Schokeffecten in
Geen mannen meer"
Hoogmadenaar achter handbalsuccessen
Surrealisme en dadaisme in het
Leids Akademisch Kunstcentrum
Kastjes van
CeesBuddingh
4
LEIDSE COURANT
pagina 5
Kunst
op
zicht gfeSS
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiraiiiB iiiiiiiiiiiiiiiuiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiii 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Het schilderij "In afwachting" van J. H. Moesman.
LEIDEN In het Academiegebouw aan het Rapen
burg heeft het Leids Akademisch Kunstcentrum,
kortweg het LAK, een tentoonstelling ingericht van
Nederlandse' surrealistische en dadaïstische werken
van een aantal kunstenaars.
Het surrealisme in de schilderkunst dateert al van
omstreeks 1923, toen het vele, ztfh. expressionisten
duidelijk werd dat ze hun idealistische verwachtin
gen wel ten grave konden dragen. De oorlog 1914—18
had geen vernieuwing gebracht.
Wat is het surrealisme? Het onbewuste in de kunst.
In het surrealisme vormden krachten van de meest
heterogene geaardheid een soort symbiose. Het rea
lisme ging in het surrealisme op. Anderzijds vloeiden
ook abstraherende, constructivistische en kubistische
tendensen in het surrealisme samen. Niet het vor-
menprobleem stond in het middelpunt van de belang
stelling, maar een nieuwe inhoud: het leven, zoals
dit uit het onderbewustzijn naat boven komt en zijn
neerslag vindt in automatische maar bewust beheer
ste uitingen. Met andere woorden: het bovenwerkelij-
ke moest worden uitgebeeld zoals wonderen, dromen,
en schijnbare tegenspraken en toevallen. Het zgn.
magische realisme van onder meer Willink en Hync-
kes vertoont kenmerkend surrealistische accenten.
Met het surrealisme is het dadaisme zeer nauw verbon
den en is in wezen een wat ingrijpender voortzetting
daarvan.
De tentoonstelling, die thans in het Akademiegebouw
is ingericht, tracht nu enkele aspecten van het Neder
landse surrealisme te belichten. Ze heeft niet de
pretentie een volledig overzicht te geven van wat er
in ons land aan surrealistische uitingen in de kunst
te vinden is. Een hechte groep van surrealistische
kunstenaars heeft hier nooit bestaan. Overigens
drong deze kunstrichting eerst omstreeks 1930 in
Nederland door en dan alleen in een kleine kring
rond Willem Wagenaar, en eerst in 1938 werd in
Amsterdam een tentoonstelling gehouden van surrea
listische kunst.
De kunstenaars, van wie thans in Leiden werk wordt
getoond, zijn J. H. Moesman, C. J. van Geel, Emile
van Moerkerken, Her de Vries, Willem van Leusde
en Theo en Gertrude van Baaren.
Ik zal voorbijgaan aan een opsomming van of verwij
zing naar door deze kunstenaars ingezonden werken.
Het „ontleden" of „ondergaan" van surrealistische
kunst is zo persoonlijk dat ik mij daarvan onthoud.
Willem Prins.
Leids
concert-
gebeuren in
de komende
week
Leiden Kennelijk i.v.m. St.
Nicolaas valt er deze week
slechts één concert aan te
kondigen: zondag 1 decem
ber a.s. om drie uur in de
Hartebrugkerk. Het Leids
Toonkunstorkest o.l.v. Henk
Briër's opvolger René Ver
hoef f en de organist Jan
Schmitz brengen dan een
programma dat nagenoeg
geheel in de Baroksfeer is
gehouden. Het vermeldt,
naast overbekende namen
als: Telemann (Suite in G),
Joh. Chr. Bach (ged. Symf.
in Es), Handel 10e Orgelcon
cert) ook twee minder be
kende nl.:
Matthew Camidge, organist
van de Kathedraal te York
(E.) omstreeks 1800, een telg
uit een destijds zeer bekende
organistenfamilie. Zijn mu
ziek toont duidelijk verwant
schap met zijn beroemde
voorganger Handel.
John Stanley, befaamde 18e
eeuwse blinde organist in
Londen, componeert in de
stijl van Hqnry Purcell.
René Verhoeff (29) is reeds
bekend als dirigent van ver
scheidene amateur-muziek
verenigingen zoals: „Die
Haghe Sangers", De A'dam-
se Bach-vereniging en het
Kon. Eindhoven's Mannen
koor. Jan Schmitz is een al
vele jaren bekende Haagse
organist. Sedert zijn benoe
ming vorig jaar als organist
van de Hartebrugkerk, blijkt
hij ook in Leiden een ijverig
propagandist voor zijn in
strument te zijn. Het orgel
van de Hartebrugkerk is,
hoewel waardevol, aan res
tauratie toe. Hiertoe is een
fonds opgericht. Fonds èn
concert zijn Uw belangstel
ling zeker waard.
Huub Buurman
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuii
mannen meer
Vlnr: Margreet
Blanken, Sjouk-
je Hoogmaaijer
en Josée Rui-
iiliiiiiiiiiiniiiiiiiliiiiiiiii
Leiden Volgende week zater
dag treedt de Toneelgroep
Theater uit Arnhem in het
LAK-theater op met het to
neelstuk „Geen mannen
meer" van de jonge Engelse
schrijver David Hare.
Toen .Hare dit stuk vijf jaar
geleden schreef, was hij nau
welijks 22 jaar oud en daar
mee werd hij een van de jong
ste gespeelde toneelschrijvers
ter wereld. Theater heeft het
nu op het repertoire genomen
onder leiding van de jonge
Amerikaanse regisseur Roo-
ger Simon en met in de hoof
drollen Sjoukje Hoogmaaijer,
Margreet Blanken en Josée
Nuiten.
Zowel uit de titel als uit de
bezetting is al in zekere zin af
te leiden wat het thema van
dit stuk is.
Drie jonge vroüwen sluiten uit
protest tegen de mannenmaat
schappij een overeenkomst
met elkaar om zich voor de
mannen en dus voor de maat
schappij af te sluiten en op
deze manier een ideale sa
menleving van vrouwen te
creëren. Voor de toeschouwer
staat al bij voorbaat vast dat
dit een utopie is.
De bedoeling van Hare is echter
niet om aan te tonen dat een
dergelijk vrijwillig isolement
tot mislukken gedoemd is,
maar om de oorzaken van die
mislukking te laten zien. De
moeilijkheden, die op een ge
geven moment ontstaan, lig
gen niet primair in het gebrek
aan contact met de buitenwe
reld, maar in de spanningen
die ontstaan, als mensen in
alle opzichten op elkaar zijn
aangewezen.
Er ontstaat aldus een haat-lief
de-verhouding, die bijna on
herroepelijk funest wordt
voor de normale menselijke
verhoudingen.
Dat dit met de nodige schokef
fecten gepaard gaat, is duide
lijk.
„Geen mannen meer" kan ech
ter alleen maar een bevredi
gende voorstelling worden, als
deze effecten een middel blij
ven om tot een voorstelling te
komen. Worden ze een doel op
zich, dan gaat de essentie van
Hare's boodschap verloren.
Paul Korenhof
"De ceremonie protocolaire" van Cees Buddingh.
LEIDEN In de foyer van het LAK-onderkomen aan het
Levendaal heeft de Dordtenaar Cees Buddingh meer
bekend als dichter dan als maker van visule objekten
een aantal zgn. kastjes met surrealistische motieveh geexpo-
seerd. Hij uit zijn gevoelens met behulp van onder meer
piepkleine speelgoedbeeldjes van mensen en dieren en vele
andere zaken, die hij samenvoegt onder titels, die veelal bij
het beschouwen wel bij de kijker overkomen. Buddingh
begon met deze liefhebberij pas in 1971, toen hij 53 jaar
Evenals zijn gedichten die eveneens dikwijls surrealistisch
zijn zijn deze kastjes min of meer humoristisch. De
meegegeven titels, meest van filosofische of maatschappelij
ke aard, zijn over het algemeen wel "zichbaar". Mild is zijn
humor wel, nooit bijtend of sarcastisch doch altijd wel wat
vreemd. Een tendens, die men o.a. ook beluistert in zijn
bekende koldergedicht "De blauwbilgorgel" waarvan het
eerste couplet luidt: focn een blauwbilgorgel,
mijn vader was een porgcl,
mijn moeder was een porulan,
daar komen vreemde kinderen van."
Ook de kastjes, die hij maakt, zijn „vreemde kinderen, leuk
om te zien en heel dikwijls to the point". Men bekijke
daartoe b.v. een kastje met als titel „De ceremonie protoco
laire" waarin met de hulde aan succesvolle sportmensen op
niet mis te verstane wijze een loopje wordt genomen.
De tentoonstelling duurt nog tot 15 december. De bezoekers
daarvan kunnen er op hun eigen wijze plezier aan beleven.
WILLEM PRINS
Waar naar toe?
ZATERDAG 30 NOVEMBER
Leiden-Impeiinm: 20.15 uur,
Imperium in „Met Gesloten
Deuren",
Ocgstgccst-Rijnlands Lyceum:
20.15 uur, Blijspel „Ik slaap
wel op de bank".
ZONDAG 1 DECEMBER
Leldcn-IIartebrugkcrk: 15.00
uur, Concert door Toon
kunstorkest.
VRIJDAG 6 DECEMBER
Leidcn-IIot IIousc: 22.00 uur,
Life jazzmuziek.
Lcidcn-Cfné Club: 22.00 uur,
Filmvoorstelling.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim
,,Boek in de
schilderkunst"
Van onze correspondent
LEIDSCHENDAM In het
filiaal van de openbare bi
bliotheek aan de Burge
meester Sweenslaan wordt
tot 5 december een tentoon
stelling gehouden over „Het
bock in de schildcrskunst".
Door middel van een aantal
reproducties van werken
van Braque, Dürer, Frans
Hals, Rembrandt en nndc-
ren, wordt aandacht aan het
onderwerp geschonken. De
tentoonstelling is geopend
op maandag en woensdag
van twee tot vijf uur, op
dinsdag van tien tot twaalf
en van zeven tot negen uur
en op vrijdag van tien tot
twaalf, van twee tot vijf en
van zeven tot negen uur.
UIIIIIIIIlllllllllllllllllll
Rcchuis opent
tentoonstelling in
,,Dc Schakel"
Van onze correspondent
LEIDSCHENDAM - Carla
Verheijke exposeert vanaf
vandaag tot 3 januari in „De
Schakel" textiele objecten.
De acteur Jerome Reehuis
opent om twee uur de ten
toonstelling. De openingstij
den zijn maandag van half
twee tot half vijf, dinsdag,
woensdag en vrijdag van
half elf tot twaalf en van
half twee tot half vijf, zater
dag van half elf tot huif vijf
en donderdag van acht tot
negen uur 's avonds.
'iniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Sfinx" in
Sater"
Van onze correspondent
LEIDSCHENDAM - In het
ontmoetingscentrum „Sater"
treedt vanavond de groep
„Sfinx" op. Het cóncert be
gint om acht uur.
De groep bestaat uit John Phi
lip, Michael Exhauzicr, Pe
ter Langerak, Dennis Lum-
mers en Hans Adelaar. Het
repertoire doet denken aan
dat van Emerson, Lake and
Palmer.
Hail
Scheelbeek:
C J LEIDEN Het handbalwereldje in het rayon leefden Hij probeerde het met roeien (4- met stuurman) en Drie jaar geleden werd Han Scheelbeek beni
Han Scheelbeek met (links),het 1e damesteam van HVS en rechts het 2e damesteam.
kent een aantal enthousiaste en bekwame handbaloe-
fenmeesters die het presteren 2, of in het verleden zelfs
3, verenigingen tegelijk te trainen. Zij hebben geza
menlijk het handbalpeil in Leiden en omgeving aan
zienlijk verhoogd. Gevolg van deze unieke situatie is
dat soms twee verenigingen met één trainer/coach in
de competitie tegen elkaar uitkomen. Morgen staat een
nog interessantere confrontatie op het programma:
tweemaal op één dag ontmoeten de beide Hoogmadese
trainers Han Scheelbeek en Carel Caron elkaar in een
sportieve krachtmetin. In Noordwijkèrhout wordt de
wedstrijd Northa-HVS, en in Leiden de wedstrijd
MMO—Jong Ade gespeeld. Over de eerstgenoemde
teams heeft de heer Caron de technische leiding,
terwijl Han Scheelbeek de scepter zwaait over HVS
en Jong Ade.
Han Scheelbeek begon als 12-jarige in de korfbalsport,
maar na een jaar maakte hij het overstapje naar
handbal, hij maakte toen deel uit van het schoolteam
van de Middelbare school te Hilversum. Toen hij 18
jaar was nam hij de training van dit team op zich
en kwam hij uit in een vertegenwoordigend team van
de stad Hilversum. Een ernstige knieblessure noopte
hem echter met de wedstrijdsport te stoppen. Han
Scheelbeek kon het niet laten en toen hij in dienst
ging deelnemen aan volleybalwedstrijden ging hij op
nieuw door zijn knie wat hem op een meniscus-opera
tie kwam te staan. Zijn drang naar de wedstrijdsport
bracht hem aan het schaakbord en hoewel hij nogal
succesvol was, miste hij toch weer de actieve sport
Hij probeerde het met roeien (4- met stuurman) en
begon tenslotte weer aan atletiekwedstrijden met stevi
ge conditietrainingen.
Bij de opening van de Jaap Edenbaan zag hij eindelijk
kans zijn meest favoriete sport te gaan beoefenen en
men kon hem dan ook bijna dagelijks zijn baantjes
zien trekken op de gladde ijzers Hij deed ook mee
aan de laatste Elfstedentocht, maar moest onder de
barre weersomstandigheden de strijd staken. Na zijn
universitaire studie verhuisde hij naar Hoogmnde,
waar hij na 20 jaar weer kennismaakte met de hand
balsport. Bij MMO. De Hoogmadese dames kwamen
onder zijn leiding van de vierde klas omhoog naar
de eerste klas van de afdeling Den Haag.
Over de beginperiode bij MMO kan Han Scheelbeek
„wel een boek schrijven": „We trainden éénmaal per
week met z'n allen op een schoolplein. We hadden één
lamp aan een paal die tegen het hek werd geplaatst.
Als het waaide moesten de dames om beurten de paal
vasthouden. Bij sneeuw en ijs gingen we naar binnen.
We mochten dan trainen in de gang van de school
maar zónder bal. Het was natuurlijk wel een lol maar
tevens een onhoudbare situatie. Ik'had in die tijd eens
een kritiek op het beleid van de gemeente en al gauw
kreeg ik steun van de bevolking in Hoogmade. Op hun
aandringen kwam ik terecht in de gemeenteraad.
Vandaar uit heb ik kunnen meewerken aan een betdre
subsidieregeling en een eigen verhard handbalveld.
Voor de training van de senioren verhuisden we naar
de veilinghal in Roelofarendsveen.
Drie jaar geleden werd Han Scheelbeek benaderd door
HVS "uïr Stompwijk, dat hem nog kende van de
jeugdtrainerscursus in Leiden. De successen van MMO
waren ook in Stompwijk opgevallen en bovendien had
Han zijn A-trainersdiploma intussen behaald. Ook bij
de Stompwijksen, bij wie hij een goede basis en de
juiste mentaliteit aantrof, ging het direct crescendo.
Van de tweede klas afdeling sprong HVS omhoog naar
de derde klas regionaal waarin het nu met succes
uitkomt. Tot vorig jaar trainde hij daarnaast ook nog
MMO, maar toen het MMO-bestuur hem te kennen gaf
dat zij geen interesse hadden in een doorstoten naar
regionaal niveau (te verre reizen), concentreerde hij
zich alleen op HVS. Dat was echter van korte duur,
want Han Scheelbeek kan geen nee zeggen en toen
Jong Ade hem vroeg om te trainen, zat hij weer met
twee verenigingen. Bovendien aanvaardde hij een
functie in de technische commissie van de afdeling
Den Haag. Na zijn knieblessure onderging Han vorig
jaar nog een enkel-operatie waardoor hij van de
doktoren geen looptrainingen meer mag doen. Ook dat
houdt hem echter niet van de aktieve sport af want
nu stapt hij regelmatig op de racefiets om zijn conditie
op peil te houden. Han Scheelbeek en sport is één.
Over de dubbele confrontatie Scheelbeek-Caron zegt
Han: „De verstandhouding met mijn plaatsgenoot en
sportcollega is goed. We respecteren elkaar. In beide
ontmoetingen hebben mijn teams goede winstkansen
maar het wordt wel een confrontatie van twee verschil
lende speltypen. Daarbij is alles mogelijk".
