankrijk
geïmporteerd worden, alsmede van het zeer mo
derne ontwerp dat uit Italië ingevoerd wordt. Dit
soort artikelen is in ruime mate in de moderne
showrooms van bouwmaterialenhandelaren voor
handen. Veel handzamer zijn anderzijds de pro-
dukten van kunststoffen die momenteel ook al en
masse geïmporteerd worden en door het lichtge
wicht karakter ervan gemakkelijk in allerlei doe-
het-zelf-zaken, ijzerwaren en gereedschappenwin-
kels, tot in de supers toe, aan het publiek aangebo
den worden en die vaak zeer luxe en sfeervol zijn.
Slechts één sector is het niet zo goed gegaan vorig
jaar: de houtsector. De prijzen daarin zijn tot een
zo'n waanzinnig hoog peil gestegen, dat de ware
zelfdoener al gauw bijvoorbeeld ging uitkijken
naar kurk in plaats van schrootjes als wandbekle
ding. Voor de echte liefhebbers is hout echter
onvervangbaar. Het zij gezegd dat de prijzen zich
dit jaar zullen stabiliseren.
Het grote assortiment artikelen die de detailhandel
de doe-het-zelver biedt heeft ertoe geleid dat deze
geen probleem meer te zwaar vindt Geen werk -
is hem te groot. Een complete badkamer installer
en? Geen probleem. Een open haard? Wat moeilij
ker als er metselwerk aan te pas komt, maar het
gaat En datzelfde geldt voor het isoleren van
woningen compleet met dubbele beglazing, het
aanleggen van centrale verwarming, en ga zo maar
door.
Maar pas op. Het zelf-doen is niet zonder risico's.
Wat we u dan ook willen adviseren - en dat niet
om hem te bevoordelen - is het echt moeilijke
werk, het aansluiten van water- en gasleidingen
bijvoorbeeld door een vakman te laten doen. Laat
het u dan pakweg dertig gulden per uur kosten.
Zekerheid is heel wat waard. En vergeet niet dat
gas- en waterleidingsbedrijven zeer hoge eisen
stellen. Eisen die u zelf misschien niet waar kunt
maken.
Nog veel meer oppassen is het geblazen als het
gaat om aansluiten van elektrische leidingen. De
eisen die de elektriciteitsbedrijven stellen zijn,
terecht, zeer streng. Begin dan ook niet aan een
dergelijk karwei, als u niet alles van elektrische
installatie afweet Gaat het om redelijk eenvoudige
zaken, ga dan eerst de raad vragen van een
elektrotechnisch installateur. Vaak is zulke raad
duur, zeker als de goede man bij u thuis moet
komen kijken, maar zeg nu zelf, wat is beter, wat
geld betalen of kortsluiting, met alle nare gevolgen
van dien?
Beunhazen
En nu we toch aan het waarschuwen zijn: hoed
u voor beunhazen. Waarmee ik dan bedoel on-,
halve of hele bekenden die wel even tegen een
zacht prijsje een karweitje voor u willen uitvoeren.
In de meeste gevallen, de goede niet te na gespro
ken, zijn het geen specialisten en kunnen ze u niet
de zekerheid geven dat het werk inderdaad goed
wordt uitgevoerd. Het kan er goed uitzien, ak
koord, maar daarom is het dat nog niet
We hebben het zojuist al even gehad over open
haarden en centrale verwarmingen. Wat de eerste
betreft: het bouwen van een rookkanaal is niet
ieders werk. Brandgevaar is niet denkbeeldig als
de afvoer te dicht langs brandbaar materiaal
loopt. U krijgt geen cent terug van uw verzeke
ringsmaatschappij als zou blijken - in geval van
brand - dat de open haard door u zelf foutief was
aangelegd.
Centrale verwarming is een hoofdstuk apart. Ver
scheidene firma's in Nederland bieden bouwpak
ketten hiervoor aan. Bij sommige systemen hoeft
niets gesoldeerd te worden. De pijpen worden aan
elkaar gekoppeld door zogenaamde snelkoppelin
gen, een klemsysteem, dat, mits goed gedaan, de
kans op lekkage praktisch uitsluit.
Mocht u tot zelf-aanleg van een centraal verwar
mingssysteem willen overgaan, dan nog even dit
vraag de verkoper of hij zwart-op-wit wil zetten
dat hij u, in geval van moeilijkheden, zal helpen
met raad en daad, en dat hij, na de aanleg, komt
controleren en dan wederom schriftelijk, bevestigt
dat de aanleg goed is gedaan. Het is af te raden
te kopen, als de handelaar u dit weigert
Isolatie
Isolatie en dubbele beglazing zijn weer andere
onderwerpen. Het goed isoleren vereist een goede
voorlichting. Er zijn helaas firma's die wel graag
materialen voor isolatie verkopen, maar het wat
die voorlichting betreft, wel voor gezien houden.
Het isoleren van woningen bespaart energie. Het
is daarom dat het ministerie subsidie geeft aan
iedereen die zijn woning beter isoleert.
Alle bijzonderheden zijn te vinden in een vouw
blad dat het ministerie daarover verstrekt Vele
gemeentehuizen kunnen u ook op de goede weg
helpen.
Dubbele ramen is een van de middelen om warmte
binnenshuis te houden. Wilt u dat laien doen,
vraag dan bij verschillende firma's prijs op. Het
loont de moeite. Wat misschien ook een punt van
overweging is in deze roerige tijden: uw „tweede"
raam te voorzien van onbreekbaar glas, dat onder
de naam Lexan in de handel gebracht wordt
Ruitje-tikken en inbreken is er dan bij u niet meer
bij.
En nog een isolatietip. Sinds kort is er onder de
merknaam Sylglas een plakband in de handel met
aluminium uiterlijk, dat watervast is en bijzonder
geschikt om bijvoorbeeld sponningen mee te dich
ten. De koepel van de St-Pauls kathedraal in
Londen is ermee gedicht en dat zegt toch wel wat
Nu toch het woord subsidie is gevallen een woord
je voor de super-doe-het-zelvers. De nota-werkgele-
genheid van de regering opent de mogelijkheid
van een extra bijdrage van het Rijk voor diegene
die voor zichzelf een of meer woningen bouwt De
regeling geldt eveneens voor hen die een oude
woning opknapt Voor de juiste bedragen enzo
voorts wende men zich tot de autoriteiten.
Uit deze maatregelen blijkt dat ook de regering,
in tegenstelling tot vroeger, het met ons eens is:
de doe-het-zelver is tegenwoordig geen werk te
groot Begin eens aan een klusje.
Gerard Croné
Een graskantenmaaier zonder messen. Een nylon draad slaat het gras Pen-en-gatverbindingen worden kinderspel met dit hulpapparaat. Scharniersjabloon om het moeilijke afhangen van deurtjes te vergemakke-
af.
lijken.
Sylglas plakband voor het afdichten van sponningen. Het houdt jaren!
instelling voor diepte- en
breedteaanslagen.
Twee elektrische handcirkelza
gen, de één met dubbel-geïso-
leerde motor van 1000 watt,
zaagdiepte 55 mm., de andere
met dubbcl-geïsoleerde motor
van 1400 watt, zaagdiepte 80
mm. Beide machines uitgevoerd
met een extra grote grondplaat
voor nauwkeurige geleiding, au
tomatische beschermkap met
spouwmes, dubbelgeleide aan
slag, die tevens als hoekgeleider
kan worden gebruikt.
Verder een elektrische hand-
schaaf met 600 watt dubbel-geï-
soleerde motor, schaafbreedte
80 mm, schaafdiepte 2,5 mm,
sponningdiepte 22 mm. te ge
bruiken desgewenst met stof-
zak.
Dan ook nog een elektrische
bandschuurmachine, met dub-
bel-geïsoleerde motor van 850
watt en een elektrische vlak-
schuurmachine met dubbel-geï-
soleerde motor van 200 watt
Voor de tuin is er tenslotte nog
een nieuwtje. Een kantenmaaier
die niet met messen werkt maar
met een snel rondslingerende
nylondraad.
Gerard Croné.
i Om boven het hoofd te verven, de Celllno Master.
Haal het ding simpelweg uit el
kaar en de zaak is bekeken.
Deuvelmaster
een belachelijk lage prijs wor
den aangeboden. Kwalitatief
zijn deze vaak inferieur.
Denk nu niet dat wij u louter
met handgereedschap willen la
ten werken. Het gemak dient de
mens tenslotte. En dat er velen
zo over denken wordt wel bewe
zen door de steeds groter wor
dende import van machines uit
Engeland en Amerika. Vooral
de integrale machines beginnen
een voorsprong te krijgen op de
boortol-met-hulpstukken.
Waren voorheen elektrische
boormachines de voornaamste
krachtbron om verschillende
hulpstukken aan te drijven,
waarbij door de fabrikant altijd
naar compromissen moest wor
den gezocht tussen motorvermo
gen en toerentallen, de consu
ment van heden stelt bepaald
hogere eisen aan de kwaliteit-
capaciteit en toepassingsmoge
lijkheden van de aan te schaf
fen produkten. Aan deze ver
hoogde eisen kunnen alleen
compactmachines een bevredi
gend antwoord geven.
Veel fabrikanten hebben, vooral
de laatste jaren die hang naar
goed en gemakkelijk gereed
schap ter harte genomen en zijn
gekomen met nieuwtjes die het
zware werk lichter maken of die
bewerkingen die voorheen
slechts op grote machines goed
Wolfcraft is nu op de markt met
twee handige hulpmiddeltjes.
Het eerste is de „Deuvelmaster".
Het apparaat bestaat uit twee
klemmen van lichtmetaal, om
beide delen waarin de verbin
ding tot stand gebracht moet
worden op hun plaats te hou
den. Een van beide klemmen is
voorzien van twee maal drie
gaten, bekleed met roestvrijsta
len buisjes, die dienen om zon
der meten, aftekenen en derge
lijke de gaten op exact de juiste
plaats te boren, waar de deuvel
ingezet moet worden.
Het tweede hulpmiddel is een
„scharniersjabloon" voor het
boren van gaten voor inboor-
schamieren om kastdeurtjes en
dergelijke af te hangen.
Contimeta uit Baarn brengt nu
een „minigun" smeltlijnpistool
voor
hobbygebruik; het pistool is
zeer geschikt voor talrijke kar
weitjes, zoals voor plafondte--
gels, wandtegels, reparatie, iso
latie, vastzetten van kabels, wa
terdichtmaken enzovoort.
Weer zo'n Columbiaans ei is een
nieuwe allessnijder, die glas, te
gels en mozaiek moeiteloos ver
werkt Hij is van Spaans fabri
kaat
Zwaar gereedschap
Dat het zware gereedschap infil
treert in de doe-het-zelfmarkt
bewijst Bosch met een boorha-
mer voor hamerboren, hameren
en boren in alle beton en steen
soorten, alsmede in hout, metaal
en kunststoffen. Boorcapaciteit
tot 26 mm, gewicht 4 kg., vermo
gen 650 watt.
En Elu uit Zeist komt maar
liefst met zes compactmachines.
Deze zijn onder volledig behoud
van kwaliteitseisen voor profes
sioneel gereedschap populair
geprijsd. Zo is er een elektrische
handbovenfrees, dubbel-geïso-
leerd, met 600 watt motor, fijn-
De prijzen van deze compact
machines zijn in verhouding tot
de prijzen van hulpstukken niet
zo, sterk gestegen, waardoor het
zo langzamerhand ook prijs-
technisch minder interessant
wordt zich met allerlei ombouw-
stukken tevreden te stellen.
De markt voor boormachines
blijkt echter nog lang niet verza
digd te zijn, integendeel, vooral
in de nieuwbouwwijken waarin
bij de woningbouw gietbeton
wordt toegepast, ontstaat er een
nieuwe markt voor de duurdere
6lagboormachine, waarmee in
het hardste beton geboord kan
worden.
Lichter werk
Voor de „zware jongens" een combinatiemachine.
De snijder die alles aankan, tegels, glas en wat u maar
wilt.
uitvoerbaar waren nu binnen
het bereik van de doe-het-zelver
brengen. We noemen u er hier
enkele op die dit jaar als nieuw
gepresenteerd werden. We wil
len hierbij geen aanspraak ma-
ken op volledigheid. Evenmin
willen we ze op hun kwaliteit
beoordelen, omdat vele ervan
niet door ons beproefd zijn.
Op de Vakbeurs Karwei in Ut
recht - het Mekka voor de doe-
het-zelver - zagen we een grote
gecombineerde houtbewerkings
machine voor de „zware jon
gens". Mogelijkheden: vlak- en
van dikte schaven, langgatboren,
zagen en frezen. De machine,
van het Belgische merk Rob-
land, heeft drie motoren.
Van de Zensesfabriek uit Duits
land een werktafel geschikt
voor verstekfrezen, boven- en
langgatfrezen, horizontaal fre
zen en nog meer. Iedereen kent
het Davidschaafje. Nu is er de
David-Finisher combinatieset
De set bestaat uit een vlak-
schaaf, sponningschaaf en
schuurblok.
Het ei van Columbus, maar mis
schien daarom juist revolutio
nair is de Ceiling Master, pla
fond- en wandverfroller met
verfcontainer. De container
waarin de verlangde verf wordt
gedaan, is voorzien van een spe
ciale metalen rol, welke de verf
automatisch overbrengt op een
zachte verfrol en deze brengt de
verf over op plafond of wand.
Dan is er nu eindelijk een uni
verseel klopboorhulpstuk. Het
bijzondere hiervan is dat het op
ieder merk boormachine past
Men kan er normaal mee boren,
houdt men echter het klopge-
deelte vast tussen duim en wijs
vinger, dan ontstaat de klop-
werking van 15 slagen per om
wenteling.
Voor. de „bouwers" zijn er elek
trische demontabele betonmo
lens in 90 en 120 liter. Geen
moeilijke opslag of vervoer.
Wie meent met een oude nijp
tang, een fretboortje, een zak
mes, een hamer en een paar
kromme verroeste spijkers een
J goed werkstuk af te kunnen le-
I veren, zit er goed naast. Dat wil
m zeggen, een vlierhouten fluitje
I voor de jongste zoon is met een
zakmes nog wel te maken - ge
beurt dat nog, eigenlijk? - en
een oude klomp tot'bootje om
toveren gaat ook nog weL Maar
dan houdt het toch wel
helemaal op. Een goed werkstuk
vereist goed gereedschap.
Nu hoeft dat niet meteen te
betekenen dat dat ook meteen
de fraaiste elektrische boren, za
gen en frezen moeten zijn. Ge
makkelijk, zeker, maar wie zou
durven ontkennen dat de mid
deleeuwers, met louter hand
werktuigen staaltjes van hout
bewerking te zien gaven waar
de moderne „machinist" niet
aan kan tippen?
Machines hoeven dus niet me
teen. Maar wel kwalitatief goed
handgereedschap. En daar be
doelen we - het is helaas niet
anders -. duur merkgereedschap
mee. Koop geen complete ge
reedschapssets die u, vooral in
postorderaanbiedingen, tegen
