Britse basis Cyprus
toevluchtsoord voor
duizenden toeristen
Sinds staatsgreep
weinig veranderd in
Portugese kolonies
i Bondsdag-rapporteur
dient ontslag in
EEG: Sampson
moet
verdwijnen
Angola-comité:
LülDSh COURANT
PAGINA 7
e verj
.cm
Rom;
ipt h«
.30. i
Bolt
DOE
(ie bai
ruDio
(a.1.1
n vai
FILM
en dei
enkun
ien be
ningen
jkheid
itischi*
(tot \t
Schiphol Moe van de emoties,
maar ongedeerd zijn gister
avond de eerste Nederlandse
vakantiegangers uit Cyprus op
Schiphol aangekomen. Het wa
ren de families Bijlsman-De
Vries uit Marssum in Friesland
en Smeets-Pieters uit Maas
tricht. Zij waren met een Cara-
velle van Transavia van de
Britse militaire basis Lynham
ten westen van Londen opge
haald. Zij waren met een grote
kolonie Engelsen meegekomen,
die vanuit Cyprus met militaire
vliegtuigen van de RAF naar
huis warden gevlogen.
De beide Nederlandse families
hebben alleen vanuit de verte
de gebeurtenissen op het eiland
kunnen volgen. „Vanaf het dak
van de flat waarin wij woonden
hebben we zaterdagmorgen kun
nen zien hoe het centrum van
Famagusta werd gebombar
deerd. De aanval duurde ruim
vier uur. Alles rookte. Er waren
bommen gegooid op een zieken
huis, maar doden zijn daarbij,
geloof ik, niet gevallen, omdat
de zieken reeds naar een hotel
waren overgebracht," vertelde
de 27-jarige mevr. Bijsma. Met
haar man en haar twee zoontjes
van drie jaar en vier maanden
heeft zij ruim drie maanden in
Famagusta gewoond, waarnaar
haar man door een waterzuive-
ringsbedrijf in Sneek was uitge
zonden. De familie Bijlsma
moest tot zondagavond in hun
flat blijven. Met een personen
auto zijn ze daarna onder bege
leiding van militaire wagens
naar een militaire vliegbasis ge-
De heer en mevrouw Smeets wa
ren op Cyprus voor een bezoek
aan familie. Vanaf de staats
greep van vorige week maan
dag mochten zij de villa in Li
massol niet meer verlaten. Za
terdagmorgen om zes uur hoor
den zij voor het eerst dat zij
weg mochten. „We mochten
maar één koffer meenemen
Uiteindelijk werd het zondag
middag voordat een legertruck
ons kwam ophalen en ons naar
het Britse vliegveld nabij Nico
sia bracht. De truck zat stamp
vol Engelsen en Grieken. Velen
hadden niet eens de tijd gehad
wat spullen in te pakken. De
reis duurde ruim zes uur, waar
in we niets te eten of te drinken
kregen. Op het vliegveld hebben
we gezien hoe de raketten van
de Engelsen klaar stonden. Bo
ven het vliegveld cirkelden on
ophoudelijk bommenwerpers,"
aldus mevrouw Smeets.
Op het eiland Cyprus bevinden
zich mogelijk nog 21 Nederland
se vakantiegangers die bij het
Rotterdamse reisbureau Bel Air
een vakantie naar Cyprus had
den geboekt. Volgens directeur
J. Boer is het goed mogelijk dat
zij inmiddels via de RAF-lucht-
brug op weg zijn naar Enge
land. De Britse soevereine basis
Episkopi lijkt momenteel een
overbevolkt vakantiekamp. Over
al zijn mensen. Reusachtige
Herculestransportvliegtuigen
van de RAF landen en stijgen
op met oorverdovend lawaai.
Reeds onmiddellijk na de
staatsgreep werd de vliegbasis
overstroomd door vluchtelingen.
Britse en andere buitenlandse
toeristen die bij Britse militai
ren werden ondergebracht, slie
pen soms met twintigen of der
tigen in een huis. Anderen slie
pen in tenten, velen 'ook in de
open lucht; niet zo erg overi
gens in de warme julinachten
op Cyprus.
Toeristen hebben bij aankomst in
Engeland gezegd, dat leden van
de Cyprische Nationale Garde
gekleed zijn als Mexicaanse
bandieten en zich aan plunde
ringen schuldig maken. „Ze wa
ren gekleed in een samenraap
sel van uniformen en droegen
allerlei vuurwapens". De vrouw
van een op Cyprus gestationeer
de militair zei dat buiten de ba
sis staande huizen van de gezin
nen van Britse militairen door
leden van de Nationale Garde
zijn geplunderd. De huizen wa
ren onbewaakt nadat de buiten
landers hun toevlucht op de ba
sis hadden moeten zoeken.
In Griekenland bevindt zich ook
nog een groot aantal Nederland
se vakantiegangers, zeker zo'n
2300. Velen zijn naar Joegosla
vië uitgeweken. Martinair heeft
een groep van 90 Nederlandse
toeristen vanuit Skopje terugge
haald. Toeristenfonds, waarin
een groot aantal reisorganisa
ties zijn opgenomen, heeft giste
ren een molestverzekering afge
sloten voor alle vakantiegangers
die zich op dat moment in Grie
kenland bevonden. Deze verze
kering houdt in, dat de reisver
zekeringen die de toeristen voor
hun vertrek individueel hebben
afgesloten, ook tijdens de mobi
lisatietijd geldig blijven. De
Griekse luchthavens waren gis
teren nog alle gesloten. Via di
plomatieke weg wordt gepro
beerd de betreffende luchtha
vens open te krijgen om vakan
tiegangers naar huis te vliegen.
Het Amerikaanse ministerie van
Defensie heeft gisteren de Ame
rikaanse marine opdracht gege
ven te beginnen met de evacua
tie van ongeveer 350 Ameri
kaanse staatsburgers van hel
eiland Cyprus.
Voor de 26-jarige Turkse Cyprioot Mehmet Besin en zijn Engelse vrouw eindigde de huwelijksreis
naar Cyprus dit weekeinde minder plezierig. Diep onder de indruk van hetgeen zij van de strijd
hadden waargenomen arriveerden zij gisteren weer in Engeland.
Frans-Duits-verdrag gesaboteerd
l
Oud-directeur
NLM
overleden
SCHIPHOL Kort na een harto-
peratüe is in het academisch zie
kenhuis te Leiden op 66-jarige
leeftijd overleden de oud-direc
teur van de Nederlandse Lucht
vaartmaatschappij (NLM), de
heer J.J. Abspoel. Van 1931 tot
1956 diende hij de KLM als vlie
ger.
toos Abspoel, op 4 december 1907
in Den Haag geboren, begon
zijn loopbaan in de lucht na zijn
hbs-b opleiding te Soesterberg,
waar hij zijn militair brevet
haalde. Daarna kwam hij (in
1931) in dienst bij de KLM,
waar hij tot verkeersvlieger
werd opgeleid. Hij is o.a. voor
de oorlog gezagvoerder geweest
op de Ind:ë-route.
h 1956 beëindigde hij zijn loop
baan als actief vlieger en werd
hoofd vliegbedrijf van de KLM.
Nadat hij zelf de oprichting van
de NLM had voorbereid, werd
hij in 1966 de eerste directeur
van deze dochteronderneming
van de KLM en bleef dat tot
aan zijn pensionering op 31 de
cember 1972. Na zijn pensione
ring werd hij benoemd tot com
missaris van de NLM. De over
ledene was ridder in de Orde
van r.ra"ie-\'a^sau en drager
van het Vl'iegerkruis.
(Van onze correspondent Frains
Wennekes)
BONN Het liberale lid van de
Westduitse Bondsdag Ernst
Achenbach heeft gisteravond
zijn ontslag als rapporteur van
de commissie van buitenlandse
Zaken ingediend. Achenbach
trok hiermee de consequentie
uit de felle kritiek die er sinds
het proces tegen Beate Klars-
feld tegen hem geuit werd.
In dit proces ging 't om een po
ging door Klarsfeld tot ontvoe
ring van de Keulenaar Kurt
Lischka. Deze voormalige chef
van de gestapo was in Frank
rijk wegens zijn aandeel in de
deportatie van joden bij verstek
tot levenslang veroordeeld. Hij
hoefde door de Bondsrepubliek
echter niet uitgeleverd te wor
den en kon als gevolg van geal
lieerde bepalingen hier evenmin
voor het gerecht gebracht wor
den.
Het tussen Parijs en Bonn in 1971
gesloten verdrag om dergelijke
processen wel mogelijk te maken
heeft ds goedkeuring nodig van
de Bondsdag, maar deze proce
dure werd door Achenbach tot nu
toe gesaboteerd. Kennelijk voel
de hij zich zelf ook belast. Want
hij was in het bezette Parijs
hoofd van de politieke afdeling
van de Duitse ambassade. Bo
vendien prijkt zijn handtekening
onder een bevel, waarin de de
portatie van 2000 Franse joden
gelast wordt.
Door het proces tegen Beate
K'arsfeld werd deze sabotag'-po-
ging van Achenbach algemeen
bekend en eiste men van alle
zijden zijn ontslag. Gisteravond
deelde hij mee, dat hij wel als
rapporteur heengaat, maar dat
hij er niet aan denkt als lid van
de Bondsdag af te treden, zoals
zelfs de jongerenafdeling van
zijn eigen partij geëist had.
Containers
met t.v.'s
gestolen
Schiedam (ANP) - De politie te
Schiedam heeft Interpol Inge
schakeld in verband met ver
dwijning in het afgelopen week
einde van een trekker met op
legger, beladen met containers
waarin voor 400.000 aan televi
sietoestellen zaten.
Een Schiedams expeditiebedrijf
had de lading uit Duitsland van
een fabriek gehaald voor door
zending naar Engeland. De
chauffeur let de vrachtwagen 's
nachts in het industriegebied te
Schiedam achter en zou de vol
gende ochtend de lading naar
Engeland gaan brengen, doch i
toen bleek de auto verdwenen.
Sindsdien heeft de Schiedamse
politie heeft nog geen spoor van
de wagen of de daders kunnen
ontdekken. De televisietoestellen
kunnen door bepaalde onderde
len die z jn aangebracht alleen
in Engeland gebru kt worden.
Premier van
Ethiopië
afgetreden
ADDIS ABEBA (Reuter) - De
premier van Ethiopië, Makon-
nen, is afgetreden. De voormali
ge minister van Economische
en Sociale Zaken Michaele Imru
is tot nieuwe premier benoemd.
Volgens de Ethiopische radio
heeft keizer Haile Selassie het
ontslag van Makonnen aanvaard
en gaat Mj akkoord met de be
noeming van Imru.
Makonnen is og geen vijf maan
den premier geweest. Hij werd
in februari van d't jaar be
noemd na een legerrebellie, die
tot een regeringswisseling leid
de. De laatste weken is het le
ger echter opnieuw actief ge
worden, omdat de militairen
imenen dat de regering niet vol
doende ernst maakt met hervor
mingen en het bestrijden van
corruptie. Het leger heeft al
tientallen ex-ministers en hoge
functionarissen gearresteerd.
Overval-dlio
aangehouden
Terneuzen De rijkspolitie van
Ossendrecht heeft gisteren twee
uit Warmond afkomstige jon
gelui (18 en 20 jaar) aangehou
den, die vorige week donderdag
een gewapende overval hebben
gepleegd op het hulppostkantoor
in het Zeeuws-Vlaamse Zaam-
slag (bij Terneuzen). De buit
was 2500. Beiden hebben be
kend.
De Ossendrechtse politie kwam ze
op het spoor toen zij zich in hun
in Leiden gestolen auto in Os
sendrecht nogal verdacht ophiel
den. Beiden zrjn overgebracht
naar het politiebureau van Ter
neuzen. Donderdag zullen zij
worden voorgeleid voor de offi
cier van justitie in Middelburg.
DEN HAAG (ANP) In Ango
la en Mozambique is sinds de
staatsgreep in Portugal nog
maar weinig veranderd. Welis
waar zijn de politieke gevange
nen vrijgelaten, maar het be
stuur over de kolonies is nog
voor een groot deel in handen
van de oude garde van het be-
wind-Caetano, en ook de Pide,
de beruchte geheime politie van
het vorige bewind, is nog niet
uitgeschakeld, zeker niet in An
gola. Tot die conclusie komt
Paul Staal, een van de mede
werkers van het Angola-comité,
na een reis van enkele weken
door Angola en Mozambique.
Vooral de toestand in Angola is
naar zijn mening uiterst explo
sief. "Sinds de 10e juli, de dag
waarop in de Angolese hoofd
stad Loeanda straatgevechten
ontstonden nadat een blanke
taxi-chauffeur vermoord werd
aangetroffen, is er elke dag ge
schoten in de stad. De slachtof
fers zijn, op de taxichauffeur en
een blanke student na, allen
Afrikanen. Er is in het wilde
weg geschoten op Afrikaanse
burgers, en op grote schaal
brand gesticht in hun krotten
wijken", aldus de heer Staal.
Vooral de luchtmachtpolitie
heeft zich volgens hem schuldig
gemaakt aan moordpartijen.
Ook de blanke winkeliers, die in
de krottenwijken een bijna on
begrensde machtspositie heb-
ERUSSEL (ANP) Het politiek overleg van de ministers van buiten
landse zaken van de negen EEG-landen, heeft gisteravond in Brus
sel opnieuw een verklaring opgeleverd, die ter kennis gebracht zal
worden van de Griekse en Turkse regering. In die verklaring wordt
aangedrongen op een strikt respekteren van het staakt het vuren op
Cyprus, en een zo spoedig mogelijk rond de tafel gaan zitten voor
een vredesconferentie in Genève. Bovendien wordt nog eens duide
lijk gevraagd de constitutionele orde op Cyprus te herstellen en dat
houdt in aldus minister Van der Stoel, een verdwijning van de rege
ring Sampson.
Deze gemeenschappelijke verklaring, aldus de Nederlandse minister,
(die eerder op de avond verklaard had een nieuwe verklaring van
de EEG niet erg opportuun te achten) is tot stand gekomen omdat
de Britse minister James Callaghan zorgen had omtrent het voort
zetten van de gevechten op Cyprus.
ben, hadden een groot aandeel
in de bloedbaden. Tot dusver is
het platbranden van winkels
van de blanken de enige reactie
van de Afrikanen geweest. De
bevrijdingsbeweging MPLA
heeft de mensen opgeroepen tot
kalmte en hen gevraagd niet in
te gaan op provocaties, maar
als het zo doorgaat, worden
bloedige rassenrellen vrijwel on
vermijdelijk", aldus Paul Staal.
Hij verwijt de Angolese autori
teiten dat ze vrijwel niets doen
om de burgerbevolking te be
schermen. "Arrestatie van de
daders en het ontwapenen van
de blanken die zich schuldig
maken aan geweld (overigens
slechts een paar procent van de
blanke bevolking) is voldoende
om een bloedige confrontatie te
voorkomen. Maar dat gebeurt
niet". Integendeel, zegt hij,
want na een incident in het le
ger waarbij een dode viel heb
ben blanke commando's in
Loeanda de Afrikaanse dienst
plichtigen ontwapend. De autori
teiten zouden vrezen dat de
Afrikanen en masse de kant
van de bevrijdingsbeweging zou
den kiezen.
Ook in Mozambique vinden vol
gens hem acties en provocaties
plaats die vergelijkbaar zijn
met de OAS in het koloniale Al
gerije. In Mozambique is het nu
niet het geregelde leger dat
vecht, maar de kolonisten, die
allemaal over wapens beschik
ken, voormalige Pideagenten en
Afrikaanse huurlingen.
De operaties worden dan toege
schreven aan het Frelimo, met
de bedoeling om het Frelimo
zwart te maken en een sfeer
van angst en onzekerheid te
scheppen.
Paul Staal veronderstelt dat ook
Zuid-Afrika en Rhodesië een rol
spelen bij de ontwikkelingen in
Mozambique, hoewel het moei
lijk is daar bewijzen voor te
vinden. Hij heeft wel van ver
schillende zijden bevestigd ge
kregen dat Rhodesische vliegtui
gen de eerste week van juli
bombardementen uitvoerden bo
ven de Mozambikaanse provin
cie Tete. Er zijn ook sterke
aanwijzingen dat Zuidafrikanen
een rol spelen bij de opleiding
van Portugese legerkaders en
grote geldsommen beschikbaar
stellen voor propaganda-acties.
Kolonisten proberen ook Afri
kaanse bewegingen op te rich
ten om het Frelimo de wind uit
de zeilen te nemen, maar dat
levert weinig succes op, aldus
Paul Staal.
Kalf uit
reageerbuis
UTRECHT (ANP) In de
kliniek voor veterinaire
verloskunde in Utrecht is
in mei een kalfje geboren
dat door inplanting van
een bevrucht eitje tot ont
wikkeling kwam. Koe en
kalf maken het goed.
Deze n ruwe bevrucht'ngs-
methode kan van grote
commerciële betekenis
zijn voor ons land, zo
zegt men bij de kliniek
voor veterinaire verlos
kunde. De bevruchte ei
cellen van kwalitatief
goed melkvee kannen
worden overgeplaatst in
koeien die voer de handel
verder waardeloos zijn.
Hun boreling vertoont de
zelfde kwaliteiten als de
„echte moeder".
Record
verkoop
motorfietsen
verwacht
AMSTERDAM In de eerst -
maanden van dit jaar zijn r
Nederland 5.698 nieuwe m
fietsen verkocht tegen 5.69
dezelfde periode van vorig i
Het ziet er volgens de R/
Amsterdam, die deze cij
heeft verstrekt, naar uit.
1974 voor de motorfietser
koop een topjaar gaat wor
In 1973 werden in totaal
motoren aan de man gebra
Uit de verkoopcijfers van dr
motorenmerken blijkt, dat v
al het Japanse merk Honda
goed doet. De afzet bedroeg
en met de maand juni 2.223 s
tegen 1.385 in 1973. Andere
ken, zoals de Japanners Yr.
ha en Suzuki, liepen te
eerstgenoemde van 614 naa
en laatstgenoemde van 1
naar 824. Een lichte stir
van de verkopen ondervond
wasaki (384 tegen 344 v
jaar, (terwijl de Harley Dr
son eveneens in de lift zit v
tegen 57).
Onrust binnen
kerk van
Griekenland
Athene (KNA) - In de orthod
kerk van Griekenland is on-
ontstaan naar aanleiding xzr
houding van enige bisschop:
tegenover de militaire dictat
Er zijn reeds twee metropc
ten afgezet.
De metropoliet van Thessalr'
kreeg ontslag, toen hij in
preek eiste dat de regering
redenen zou noemen, war
de uitgever van het verbr
christelijke tijdschrift „Chri'
niki", Psaroudakis, op het
land Jaros gevangen wordt
houden. In een telegram
aartsbisschop Seraphim
Athene, hoofd van de Gric
kerk, noemde hij deze „een
lengstuk van de junta".
Voor een andere metropo"
dreigt eveneens ontslag. Mc
poliet Ambrosios noemde tijr.
een zitting van de laatste sy
de Seraphim „medewerker
geweld en tyrannie". Hij e
tevens sluiting van de
schrikkelijke concentratiek
pen op Jaros". „Zo niet,
mogen de machthebbers mij
ook naar toe sturen als gev
gene", aldus metropoliet A..
brosios.
E.E.G.-hulp
Palestijnse
vluchtelingen
kinderen
BRUSSEL (ANP) Europa
commissaris Claude Cheyt
(ontwikkelingshulp) heeft gir
ren in Brussel een contract
tekend waarbij de EEG 2."
miljoen gulden ter beschikk
stelt van de vluchtelingenor'
nisatie van de Verenigde N
ties.
Met dit geld zal een onderwijsp--
gramma voor 60.000 kinde'
van Palestijnse vluchteling
worden betaald. Het is een e
malige gift van de geme
schap, waartoe eerder, tijd
een EEG-raadsvergader
werd besloten. Deze bijdrr
van de EEG komt boven de r
den die ze al ter beschikk
gesteld heeft voor voedselh-
aan Palestijnse vluchteling'
Voor deze voedselhulp heeft
EEG dit jaar al 39,8 miljo
gulden ter beschikking geste !t
Katholiek
onderwijs
in gevaar in
Brazilië
RIO DE JANEIRO (NC) - T
Braziliaanse bisschoppen hc'
ben een verklaring uitgegev
waarin zij pleiten voor h
voortbestaan van het kathol ic'
onderwijs. Zij oefenen in h' i
verklaring kritiek uit op de re
gering. Deze wil, volgens ho-
het gehele onderwijs onde
staatsmonopolie brengen.
Veertig procent van de middel b-
re scholen in Brazilië is op 1
ogenblik katholiek. In 1964 w
d:t nog 70 procent. Vele katk
lieke scholen zijn de afgelopr t
jaren gesloten vanwege fin;
ciële moeilijkheden. De b
schoppen wijzen in hun verk'
ring ook beschuldigend naar
berale katholieken die bewerc
dat kathoLeken beter onderwij
kunnen volgen op staatsschol
en dat zij niet moeten proberr
hun eigen katholieke scholen ie
handhaven.
Cholera in
Portugal
LISSABON (AFP) In Portug
zijn tussen 12 en 18 juli 98 n-c
we gevallen van cholera gereg
streerd, zo heeft de gezo
heidsdienst in Lissabon gistere
meegedeeld. Sind« het beg'"
van de epidemie, eind april,
hebben zich 541 gevallen voo -
gedaan, waarvan elf met dode
lijke afloop.
