Gedenkboek Leids Kunstlegaat
loopt veelbewogen historie na
Allerlei(ds)
Win'n droomprijs of ...f 30.000,-!
lees de nieuwe
£eidóe Sou/toni
Kraakpand
voor
gastarbeiders
H
Acht lege flats beschikbaar voor leefgemeenschappen
Deze week start de nieuwe puzzelmarathon.
197'
D
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA 3
uiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiininiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Alleen werkende jongeren komen in aanmerking
Van een onzer verslaggevers
LEIDEN - De gemeentelijke ad
viescommissie inzake het huis-
vestingsvraagstuk heeft gister
avond zijn instemming betuigd
met het plan om een aantal
flats van de Leidse Woning
Stichting beschikbaar te stel
len voor leefgemeenschappen
van werkende jongeren.
Als ook b. en w. hun fiat geven
zullen hiervoor per 1 oktober of
kort daarna vier 5-kamerflats
in de Arendshorst worden aan
gewezen en vier 4-kamerflats
aan de Jan Luijkenlaan.'
Momenteel staan deze woninge
leeg, zoals zovele andere flats
in Leiden. De verantwoordelijk
heid voor de verhuur van de
appartementen wordt in han
den gegeven van de Stichting
Huisvesting Werkende Jonge
ren. Een speciaal hiervoor in
het leven geroepen toewijzings
commissie zal zorg dragen voor
de distributie. Die commissie
bestaat uit vertegenwoordigers
van ondermeer het gemeente
lijk Bureau Huisvesting, de
Leidse Woning Stichting voor
heen G.W.S. de stichting Huis
vesting Werkende Jongeren en
de Actiegroep Kamernood.
Bij de toewijzing zal voorshands
de voorkeur worden gegeven
aan groepjes jongeren die al als
leefgemeenschap bestaan en
dus ervaring hebben in die wij
ze van samenwonen. Aan wer
kende jongeren die een vrien
den-kringetje vormen en van
plan zijn een commune op te
zetten, wordt een flatje evenwel
niet bij voorbaat onthouden.
Anderzijds hanteert men ,wel
als voorwaarde dat de gegadig
den elkaar kennen en zich als
groep aanmelden. Het is uit
drukkelijk niet de bedoeling
dat de toewijzingscommissie
zelf communes gaat formeren.
De "woonteams" dienen mini
maal uit drie personen te be
staan die alle ongetrouwd moe
ten zijn. Vastgesteld is gister
avond dat zij van gemengde
kunne mogen zijn. Wel dienen
minderjarige gegadigden toe
stemming van hun ouders te
hebben. Die zullen ervan op de
hoogte worden gebracht dat
hun spruiten mogelijk onder
één dak gaan wonen met vrien
den van de andere sexe.
Deze nieuwe bestemming voor
een aantal leegstaande flats
heeft een experimenteel karak
ter. Als blijkt dat zich geen
problemen voordoen en de be
hoefte aan commune-flats gro
ter is dan het aanbod, wil men
overwegen meer woningen voor
dit doel beschikbaar te stellen.
Welke nadere bepalingen moeten
worden vastgesteld om een
goed functioneren van de nieu
we regeling mogelijk te maken
zal nog worden onderzocht
door de toewijzings-commissie.
Nog onduidelijk is bijvoorbeeld
aan welke inkomens-eisen de
leefgemeenschappen moeten
voldoen en wat de gedragslijn
dient te zijn indien één of meer
dere leden van de gemeenschap
niet langer met hun vrienden
wensen samen te wonen en
gaan verhuizen.
De huur van de nu beschikbaar
gest/elde 4-kamerflats bedraagt
ongeveer 375 en van de 5-ka
merflats 420. In principe
denkt men aan de plaatsing van
groepjes van drie in de eerste
categorie woningen en van de
stelletjes van vier in de tweede.
De huur moet collectief worden
opgebracht en het huurcontract
wordt met de groep afgesloten.
Belangstellenden kunnen zich
vanaf 1 oktober wenden tot het
kantoor van de Stichting Huis
vesting Werkende Jongeren aan
de Hooigracht 38. Daar zijn op
dinsdagavonden van 19.30 tot
21.00 uur aanmeldingsformulie
ren verkrijgbaar.
lUllllllllllllllllllllllllll
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinnniiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
lllllllllllllllllllllllllli
LEIDEN „Sinds de oprichting in 1799 is Ars een lange weg
gegaan. Het was een weg vol ups en downs, eindigend in de
volkomen stilstand tijdens de jaren '40—'45. Maar het nieuwe
begin in 1945 betekende tevens het definitieve einde van het
tijdperk van verstarring en verval waarin Ars zo lang verkeerd
had. De belangstelling en werklust van allen die zich door
lidmaatschap of anderszins met Ars ten nauwste verbonden
voelen, heeft dit Ars weer gemaakt tot een wezenlijk bestanddeel
van het culturele leven in Leiden en staat borg voor een toekomst
die ongetwijfeld per A(r)spere ad A(r)stra zal leiden".
it is de betekenisvolle slotzin zitter van het hedendaagse
van een even betekenisvolle Ars. De druk is van Vis-druk,
uitgave die de Leidse Tekena- Alphen.
cademie Ars Aemula Naturae Maar dit terzijde. De verschijning
het licht heeft doen zien. Een
prachtig gedenkboek, een bijna
noodzakelijke uiting van opge
kropte gevoelens van een ty
pisch Leids gezelschap, dat in
een weldoorwrocht overzicht -
bijna twee eeuwen oude ge
schiedenis uit „de doeken" wil
doen. Het moest er ooit eens
van komen. Het is geworden:
Leids Kunstlegaat, Kunst en
historie rondom „Ars Aemula
Naturae", een vertelde en afge
beelde nalatenschap die best
aan de grote klok gehangen
mag worden. Het eerste expem-
plaar is vanmiddag aangebo
den aan Leidens burgemeester
Vis door dr. W. J. Maan, voor-
De heer Van Egmond
wijst naar het slot van de
voordeur dat de bontdie-
ven hebben geforceerd
om de zaak binnen te ko
men.
Bontja
Bij van Egmond
assen ter
waarde van
125.000
gestolen
Van een onzer verslaggevers
Leiden Bij een inbraak in
bonthandel Van Egmond
aan de Breestraat zijn in de
nacht van maandag op dins
dag een zestigtal bontjassen
gestolen,ter waarde van
125.000 Uit getuigenver
klaringen kan worden opge
maakt dat bij de inbraak
twee mannen betrokken wa
ren die rond twee uur in een
personenauto wegreden. Zij
kwamen het pand binnen
door het forceren van de
voordeur. Van de daders
ontbreekt tot nu toe elk
spoor.
Ondanks de consternatie giste
rochtend,was de heer Van
Egmond erg blij dat er geen
„belangrijke" jassen vermist
worden. Belangrijk, in die
zin dat zij in huis waren om
komende donderdag op de
winter-bontshow getoond te
worden of omdat ze reeds
eigendom waren van klan
ten en voor reparatie waren
afgegeven.
De heer Van Egmond is verze
kerd.
op zichzelf is belangrijker. Een
reeks bijdragen plus fraaie re-
produkties maakten Leids
Kunstlegaat tot een indrukwek
kende compositie. Bijdragen
werden geleverd door drs. R. E.
O. Ekkart, mr.' Annie Verspril
le, P. Herfst, Elsbeth Herfst, H.
M. de Meijere-Huizinga, en Jan
Wolkers. Verleden, heden en
een vleugje toekomst van Ars
Aemula Naturae, de kunst die
de medeminnares van de na
tuur is, ofwel de kunst die met
de natuur wedijvert. Wie zal het
zeggen?
Vaststaat, dat Ars is blijven mee
drijven op de culturele golven
van de geschiedenis. Een enkele
keer dreigde ze te zullen kapsei
zen, maar schipbreuk is er niet
geleden, al scheelt het niet veel.
Dat Ars zo veel stromen heeft
meegemaakt, omwentelingen en
wedergeboorten, dat zij van
daag nog kan uitzien naar een
waardevol vervolg, dat alles
was een reden om terugblik
kend naar buiten te treden. En
met zo veel eerbiedwaardigheid
mag dat ook wel.
Het „Leids Kunstlegaat" gaat in
brede trekken in op de beginpe
riode, uitloper van het St. Lu-
casgilde, dat in 16e en zelfs 17e
eeuw kunst- en kladschilders
(de laatste voor het ruwe verf-
werk) in zich verenigde. De aca
demie was mode geworden, Ita
lië en Parijs waren voorgegaan.
Hoofdtaak was het geven van
tekenoefeningen en aanvullen
de lessen in perspectief, anato
mie e.d. Na Den Haag was de
Leidse Tekenacademie tegen
1694 de oudste in ons land.
Eerste directeuren: Willem van
Mieris, Carel de Moor met Ge
rard Dou als een van de voor
naamste inspiratiebronnen.
Van Mieris liet niet alleen een
(geld)legaat na, hij schilderde
ook als kind van zijn tijd de
Duitse diplomaat Daniel van
Meinertshagen halfnaakt als de
allegorische romanheld Rinaldb
en zijn vrouw als tovernares
Armida, tovenares gewelfd en
goed in het barokke vlees. Dat
gaat nu niet meer. De heer Vis
zou zich daartoe niet meer le
nen, bovendien heeft hij daar
voor het figuur niet, al zou een
schilder zijn fantasie nóg zo
hard laten werken.
Grote namen
Méér grote namen: Hieronymus
van der My en Frans van Mie
ris de Jongere, de jonge Frans,
de laatste Leidse fijnschilder
met wiens dood in 1763 een
specifiek Leidse stijl verleden
tijd was geworden. Een tijd van
verval kwam. Er waren alleen
nog tekenavonden op de Rijns-
burgerpoort, weinig opleiding,
alleen wat pronken van geves
tigde meesters, waarbij leerlin
gen werden toegelaten. Een
nieuw begin moest volgen. Dat
was in 1799, toen Ars werd
opgericht, met als initiatiefne
mers niet alleeen kunstenaars,
maar ook hoogleraren, juristen,
een medicus en theoloog. Meer
dere malen per week zou men
bijeenkomen om naar model en
pleister te tekenen en onderlin
ge beschouwingen over beel
dende kunst te houden.
Het tekenen naar model had des
tijds wel wat voeten in de aar
de. Leids Kunstlegaat komt
daar herhaalde malen op terug.
Vooral het naakt poseren gaf
strubbelingen. Naakt of ge
kleed, dat was de kwestie. Er
was sprake van stroeve verhou
dingen en dat leidde in 1896 tot
de oprichting van de vereniging
„De Kunst om de Kunst", dat
was het zoeken naar andere
mogelijkheden. Het was een
vereniging die zich ten doel
stelde „haar leden in de gele
genheid te stellen zich te be
kwamen in het tekenen naar
het menschelijk model en hun
gelegenheid te geven de anato
mie te bestudeeren". Personen
beneden de 20 jaar konden niet
als werkende leden worden toe
gelaten.
Vrouwelijk lid
Het waren meest mannelijke le
den, totdat omtrent de eeuw
wisseling Betsy van Manen als
eerste vrouwelijk lid toetrad.
Betsy verzuimde niet ene
avond. Om een lang verhaal
kort te maken: men kwam tot
de slotsom in 1926, dat „naakt-
studie als oefening waarde
heeft, maar dat gekleed model
praktisch nuttiger is". Pas in
1945 werd verenigd wat eens
gescheiden uit elkaar ging: Ars
ging met de leden van de Kunst
om de Kunst met hernieuwde
moed verder.
Van het Hollands impressionisme
met figuren als Menso Kamer-
lingh Onnes en Floris Verster
Leidse beroemdheden nog
even langs de ruige Jan Wol
kers, de schrijver-schilder, die
in 1944 bij Ars stillevens is
gaan schilderen. Hij had maar
één mede-leerling, Herman de
Voogd, die model heeft gestaan
voor de figuur van De Spin uit
Kort Amerikaans. Z'n leraar
zat bij de W.A., maar hij. Jan
Wolkers, een onderduiker, heeft
er nooit last van gehad.
In die oorlogsjaren was het be
jaarde Ars aan het einde van
zijn krachten. Niemand gaf er
nog een cent voor. Hoewel, er
was nog geld en de moeizame
weg bergopwaarts begon weer.
Er kwamen weer leerlingen,
maar er moesten ook modellen
zijn. Soms dienden die model
len zichzelf aan: „Meneer, zou
u mij kunnen plaatsen als man
nelijk model naakt of geklee-
d. .oud 58 jaar, gezond en
gaaf. .dan kan u op mij reke
nen mits als ik mijn reiskosten
erbij vergoed krijg. .hetzij
binnen of op straat ik kleed mij
dadelijk uit, kunst mag beke
ken worden door iedereen, ik
schaam me nergens voor al
staat de politie erbij op straat,
het geeft niet, dan kunnen ze
eens zien wie ik ben en wat ik
durf.
Het ging excelsior. In 1957 waren
er 72 cursisten en in 1974 is dit
aantal verdubbeld en verspreid,
over 9 cursussen. Ars is een
vereniging geworden met een
ruime doelstelling: „bet vor
men van beeldende kunst te
bevorderen". Het leven van
Ars is er een gebleven van
moeilijkheden. Onderhandelin
gen om subsidie, om een eigen
expositiezaal, achter het voor
huis waar de sportschool Lui
ten is gevestigd. De zaak is nog
niet helemaal rond en het
Leids Kunstlegaat laat de
vraag open of de top ooit be
reikt zal worden. Toch is de
Schilder- en Tekenacademie
Ars Aemula Naturae springle
vend èn niet meer weg te den
ken uit het culturele leven van
Leiden. Het uitgangspunt is en
blijft het scheppen van de mo
gelijkheden om het scheppen
van kunstwerken te bereiken. Het gebouw Pieterskerkgracht
9, waarin Ars is gevestigd.
Communes
EEN KEURIG IDEE VAN DE LEIDSE WONING STICHTING, om
een aantal lege flats beschikbaar te stellen voor leefgemeenschap
pen van werkende jongeren. Het mes snijdt dan immers aan twee
kanten. Enerzijds komt er een eind aan economisch weinig aan
trekkelijke leegstand en anderzijds krijgen de ten opzichte van
studerende leeftijdgenoten in veel opzichten achtergestelde wer
kende jongeren weer eens een duwtje in de rug. Een klein duwtje
nog maar, want in 8 flatjes stouw je moeilijk meer dan pak weg
zo'n 30 man.
Bovendien komen reeds bestaande leefgemeenschappen als eerste
in aanmerking. Daarvan mag je gevoegelijk aannemen dat ze al
ergens onder de pannen zijn. En of de woonruimte die zij
achterlaten ook weer door werkende jeugd zal worden bezet is
lang niet zeker. Maar goed. het is een experiment dat wanneer
het slaagt, beslist wel aanleiding zal geven om meer lege woningen
voor dit doel beschikbaar te stellen.
De kans dat het L.W.S.- (voorheen "G.W.S."-) idee inderdaad vrucht
baar zal blijken lijkt vrij groot. Want al suggereren de termen
leefgemeenschap en commune allerlei alternatieve en nieuwer
wetse associaties, die hoeven helemaal niet terecht te zijn. Jonge
mensen die gedrieën of gevieren één flatje gaan bewonen zullen
doorgaans elk een eigen kamer betrekken waar ze een eigen leven
leiden. Hun mede-bewoners zullen ze ontmoeten in de keuken, de
gang en de gemeenschappelijke ruimte waar de teevee staat en
een spelletje mens erger je niet kan worden gespeeld. Die situatie
wijkt nauwelijks af van de woon-situatie zoals die in studentenflats
bestaat. Belangrijkste verschil is dat in deze gebouwen gecreëerde
"afdelingen" nogal wat groter zijn. Vandaar dat het verstandiger
is om in de "gezins-flats" alleen groepjes vrienden te plaatsen.
Maar meer dan dat hoeft een "leefgemeenschap" niet in te houden
om op plezierige wijze een vier- of vijfkamer-appartement te
kunnen bewonen. Vertrouwen dat het L.W.S.-experiment zal slagen
lijkt dus gewettigd. En de hoop dat in dat geval nog veel moer
flats ten behoeve van werkende jongeren aan de leegstand worden
onttrokken, gerechtvaardigd.
Van een onacr verslaggevers
De gemeente Leiden is reeds geruimet tijd in onderhande
ling dmet de stichting Migrantencentra in Alphen aan de
Rijn, om roet steun van verschillende ministeries het pand
aan de Hooigracht 14-16 bewoonbaar te maken voor 35
gastarbeiders. Een en ander staat te leaen in een brief, die
B en W gisteren aan de bewoners van het sinds vrijdag
nacht gekraakte pand, heeft gestuurd. De krakers dienen
er rekening mee te houden, aldus het schrijven, dat de
rnimtc op korte termijn weer leeg moet komen. Het college
dringt er bij de krakers dan ook op aan, hun voormalige
woonruimte beschikbaar te houden. Uit de brief wordt
verder nog duidelijk dat liet college er vanuit gaat, dat
het pand zich voor dit doel beter leent, dan voor het
huisvesten van individuele groepen woningzoekenden.
Het schrijven is voor de krakers inmiddels reden geweest om
hun plannen met het pand nogmaals aan de gemeente
duidelijk te maken. Vandaag is daartoe een brief verstuurd.
In eerste instantie moet de ruimte huisvesting bieden aan
dertien werkende jongeren, die daarvoor niet over een reële
woonruimte konden beschikken. Vervolgens zal er op de
begane grond een kindercrèche worden opgericht om tege
moet te komen aan het heersende tekort in de wijk aan
kindercentra. Het plan is ook om beneden een theehuis te
openen, dat volgens zeggen, een buurtfunctie moet krijgen.
Met Release bestaat ondertussen een nauwe samenwerking
om een gedeelte van het pand te reserveren voor zg.
„krepeergcvallen", die tijdelijk een onderdak zoeken.
De huidige bewoners hebben voorts besloten nog deze week
een huur van 300 naar de girorekening van de gemeente
over te maken.
onder redactie van
Ton van Brussel, tel. 01710-22244 tst. 17
In 30 dingen
De raadscommissies zijn en mas
se (gisteravond waren het er
een stuk of zes) met hun werk
zaamheden begonnen. Een
daarvan was de commissie voor
de Ruimtelijke Ordening van
de Openbare Werken („Ik voel
het meest voor de aanduiding
RO" stelde kersverse voorzitter
wethouder Cees Waal voor).
Het had wat weg van een ken
nismakingsbijeenkomst, ter
schuchtere afwikkeling van lig
gende en lopende zaken. Nieu
we gezichten een paar oude,
een nog wat onwennig stukje
stadsbestuur. Het hele stadhuis
gonsde zo van de commissie- en
werkgroepvergaderingen. Zo
kon het gebeuren, dat econo
misch leider wethouder Tinus
van Aken met halve bril even
bij RO een kop koffie kwam
halen. Hij werd daarbij meteen
geconsulteerd door kameraad
Cees aangaande het een en an-
„Daar weet ik niets van" zei de
heer Van Aken" als ik mijn
lijstje nazie, merk ik dat ik zo
langzamerhand in 30 dingen
zit" Overigens maakte wethou
der Cees Waal een beste in
druk. Hij was de primus inter
pares, nog niet de straffe door
drammer. Hoewel beslissend
genoeg, dat moet gezegd. De
pijprokende bewindsman Waal,
die een paar maanden geleden
nog niet snapte waarom B en
W dit deden of dat niet deden,
zat nu in dezelfde omstandighe
den, waarin nu en dan een boot
moest worden afgehouden: de
rol van opposant was veran
derd in die van prudente voor
drager. En dan waren daar al
tijd nog de top-ambtenaren Vos
en Logtenberg als secundaire
rotsjes in de branding.
Materieel gezien werd er nog niet
veel verkocht. Het beschikbaar
stellen van een krediet t.b.v.
een onderzoek naar de behoefte
aan bedrijfsterreinen en -ruim
ten (in samenwerking met de
Kamer van Koophandel) komt
eerst nog in de commissie Eco
nomische Zaken. Wel werd hier
en daar gesuggereerd, dat de K.
van K. de kosten best voor baar
rekening mocht nemen, maar
Waal betwijfelde de bereidwil
ligheid van de Kamer
De commissie spitte nog niet
diep, gisteravond. Procedures
vastleggen, dat deed men wel
graag. Voorzitter Cees Waal
toonde zich menselijk:„Er zijn
nog dingen die ik niet weet".
Dat zal dan nog wel beter wor
den, als hij maar niet denkt
dat-ie een tweede Jan Lijten
kan spelen.
Hengelsport
deze. Hengelsportvereniging „De Fo
rel" viste het afgelopen week
einde m Drecht. De uitslag is
als volgt: A. Ooijendijk—5100 g.
Vlasveld, 5000 g., Ligtvoet 2750
g., J. Ooijendijk, 1850 gr., Beek
man 1580 g., Abspoel, 1340 gr.,
Hclvensteijn, 1200 g., Logeman
750 gr., Pardon, 640 gr., De
Goederen. 620 gr. en Ten Don
kelaar 280 g.
De personeelsvereniging van de
Katwijkse zand- en kalksteenfa-
briek is winnaar geworden van
de viswedstrijd, die afgelopen
zaterdag in het Oegstgeesterka-
naal werd gehouden. De wed
strijd was georganiseerd voor
de personeelverenigingen van
de universiteit, gemeentewer
ken, gemeentereiniging, Adler,
Fasson, Den Holder en de zand-
kalksteenfabriek, die voor de
derde keer dc wisselbeker van
het Leidse Volkhuis in 'de
wacht sleepte.
Tentoonstelling
Het Rijksmuseum van Natuurlij
ke Historie gaat medewerking
verlenen aan de „Braderie,"die
de winkeliers van de Douza-
straat op 30 september en op
1 en 2 oktober organiseren. De
tentoonstelling „Dieren op Post
zegels" blijft twee dagen langer
toegankelijk dan in eerste in
stantie de bedoeling was. Op 30
september en op 1 oktober zijn
de openingstijden van 10.00 tot
16.00 uur en van 19.00 tot 21.00
uur. Op beide dagen is de toe
gang vrij en wordt er gratis een
rondl-catalogus verstrekt
Met elke week keus uit 5 fantastische hoofdprijzen. Plus een
droomprijs! En straks als grote finaleprijs maar liefst f 30.000,-!
Dat betekent weer fijn veel uurtjes puzzelen voor een goed
doel: een nieuw revalidatiecentrum voor jeugdige
spastische patiëntjes. Ook in Libelle: Prins Rainier
op zijn praattroon, over de werkelijkheid van
zijn sprookjeshuwelijk; Mia Smelt, de vrouw achter Moedcr's
wil is wet; Creatief, de unieke rubriek voor vrijetijdsbesteding.
Lees die dikke, gezellige Libelle. Libelle hoort er bij - bij u!
•m "Wê 0
Kóóp deze Libelle.Of (voordeliger!) wordt abonnee: stuur een open envelop zonder postzegel met uw naam en adres naar Libelle, Postbus 7146, Amsterdam.
