„INVALLENDE DOOI" TUSSEN
NEDERLAND EN VATICAAN
Heilige Stoel
verlangt exacte
vertaling van
liturgische formules
Prof. Ridderbos tilt niet zwaar
aan ultimatum kerk Z.-Afrika
Vijgen-rosé en wortel-sherry
geestrijke vervangers van
reelbezongen druivendranken
ONDERDAG 31 OKTOBER 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 17
De Nederlandse kerkprovin
cie en daarmee kardinaal Al-
frink zijn uit het schijnwer-
perlicht van wereldpers en
Vaticaan geraakt. Er is spra
ke van een „invallende dooi"
in de betrekkingen tussen Va
ticaan en Nederland en van
een langzame mentaliteitsver-
j andering, zo schrijft onze Ro
meinse correspondent.
Er zijn eigenlijk nog twee con
crete zaken die de aandacht
vragen: de moeilijkheden ron
dom de hogeschool voor theo
logie en pastoraat Heerlen en
de kwestie van de gehuwde
priester-docenten in de theolo-
gie-opleiding.
Wat het eerste betreft: begin
december zal een delegatie
van de Heerlense opleiding op
nieuw naar Rome gaan om er
te praten over de indertijd af
gekeurde colleges en over de
aangepaste koers die de HTP
wil dan wel moet gaan varen.
Er zal dan ook een statuten
wijziging worden overgelegd
die, naar men verwacht veel
Romeinse bezwaren tegen de
Heerlense opleiding zal wegne
men In plaats van een keuze
tussen Rolduc (klassiek semi
narie) of Heerlen lijkt het
meer te gaan om een naast
elkaar bestaan.
De brief van kardinaal Garro-
ne van enkele maanden gele
den waarin stond dat mgr. Gij-
sen ten opzichte van de pries
teropleiding in zijn diocees
moest doen wat hem Juist leek,
was veel minder de vrijbrief,
die de bisschop erin zag. Het
is in het Vaticaan trouwens
ook niet zo goed gevallen, dat,
mgr. OIJsen, zonder overleg
met wie ook, de brief onver
hoeds ln de publiciteit heeft
gebracht Het woord „tact
loos" is in dit verband gevad-
len.
De tweede oorzaak van wrij
ving tussen Vaticaan en Ne
derland het probleem van
de gehuwde priester- docent
bij de theologische opleidingen
is nog lang niet weggeno
men. In Nederland blijft voor
alsnog de opvatting bestaan,
dat ook gehuwde priesterdo
centen een taak bij de theolo
gische opleiding kunnen of
moetenprof. H. van Luijk
heeft in het Vaticaan wel enige
verrassing opgeleverd.
Alsof men een onwrikbaar
standpunt had verwacht, lijkt
het in Vaticaanse kringen een
opluchting te geven, dat bin-,
nen de Nederlandse bisschop
penconferentie een dergelijk
besluit kan worden goedge
keurd.
In het algemeen hebben in de
afgelopen maanden acties,
brieven en besluiten van het
Nederlands episcopaat een ze
kere klimaatsverbetering in
het Vaticaanse denkpatroon
over Nederland veroorzaakt
Dat bijvoorbeeld in de abor
tuskwestie de Nederlandse bis
schoppen een dermate duide
lijk en afwijzend standpunt
hebben ingenomen heeft velen
binnen het Vaticaan aange
naam verrast. De recente ad
ventsbrief over het gebed
heeft een zelfde uitwerking ge
had.
Niet minder belangrijk ten
slotte was de audiëntie van
kardinaal Alfrink bij de paus
deze week. Over dergelijke au
diënties wordt nooit iets open
baar gemaakt maar het staat
vrijwel vast dat het gesprek
ontspannen is verlopen. Aan
de .vooravond van het Heilig
Jaar, dat als thema „verzoe
ning en vernieuwing" heeft,
schijnt voor het eerst sinds
jaren de dooi tussen Vaticaan
en Nederland te zijn ingeval
len.
"Ik til niet zo vreselijk zwaar
aan dat ultimatum". Aldus
prof. dr. H.N. Ridderbos uit
Kampen bij zijn terugkeer uit
Kaapstad naar aanleiding van
het besluit van de Nederduit
se gereformeerde kerk in
Zuid-Afrika alle banden met
de gereformeerde kerken in
Nederland te verbreken, in
dien de gereformeerden het
'antiracismefonds van de We
reldraad van Kerken blijven
steunen.
Volgens prof. Ridderbos is het
ultimatum meer een betuiging
van nationalisme en een pro
test tegen wat de synode ln
Kaapstad ziet als een steun
van de gereformeerden aan de
'terroristen' die momenteel
aan invloed winnen in Zuid-
Afrika, dan een dreiging om
de banden te verbreken. "Dat
willen ze eigenlijk niet".
Op de Zuidafrikaanse synode
heeft hij tevergeefs gepro
beerd duidelijk te maken dat
het wereldraadprogramma ter
bestrijding van het racisme
geen wapens levert, maar
slechts humanitaire hulp geeft
aan de bevrijdingsbewegingen.
Ook heeft hij de synode de
vraag voorgelegd hoelang zij
de vrijheid en de rechten,
waarvoor zij zelf zo hard heb
ben moeten vechten, aan ande
ren misgunnen.
Volgens Ridderbos is het ver
breken van de banden zinloos.
"Niemand is ermee gebaat dat
je elkaar in het isolement
jaagt". De delegatie heeft aan
de nederduitse gereformeer
den laten weten bereid te zijn
tot gesprek. "Dat antiracisme
programma is niet zonder pro
blemen. De gereformeerde sy
node heeft het met zestig tegen
veertig aangenomen. Bij jezelf
ligt dat dikwijls ook zo".
In de novembervergadering
zal de gereformeerde synode
verslag worden uitgebracht
over het bezoek van de delega
tie aan Zuid-Afrika. Dan ook
zal de synode moeten beslissen
of de discussie over het besluit
van maart 1974 wordt herno
men. Toen besloot de synode
tot steun aan de bevrijdingsbe
wegingen van Zuidelijk Afri
ka. De financiering gebeurt
evenwel niet vanuit de algeme
ne bijdragen van de kerkle
den, maar slechts uit gelden
die kerkleden nadrukkelijk
voor dit doel bestemmen.
KERK
EN
WERELD
Het aantal gereformeerden in
Nederland is in 1973 nagenoeg
gelijk gebleven aan het totaal
van het Jaar ervoor. In 1972
telden de gereformeerde ker
ken 874.433 leden. In 1973
steeg dit getal met 133 tot
874.566. Van hen heeft bijna
vierenvijftig procent belijde
nis gedaan. De overigen zijn
zogenaamde "doopleden". Dit
blijkt uit de Jaarstatistiek van
de gereformeerde kerken. Er
is wel sprake van een, ten
opzichte van enkele jaren ge
leden versnelde officiële on
kerkelijkheid. De financiële*
situatie is niet verontrustend.
Korte metten.
De inkomsten zijn aanzienlijk
toegenomen, al heeft men de
prijsstijgingen niet helemaal
kunnen bijbenen.
In het komend weekeinde zul
len duizenden getuigen van Je
hova uit de provincies Zuid-
Holland en Utrecht bijeenko
men in de Merwedehal te Ut
recht. Het thema van de bij
eenkomst is "Wat voor soort
van mensen behoort gij te
zijn?" Tijdens de prediking op
straat en van huis tot huis
zullen belangstellenden wor
den uitgenodigd om zondag
middag de openbare toe
spraak "Wat de nabije toe
komst brengt" mee te maken.
De inwoners van de Afrikaan
se republiek Tsjaad die over
gegaan zijn tot het christen
dom worden vervolgd. Een
paar honderd zouden gedood
of gefolterd zijn, volgens een
groep Canadese zendelingen.
Het optreden tegen de christe
nen zou het gevolg zijn van
het regeringsbesluit dal dc in
woners van het land moeten
terugkeren naar het voor-ko
loniale cultuurpatroon.
Iedere vertaling alt de latljn-
se grondtekst van een formule
die gebruikt wordt bij de toe
diening van een sacrament
dient een exacte weergave te
zijn van de door de kerk be
doelde betekenis. Slechts on
der deze voorwaarde zal de
Heilige Stoel een voorgelegde
vertaling goedkeuren. Aldus
een verklaring van de Ro
meinse congregatie voor de
geloofsleer.
In de korte verklaring stelt de
congregatie dat een aantal ver
talingen die door bisschoppen
conferenties waren voorge
legd, moeilijkheden hadden
opgeleverd. Daarom moet vol
gens de congregatie de Juiste
vertaling van de kernformules,
zoals bijvoorbeeld de instel
lingswoorden van de eucharis
tie, benadrukt worden.
Deze verklaring heeft niet zo
zeer betrekking op Nederland,
zo wordt desgevraagd meege
deeld door de Nationale Raad
voor de Liturgie in Utrecht. In
november heeft kardinaal Vil-
lot, als plaatsvervangend
hoofd van de congregatie voor
de eredienst, de bisschoppen
conferentie laten weten dat
Rome zelf de vertaling van de
kernformulcs zal vaststellen.
Een dergelijke brief is trou
wens aan alle kerkprovincies
geschreven, waar. een taal
wordt gesproken, die men in
het Vaticaan machtig is. zoals
Frans, Duits, Engels, Italiaans
en Spaans.
Zoals bekend zijn de officiële
vertalingen van het vormsel en
de ziekenzalving gereed. Ook
de Nederlandse tekst van de
priesterwijding is klaar. Vier
Nederlandse eucharistische
gebeden werden door Rome
goedgekeurd, lang voordat
kardinaal Villot zijn brief
schreef. Dit voorjaar werd nog
een vijfde tafelgebed goedge
keurd. De vertaling van de
kemformules van het boetesa
crament, van het huwelijk en
het doopsel moet nog worden
vastgesteld.
rn oude wijnhandelaar ligt op
lijn sterfbed en roept zijn zoon,
die de zaak voort zal zetten, bij
lich om hem het geheim van
het vak te vertellen. Vlak voor-
cül de man zijn laatste adem
uilblaast, fluistert hij tegen
»on: .Jongen, je kunt
wijn ook van druiven maken".
Dit wat belegen grapje bevat
het credo van de ongeveer
20.000 Nederlanders, die zelf
wijn maken van hoogst prozaï
sche producten als appels,
brandnetels, rijst, tuinbonen,
rabarber en rozcbottels. Geen
vrucht des velds is vreemd aan
deze hobby, waarin wijnen met
even poëtische als onthullende
namen als „oloroso wortel-
sherry", „rabarbcr-perlé", „bo-
nenschillenmoesel", „vijgen-ro-
:n „pruimen-bourgogne"
worden gefabriceerd.
Neerlands meest fanatie
ke wijnbereiders is zonder twij
fel Hagenaar J. A. W. F. Kwint
(32). die als hoofdredacteur van
het wijnmakersblad „Onder de
Kurk" sinds april zijn levensda
gen vult met het uitdokteren
van recepten, het geven van
tips, het organiseren van bij
eenkomsten, kortom met het
georganiseerd op poten zetten
van deze in Nederland nog jon
ge hobby, waartoe hij het „Ad
viescentrum Fermentatiedran
ken" heeft opgericht, dat het
blad „Onder de Kurk" (oplage
van 10.000) uitgeeft
Kiedkoop
et maken van wiji van op het
«rste gezicht webig gebruike
lijke grondstoffen is een bijzon
der gemakkelijke én goedkope
Kak: een tientje ain grondstof
fen levert zo,n 2i liter hoog
waardig en geesVijk nat op.
Even goedkoop is het noodza
kelijke instrumeitarium: het
merendeel van d« apparatuur,
zoals emmers, za'en, maatbe
kers en pollepels is al in de
keuken aanwezig.Beslist nood
zakelijk zijn verder flessen of
vaten van tenmirste vijf liter,
een zogenaamd vaterslot, een
hevelslang en eet aantal kur
ken; bij elkaar ein investering
J.n vijftien t»t twintig gul
den. Overigens i! er vandaag
door de firma lecifruit B.V.
een compleet wijrmakenpakket
op de markt gebneht.
Is het benodigde instrumenta
rium en de gronditoffen in huis
zijn, is het maken van de wijn
verder kinderspel. In het kort
komt het hierop neer: de fijnge
maakte of geperste vruchten
worden met behulp van een
giststarter aan het gisten ge
bracht, in een grote fles of een
vat. Door de gisting worden de
suikers in het vruchtensap om
gezet in alcohol en koolzuur.
Het koolzuur ontsnapt door het
waterslot, terwijl de alcohol de
wijn op smaak brengt. Zodra
de suikers zijn verbruikt, stopt
het gistingsproces en is de jon
ge wijn gereed. Na een rijping-
stijd (afhankelijk van de soort)
is de wijn voor consumptie ge
schikt.
Experimenteren
„Het is een zeer creatieve hobby,
want je kunt eindeloos blijven
experimenteren met de samen
stelling van de drank", zegt de
heer Kwint. „Verder is het heel
rustgevend. De voorbereidingen
vinden midden in de natuur
plaats. Met je familie ga je een
eind door de bossen wandelen
om de grondstoffen bij elkaar
te krijgen. Thuis kan de hele
familie weer meewerken bij het
klaarmaken van de grondstof
fen, zo eenvoudig is het. Je
kunt er enorm veel plezier aan
beleven.
Concert
Een stuk poëtischer bekijkt de
Scheveningse classicus dr. L. J.
Elferink (64) zijn hobby: „Elke
borrel van het waterslot geeft
je het vreugdevolle gevoel, dat
er weer een portie alcohol meer
in de fles zit. Je hebt waterslo
ten met een magnifiek geluid.
Een stel flessen bij elkaar kun
nen een aangenaam concert ge
ven". De heer Elferink, heeft
het wijnmaken met vallen en
opstaan moeten leren. Temid
den van duizenden boeken en
enkele borstbeelden van klas
sieke schrijvers, praat hij daar
niet zonder leedvermaak over:
In een oud kookboek van rond
1900, waaruit ik altijd kookte,
vond ik zo,n tien jaar geleden
een recept voor kruisbessen-
wijn. Dat leek me wel wat en
daarom ging ik naar de groen
teboer om er de kruisbessen te
bestellen. Ik had er geen flauw
idee van, hoeveel ik nodig had,
maar dat was volgens de groen
teboer geen probleem. Hij had
pas zijn examen groenteboer
gehaald, dus hij zou dat wel
even uitrekenen. Twee dagen
later kreeg ik de schrik van
mijn leven: stond daar een hele
vrachtwagen vol kruisbessen
voor de deur. De hele binnen
plaats werd volgezet met kisten
kruisbessen. U begrijpt, dat ik
er geruime tijd moedeloos naar
heb staan kijken.
Weinig mensen
durven zeggen:
DD
,,Wat heb je
nou voor bocht
gemaakt?"
Vruchtenpers
„Volgens het kookboek moesten
de bessen worden geperst. In
mijn keuken stond een klein
vruchtenpersje, waar precies
zes bessen inpasten. Dat besloot
ik te gebruiken. Maar hoe ik
ook op dat ding kneep, geen
kruisbes ging stuk. Tenslotte
nam ik een aanloopje en sloeg
ik met het persje op het aan
recht. Met een doffe knal ont
ploften de bessen. De troep zat
overal: onder mijn oksels, tegen
het plafond en in de gordijnen.
Hoe het hem gelukt is. weet de
heer Elferink nog steeds niet.
maar na „een wijle fors door
werken" had hij de binnen
plaats leeg, voldoende sap voor
het maken van de wijn en wa
ren bovendien zijn familie,
vrienden en bekenden aange
naam verrast met potje zelfge
maakte kruisbessenjam.
Toen de wijn na een jaar gerijpt
was. nodigde hij een paar
vrienden uit en nam de proef
op de som: hij schonk twee
glazen in, één met de kruisbes-
senwijn en één met een behoor
lijke Moesel. Aan de vrienden
uit te maken, welke wijn de
„echte" was. Eenstemmig we
zen ze de verkeerde aan. „Dat
was mijn grootste succes", al
dus de heer Elferink.
Homerus
Rampspoed zou enkele jaren la
ter opnieuw toeslaan, toen de
heer Elferink de temperament
volle wijn „Keizerin van Pe
king" bereidde. Tijdens het gis
ten was het waterslot verstopt
geraakt, waardoor het koolzuur
niet meer kon ontsnappen. Op
een gegeven moment was de
spanning in de fles zo hoog
geworden, dat de Keizerin van
Peking met een korte doch he
vige explosie het leven liet. „Dc
hele kamer zat onder de rozij
nen", zegt de heer Elferink. „De
boekenkasten zaten helemaal
vol en van de gordijnen droop
het spul af. Ik heb zelfs rozij
nen uit de neus van Homerus
moeten peuteren".
Informatie
Mede om dit soort calamiteiten te
voorkomen en om informatie
uit te wisselen heeft de heer
Kwint zijn Adviescentrum Fer
mentatiedranken, dat aan de
Nassau Ouwerkerkstraat 14 in
Den Haag zijn zetel heeft, opge
richt. Het ligt in zijn bedoeling
op 15 februari van het volgend
jaar in Utrecht een nationale
bijeenkomst te beleggen van
amateurwijnmakers. waar er
varingen en producten zullen
worden uitgewisseld. Tijdens
deze bijeenkomst zal ook een
wedstrijd worden gehouden om
de beste zelf gemaakte wijn uit
te kiezen. Voor deze wedstrij
den zullen Tteurmeesters wor
den uitgenodigd, die zonder
twijfel uitbundig gebruik zullen
maken van de beproefde termi
nologie, als „goede afdronk",
„fris bouquet" en „krachtig
lijf'. Want al pretendeert de
amateurwijnmaker niet
eminente Franse wijn na te ma
ken, hij wil wel weten, dat hij
een goede wijn maakt. En daar
in moge hij zich gesterkt w
door de uitspraak van de heer
1 Elferink: „Er zijn maar weinig
mensen, die durven zeggen: wat
heb je nou voor bocht ge
maakt".
JAN NIES
GASMARKT VOERDEN (30
okt.) - Aanvoer 41 partijen. Prij-
j zen in guldens per kg.: Ie en
extra kwal. 5.85-6.00, 2e kwal.
550—5.84 en zvare kwaliteit
I 6.01—6.45. Handd stug.
groenteveiling Lsden (3010) -
Appelen 90; Pe.cn 60—71; An
dijvie 98—101; Snijbonen
I 445450; KrotiJi 70; Boeren
kool 38—41; Prei 52; Spinazie
164177; StoofJa 30; Spruiten
A 82-106; Spriiten B 73-81;
Spruiten C 5767; Tomaten A
730—760; Tomaten B 850—880;
Tomaten C 430—470; Tomaten
CC 250—260; Uien Picklers
25—27; Witlof 270—300; Kom
kommers AA 99; Komkommers
A 93—98; Komkommers B
8186; Komkommers C 6572;
Komkommers D 47—50; Kom
kommers D 47—80; Komkom
mers E 38—41; Sla zwaar
28-32; Sla licht 16—18; Peterse
lie 33—34; Selderie 33—34; Pa
prika's p. stuk 3539.
Zeepost
Met de volgende schepen kan zee-
post worden verzonden. De da
ta, waarop de correspondentie
uiterlijk ter post moet zijn be
zorgd, staan, tussen haakjes,
achter de naam van het schip
vermeld.
Argentinië, m.s. City of Canterbu
ry (6 november); Australië, m.s.
Lloydiana (6 november); Brazi
lië, m.s. City of Canterbury (6
november); Canada m.s. C.P.
Voyageur (1 november); m.s.
C.P. Trader (6 november). Chili
m.s. Ceres (1 november); Indo-
nisië, m.s. Holsatia (4 novem
ber); Israël m.s. Diamond (8
november); Japan. m.s. Tokyo
Express (5 november); Kenya,
Oeganda, m.s. Rhoen (6 novem
ber). m.s. Leiderkerk (9 novem
ber); Ned. Antillen m.s. Neptu-
nus (1 november); Nfeuw-Zecl-
and 2x per week via Engeland;
Suriname, m.s. Neptunus, (1 no
vember); Verenigde Staten, m.s.
S.L. Resource (6 november)
PAULUS DE BOSKABOUTER EN DE BUITENBORREL
L-Il: De rillingen liepen Paulus over de rug „En dan, Eucalypta?" „Ze zijn te zwak om „andera waren die arme konijnen verloren",
toen hij begon te begrijpen wat Eucapypta die stenen op te lichten", hernam de heks.' „Ptfff", pufte Eucalypta, toen ze al haar
van plan was. „Alle konijnenholen in de „Ik laat te gewoon een dag hongeren en dan stenen geplaatst had, „ia me dat werken'. Ik
buurt worden zorgvuldig met stenen afgcslo- lok ïk ze eruit met een bos worteltjes". „Wat heb gc/woi-gd als een rund. maar nou is
ten. Dan zitten ze als ratten in de val" legde een geluk dat ik hier ben", dacht Paulus, alles voor elkaar",
de heks uit. „Heerlijk", lispelde Krakras.
SUSKE EN WISKE ÜE POEZELIGE POES
f Ik titb v<in dr iftpiiuht rrterwd lotsltnwiQ
urcofdéQ voor vtrdert stufit tntf rt-Mér
LUCKY LUKE - ..DE BLAUWVOETËN ÖP OORLOGSPAD"
EtBREEKT GROTE V£RWARRING L
ON O ER INDIANEN EN BURGERS OE
BLAUWJ ASSEN KRIJGEN AL GAUW OG
OVERHAND...
