Allerlei(ds)
Spreken is zilver
in de Lakenhal
Kerstconcert K.& O. strekte alle uitvoerenden tot eer
't Karrewiell
J-
DINSDAG 24 DECEMBER 1974'
I.FIDSE COURANT
PAGINA :t
LEIDEN Voor oen nagenoeg
uitverkochte Stadsgehoorzaal
bracht K O. gisteravond een
uitgebreid en zeer afwisselend
Kerstprogramma, dat nu eens
niet de platgetreden, dikwijls
zoetelijke Kerstpaden bewan
delde. Het Gewestelijk Orkest
Zuid-Holland ontwikkelt zich
onder leiding van Frits Kox,-
van een oorspronkelijk eenvou
dig begeleidingsensemble, lang
zamerhand tot een volwaardig
symfonie-orkest, waarin, onder
een ambitieus dirigent met
overwegend jonge musici be
kwaam en toegewijd wordt ge
musiceerd. Het getuigt ook van
enige durf om op zo'n traditio
neel concert als dit, met voor
het grote publiek naast gere
nommeerde namen als Saint,
Saens, Berlioz en Handel, ook
met weinig bekende namen als:
Cimarosa, Fauré, Arne en Brixi
te komen.
Het Nederlands Madrigaalkoor
opende het programma met
fragmenten uit het Kerstorato
rium van Saint Saöns. Hoewel
dit koor qua ledental schrikba
rend is uitgedund, heeft het nog
steeds een gave, homogene
klank, waarmee je als dirigent
nog veelmeer kunt inleggen.
Maar waar blijft de nieuwe gene
ratie om zoiets op peil te hou
den? Ik weet uit ervaring wat
i tijd
i je n
stoel, via t v. enz. het allerbeste
(èn het allerslechtste!) passief
op je af kunt laten komen?
Terzake, ik kan het concert on
mogelijk onderdeel voor onder
deel behandelen. Het was eert
genot om naar het fraaie fluit
spel van Hilde Broekhuysen en
Albert Meilof in Cimarosa te
luisteren. Tussen haakjes:
„doodgewone" spelers uit het
orkest! Het publiek genoot van
de warme meeslepende alt van
Caroline van Hemert met
prachtige, soms ook „leuke" lie
deren van Héndel, Purcell en
nog wat andere onbekende
componisten.
4iet onvermeld mogen ook blij
ven de amateur-solisten in het
koor die, behoudens een enkel
ontsporinkje, blijk gaven van
Vergeten we ook Jan Schmitz
niet die. behalve in de belang
rijke begeleidingen bij Berlioz,
weer een aardig onbekend or
gel-concertje van de Tsjechi
sche componist Franticek Brixi
ten gehore bracht. Smaakvol
geregistreerd, met deskundig
gebruik van de mogelijkheden
van dit naar mijn smaak erg
mooie instrument Jan is dit
niet helemaal met mij eens, dat
weet ik. Maar hij is nu eenmaal
romantischer dan ik. Een paar
kleine slordigheidjes vergeef ik
hem daarom met genoegen. Al
les bij elkaar: een Kerstconcert
dat K. O. en alle, ik herhaal
alle, uitvoerenden tot eer strek-
Huub Buurman
IADVERTENTIE 1
[ADWRTENTIE
Zaterdag 28 december
organiseert
de Carnavalsvereniging
„DE BOKKEN"
EEN BOERENKIELENBAL
M.m.v.
de „Schokbrekers"
en de
„Dwarsdrijvers"
Aanvang: 8.30 uur.
Toegang donateurs
gratis. Overigen
3,50 per persoon.
I ADVERTENTIE]
Deze week in de
Leidse bioscopen
en 21.15
Oudejaarsdag,
Hogewoerd, tel. 24919: „Dillinj
LEIDEN In de late middeleeuwen moet
Leiden geblonken hebben van het zilver. Zo
op het oog is het goud- en zilversmeden een
ambacht geweest dat rond 1500 beoefenaren
bij de vleet telde. In deze stad en omgeving
waren er omtrent die tijd bijna 700. Van hun
werk is niet veel meer over. Beeldenstorm
en „opsmelting" tijdens het beleg hebben
drastisch huisgehouden in die zilveren sa
menleving. Maar ook was het (tot ver in de
18e eeuw) de gewoonte, bij het plaatsen van
bestellingen bij een goud- of zilversmid,
oude gouden of zilveren voorwerpen in te
leveren vanwege de materiaalwaarde; dat
scheelde behoorlijk wat in de prijs van het
aangekochte voorwerp. Juist omdat we dus
niet meer struikelen over het zilver, dat in
Leiden bewonderenswaardig vorm kreeg,
mogen we de directie van het gemeentelijk
museum De Lakenhal dankbaar zijn dat uit
eigen bezit en bruiklenen een expositie van
het schaarse fraais is ingericht.
Het zilver is in De Lakenhal door de verspreide
opstelling nooit zo goed tot zijn recht geko
men. Het pronkt nu met uitzondering van
het stadszilver, dat zijn plaats op het einde
van de Grote Pers behield in zes ingebouw
de vitrines in de oude hal bij de monumentale
trap-op-weg-naar-zijn-lijf-aanbiedende-Van
der Werf. Het glaswerk staat in een half carré
ervóór. Het glas, dat in periodes goed corres
pondeert met de zilveren tijdvakken erachter,
stond daar al geruime tijd, maar in combina
tie met het zilver is de opvulling van de hal
een erg aantrekkelijke blikvanger geworden.
Overigens blijft het glas er staan tot 3 janua
ri, want daarna worden deze broze gegraveer
de pronkstukken verwijderd, omdat in het
kader van de inwendige museumverbouwing
daarna geboord gaat worden. Glas is erg
gevoelig voor boringen vanwege de trillingen,
maar eind januari staat ook het glaswerk
weer opgesteld.
Directeur drs. M. L. Wurfbain van De Lakenhal
bekende ons heel ruiterlijk: „Tien jaar gele
iden boeide dat zilver me helemaal niet. Ik
vond het lelijk". Dan moet er wel wat gepas
seerd zijn, want zoals het edele metaal er nu
bijstaat, vervult het de directeur met gepaste
trots. Het is voor hem gaan leven. Dat kan
ook niet anders als men de soms rijk bewerk
te voorwerpen beziet die de specifieke facet
ten van een cultuurtijdvak zo „meesterlijk"
uitbeelden. Want meesters wéren het, die
zilversmeden. Zulke bollebozen zelfs, dat er
vervalsingen werden gepleegd waarvan De
Lakenhal er een stuk of acht heeft: echte
merken in valse suikerstrooiers met name.
„Vervalsingen moet je erbij hebben", vindt
de heer Wurfbain, „om te kunnen zien hoe
zoiets eruit ziet. We hebben ze niet opgesteld
wegens ruimtegebrek, maar kenners kunnen
ze wel te zien krijgen in de studiecollectie
in de kelders". Zelfs valse suikerstrooiers
wekken dan op tot waardering.
Maar het „Zilver in De Lakenhal" dat echt is,
staat er rijk bij in de nieuwe opstelling. Over
het algemeen begint het met de 17e eeuw.
Het iin verzameling van unica, uitzonderlijke
voorwerpen, want Leids zilver is nergens
anders te vinden. Toch aldus de heer
Wurfbain is het zilver hier en daar wat
„provinciaals", „want men bestelde zijn zilver
in vroeger jaren veel in Den Haag, Amster
dam of Haarlem". Maar wat men nu in de
Lakenhal-hal bijeenziet is niettemin de moei
te waard.
Van rond 1660 stammen enkele geboorte- en
huwelijkslepels, rijgnaalden zowaar, want de
dames hadden toendertijd volop gelegenheid
voor monnikenwerk. „Hou zouden ze dat nou
gedaan hebben?", denk je bij het zien van
een toilet borstel uit 1666, helemaal (op de
haren na) van zilver. Dat een bijbel zilveren
beslag kan hebben verwondert niet, maar
frivoler is de mouchesdoos met monogram
van Van Wassenaer (1693), van waaruit de
„betere" wangetjes werden voorzien van pi
kanterietjes. Even verder ontwaart men de
blazoenen van glides. Was een gildebroeder
gestorven, dan werd zo'n blazoen als een
blinkende groet en waardering op z'n baar
gelegd.
De enige twee zilveren wandarmen (voor kaar
sen) die in Leiden bekend zijn uit de 17e eeuw
staan in de buurt van het „katholiek gedeel
te": een kleine ciborie (1730) en een hostie
doos (1718). Enkele tientallen jaren later dreef
een zilversmid een balanceur, een mannetje
op het slappe koord dat in een luchtstroom
tot actie komt, althans zou kunnen komen; -
speelse vondst in een ingeslapen stadhouder
lijk tijdperk. Centraal staat in deze vitrine
de verguld zilveren bokaal, die in 1641 aan
Leiden werd geschonken door koningin Elisa
beth van Bohemen, een niet onbekend werk
stuk. Een kast verderop staat een „inzending"
van de Centrale Hervormde Kerkvoogdij:
strak avondmaalszilver en offerbussen uit de
grote Leidse (hervormde) kerken.
Anders van aard is het 18e eeuwse huis-tuin-en
keukenzilver dat thuis werd gemaakt en ge
bruikt: visschepen, een „kathedraal" olie- en
azijnstelletje, zoutvaatje, huiselijke kande
laars, de truffel die gebruikt werd bij de
eerste steenlegging van de verbouwing van
Een erfenis achter glas die zijn weerga niet kent.
het Leidse Weeshuis in' 1774. Een breilepel
-lepels en vorken blijken in de loop der
eeuwen nauwelijks van model en vormgeving
veranderd. In een inktstel anno 1786 (een edel
drietal) herkent men inktpot, zandstrooier en
vaatje om de veder in te zetten. Een mooi
overblijfsel uit de tijd van Louis Seize is de
bouilloire met comfoor en keizerlijke toestan
den (Empire met blauw glas) ziet men in
minutieus zilverwerk (1807): inktpotje, zand
strooier, met kaarslicht in het midden om bij
te schrijven. „Woest knap" noemt de heer
Wurfbain een kandelaar voor 6 kaarsen uit
1858, geschonken aan een gouverneur-gene
raal van Oost-Indië, gemaakt door Van Kem
pen en Zonen te Voorschoten, met wijntros-
sen en gedraaide ranken. Zoiets op tafel, en
je status is gered.
Onbegrijpelijk ver staan onze 19e eeuwse voor
ouders van ons verwijderd, als je kijkt naar
dat juweeltje van een Biedemayer suikerpotje
met slotje. Ruim honderd jaar geleden wilde
blijkbaar de werkster nog wel eens suiker
stelen uit je hoogwaardige suikerpot. „Zilver
in De Lakenhal" is een blik terug, je kunt
ervan genieten en erbij staan dromen. Een
erfenis achter glas die zijn weerga niet kent.
Nostalgie en bewondering gaan hier hand in
hand. Wat kunnen we verlangen naar de
dagen, dat moeder de zilveren rijgnaald han
teerde zonder ooit in tijdnood te komen...De
Lakenhal biedt dit alles aan. In een notedop,
want alles staat compact bijeen. Drs. Wurf
bain begrijpt het niet helemaal: „We draaien
nu de winterdienst: alle zondagen gratis toe
gang. Maar het is aan het bezoek nauwelijks
te merken". U moet het écht weten: De
Lakenhal is „anders"...Er wordt wat verteld.
En ook in dit geval is spreken...zilver.
Ton Pieters
HOTEL-CAFE-RESTAURANT
STEENSTRAAT 55 LEIDEN 22509
Op aanvraag zenden wij u graag
suggesties Voor menu's
onder redactie van
Ton van Brussel, tel. 07T22244 tst. 17
Volleybal
Gisteren zijn de Leidse middelba
re scholieren in groten getale
naar een aantal sportzalen ge
trokken teneinde er elkaar het
schoolkampioenschap volleybal
te betwisten of om het school
team van de nodige support te
voorzien. Verdeeld over vier ca
tegorieën (jongens/meisjes, on
der/boven 16 jaar) hadden er 48
teams ingeschreven, waaruit
ten slotte twaalf poulewinnaars
te voorschijn kwamen. In de
Vijf Meihal mochten zij probe
ren het kampioenschap in de
verschillende categorieën voor
zich op te eisen.
Bij de meisjes kwam het Gymna
sium zoals gewoonlijk erg sterk
voor de dag. In de categorie
beneden 16 jaar behaalden zij
door een 15-8, 17-15 zege op de
Agnes s.g. de hoogste eer, ter
wijl de oudere meisjes pas in
de finale hun meerdere moes
ten erkennen in de Chr. Peda
gogische Academie.
De heren van Visser 't Hooft, na
een geweldig enerverend ge
vecht tegen de MTS-MSG (15-9,
12-15 en 15-13) tot de finale
doorgedrongen, hadden minder
moeite met modefinalist Chr.
MTS. Met 15-13 en 15-9 werd de IT 1C
i i Uitslag: jongens boven 16 jaar 1.
technische school vrij snel ver- V|sser Hooft. 2. Chr. MTS. 3.
rasl MTS-MSG.
Bij de jongens onder 16 jaar wist jongens onder 16 jaar: 1 Louise
de Louise de Coligny s.g., die de Coligny s.g.. 2. Agnes s.g
over een zeer lange ploeg be- meisjes boven 16 jaar 1 Chr
schikte, het pleit tegen de Ag- Pcdag. Academie, 2. Gymna-
ncs s.g. overtuigend in zijn sium, 3. Visser 't Hooft;
voordeel te beslechten (15-1 en meisjes onder 16 jaar: 1 Gymna-
15-3). sium. 2. Agnes s.g.
toe het initiatief genomen in sa
menwerking met medici van het
Academisch Ziekenhuis te leiden
en de Leidse huisartsenvereni
ging.
Het comité bestaat uit de dames
G. L. VispHommes, H. Lubaeh-
Lehman de Lehnsfeld en J. Zit
man-Schoppen, prof. dr. A. Zwa
vel ink en de artsen A. Labrie, R.
E. Kleinveld en W. de Bruyne.
Het onderzoek wordt gehouden in
de afdeling Interne Geneeskunde
van het Academisch Ziekenhuis
te Leiden.
de dupe van wordt. De scholie
ren, onderwie leerlingen van
het Rijnlands Lyceum, kwamen
op de fiets naar de demonstra
tie, die georganiseerd werd
door de actiegroep „Het lekkere
Bejaarden
Moer dan honderd leden van
„Kath. Bond van Bejaarden
Gepensioneerden" hebben zich
in het Antonius Clubhuis voor
bereid op Kerstmis. Medewerk
ing verleende o m. de muziek
groep De Sleutels onder leiding
van de heer Van Dam en
eigen koor van de bond onder
leiding van de heer Gordijn, dat
enkele vierstemmige kerstliede
ren ten gehore bracht. De heer
Singelmg oogstte ver-I su
met zijn declamatie Een ode
aan de denneboom".
Borstkanker
Lekker flier
Maandag 6 januari begint in Lei
den het grootscheepse onderzoek Ongeveer 150 Leidse en Haagse
naar borstkanker bij vrouwen in scholieren hebben vanmiddag
de leeftijdsgroep van 35 jaar en op het Binnenhof gede
ouder. streerd tegen de Bio-industrie
De Federatie Vrouwelijke Vrij- co de verkeerde eetgewoonte
willige Hulpverlening heeft hier- waar volgens hen veel slachtv
Na een heldhaftig, blijmoedig gedragen lijden, voor
zien van het H Sacrament der Zieken is op 22
december j I. overleden, onze lieve onvergetelijke
broer,
JOHANNES CHRISTIANUS
PETRUS BEENAKKER
Kerstzweninien in NoordvvijUerhout
Van onze correspondent
Noordwijkcrhout Het Noord-
wijkerhoutse Kokkerbad zal
tijdens dc belde kerstdagen,
oudejaarsdag en nieuwjaars
dag gesloten zijn. Tijdens de
kerstvakantie zullen enkel*/
wedstrijden worden georgani
seerd, waardoor de openingstij
den voor het vrije zwemmen
enigszins zijn gewijzigd.
Zo zal op 27 december een plank
jes-wedstrijd worden gehouden
voor de jeugd met A-diploma.
Op dezelfde dag is er een ver-
rassingswedstrijd. eveneens
voor zwemmers met een A-di-
ploma Op 3 januari zijn
hinderniswedstrijden en tevens
voor de allerkleinsten zonder
diploma een ballonnenwed
strijd. Voor de vrije zwemuren
op 3 januari is iedereen ver
plicht gekleed te water te gaan.
Opgave voor alle wedstrijden
tot en met vandaag aan de kas
„Doorrijder" na
speurtocht gepakt
Van onze correspondent
NOORDWIJK - Na een uitge
breide speurtocht heeft een
patrouille van de Noord-
wijkse politie een 29-jarige
fabrikant uit Sassenhcim
aangehouden, die gister
nacht op de Witte de With
straat een aanrijding had
veroorzaakt en zonder zich
bekend te maken was door
gereden. De schade liet hij
over aan een der bewoners
van de Witte de Withstraat.
die 's morgens zijn voor de
deur geparkeerde auto gro
tendeels vernield aantrof,
Aan de hand van ter plaatse
aangetroffen sporen stelde
de politie vast. dat een hel
gele BMW bij de botsing be
trokken moest zijn geweest.
Een patrouille zocht daarop
het dorp af en vond op de
Zoutmanstraat de bescha
digde BMW terug. Deze
bleek toe te behoren aan de
man uit Sassenhcim, die in
een zomerverblijf aan de
Qunrles van Uffordstraat
huisde. Hij bekende na het
gebruik van enkele pilsjes
de nachtelijke aanrijding te
hebben veroorzaakt. Zelfs
na acht uur sloeg zijn blaas
pijpje nog groen uit, meldde
de politie.
IJsvereniging
Alkeniade zit met
tekort
Van onze correspondent
Roelofarendsvecn Dc Ijs-
vereniging Alkcmade
kampt momenteel met een
ernstig financieel tekort
van 900,-. Ten einde raad
heeft men nu bij de gemeen
te aangeklopt voor eeh een
malige subsidie
Ondanks het uitblijven van
vriesweer is de ijsvereniging
Alkemade een nog steeds
groeiende en actieve sport
vereniging, zo bleek tijdens
de jaarvergadering. Er zijn
14 jcugdschaatsers en 30 se-
De jaarvergadering werd afge
sloten met het traditionele
klaverjassen om kerstkat»
koenen. Winnaar werd Kees
Bakker, op dc voet gevolgd
door J. v.d. Hoorn, W. Kerk
vliet, mevr. Volwater en J.
Hoogenboom.
Roelofarendsvecn Maandag
heeft de trekking plaatsge
vonden van de grote kerst
verloting van Excelsior Al
kemade Ieder lot, eindigen
de op no. 2 heeft recht op
een kerstkip. Er zijn 1604
loten verkocht,
e prijzen zullen worden
thuisbezorgd.
Springsclians
winnaar
school judo
Van onze correspondent
LEIDERDORP liet judo
team van De Springschans
aan de Wllddreef heeft het
interscholair kerstjudotoer
nooi van Leiderdorp met
ruime voorsprong gewon-
Dc Springschans nam de aan
het toernooi verbonden wis
selbeker van de Gemeente
Leiderdorp over van
Meijgaardschool. Ruim
jeugdige sporters, verdeeld
over 14 schoolteams, namen
aan de wedstrijden deel. F.cn
groot aantal belangstellen
den, voornamelijk ouders,
woonde de vaak spnnnende
wedstrijden bij. De organi
satie, uitstekend verzorgd,
was in handen van Sport
school Van Houdt.
Insluipingen
Noord wijk
opgehelderd
Van onze correspondent
NOORDWIJK Dc daders
van een groot aantal Inslui
pingen in Noordwijk zijn
door de politie gepakt.
Een van hen, een 40-jarige ha
venarbeider uit Schevenin-
gen, liep tegen de lamp, toen
hij zich op verdachte wijze
rondscharrelend bij auto's
ophield. Dc man bleek een
goede bekende van de
cherche en een berucht reci
divist op het gebied var
sluipingen, waarbij hij op
zoek naar geld en .etenswa
ren zelfs ijskasten niet over
slaat en ook rookartikelen
meeneemt.
De andere insluiper Is een 22-
jarige Hagenaar, die onlangs
te Ridderkerk op heterdaad
werd betrapt en zich in tal
van andere plaatsen in het
land aan dergelijke feiten
schuldig maakte. Te Noord-
wijk opereerde hij in het
Beeklaan-kwartier.
Ook dc inbraak in een tele
fooncel aan het Rederijker
plein is opgehelderd, Hie-
ruan hebben zich twee jon
gelui uit Amsterdam schul
dig gemaakt. Zij forceerden
de automatische installatie
en namen het zich daarin
bevindende geld mee.
-« wj
