Freddy
van
Gaever
Vliegende
Vlaamse
dwerg
heeft
de wind
achter
de staart
"IN DE
LUCHTVAART
IS ALTIJD
PLAATS
VOOR
EEN WARVI E
BAKKER"
Freddy \an Gaever wordt in Belgi
sche luchtvaartkringen beschouwd
als een doodvervelend enfantterri
ble. In de afgelopen Jaren Is hij
herhaaldelijk met bonkige pas door
de por<elebiwinkel van de maat
schappij "Sabena" gebanjerd en in
vlammende artikelen hekelde hij
keer op keer nodeloze geldverspil
ling en wanbeheer. Onder de kop
"Nationale grootheidswaanzin zal f)t-
taal worden voor het vliegverkeer"
schreef hij In liet begin der zestiger
jaren reeds bi de "Gazet van Ant
werpen": "Wanneer men na einde
loos vergaderen en congresseren tot
de vaststelling komt, dat een IA-
TA—lid nog steeds vrijelijk voor mil
jarden vliegtuigen kan bestellen,
zelfs Indien er hoegenaamd geen be
hoefte voor bestaat, maar anderzijds
nauwkeurig moet letten op de afme
tingen van een geserveerde sand
wich dan wordt de grens van het
komische wel overschreden"
Het is inmiddels september 1974,
maar Slgnoor Freddy, 36 Jaar, atten
te echtgenoot van zwartharige Gode*
lieve en vader van twee kinderen,
acht nog steeds de tijd niet aange
broken om de stoom van zijn erger
nis af te blazen. In de kelder van
zijn witte landhuis dat hij met de
afgedankte stoelen van zijn eerste
Dakota heeft gepromoveerd tot een
voorgoed geland vliegtuig, blijft hij
met de brede gebaren van een vos-
tenprcdiker fulmineren tegen de
Brusselse heren, die hem bet leven
wrang zuur maken. De privélucht
vaartmaatschappij "Delta Air Tran
sport", die hij met de Antwerpse
Inimo lil li Cuban d ei nar Frans van den
Bergh van de grond tilde, heeft niet
temin de wind duidelijk achter de
staart. Het bedrijf, dat op geen enke
le subsidiekurk drijft beschikt nu
over vijf Convairs, vijf DC,6B*s en
een Boeing 720 en geeft handenvol
werk aan tachtig mensen. De Con
vairs pendelen In opdracht van de
KLM zeven maal per dag tussen
wat met de extra opdrachten i
Uitbreiding
neerkomt op 84 vluchten per week.
"Als de KLM deze diensten zelf zpu
uitvoeren met eigen materiaal", stelt
hij vast, "dan zouden ze aangrijpend
verlies opleveren. Akkoord, zult ge
zeggen, die paar ton kunnen er ook
nog wel bij. Maar bet gezonde ver
stand zegt: als er iemand toevallig
goedkoper met een Com air kan vlie
gen. probeer dan met die man zaken
te doen. De Convalr is nu eenmaal
een ideaal toestel voor de korte af
standen. Zet je een DC9 op het
traject AntwerpenSchiphol, dan
moet er zelfs met een volle kist nog
geld bij. WIJ daarentegen draaien al
met een lage bezettingsgraad op
windt. Dat zijn plesante feiten".
Geen pret
Van Gaever heeft zich inmiddels als
afgevaardigdbeheerder van "Delta
Air Transport" teruggetrokken en
zijn bevoegdheden overgedragen aan
exKLMpiloot Jan PooL "Als ze
u op alle mogelijke en onmogelijke
manieren tegenwerken", legt hij uit,
"is er zelfs voor mij geen pret
aan te beleven. Ik ben bereid om te
knokken, maar het moet wel sportief
blijven. De Belgische luchtvaartauto
riteiten hebben in de afgelopen
maanden van twee van onze DC
zessen de vliegvergunningen inge
trokken. Zogenaamd omdat we te
weinig mensen hebben om de toe
stellen te onderhouden. Let wel: ze
zijn niet naar het vliegveld van
Deurne gekomen om de zaak te on
derzoeken. Er is geen officiële dele
gatie geweest, die de banden inspec
teerde en zei: "ah jawel, dat is goed
Signoor Freddy van Gaever bij één van de fameuze Dakota's,
waarmee zijn rebelse luchtvaartavontuur begon. "Als de appel
voorbij komt", zegt hij, moet ge hem plukken".
De stewardessen, die aan boord van de Delta Convairs weldoen
de rondgaan met appelsienen en verzoeken de gordels tijdens
de landing vast te snoeren zijn voor een groot deel gerecruteerd
uit de rijen van Vlaamse huismoeders. Eén van hen is Liane de
Paepe, echtgenote van de oudwereldkampioen stayeren. Tijdens
de diensturen stalt ze haar zoon bij schoonmoeder.
waardeloos". Ze eisen alleen, dat ik
neer mecaniciens in dienst neem,
neer grondpersoneel laat rondlum-
melen, zodat we tenminste het zelfde
niljoenenverlies maken als andere
maatschappijen. Ze kunnen zich
blijkbaar niet voorstellen, dat er in
deze wereld nog mensen zijn, die het
prettig vmden om hart voor een zaak
te hebben.
Commissie
Toen Van den Bergh indertijd met
Delta begon heeft hij zich door een
autoriteit van Sabena laten ompra
ten en drie splinternieuwe Beech
crafts gekocht. Die dingen kostten
hem 250.000 dollar het stuk; reken
zelf maar na, wat die goede man
betaald heeft Maar hij deed het
toch, omdat de Sabena—figuur met
de hand op het hart beloofd had, dat
met de Beechcrafts lokale vervoers
diensten voor de Sabena zouden
worden gevlogen.
Daar is nooit iets van gekomen. In
Brussel wisten de heren niks van die
afspraak, maar de man, die Van den
Bergh de toestellen in de maag
splitste, was wel de officiële verte
genwoordiger van Beechcraft en
heeft de miljoenen frankskes com
missie mooi in eigen zak gestoken.
Toen ik dat aan de hoogste baas in
Brussel vertelde werd ik door hem
de kamer uitgestuurd. Met Van Gae
ver was geen verstandig woord te
wisselen, bazuinde hij overal rond.
Van Gaever was een rebelse dwar
sligger. En toen de Compagnie Mari
time Beige het grootste aandelenpak
ket van Delta had overgenomen
heeft diezelfde meneer geprobeerd
om mij bij de aandeelhouders onmo
gelijk te maken. Hij zei, dat Sabena
best bereid was om met Delta zaken
te doen, maar dan moest wel Freddy
eerst de laan uit. Ik heb hem daarop
een zeer boze brief geschreven. Ik
verzocht hem daarin wel om een
goede vertaler te zoeken, want de
man spreekt alleen Frans en ik had
mijn brief als goede Antwerpenaar
in het Vlaams geschreven. Ik heb
nooit antwoord gekregen".
Vleugellam
Ondertussen stonden de Delta DC-
zessen lange tijd vleugellam op het
vliegveld van Deurne dat ooit als
thuishaven heeft gefungeerd voor de
wolkenridder Jan Olieslagers.1- Ant
werpen, tweede metropool van Bel
gië en in belangrijkheid de derde
havenstad van Europa moet zich nog
steeds behelpen met een tweede
hands luchthaven, waar alleen pro-
pellorvliegtuigen kunnen landen op
de 500 meter lange baan. Van Gae
ver heeft in de afgelopen jaren met
fanatieke vechtlust de belangen van
een volwaardige luchthaven voor
Antwerpen verdedigd. Avond aan
avond hield hij spreekbeurten om de
700.000 signoren van het Scheldeland
te mobiliseren. "Het is toch te zot"
stelt hij vast, "dat Antwerpen nog
steeds geen modern vliegveld heeft.
Er is ruimte genoeg en de ligging
van de huidige luchthaven Deurne
ten opzichte van de stad is geweldig.
Maar beslissingen blijven uit, omdat
Brussel het nut van een vliegveld
voor Antwerpen niet in wil zien en
louter denkt aan eigen belangen.
Ook dat is typisch België".
Leeuwenkracht
Toch vecht Van Gaever voorlopig
met leeuwenkracht door. Dat vech
ten heeft hij geleerd in het transport
bedrijf van zijn vader, die hem als
jongen in twintig—ton—trucs de we-
reld instuurde. Later als makelaar in
wegvervoer kreeg hij internationale
faam door het uitvoeren van klus
sen, die geen concurrent aandurfde.
Hij stuurde vrachtwagens met stuk
goed naar Spanje, toen niemand er
nog over peinsde. Hij haalde de
voorpagina's der kranten, toen zijn
vrachtwagens in de bergen van Per-
zië in metershoge sneeuw bleven ste
ken. Als baas van "Freddytrans"
beschikte hij tenslotte over tien ei
gen vrachtwagens en vijftien opleg
gers. Zijn credo was: "alle goederen,
die een ander niet wil
breng je maar naar Freddy".
Hij noemt het puur geluk, dat hij
daarna in de luchtvaart verzeild is
geraakt. Iemand zei hem, dat op de
zieltogende luchthaven Deurne kan
toren voor een appel en een ei te
huur waren en gelijk trok hij er met
zijn tweemans—staf in. Korte tijd
later zat hij al tot over
zijn kortgeknipte hoofd in de lucht-
vaartproblematiek. De Beechcrafts
de geheide pechvogels van Delta
werden met fors verlies vein de hand
gedaan en met enkele fameuze Da-
kota's, waaronder een antiquarisch
exemplaar van Martin Schröders
"Martinair" kreeg hij de smaak van
het vliegen goed te pakken. Daarna
kwamen de Convairs en de DC—zes
sen, tenslotte de Boeing 720, die als
straalvliegtuig de veilige stal van
Deurne voorlopig nog niet kan berei
ken.
Toevalligheden
Toekomstplannen heeft hij wel.
"Maar dromen komen toch altijd
anders uit, dan je denkt. Mijn hele
leven is tot nog toe een kwestie van
toevalligheden geweest. In Spanje
hoor je toevallig dat Iberia bezig is
zijn Convairs af te stoten. Je laat
daarop onmiddellijk een expert
overkomen en die constateert, dat
het puike machines zijn. Diezelfde
dag heb ik er één gekocht voor
30.000 dollar. Een spotprijs.
De DC—zessen, waarmee hij duizen
den Vlamingen liet kennis maken
met de luchtvaart, heeft hij inmid
dels verkocht aan een Canadees be
drijf, dat bosbranden bestrijdt. "Het
zijn nog steeds prima toestellen,
maar het heeft voor een pHveon
derneming geen zin om te wachten
op de grote onderhoudsbeurt van die
vliegtuigen. Het geld, wat je daar
voor uitgeeft, zijn de kisten niet
Delta Air Transport is ook op
Schiphol een vaste gast. In op
dracht van de KLM vliegen de
oranje—witte Convairs zeven
maal per dag tussen Amster
dam, Antwerpen en Brussel. Op
die manier worden de kosten
van de onmisbare aanvoerlijnen
vanuit België zo laag mogelijk
gehouden.
meer waard. Voor het bestrijden van
bosbranden zijn ze daarentegen nog
uitstekend geschikt".
Hij denkt nu hardop over uitbrei
ding van de oranje—witte Delta
luchtvloot met enkele Convairs en
Boeings. Hij hoopt ondertussen op
een snelle uitbreiding van het vlieg
veld Deurne, zodat Antwerpen niet
langer is aangewezen op een ver
molmde achterdeur in de luchtvaart.
Tot dat glorieuze moment in zijn
leven blijft hij fulmineren tegen mis
standen: "De luchtvaart, zegt hij, is
de meest artificiële sector in het
vervoer. Dat begint al bij de bouw
van vliegtuigen. Iedereen, die iets
produceert verkent eerst nauwkeu
rig de markt Maar bij de bouw van
bijvoorbeeld de "Concorde" hebben
alleen prestige—overwegingen gegol
den. Men moest zo nodig en smeet
met miljarden, die nooit terug zullen
komen. Er worden in de luchtvaart
de lopende band artificiële be
slissingen genomen, die onvermijde
lijk allerlei artificiële neveneffecten
opleveren. En die ziekte woekert on
verminderd voort, zolang maat
schappijen die in staatshanden zijn
een premie krijgen voor wanbeheer.
Alleen vrije economische principes
kunnen voor een oplossing zorgen.
De prijs zal toch uiteindelijk de
doorslag geven, of er meer gevlogen
wordt of niet".
Tovenaarssalaris
En passant geeft Van Gaever ook
nog een oordeel over de ongehoorde
salarissen der piloten. "Ook die zijn
artificieel. Ik stel voorop, dat het een
prachtig beroep is. Maar dat is het
vak van dokter ook, om
truechauffeur maar niet te spreken.
Piloten zijn echter beslist geen won
dermensen, geen tovenaars, die een
tovenaarssalaris moeten verdienen.
En dat argument van de verantwoor
delijkheid geldt evenzeer voor de
machinist, die een trein met duizend
mensen veilig naar het einddoel
loodst. Crashen doet niemand voor
zijn plezier en reken er op, dat elk
weldenkend mens graag zijn eigen
vel wil redden. Als het argument van
de verantwoordelijkheid opgaat zul
len we de treinmachinist ook een
half miljoen gulden per jaar moeten
geven.
Daarbij komt nog, dat de piloot
maar een radertje in het grote geheel
is. De mecaniciën, die in storm en
sneeuw zijn werk doet verdient mis
schien het achtste deel van een pi
loot, die op het laatste zYioment van
uit zijn eerste klas hotel naar het
toestel komt. De enorme verschillen
in betaling aan die twee mensen zijn
artificieel en moeten zo gauw moge
lijk verdwijnen om de vliegerij go-
zond te maken".
Rechte voren
"Delta Air Transport"—gevleugelde
David tussen de oppermachtige Go-
liathstrekt ondertussen rechte vo
ren door de lucht. Zeelieden worden
naar hun thuishavens gebracht,
Lourdesgangers pelgrimeren op
vleugels naar de grot, potverteerders'
knijpen er een dagje tussenuit naar
Rome en Londen. Delta bracht ook
reeds Eddy Morckx en zijn peda-
leurs naar de start van de Tour de
France en de dochter van textiel-
magnaat Brenninkmeyer naar haar
geliefde, die onder de Big Ben het
klokje van ongehoorzaamheid ver
beidde.
"Ge moet dit bedenken", zegt Van
Gaever, "in de luchtvaart is altijd
plaats voor een warme bakker. Als
de appel voorbij komt moet ge hem
plukken".
Het is duidelijk, dat de autoriteiten
in de toekomst nog menig vruchtje
met Freddy zullen schillen.
LEO THURING.
