Spokanië,
droomland
van zes
eilanden
Antonius Abt en Worstmakers
Gilde garanderen topkwaliteit
Spiekbriefje op school groeide uit
tot studie over mysterieus gebied
L
„Het land bestaat vóór het
grootste deel uit een heuvelach
tig landschap, korte steile heu
veltjes, bedekt met stug gras en
boomgroepjes. Een dergelijk
landschap wordt Móliy ge
noemd.
Alleen het centrum van de ei
landen en enkele kusten zoals
de zuidkust van Lomky, de Zve-
rosta-kust en de noordkust van
Bryr zijn bergachtig en missen
derhalve de Móliys." Het lijkt
een zin uit een aardrijkskundig
werkje over Finland, maar is
dat niet. Noch bestaat er een
boek over architectuue waarin
de alinea voorkomt: „Het dis
trictraadsgebouw van het dis
trict Ben te Mollefin. De archi
tect, Maless Polagystl heeft het
voor dit landsdeel typische in-
liggende dak zo ver 'geevo-
lueerd dat het een inliggend
plat dak is geworden. De ronde
erker en de eenheid van het
venster en de muur op de eerste
en tweede etage komen goed tot
uiting. Polagystfi bouwde het in
1918." En is de wetenschap: ,,9
op de 1000 gezinnen heeft geen
elektriciteit, 302 op de 1000 ge
zinnen heeft geen stads- of
aardgas, 2 op de 1000 gezinnen
'heeft geen stromend water en
5 op de 1000 gezinnen heeft
geen riolering", aan een of an
der economisch-statistisch be-
I richt ontleend?
Nee, driewerf nee.
I Al deze Spokanische feiten, hoe
I griezelig precies ze ook klinken,-
bestaan slechts in de fantasie
van de 25-jarige Rolandt Twee-
huijsen. Helemaal op zijn eentje
heeft hij het eilandenrijk Spoka
nië bij elkaar gepiekerd, com
pleet met een eigen cultuur,
godsdienst, geografie, ambtena
renapparaat en bovenal: een ei
gen taal. Aan de muur in zijn
Bijlmerflat hangt een reusachti
ge kaart en als hij van Lomky
naar Bryf wil reizen, weet hij
niet alleen welke trein hij moet
nemen of hoe laat de veerpont
gaat, maar ook wat hij onder
weg te zien zal krijgen. Met een
stalen gezicht: „De loodrechte
rotswant aan de zuidkant van
het Boeshgebergte wordt iets
glooiender als we westwaarts
gaan. In de buurt van Manes-
Yrcas is de helling reeds van die
aard' dat wegverbindingen naar
het noorden (Lankos-Trofy)
weer mogelijk zijn."
Geen detail in Spokanië is aan
zijn aandacht ontsnapt. Wijzend
op een foto in een vap zijn
baksteendikke archiefboeken:
„Dit is mevrouw Buta Clofiy uit
Krnic - het oudste I.I.-lid op dit
moment. Ze trad toe tot de orga
nisatie die je zou kunnen verge
lijken met het Leger des Heils,
toen zij vierentwintig was." Of
is het telefoonnummer van de
staats-universiteit gewenst?
Draai Amahagge 040-289.8443.
Al vijftien jaar lang is Roland
Tweehuijsen in de ban van .wat-
misschien wel de merkwaardig
ste hobby in Nederland mag
heten. Het begon toen hij negen
was en in Aerdenhout op de
lagere school ging. Ze hadden
daar een onderwijzer met de
onhebbelijke gewoonte om
spiekbriefjes of schriftelijke
vertrouwelijkheden die de leer
lingen uitwisselden, op een bord
te prikken. Rolandt besloot zich
niet langer aldus aan de schand
paal te laten nagelen en ontwik
kelde met een vriendje een ei
gen taal.
Zoiets zal al vaker gebeurd zijn,
maar eenmaal op de hbs gearri
veerd raakte hij zo gefascineerd
door zijn spelletje dat hij be
sloot een geheel nieuwe gram
matica te ontwikkelen en een
geheel nieuwe woordenschat die
geen enkele verwantschap had
met een andere, reeds bestaan
de taa
Nu is het zo dat de taal is
geëvolueerd in de mate waarin
de mensheid om zich heen leer
de kijken, ontdekkingen deed,
een godsdienst ontwikkelde, een
cultuur schiep.
$et woord vliegtuig zou simpel
r?gd niet hebben bestaan als
gebroeders Wright niet een
Jnachine in elkaar hadden ge
knutseld, die naam waardig. Ro-
andt realiseerde zich deze moei
lijkheid en loste hem op door
fen euwe cultuur te creëren,
compleet met een geschiedenis,
*en staatsvorm, een economie,
ten religie, een transportsys
teem, een kunst en alles wat
terder denkbaar is.
Dm het geheel een logisch
raamwerk te geven, schiep hij
het denkbeeldige Spokanië, een
rijk van zes eilanden enkele
konderden kilometers ten west
en van de Ierse kust, tot voor
kort onbekend en onaangeraakt
door de Europese beschaving.
Vijftien jaar lang wijdt hij zich
nu al elke dag een paar uur aan
dit monnikenwerk. „Er mee
klaar komen zal ik nooit, maar
op het ogenblik heeft Spokanië
17.696.930 inwoners en hun taal
bestaat uit 20.000 stamwoorden.
Het is een taal die op geen en
kele andere lijkt, en die bijvoor
beeld heel iets anders is dan
Esperanto.
(Esperanto is een gemakkelijk te
'leren, kunstmatige wereldtaal -
een derivaat van reeds bestaan
de talen. Het Spokanisch heb ik
zo realistisch mogelijk proberen
te maken. Het zou gesproken
kunnen worden door een nog
'niet ontdekt vólk. Ik heb gepro
beerd grammatica-regels op te
stellen die niet in andere talen
voorkomen.' Zo wordt bijna
overal ter wereld het verschil
tussen tegenwoordige en verle
den tijd uitgedrukt in de werk
woordsvorm. In het Spokanisch
"daarentegen vervult de woord-
7 olgorde die rol. Als het lijdend
oorwerp voor het werkwoord
staat is het verleden tijd, staat
het erachter, dan is het tegen
woordige tijd. Ik noem maar
wat."
Zo vernuftig en compleet is het
Spokanisch geworden dat het
seminarium voor Scandinavi
sche taalkunde in Amsterdam
het in studie genomen heeft. En
ondertussen blijft het groeien,
want ook in Spokanië staat de
ontwikkeling niet stil. Het land
heeft onlangs zijn eigen lucht
vaartmaatschappij gekregen
'(SAC) en dus moesten er woor
den komen voor de bijverschijn
selen ervan.
Welnu: ze zijn er. Vliegtuigkaper
is plano-lenabatjen, en handgra
naat is Criagrancl.
Sterker: het Spokanisch kent
dialecten, bargoens en schut
tingwoorden, maar ook het
plechtstatige taalgebruik van de
justitie en de bureaucratie.
Sint Antonius Abt wordt meestal afge
beeld in gezelschap van rri varken, liet
symbool van alle bekoringen die deze
kluizenaar heeft overwonnen door veel
gebed en vasten. Vanwege het varken
hebben veel slagers „Sint Tunnis met het
verken" (zoals hij in de volksmond wel
wordt genoemd) tot patroonheilige geko
zen.
AMERSFOORT - Wie steeds heeft terugver
langd naar die goede, oude rookworst, in sap
pige mootjes gesneden bij de boerenkool, kan
de komende winter likkerbaardend tegemoet
zien. Want als het even meezit zal men naast
de vacuüm-verpakte fabrieksworsten ook die
ouderwetse worst weer kunnen terugvinden
bij de slagers.
Onder het beschermend oog van patroonheili
ge Antonius Abt en de wakende blikken van
het „Worstmakers Gilde" zuilen de slagers het
oude ambacht weer ter hand nemen en zelf
de rookworsten, boterhamworsten, leverwor
sten, gekookte worsten en wat er al niet meer
aan vleeswaren bestaat, gaan vervaardigen.
Het initiatief hiertoe is genomen door Anton
Coppoolse en Wim van Bruggen, zonen uit
gerenommeerde slagersfamilies en ooit zelf ei
genaren van slagerijen. Ze studeerden echter
allebei door; Wim van Bruggen koos de be
drijfseconomische kant; Antoon Coppoolse
koos de creatieve richting, werd culinair jour
nalist en volgde een reclame-opleiding. Samen
vormen zij een adviserend team, dat iedere
slager die daarop prijs stelt, ten dienste staat
op het gebied van inkoopbeleid, reclame enz.
Al geruime tijd was het hun duidelijk, dat het
slagersambacht langzaam, maar zeer zeker,
verdween. De smaakvervlakking deed zijn in
trede. Tenslotte kon je dezelfde worst even
meenemen uit het warenhuis. Waarom speciaal
daarvoor naar de slager, nietwaar?
Hetzelfde probleem deed zich voor bij de bak
kerijen. De warme bakkers hebben inmiddels
een vuist gemaakt en zich duidelijk onderschei
den van de broodfabrikanten. „Elk uur versge
bakken brood" is daar de leuze.
Van dit principe nu wil ook het Worstmakers
Gilde uitgaan: „Elk uur vers gekookte worst".
Wie de meesterproef heeft afgelegd en door de
ballotagecommissie komt, kan lid worden van
het gilde. Voorwaarde: de beste kwaliteit wordt
van de meesterslager, zijn gezellen en leerlin
gen geëist. Dat aan deze eis voldaan wordt zal
tweejaarlijks worden gecontroleerd door het
Centraal Instituut voor Voedingsonderzoek -
TNO.
Op onverwachte tijdstippen zullen de contro
leurs van dit instituut de slagerijen aan een
Anton Coppoolse, oprichter van het
gilde.
kwah'teits-onderzoek onderwerpen. Een garan
tie aan het winkelend publiek dat bij de slage
rijen waar het gilde-vignet op de etalageruit
prijkt, gerekend kan worden op vleeswaren van
topkwaliteit.
Voor degenen die misschien niet meer zo
smaakbewust, maar wel zeer lijnbewust zijn:
Wanneer men vroeger een warme rookworst
aansneed, dan droop het vet eruit. Bij de
vacuüm-verpakte is dat nauwelijks het geval.
.Minder vet", lijkt de logische conclusie. De
gevolgtrekking is echter niet juist. Het vet van
fabrieksworsten wordt door chemische midde
len vastgehouden, maar zit er wel degelijk in,
zelfs in grotere hoeveelheden.
Het gilde zal de rechtsvorm van een stichting
aannemen. Geen winstoogmerk dus. De gilde-le
den zullen een contributie betalen om de nodige
kosten te dekken. Zo komt er een eigen maand
blad. Er zullen excursies worden georganiseerd
naar andere slagerijen, waar ervaringen en
recepten kunnen worden uitgewisseld. Er zullen
vermaarde buitenlandse worstmakers worden
uitgenodigd en de slagers zouden onderling van
eikaars diensten gebruik kunnen maken.
Ook gezamenlijke reclame-campagnes staan op
het programma. Hopelijk sluiten vele slagerijen
zich bij dit gilde aan en zal het begrip „Worst
makers Gilde" in de toekomst evenmin zijn weg
te denken als de „warme bakker".
LONNEKE VAN KOOT
Eilandenrijk
Hoe moeten we ons Spokanië
voorstellen Het is een archipel
met een oppervlakte die bijna
twee maal zo groot is als Neder
land. De westkust heeft een ber
grug die een hoogte bereikt van
2000 meter. Het westelijk gebied
is regenrijk en onherbergzaam.
Aan de zuid-oost-kant heerst
een zacht klimaat. De warme
golfstroom, die hem omspoelt
doet de temperaturen vaak op
lopen tot boven de dertig gra
den - een aardige tip voor va
kantiegangers voor wie boven
dien een uitvoerige toeristische
documentatie ter inzage ligt.
Grote boerenbedrijven kent het
land niet, hoewel de landbouw
tot voor kort de belangrijkste
bron van inkomsten was. Boe
ren vestigen zich in co-operaties
en krijgen een vast salaris. Hir-
do, de grootste stad en tevens
de hoofdstad, telt 1.564.000 in
woners. Daar speelt zich ook het
politieke leven af dat kort gele
den werd opgeschrikt door een
moord op een vooraanstaand
staatsman. Onder invloed van
de spanningen zakte de koers
van de nationale munt, de Her-
co, tot 7 gulden 50. Het plaatse
lijke dagblad, de Kleter Hir-
doeg, dat aan de kant van de
conservatieven staat, daalde in
populariteit. De conservatieven
zelf verloren honderden leden.
Spokanië wordt geregeerd door
een geslacht van absolute mo
narchen wier stamboom terug
gaat tot ongeveer 1400.
Rolandt Tweehuijsen bloedse
rieus: „oudere gegevens bestaan
helaas niet. Die zijn verloren
'gegaan bij de grote brand die
in 1568 het stadsarchief van Liy-
rotykS verwoestte." Naast het
onaantastbare gezag van de ko
ning echter functioneert er een
zeer ver doorgevoerd decentrali
satie waardoor toch een maxi
mum aan democratie bereikt
werd. De huidige eerste minister
is dr.Flovarri. Hij staat voortdu
rend met de mond vol tanden
omdat de grondwet bepaalt dat
de koning verantwoordelijk is
voor zijn ministers.
Rolandt Tweehuysen in
ambtsgewaad; zijn ambas
sadestaf is een bloem en
zijn auto heeft een Spoka
nisch nummerbord.
Met de heersende monarch is
ook de ellende Spokanië binnen
geslopen. Hij bracht in 1958 als
eerste Spokaniër een bezoek
aan Europa en keerde terug
boordevol verhalen over het
welvaartsparadijs dat hij daar
had aangetroffen. Hij decreteer
de dat de bodemschatten van de
eilanden in exploitatie moesten
worden genomen - vooral aard
olie en steenkolen. Waar eerst
schapen graasden en aardappe
len - het nationale volksvoedsel
- werden geteeld, verrezen fa
brieken. Er werd een intepsief
wegennet aangelegd, compleet
met viaducten en ongelijkvloer
se kruisingen, Rolandt Twee
huijsen wijst ze aan op de kaart
en zucht: „praat me er niet van.
Om alles bij te kunnen houden,
zou ik twintig secretaresses
moeten hebben. En de jeugd
komt in opstand Die zien de
gevaren van milieuverontreini
ging al opdoemen. Ik kan ze
geen ongelijk geven, maar an
derzijds heb ik begrip voor de
oudere generatie die altijd heeft
moeten knokken voor een boter
ham, en die nu in de fabriek
gemakkelijk aan de kost komt."
De Spokaniërs zijn van nature
een saai en fantasieloos volkje.
Maar hun lijfspreuk is: „kost
sectê ur kost brüe, melde feser-
tef viltiy ki" - hetgeen betekent:
mijn wijn en mijn pastei zijn
ook de jouwe. Hun gastvrijheid
is ontroerend. Ze zijn vaal lang,
hebben licht haar en groen-grij-
ze ogen. Wat opvalt is de lange
bovenlip die de gezichten iets
strengs geeft. Hun gevoelens
houden ze meestal voor zich. Ze
komen pas met hun mening als
erom gevraagd wordt. Het hu
welijk bestaat in Spokanië pas
sinds kort. De traditie wil dat
mannen en vrouwen eenvoudig
in een commune gaan zitten en
dat de kinderen willekeurig
worden opgevoed. Tussen haak
jes: de geboorteregeling wordt
in Spokanië zeer bevorderd. Elk
derde kind is belast. De moder
ne jeugd echter wil het officiële
huwelijk invoeren. Als mannen
en vrouwen gaan samenwonen
of (tegenwoordig) trouwen, viert
de commune feest. De vrouw
moet een taart bakken die zo
zacht is dat een bot mes er
doorheen snijdt. Bakt ze een
harde taart waar het mes niet
doorheen komt, dan geeft ze
symbolisch haar „nee" aan de
toekomstige man, of vrouw. 1
Eten
Rijst eten de religieuze Spoka
niërs bijna niet. Een heilige
werd eens door rijst vergiftigd.
Suiker en koffie zijn erg duur
vanwege een hoge indirecte be
lasting. Voor de natuur heerst
een grote verering. In oude tij
den werd zelfs het uitrukken
/jan een plantje als een grote
misdaad beschouwd - als
moord. Slagers en houthakkers
moeten nog steeds een speciale
vergunning hebben.
„De godsdienst heet Ergynne",
zegt Rolandt Tweehuijsen met
een stalen gezicht „Elke maand
op vollemaansnacht worden
er in de ergynnekerken speciale
rituele diensten gehouden. Deze
foto hier toont een dergelijke
plechtigheid in de BeecAnkerda
te Knolbol. Je vindt de religie
ook terug in de vlag»van Spoka
nië. Het is een natuurreligie,
kijk, het groen van de vrucht
baarheid het rood van de voort
planting en het geel van het
licht. De gelijkzijdige driehoek
is het zinnenbeeld van de tradi
tie die in de oeroude sagen is
vastgelegd, de ster en de cirkel
zijn de symbolen voor dag en
nacht
Helaas neemt de godsdienstzin
af. Maar katten en honden zijn
nog steeds heilige dieren die
niet geslacht mogen worden, en
paarden zijn bij de Spokaniërs
boven alles geliefd.
Ze worden nog steeds gefokt -
als pronkdieren of voor tractie
en transport. Hier een foto van
het Mynallpaard. Het is een wit
rijpaardenras, zo doorgefokt dat
ze alleen nog als statussymbool
dienen. Ze hebben geen reuk
vermogen en lijden voortdurend
aan ingewandsstoornissen.
Ja, de Spokaniërs houden van
hun paarden. Overal in het land
zijn er naast autowegen ook
speciale zandpaden voor de die
ren en in de steden zie je paar-
deparkeermeters.
Een andere bijzonderheid die u
misschien interessant vindt: alle
kinderwagens in Spokanië moe
ten voorzien zijn van een fiets
bel.
Naarmate Rolandt Tweehuijsen'.
die niet eens zijn einddiploma
hbs kon halen, praat over zijn
hersenschim, wordt Spokanië
realistischer. Zo blijken de be
woners met hun naaste buren,
de Engelsen, een voorliefde voor
een afwijkend stelsel van maten
en gewichten te hebben: 1 hflge
is 3,5 millimeter, 1 ryte is 2,5
gram en 1 mezju is 7U0 meter
per uur en 1 gatöis 0,4 decibel,
om maar wat te noemen.
Niets is vergeten Geen detail
ontbreekt. Rolandt kan Spoka
nische postzegels tonen, het em
bleem van de Spokanische
spoorwegen, het vignet van de
verenigde energiebedrijven, ver
keersborden, borden met straat
namen, een exacte plattegrond
van de hoofdstad Hirdo, num
merborden voor auto's, een ta
bel met prijzen en tarieven, en
zelfs een lijst met nuttige wen
ken voor de vakantieganger.
De nationale' boom is de Lertè
een soort populier. De nationale
drank is de latiy, een wrange
rode wijn, vermengd met zoet
koolzuurhoudend mineraalwa
ter. De nationale leus is „Paine
Beri Paiyne" doen om te
verwezenlijken. De nationale si
garet is de keer3Proost is
zeyrvdeff. Dronken is doem. En
belangrijk voor wie er meer
van wil weten spooksoliy Lo-
zöstjemm betekent eenvoudig
Spokanische ambassade. Hij is
te bereiken via postbus 3774 in
Amsterdam, en belangstellen
den krijgen geheid een ant
woord met Spokanische brief
hoofd terug.
PIET SNOEREN
Streven oud ambacht
in ere te herstellen
