Risico's voor
doelman in
huidige
voetbal
aanzienlijk
geringer
Lagarde en Niezen excepties
Voetballer
heeft
juridisch
betere
positie
VOETBALKRANT
IN DE KRANT
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1374
LEIDSE COURANT/HET
13 '1
De doelman van Zaire, Kazadi, werd in het duel tegen Brazilië tijdens het wereldkampioenschap fors geraakt aan het hoofd door Paulo Cesar.
Hij speelde de wedstrijd echter uit.
Den Haag Even terug naar het wereld
kampioenschap voetbal in West-Duits-
land, naar de wedstrijd tussen de toen
nog regerende wereldkampioen Brazilië
en Zaïre. Ergens in de tweede helft:
Paulo Cesar I, de grillige linkerspits van
Brazilië, jongleert met de bal op de rand
van het strafschopgebied. Kazadi, de
doelman van Zaire, ziet het gevaar en
komt razendsnel uit zijn doel om Paulo
Cesar het doorstoten naar zijn heiligdom
te beletten. De Braziliaan haalt vernieti
gend uit, maar treft niet de bal. Wel het
gebronsde hoofd van Kazadi. De Afri
kaan blijft versteend liggen. Het aller
ergste wordt gevreesd. Maar Kazadi
staat even later weer overeind en speelt
verder. Dat beeld van de door bruut
geweld gevelde doelman en het felrode
bloed op zijn gezicht, deed de toeschou
wers huiveren. De indruk dat de doel
man in het moderne voetbal een weer
loos doelwit vormt voor aanstormende
spitsen is gauw gewekt, terecht of ten
onrechte?
Hoewel er op dat gebied geen officiële
statische gegevens bekend zijn, en het
beeld derhalve nooit volledig kan zijn,
blijkt het aantal ernstige ongelukken met
een doelman in de rol van „lijdend voor
werp" in de praktijk nogal mee te vallen.
Zeker wanneer rekening wordt gehouden
met de niet te loochenen verruwing op
'de voetbalvelden. Het zijn vooral de veld-
spelers die daarvan het slachtoffer wor
den, al worden de doelwachters natuur
lijk ook niet bepaald als kasplantjes be
handeld. Maar de doelverdedigers heb
ben een niet weg te cijferen bondgenoot:
het moderne voetbal. Het aantal situaties
waarin de doelman handelend moet op
treden, is tegenwoordig beduidend min
der dan voorheen als gevolg van de
puur-defensieve instelling van de meer
derheid der veldspelers. Niet te ontken
nen valt echter dat de doelman aan
aanzienlijke gevaren bloot staat als hij
zich in de strijd mengt. De doelman is
nu eenmaal „gedoemd" met zijn handen
in de richting van de bal te gaan en
daardoor komen automatisch ook zijn
bovenlichaam en hoofd in de buurt. En
een ongecontroleerde of onbeheerste be
weging kan dan natuurlijk een heleboel
ellende veroorzaken.
Slechts twee
Voor zover bekend hebben slechts twee
doelverdedigers van naam hun carriëre
tengevolge van een ongeluk op het veld
voortijdig moeten afbreken: Joop Niezen
en Piet Lagarde. Het geval-Lagarde ligt
nog fris in het geheugen.
De toenmalige doelman van SC Enschede
werd in de wedstrijd tegen Go Ahead in
de rug geraakt door Go Aheads aanstor
mende verdediger Joop Butter. Piet La
garde herinnert zich: „Het gebeurde in
Deventer, in 1964. Na die botsing met
Butter hebben ze een nier bij me weg
genomen. Ik heb nu nergens last meer
van. Het gaat uitstekend met die ene nier.
Maar ik moest wel stoppen met topsport,
omdat het risico te groot was om door
te gaan. Verzekeringstechnisch zat het
ook heel moeilijk. Nu is dat allemaal
enorm verbeterd. Ik was 24 toen ik moest
stoppen. Stel dat een doelman tot zijn
34ste kan blijven spelen, en dat je per
jaar 50.000 verdient, dan kom je op een
inkomstenderving van zon'n half miljoen
gulden. Een uitkering krachtens een of
andere wet was er niet bij. Ik moet
zeggen dat SC Enschede mij toen goed
heeft opgevangen. Het eerste jaar heb ik
alle premies uitbetaald gekregen, het
tweede jaar werd ik jeugdtrainer op de
zelfde condities en het derde jaar kreeg
ik een trainerscontract. Ook heeft de club
nog een benefiet voor mij georganiseerd"
Behoorlijk
Voorzieningen
Overigens hoeft niemand zich zorgen te
maken over Piet Lagarde. Maatschappe
lijk is hij nog behoorlijk op zijn pootjes
terecht gekomen. In 1965 trad hij in
dienst bij Adidas, dat er (terecht) van
uitging dat het voetbalschoenen kopende
publiek de naam en faam van Piet La
garde nog niet was vergeten. Piet Lagar
de werkt nog steeds bij de sportschoe
nen-gigant en het bevalt hem uitstekend.
Ondanks zijn onprettige persoonlijke er
varing gelooft Piet Lagarde niet dat een
doelman aan grotere gevaren bloot staat
dan een veldspelcr. „Het lijkt misschien
wel zo, maar volgens mij valt het wel
mee, al zijn er natuurlijk altijd voetbal-
Hoe anders was het in de jaren voor
1967. Jansen legt uit:„Vanaf de invoe
ring van het betaalde voetbal waren er
bepaalde voorzieningen, maar niet op
basis van een arbeidsovereenkomst. Het
werk van een betaalde voetballer werd
juridich beschouwd als een contract tot
het verrichten van enkele diensten.
Je kon je vrijwillig verzekeren. Als er
dan wat gebeurde, kreeg je twee jaar
lang 80 procent en daarna een bepaald
bedrag, dat aan de erg lage kant was.
Die regeling had bovendien alleen betrek
king op ongelukken. Bij ziekte werd er
niets uitgekeerd"
Een speciaal geval is dat van Peter van
der Merwe. De oud-doelman van NAC
verdween voortijdig van het toneel, maar
dat had niets te maken met de voetballer
ij. Hij werd geveld door reuma. Hooguit
.heeft de ziekte zich door het beoefenen
van sport wat eerder geopenbaard. Ook
als hij niet aan topsport zou hebben
gedaan, zou Peter van der Merwe reuma-
patlnt zijn geworden.
Piet van Osta, de doelman van RBC in
de tijd dat die club nog in het betaalde
voetbal uitkwam, leek voor topsport afge
schreven nadat hij tijdens een vriend
schappelijk partijtje zwaar aan zijn sche
del was getroffen. Maar van Osta gaf
zich niet gewonnen. Hij vond de oplossin-
g: als hij in het doel stond, droeg hij een
•helm als bescherming. Zijn carriëre is er
niet of nauwelijks door geremd, want
met RBC maakte hij de promotie van de
tweede naar de eerste divisie mee en er
mankeerde maar erg weinig aan of zelfs
de eredivisie zou zijn bereikt
blessure over die hem, mede doordat de
zaken werden geforceerd, uiteindelijk
deelname naar het wereldkampioen
schap kostte. Inmiddels is van Beve:
volledig hersteld.
Oud-internationaldoelman Wim Land
man (Neptunus, Sparta, SHS, Xerxes)
had ook nogal eens pech. In 1957 i
speelde hij een vinger toen hij na
voetballen over een hek klom en eraan
bleef hangen. Dat was nog niet alles. „Ik
heb tien jaar met hernia gevoetbald. Dat
is mogelijk wel door het voetballen ont
staan. Bij een val moet ik een wervel
hebben gekneusd of zo. Ik moest met e
corset aan spelen. Tenslotte heb ik i
laten opereren. Dat had eigenlijk zeven
jaar eerder moeten gebeuren, maar ik
durfde toen het risico niet te nemen. De
dokter vond het na die operatie beter dat
ik met voetballen stopte. Ik was toen 43
en speelde bij Xerxes. Als ik die hernia
niet had gekregen, had ik nu nog ge
speeld. Twee jaar geleden heb ik nog
eens onder de lat gestaan en het ging nog
prima" aldus Wim Landman, die nu ner
gens meer last van heeft.
Volgens\Wim Landman is de doelman in
het nadeel vergeleken bij een veldspeler.
„Hij moet met de handen naar de bal
en daardoor gaat zijn bovenlichaam n
zodat de kans om te worden geraakt vrij
groot is. Wat dat betreft hebben de doel
verdedigers vandaag de dag minder ge-,
vaar te duchten dan vroeger. In het
moderne voetbal ontstaan veel minder
kansen en dus hoeft de doelman niet zo
vaak in actie te komen. Ik wil niets
afdoeh aan de prestatie van Jan Jong
bloed, maar op zijn plaats had ik ook
kunnen staan".
Langdurig
Wim Landman verspeelde een
vinger tijdens zijn voetbalcarrière
toen hij bij het klimmen over een
hek eraan bleef hangen. Hij speelde
tien jaar met een hernia.
Vanaf vandaag brengt onze sportre
dactie een serie artikelen die be
trekking hebben op het naderende
voetbalseizoen. Zij zullen herken
baar zijn aan het vignet "Voetbal
krant in de krant".
Iers die op alle mogelijke manieren pro
beren een doelman te pakken".
Ook Joop Niezen, de andere doelman die
zijn carriëre voortijdig moest afbreken,
is maatschappelijk goed terecht geko
men. Hij is hoofdredacteur van het flore
rende weekblad Voetbal International.
Overigens is zijn huidige functie een
direct gevolg van de „confrontatie" met
Elinkwijks Jan de Kleyn, in 1962. Joop
Niezen: „Toen het gebeurde, het was op
de dag voor de moord op Kennedy zat
ik op de Academie voor Lichamelijke
opvoeding. Die studie heb ik toen moeten
afbreken, waar ik achteraf helemaal geen
spijt van heb. Zo ben ik toen in de
journalistiek terecht gekomen"
Ook gewond, maar meer langdurig dan
ernstig, raakte Jan van Be veren. De
doelman van het nationale elftal en van
PSV. Aan een scrimmage in de wedstrijd
van PSV tegen Ajax hield hij een lies-
Piet Lagardes ongeval ligt nog
vers in het geheugen. Tien jaar
geleden werd hij door een tegen
stander dusdanig geraakt dat bij
hem een nier moest worden wegge
nomen.
Gedenkwaardig
Wat gebeurde cr op die voor Joop Niezen
zo gedenkwaardige dag? „Ik speelde die
middag met DHC tegen Elinkwijk. Jan
de Kleyn, de spits van Elinkwijk, ging
toen op mijn naar voren gestrekte been
staan: scheen- en kuitbeen gebroken, een
nare breuk. Er had eigenlijk geopereerd
moeten worden, maar dat is niet gebeur-
d...
De genezing verliep slecht, ik zat vele
maanden in het gips en het is nooit
helemaal goed gekomen. Nog steeds
word ik in mijn enkelbeweging beperkt.
Gewoon lopen levert geen probiemen op,
maar hardlopen dat doe ik trouwens
weinig gaat niet zo best".
De uitkering die ik toen heb gehad was
erg summier, een klein bedragje 3000,-
geloof ik. Dat sloeg natuurlijk nergens
op. Ik was een twijfelgeval. Je kreeg toen
alleen een uitkering als je je beroep niet
meer kon uitoefenen, maar ik had eigen
lijk geen vak. Tot het einde van het
seizoen kreeg ik 80 procent van de basis
premie. Karei Jansen heeft toen nog veel
voor mij gedaan. Diezelfde Karei Jansen
zet zich als secretaris-generaal van de
WCS. de vereniging van contractspelers,
nu al vele jaren in om de sociale positie
van de betaalde voetballers te verbeteren.
En hij heeft al menig succes geboekt.
Jansen: „Op 1 juli 1967 is een regeling
van kracht geworden dat de betaalde
voetballer als werknemer wordt be
schouwd. Bij ongeval of ziekte krijgt de
speler in de regel 80 procent over zijn
voetbalinkomsten uitgekeerd. In langdu
rige gevallen komt hij na een jaar ziekte
wet in de WAO. Veelal is de dekking 100
procent doordat de werkgever de rest
bijbetaalt"
Peter van der Merwe moest zijn carrière ook voortijdig beëindigen.'
Een ongeval was daarvan echter niet de oorzaak. Hij zou ook zonder
top-doelman te zijn geweest reumapatiënt zijn geworden.
