Italiaanse pastoor slaat munt uit gebrek aan kleingeld Koop en draag uw valhelm nog vandaag! PROLOOG WINT KORT GEDING TEGEN KAMERLID DS'70 A' M Aangrijpend toneel Iwanow in Bromfietser: waarom wachten tot i februari? Herziening nodig van sociale werkvoorziening De aarpels benne helemaal blauw99 DINSDAG 24 DECEMBER 1974 LEIDSE COURANT (Van onze correspondent Frans Wij- nands) ROME Een pastoor in Rome slaat op onschuldige wijze munt uit het groeiende gebrek aan kleingeld in Italië. Elke zondag verzamelt hij al het kleingeld van de collectes, steekt de straat over, stapt bij de bar aan de overkant binnen en wis selt zijn muntjes tegen min of meer verfomfaaide biljetten. De cifc-hou- der geeft de pastoor elke zondag tien procent van het totaalbedrag extra: de zeereerwaarde heer heeft op die manier een plezierige mee valler en de barkeeper kan weer uren vooruit met een volle kassa kleingeld. Hij is uiteindelijk beter af dan zijn collega die onlangs in het hartje van Rome zijn zaak een dag gesloten hield. „Wegens gebrek aan kleingeld", zoals te lezen stond op een bord dat aan de café-deur was gehangen. En geen Romein die het raar vond, want het groeiende gebrek aan kleingeld is een even groot raadsel als ongemak in dit land. De minister van financiën en van de schatkist en de president van de Italiaanse Bank worden herhaalde lijk geïnterpelleerd over het klein- geld-probleem. Maar mannen die uit hoofde van hun beroep of functie gewend zijn in honderden miljarden bres te denken, vallen niet zo gauw over muntjes die in het Nederlandse geldstelsel de helft minder waarde En toch onderschatten die financiële genieën in Italië het probleem. Het chronisch tekort aan wisselgeld leidt dagelijks tot de gekste toestanden, tot verrukkelijke improvisaties, tot boze scheldpartijen tussen kassiers en klanten. Het zwaarst getroffen zijn misschien wel de ontelbare kioskhouders en krantenverkopers in heel Italië. Vooral zij moeten da gelijks van de zeer vroege ochtend tot de avond met kleingeld werken. Steeds vaker moeten ze hun vaste klanten vragen om dan „domani", morgen, maar te betalen. Minder vaste klanten lopen weg als blijkt dat het kassa-laatje voor de zoveelste maal leeg is. En dat geldt ook voor de grotere zaken en niet op het laatst voor de warenhuizen. Als je niet met gepast geld kunt betalen kun je kiezen: of wachten tot andere klanten meer kleingeld hebben achtergelaten, of de spullen die je had willen kopen terugmikken in het vak. Sommige cassières zijn dan nog zo vriendelijk om je hun lege laatje te laten kijken, anderen kwakken het zonder com mentaar dicht. Ze zijn het moe ge worden om de godganse dag te moe ten zeggen dat ze niet kunnen wisse len Om niet alle klanten weg te jagen en hen toch te helpen, worden de gekste dingen géimproviseerd. In bijna alle winkels liggen stapels ca ramels, zuurtjes en kauwgom naast de kassa bedoeld als wisselgeld in-natura. Er zijn zakenmensen die hun cassières laten terugbetalen met bus- of tramkaartjes, op de postkan toren is het de gewoonste zaak van de wereld dat je wisselgeld terug krijgt in de vorm van postzegels. Het lijkt allemaal vrij onschuldig en grappig, maar het gebrek aan mun tjes is in Italië langzamerhand uitge groeid tot een nationale ergernis. Volgens financiële experts ligt de schuld bij de stijging van het aantal automaten: gokspelletjes, flipperkas ten, automaten in metro, tram en bus en ga maar door. Het zal onget wijfeld enige invloed hebben, maar als het geld werkelijk een kringloop maakt, zou het dus uiteindelijk weer in het geldverkeer van alle dag terug moeten keren. Maar dat gebeurt ken nelijk niet De zakkenrollers in Italië zijn er mee, mee de bedelaars niet De eer sten kunnen steeds makkelijker por tefeuilles met papiergeld rollen, om dat de meeste mensen angstvallig met hun hand in jas- of broekzak lopen waarin nog enkele kostbare muntjes zitten. De bedelaars merken dat de meeste passanten zuinig zijn geworden op hun 5-, 10-, 50- en 100-lirestukken. Vooral de barhou- ders rond de beroemde Trevi-fontein. hebben het moeilijk. Zij moeten dag en nacht aanzien hoe de toeristen handenvol kleingeld in die fontein gooien en dat is volgens hen „een gruwelijke geldverspilling". NS-station in Bijlmer door inbrekers in brand gezet AMSTERDAM (ANP) Toen in brekers gistermorgen vroeg probeerden de kluis open te branden van het NS-station in de Bijlmermeer, sprong de ace- tyleenfles die zij voor het kar wei gebruikten uit elkaar. Me teen stond de vloer van het in 1971 opgetrokken noodstation in lichterlaaie. De brandweer was snel ter plaatse, maar toen was het houten gebouwtje al - grondig verwoest Vertraging van het treinverkeer tussen de Bijlmermeer en Am sterdam kon worden voorko men. De- passagiers konden normaal instappen. Kaartjes werden door de conducteur verkocht Utrechtse wethouder: „Woningnood schandalig" Utrecht (ANP) „Het is een schandalige zaak dat er ener zijds in Utrecht nog 7.000 wo ningzoekenden zijn terwijl de bouwmaterialen zich opstape len en anderzijds honderden bouwvakkers zonder werk zit ten". Dat zei de Utrechtse wet houder van sociale zaken en volkshuisvesting, mr. A. J. Bransen, gisteren toen hij een delegatie ontving van het Ut rechtse actiecomité Werklozen. Mr. Bransen (CDA) zei dat er in deze scheve situatie wel geen verandering komt zolang het geld om goedkope woningen te bouwen ontbreekt. „Zoals de zaken nu liggen kan er ge bouwd worden, maar dan wor den het wel woningen met een huur van 400 per maand". Evenals vorige week minister Boersma, zei ook wethouder Bransen niet in te kunnen gaan op de eis van de werklozen om met het oog op de komende feestdagen een extraatje van 200 uit te keren. Ook hij meende dat de gewone uitke ring voldoende is. Wel is de gemeente Utrecht be reid om de werklozen te helpen aan een trefcentrum voor werk lozen waar men kan diseüsie- ren en eventueel acties op touw kan zetten. Niettemin hebben de werklozen gisteren minister i Boersma toch telegrafisch ver zocht zijn mening over de „kerstgratificatie" te herzien. SDAP 1974 al opgeheven GRONINGEN (ANP) De SDAP 1974, die in november in Groningen als nieuwe politieke groepering werd opgericht, lijkt aan haar eind te zijn. Par tijvoorzitter B.H. Senechal ver klaarde gisteren dat de partij was opgeheven. Uver het al dan niet opheffen van de SDAP 1974 bestaat over igens nog onzekerheid, omdat de partij eerst kan worden ont- jfconden als minstens driekwart van het bestuur daartoe beslo ten heeft. Voorzitter Senechal .zegt alle bestuursleden te heb ben opgebeld, maar de partijse cretaris P. Smit zei gisteravond wui nog van niets te weten. VEEMARKT LEIDEN(23 dec.) Aan- „voer: totaal 1569, slachtrunderen 743, vette kalveren 2, varkens 89, schapen of lammeren 734, bokken of geiten 1. Prijzen: (in guldens) stieren 1 kwal. 6,056,50, 2e kwal. 5.60—5. vaarzen le kwal. 55,40-5,90, 2e kwal. 4,90—5,25, koeien (resp. Ie, 2e en 3e kwal.) 5,35—5,90, 4,65—5,05, 4,354,55, worstkoeien 4,104,40, slachtvarkens (resp. extra, le, 2e 3e kwal.) boven notering, 2,662, 2,64—2,65, 2,60—2,63, slachtzeugen 1,75—1,90, zware varkens 2,20—2,:" schapen 100—170, lammer 160—235. Overzicht: (resp. aanvot handel en prijzen) slachtrunderen kalm, onveranderd, klein, traag, lager, schapen e i minder, vlug, hoge COOP. VELUWSE EIERVEILING 23 dec. Aanvoer 799.345 stuks, stem ming kalm. Prijzen: (in guldens pei 100 stuks) eieren van 50 g. 10, 23 55 g. 10, 70. 60 g. 10,75, 65 g. 11,38. Voortbestaan verzekerd door subsidie CRM DEN BOSCH (ANP) Proloog heeft het kort geding dat zij had aangespannen tegen het DS '70 Tweede Kamerlid me vrouw P. van Veenendaal-vanMechelen gewonnen. De president van de recht bank in 's-Hertogenbosch mr. Cremers besliste gisteren dat mevrouw Van Vee- nendaal zich in het vervolg buiten het parlement dient te onthouden van mede delingen die Proloog in eer of goede naam aantasten. Mevrouw Van Veenen- daal werd eveneens veroordeeld tot het betalen van een dwangsom van 1000 gulden iedere keer dat zij de veroorde ling zou overtreden en de kosten van het kort geding van 525 gulden. Dc rechtbank vond dat mevrouw Van Veenendaal de besehuldigingen tegen de toneelgroep Proloog, zoals die voorkwa men in het dagblad De Telegraaf niet afdoende had kunnen bewijzen. Ook meende de rechtbank dat mevrouw Van Veenendaal tijdens het kort geding niet had kunnen waarmaken dat de toneel groep tijdens hun optreden op neo-mar- xistische wijze de Nederlandse democra tie ondergraafde. In de motivatie van het vonnis stelde de rechtbank dat mevrouw Van Veenendaal andere mogelijkheden had dan een kran teninterview om ruchtbaarheid te geven aan mogelijke verontrustende verschijn selen bij de toneelwerkgroep. Als kamer lid had zij de zaak in het parlement aan de orde kunnen stellen. Ook zou zij het openbaar ministerie hebben kunnen vra gen een onderzoek in te stellen naar eventueel wangedrag van de stichting Proloog. Bovendien meende de recht bank dat de handelwijze van mevrouw Van Veenendaal niet in overeenstemming was met het algemeen belang. Subsidie Minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk mr. Van Doorn heeft definitief besloten het voortbe staan van Proloog op dc huidige basis voor het seizoen 1975/1976 tc verzekeren door middel van de toekenning van een eenmalige subsidiegarantie voor dat sei- Dc minister blijft vasthouden aan zijn uitgangspunt dat Proloog een gezelschap is met een primair regionale functie, op grond waarvan de lokale overheden een eigen verantwoordelijkheid hebben. Deze tussenregeling is getroffen omdat de ge meenteraad van Eindhoven en dc Provin ciale Staten van Noord-Brabant besloten hebben het subsidie met ingang van sep tember 1975 te beëindigen. (Van één onzer verslaggevers DEN HAAG - De sociale werk voorziening moet op de helling. Men moet in de sociale werk plaatsen niet proberen zoveel mogelijk het normale bedrijf sleven na te bootsen. De activi teiten zouden veel meer gericht moeten worden op het welzijn van de werkers; de arbeid moet hun het gevoel geven dat ze nuttig zijn voor de maat schappij. Bovendien moet de afvloeiing van mensen die het werk in het normale bedrijfsleven niet meer aan kunnen beter gere geld worden. Op dit moment worden daarvoor oneigenlijke kanalen gebruikt: de De WW en de Wet op de Arbeidsonge schiktheid (WAO). Deze regelin gen zijn nooit bedoeld geweest om langdurige werkloosheid het hoofd te bieden. De overtol lige werker krijgt slechts een financiële compensatie, aan de psychische gevolgen van het werkloos zijn wordt onvoldoen de aandacht besteed. Er zal dan ook een beter afvloeiingsbeleid moeten komen. Dat zijn de voornaamste conclu sies van een enkele jaren gele den door het provinciaal be stuur van Zuid-Holland inge stelde studiegroep. Deze heeft zich beziggehouden met de pro blemen waarmee de sociale werkvoorziening geconfron teerd wordt doordat een groot aantal mensen definitief uit het normale arbeidsproces wordt gestoten. fieidoeSowa/nt Uitzicht bieden ER ZIJN HEEL WAT MEDEMENSEN die vanavond op de lippen de conclusie hebben: „Kerstmis 1974 hebben we gehaald". Een constateren waarin vaak een ondertooh van moedeloosheid, soms van teleurstelling ligt. Moedeloosheid en teleurstelling van hoogbe jaarden, chronisch 2ieken: mensen die weten dat ze volgens de medische wetenschap opgegeven zijn: jongeren en ouderen, die leven onder de voortdurende druk dat naar eigen opvatting hun leven uitzichtloos is. Maak niet de groVe fout dat alleen beroeps-pessimisten zo redene ren. Onze samenleving is harder dan ze op het eerste gezicht lijkt. We zoeken de vereenzaamden te uitsluitend in de hoek van de traditionele typen, die in al dan niet-geromantiseerde kerstvertellin gen het voor schrijvers dankbare object vormen. Beter zou het zijn uit te gaan van een variatie op een bekend Evangelie-woord: midden onder u leven zij die eenzaam zijn in hun hart, hoewel het misschien niet op hun gezicht te lezen staat. IN IS TIJD ZOVEEL SLECHTER DAN DIE VAN VROEGER? Het jaar 1974 harder dan 1946, 1932 of 1918? Het is hoogstens meer gecompliceerd. Het tempo in de ontwikkeling der samenleving is bijzonder hoog en dat maakt slachtoffers; zowel in geestelijke als in materiële zin. Nu lijkt het leven vaak op de wandeling bij storm in een buurt met veel hoge flatgebouwen; op de meest onverwachte momenten word je door een valwind verrast. Wil je doorstappen dan komt er van de andere kant een vlaag welke je dwingt tot schrap zetten en die een moment adem, oren en ogen buiten bedrijf schijnt te stellen. Soms regent het bovendien en geen Paraplu welke dan baat brengt. Je kunt kiezen tussen het risiko van een kapot regenscherm en lopen met het gezicht pal achter het linnen doek, zonder uitzicht Je nat laten regenen is dan meestal nog dc beste oplossing. Hoe blij ben je in zo'n situatie met een plek te vinden die even dekking biedt tegen storm en regen; een schuilhoek welke je gelegenheid geeft om even op adem te komen? UITZICHT BIEDEN'bieden op zo'n adempauze kan zonder veel voorbereidingen de mentaliteit zijn in het teken waarvan we dit jaar het feest van de Verlosser stellen. Zichzelf en anderen uitzicht bieden op een toekomst: welgezind zijn, maar dan op de grondslag van een geestelijke weerbaarheid. Dat kan in allerlei vormen. De één zal het doen door van Kerstmis 1974 een vastendag te maken; een ander door samen met anderen innerlijk en uiterlijk feest te vieren; onze Verlosser was per slot van rekening die houding niet vreemd. Van iemand die vanavond denkt „We hebben Kerstmis nog ge haald" een mens maken die weer moed krijgt, zou de mooist denkbare bijdrage zijn op een dag die in moeilijke tijden door Kerkvaders niet ten onrechte de feestdag van de hoop genoemd is. De bijbelse spreuken hierover zijn we clichés gaan noemen omdat we ons de de moeite niet meer wilden getroosten hun achtergrond en fundament voor ons levend te maken. Nu wo kritischer staan tegenover alles wat als uiterlijke glamour onderkend wordt, krijgt de oude waarheid misschien nieuwe kans. DE BILT Opklaringen, maar 2e Kerstdag plaatselijk regen of motregen. Weinig verandering in temperatuur. Weersvooruitzichten in cijfers voor woensdag: Aantal uren zo- n: 1 tot 5, Min. temp.: omstreeks 3 graden. Max. temp.: om streeks 8 graden. Kans op een droge periode van minstens 12 uur: 90 procent. Kans op een Voor donderdag: Aantal uren zo- n: 0 tot 3. Min. terry).: omstreeks 5 graden. Max. temp.: om streeks 9 graden. Kans op een droge periode van minstens 12 uur: 80 procent. Kans op een geheel droog etmaal: 50 pro- KERSTKAARTAKTIE JEUGD RODE KRUIS (Van een onzer verslaggeelsters) DEN HAAG „Ik hoop dat u gauw beter wordt. En niet dood gaat. Mijn opa cn oma zijn ook dood". „In Staphorst is klederdracht. Ik ben burger, ik draag ze niet. Bent u blij dat u op u leeftijd het nieuwe jaar in gaat." Dit soort mededelingen en vragen, en natuurlijk een heleboel goede wensen voor het nieuwe jaar zullen de komende week zo'n 125.000 bejaarden, invaliden en chronisch zieken bereiken. Het Jeugd Rode Kruis zorgt er jaarlijks voor dat schoolkinderen uit de hoogste klassen van het basisonderwijs een speciale nieuwjaarswens kunnen maken. Alle tekeningen en wensen worden dan teruggestuurd naar het Jeugd Rode Kruis, dat er voor zorgt dat iedere kaart op de juiste bestemming komt. Door de tekst die de kinderen erop zetten zijn sommigen beter geschikt voor bejaarden, andere voor zieken. Sommige kunnen beter niet verzonden worden, „want kinderen kunnen bijzonder hard zijn", aldus een van de medewerkers. Een 11-jarig meisje uit Zeeland schreef op haar kaart: „Hier op Goeree Overflakkee staat het land helemaal blank. Pas geleden benne er 8000 soldaten erin gezet, maar ze doen niks. De aarpels benne helemaal blauw." Een van de tekeningen, vervaardigd door een 13-jarig meisje. DEN HAAG - Het Amster- damse Publiekstheater heeft met Tsjechows „Iwanow" gisteravond in de Koninklijke Schouwburg de beste voor stelling uit zijn tweejarig be staan geleverd: Geen typische Tsjechow-opvoering zoals men die gewend is uit de nagelaten traditie van bijvoorbeeld een Pjotr Sjarow, maar een soms wat ouderwets aandoend geheel waarin de emoties alle kans kregen en die bij vlagen sterk ontroerde. Regisseur Hans Croiset heeft zich waarschijnlijk geïnspireerd gevoeld door wat Ton Lutz bij Globe met enkele Tsjechow- stukken deed: Een verheviging van het drama door kleine in grepen en het op de voorgrond plaatsen van de emoties. Croiset liet Guus Rekers de tekst van „Iwanow", geschreven door een 27-jarige Tsjechow, bewerken. Rekers heeft aardig wat tekst uit dialogen en monologen weg gesneden en Croiset heeft daar na de zelfmoord van Iwanow zichtbaar achter op het toneel neergezet. Dat is ongebruikelijk, maar tekenend voor de opvoe ring. Een nadeel van Croisets aanpak is dat er hier en daar wat ver vlakt omdat de typische Tsje- chow-ondertoon het loodje legt. Eric Schneider als de gekwelde Rus Iwanow Een voordeel dat een aantal fi guren om de gekwelde Iwanow heen duidelijk profiel krijgen. Iwanow zelf is een man die niet meer weet wat hij met zichzelf aanmoet. Zonder dat zijn „weltschmerz-achtige" gemoed stoestand overduidelijke rede nen heeft, geeft Tsjechow een aantal dingen aan. Diens diepe melancholie, het feit dat hij niet meer van zijn vrouw houdt, zijn financiële débacle en wat ty pisch is voor heel wat Russen m Tsjechows werk de onvre de met zijn ledigheid, zijn niets doen. Eric Schneider gaf Iwanow knap gestalte, al raakte hij maar bij vlagen aan een werke lijk binnenstebuiten keren van die gekwelde Russische ziel. An- net Nieuwenhuyzen als zijn vrouw was werkelijk prachtig in een aantal directe confrontaties met hem, evenals Petra Laseur als het meisje dat met hem wil trouwen. Daaromheen lopen een aantal perfect uitgebuite speel- rollen: Jan Retel als een heerlij ke graaf, Max Croiset als een voortdurend wat aangeschoten, teleurgestelde Le bbedjew. Hans Boswinkel als de grove rent meester was wat al te sterk aangezet: Teveel een toneelrol waar toch ook een mens had moeten staan. Regisseur Hans Croiset zelf maakte van de dok ter een al te kinderlijk manne tje. Het monumentale toneel beeld met gordijnen was mooi genoeg, maar de mise-en-scène van Croiset kreeg op den duur nogal een gemaniëreerd karak ter omdat zijn figuren al maar over de breedte van het toneel bewegen waar dat nauwelijks nodig is. Het zijn secondaire bezwaren. Je mag in de zaal gewoon blij zijn als je merkt dat er van dat toneel weer eens een sterke ont roering overkomt omdat er met veel inzet Rollen met een grote R worden neergezet. BERT JANSMA Jarig Prins Bomhard, de zoon van prinses Margriet en mr Pie- ler van Vollenhoven viert morgen zijn vijfde verjaardag, (foto Max Koot). Paus pleit voor behoud traditie VATIKAANSTAD (CIC) In een toespraak tot het college van kardinalen in Rome heeft Paus Paulus gisteren de betekenis de traditie voor dc kerk krachtig onderstreept. De toespraak van de paus was het antwoord op de kerstwensen, die de in Rome wonende kardinalen bij monde van de deken van het kardinalencollege, kardinaal Traglia, aanboden. Het is traditie, dat dit enkele dagen voor kerstmis gebeurt. De paus behandelde in zijn toespraak enkele actuele onderwerpen. Met het oog op het Heilige Jaar met als thema „verzoening" eiste de paus opnieuw, dat men in de kerk zou afzien van „overdreven en willekeurig pluralisme". Dit is voorwaarde voor vrede binnen de kerk. Aan de niet r.k.-christerlen richtte hij dc uitnodiging tot volkomen eenheid met de kerk van Rome. Hij besloot met een oproep tot vrede. De paus noemde daarbij in het bijzonder Vietnam, het nabije Oosten en Jeruzalem en Ierland. Geen vervolg op „Dynastie der kleine Luyden" (Van onze radio- en tv-redactie) HILVERSUM - Gezien de hoge kosten, rond een miljoen, en een matige ontvangst (drie mil joen kijkers met een waarde ring van rond 6.5). heeft de NCRV besloten na de voorlopi ge zeven afleveringen van de jubileumsorie „Dynastie der kleine luyden" de tweede reeks van zeven voorgenomen afle veringen voorlopig niet in pro- duktie te nemen. Men neemt de tekst opnieuw in studie om te zien of in een later stadium alsnog tol voortzetting zal wor den besloten. Voordracht raadsheer Hoge Raad DEN HAAG (ANP) De Hoge Raad heeft de Tweede Kamer een voordracht gezonden voor de benoeming van een raadu- heer in het hoogste rechtscolle ge van ons land. Er Is hier een vakatnre, ontstaan door de be noeming van mr. C. A. de MciJ- ere tot vlcc-prcsidcnt van dc Hoge Raad. Op de voordracht staan: Prof, Mr. K. V. Antul dc Fclsogcllcr, hoogleraar aan de RU te Lei den, prof. mr. W. L. Haardt, hoogleraar aan de RU te Lei den, mr. S. Royer, raadsheer in het Gerechtshof in Amsterdam, mr. S. K. Martens, ndvocnnt bij. de Hoge Raad, mr. A. J. Roem, raadsheer in het Gerechtshof in Amsterdam en mevrouw mr. A. C. Blink, rechter in de recht bank in Amsterdam. Volvo terug naar dealer BEESD (ANP) Dc Zweedse autofabrikant Volvo heeft alle bezitters van een '75-model Vol vo verzocht naar de dealer te gaan om dc bouten van de stuurstang tc laten controleren cn eventueel een van de banden tc laten nazien op een niet goed afdichtende velg. In totaal gaat het om enkele tienduizenden personenauto's en voor wat Nederland betreft om circa 1.000 voertuigen, zo heeft de Nederlandse Volvo-im- porteur in Beesd meegedeeld. Bij Volvo Zweden werden twee gevallen gerapporteerd, waarbij een der bouten van de stuur stang niet voldoende vast zat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1974 | | pagina 9