Amerika regeert
overal ter wereld
het medium tv.
KLASSIEK SPEKTAKEL
IN LAUGHTON'S
TEKEN DES KRUISES
TELEVISIE VANAVOND
fesï
TELEVISIE MORGEN
RADIO VANAVOND
Amerika viert onafhankelijkheid per minuut op tv
TERUGBLIK
RADIO MORGEN
j
,,De stille kracht" was aanzienlijk duurder dan een Ned.
omroep zich permitteren kan. Amerika werkt met het geld
van sponsors.
i 18.45 De Fabeltjesk:
i 18.55 Journaal
VARA
i 19.05 De Eskimo's
(Van onze radio-en tv-redactie)
Als we 's avonds lui onderuitgezakt in een stoel
naar het scherm zitten te kijken, vragen we ons
niet langer af, hoe het mogelijk is. En toch is het
nog maar 42 jaar geleden, dat de" eerste televisie
beelden in Amerika werden uitgezonden. Vanuit
dat vercommercialiseerde land begon het nieuwe
medium zijn zegetocht over de wereld. Vanuit dat
vercommercialiseerde lqnd wordt het medium nog
steeds met ijzeren hand geregeerd.
We kunnen ons braaf op de borst kloppen, dat
we eigen omroepen hebben - met alle bezwaren
die er aan kleven - we zijn in ruime mate afhanke
lijk van wat Amerika te bieden heeft Met uitzon
dering van de landen achter het ijzeren gordijn
(al gaat dat niet helemaal op) en de Arabische
landen, heeft Amerika in ieder televisie-kijkend
land een stevige vinger in de pap. Middels produk-
ties, die ondanks de hoge kostprijs voor relatief
weinig geld naar het buitenland gaan. Het Ameri
kaanse weekblad "Newsweek" wijdde aan dit ver
schijnsel onlangs een extra uitgave, waarin het hoe
,en waarom van het medium televisie in ruim
dertig pagina's werd blootgelegd.
Dit Newsweek blijkt o.m., dat de export-markt
vrijwel geheel in Amerikaanse handen is. Goed,
de BBC mag dan met o.m. "The Forsythe Sage"
uitstekende handel hebben bedreven (de serie is
inmiddels in meer dan 50 landen uitgezonden en
gezien door circa 160 miljoen mensen), feit is dat
de Amerikaanse produkten veel opzienbarender
verkoopcijfers hebben geboekt. Een middelmatige
serie als "Bonanza" bij voorbeeld wordt wekelijks
in 85 landen uitgezonden en trekt dan zo'n ruwe
250 miljoen toeschouwers. Met eveneens middel
matige avonturen-series als "Mod Squad" en "Mis
sion Impossible" is het van hetzelfde laken een
pak. En dan spreken we nog niet eens over
simpele komedies als "I love Lucv" en "Father
knows best". Een onlangs verschenen Unesco-rap-
port heeft berekend, dat Amerika per jaar meer
dan 100.000 programma-uren exporteert. Dat
houdt in, dat circa een vijfde van de zendtijd
buiten Amerika door de Amerikanen wordt ge
vuld. In landen als Zuid-Korea en Canada is dat
zelfs vier- tot vijfvijfde.
Kapitaal
hier te lande een uur televisie ruwweg een bedrag
van 25.000 gulden mag kosten. Een serie als
"Peyton Place" vergt per aflevering zo'n dikke
100.000 gulden aan produktiekosten. Voor een land
als Nederland een onhaalbare kaart om zelf derge
lijke produkties te maken. De AVRO heeft het het
vorig seizoen geprobeerd met series als "De stille
kracht" en "Een mens van goede wil", maar de
investeringspot is daardoor vocJf' dit seizoen nage
noeg leeg, zodat die omroep zich noodgedwongen
moet beperken tot goedkope import-programma's.
Die import-programma's kosten tussen de 1200 en
1500 dollar. Inclusief de vertalingskosten komt een
uitzending van zo'n vijftig minuten dan op een
kleine vijfduizend gulden. Voor een omroep die
normaliter 25.000 gulden per uur kan neertellen,
een haalbare zaak. Waarbij veelal moet vergeten
worden om ook artistieke eisen te stellen. Een
programma als "Mission impossible" is in opzet
en uitwerking gewoon zeer middelmatig, maar er
is geen geld om betere produkten te kopen.
geld kan pompen, ligt voornamelijk aan het feit,
dat de omroepen daar op commerciële basis zijn
opgezet. Een programma als "Bonanza" wordt
daar door een mammoet-firma gesponsored. Op
voorwaarde, dat er om de tien, vijftien minuten
een korte pauze wordt ingelast om het produkt
van die firma aan de man te brengen. Voor het
buitenland wordt die reclame er uit gehaald.
Nederland kent geen commerciële televisie, het
geen de kwaliteit van de programma's overigens
wel ten goede komt.
DUITSLAND
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
KRO
19.05 De voetbalkwis
19.30 De Melchiors
20.00 Journaal
20.21 Charles Laughton-film
22.15 Goya, schilder van men
sen en monsters
23.05 Journaal
De alleenheerschappij van de Amerikaanse televi
sie heeft te maken met vooral budgettaire redenen.
Als we ons tot Nederland beperken,
Commercie
dat Dat Amerika i
i televisie-produktie wel veel
De Nederlandse situatie staat niet alleen. In vrij
wel alle landen van de wereld kampen de omroe
pen met geldtekorten. Reden dat de Amerikanen
een steeds vastere greep op het medium televisie
krijgen. Er is slechts een uitzondering: de televisie
in Engeland. Daar gaan de regeringsomroep (BBC)
en de commerciële omroepen (Thames television
en Granada television) ondanks de scherpe con
currentiestrijd hand in hand waar het kwaliteit
en geld betreft. Maar gezien het feit, dat Engeland
financieel behoorlijk aan de grond zit, mag wor
den verwacht dat ook daar de Amerikaanse in
vloed zal toenemen. Jammer, maar onvermijdelijk.
NEDERLAND
TROS
17.00 Tros-zomerspört
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
19.05 Van gewest tot gewest
19.50 Stichting Socutera
20.00 Journaal
NCRV
20.21 Als er op de wereld nog
liefde bestaat
21.05 Spel zonder grènzen
22.25 Journaa
KRO-RKK-IKOR
22.05 Kenmerk
22.30 Journaal
DUITSLAND 1
NEDERLAND II
NOS
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
TROS
19.05 TROS-countrv
19.30 Wat een familie!
20.00 Journaal
20.21 Voortvluchtig
21.35 De leukste uit ,,'n Gul
den de man"
22.00 Rita Boas-Koopman
leest uit eigen werk
LEIDSE COURANT juludm
L LiMUHS Scène uit „Payton place", ook al zo'n Amerikaans
..De mens van goede wil" kostte de AVRO zoveel geld, ..Bonanza werd of wordt in 85 landen op het scherm wereldsucces, dat de Amerikanse levenswijze over heel
dat Amerikaanse series moesten voorzien in de tekorten. gebracht. de wereld brengt.
20 05 Overweging. 20.15 fS) Radio Karnen
rorkest rtièt solisten: klassieke en modern
muziek 21.00 De Golem, hoorspel. 22.25 (S
Pianorecital: modèrne muziek. 23.00 Strip
Dinsdagavondkrant over boeken. 23.05
Pianokwartet: klassiek
n piino: mider
ïcortgebouw Pi
ziek. 23.40 (S)Soi
muziek. 23.55-24.00 Nieuw!
HILVERSUM II
18 00 (S) KRO-muziek uit eigen produkties.
18.30 Nieuws. 18.41 Echo. 18.50 (S) Lichte
Rrammofoonmuzlek. 19.00 (S) Zin in muzie-
NOS: 18.02 Joost mag niet «ten. 19.02 VAft*'"-
Drie ioopt achter: Popreconstructie. 20 (C
(S) Nashville. 21.02 (S) Jazz en Bluts. 22 «-
(S) (P)opdonder. 22.55 Mededelingen. 23 Cf
(S) Wachten op middemachL 0.02 (S) Irï
de kleine uren. 2.02 Kees van MM»«Jairi,
3 02 Willem, van Beusekom. 4.02 Alfref"
Lagèrde. 5 02—7.0Ö Hani Hamburger éfii
Wim Bloemendaal.
In de serie films rond Charles
Laughten vanavond een klas
siek spektakel: Cecil B. de Mil-
le's "Het teken des kruises" uit
1932. Hoewel Frederic March
als de nobele Marcus en Elissa
I.andi als het Christen-meisje
Mercia de eigenlijke hoofdrol
len vervullen, waren het de
toen 33-jarige Charles Laugh-
ton als keizer Nero en Claudet-
te Colbert als de in ezelinne-
melk badende wrede Poppaea,
die met de massascènes in de
arena de show stalen. Veel kri
tiek oogstte Nat Pandleton als
de krachtpatser Strabo....omdat
hij Amerikaans "slang" sprak!.
Laughton's vertolking van Nero
dreef echter regisseur De Mille
bijna tot wanhoop, omdat hij
de keizer speelde met een kni
poog naar het publiek. Peter
Ustinov zou dat overigens twin
tig jaar later ook doen in Mei-
"Quo LVadfs?". ^'"Tnlge, dte
Christenen, die voor de 3?eu-
wen worden gegooid met als
"voorprogramma" een aantal
massagevechten, waarvan een
beeld ons na veertig jaar nog
steeds is bijgebleven, de sparte
lende pigmee aan de vork van
een woest uitziende amazone.
Maar we waren toen ook op een
leeftijd dat we de film eigenlijk
nog niet van de filmkeuring
mochten zien.
Ned. II - 20.21 uur.
De Eskimo's.
Een grote groep Eskimo's leeft op
Groenland nog als nomaden.
De filmer Lars Aby volgde hen
op de voet met de camera. Het
ligt niet in de aard van deze
mensen om zich blijvend ergens
te vestigen, ook al krijgen zij
de gelegenheid hiervoor. Zij le
ven het liefst op het ijs in hun
tenten.
OOG
Opname van de Laughton-film .Teken des kruises".
De Melchiors
Zomeravond
Rutten presenteert. En verder
Op deze zomeravond Thorn en js er Seth met cabaret.
Kloosterburen tegen elkaar Ned. I -20.21 uur.
sneltekenen. Blaaser praat en De zevende aflevering van De
- Melchiors die door de KRO-
televisie vanavond wordt uitge
zonden, speelt in Lübeck, waar
handwerkslieden en kleine
kooplui ontevreden zijn omdat
ze te weinig rechten hebben.
Trimberg, door Eric Melchior
ten onrechte beschuldigd van
een verkeerde inkoop, wil trou
wen met Agathe Melchior,
maar vader Knut vindt een der
gelijke schoonzoon beneden
zijn stand. Trimberg verdrinkt
zijn verdriet in een café en
raakt daar betrokken bij de
opstand, voornamelijk gericht
tegen Knut Melchior. Ondanks
hun onvriendelijke relatie komt
Trimberg Melchmior te hulp.
Trimbergs makker verdwijnt ii
de gevangenis en Trimberg
Eric
e uit .Teken des kruises" met Charles Laughton als keizer Nero, Claudette Colbert als diens vrouw Pop-
i Frederic March als Marcus Superbus.
De weekend-oorlog is afgelo
pen. Hoe verschrikkelijk de
korte oorlog was zou in honder
den t.v.-reportages nog niet ver
teld kunnen worden. Fons van
Westerloo en cameraman Dick
Kool maakten voor AVRO's te-
Icvizier één zo'n reportage.
Hier waren twee vakmensen
aan het werk. Samen konden zij
natuurlijk slechts aspecten van
de toestand in Cyprus belichten.
Een complete reportage viel niet
te verwachten.
Gezien de hoge kwaliteit vAn
de beelden die daags tevoren
door NOS-journaal en Tclevi-
zier werden ofttlecnd Aan een
Britse reportage vragen we ons
overigens af of gisteren in in
ternationaal verband geen die-
pergravende reportages te bie
den waren.
Vragen we ons tevens af of dat
buitenlandse materiaal wellicht
niet benut werd terwille van het'
„eigen Pj-oduct". Terwille van^
prestige-overwegingen derhalve."
Want ook verder bleef .eigen
werk' prevaleren. We kunnen,
ons voorstellen dat in Eurovi-
sieverband, juist door de nieu
we wending op Cyprus, interes
santere commentaren beschik-
Washington.
Niet in iedere minuut zal iets
van groot belang worden ver
teld. Soms wordt er voorgele
zen uit een oud dagboek, w;
in op een bepaalde datum
wordt geklaagd over de hotel
accommodatie in Fort Pitt.
HOU
HET
SCHERM
IN
LOS ANGELES (AP) De 200-
jarige Amerikaanse onafhanke
lijkheid vond men bij de Ameri
kaanse tv een onderwerp, dat
een speciale benadering voor de
televisie vereist. Men 'kwam op
het idee om tot juli 1976 732
programma's onder de titel
„The bicentennial minutes" uit
te zenden. Ieder programma
duurt op de kop af een minuut,
eeuwfeest per minuut.
In zo'n programma van een mi
nuut zal worden weergegeven
wat precies op die dag, maar
dan 200 jaar geleden, gebeurde
toen de Amerikaanse koloniën
het op revolutie aanstuurden.
De programma's geven een in
zicht in de strijd voor de onaf
hankelijkheid en laten iets zien
over het dagelijks leven in de
koloniale tijd. Dit stukje Amen-,
kaanse geschiedenis wordt in de
series verteld door bekende ac
teurs en actrices.
Charlton Heston treedt op in het
eerste programma, waarin men
laat zien hoe George Washing
ton regeerde. Heston werd hier
voor gekozen omdat hij al veel
historische rollen heeft ge
speeld. Louis Jordan zal een
minuut optreden in een pro
gramma over de Franse kolonis
ten, die zich langs de Mississippi
vestigden. Cleveland Amory zal
over Boston spreken en Jean
Stapleton (Edith uit „All in the
family") praat omver Martha
baar waren dan het
sprek dat Van Meekren en
termann hadden ingestudeerd.
De ontwikkelingen in
werden mede dankzij
dewerking, interessant
Merkwaardig was dat, na
elkaar weersprekende
taren van Spaanse
ders tussen helemaal-links
helemaal-rechts Kees van
melen rechtstreeks en erg
ter al die opgeschroefde
gen weer terugschroefde.
We hopen vóór
Bemmelen
eind heeft.W«
eigenlijk wel.
economisch gezien niet
dankzij de Costa's. Je moet
erg extremistisch zijn om
verworvenheden van zo'n
nomie in de waagschaal ta
Jèn stellen-
De Britse serie .Alle hens'
ven we van voortreffelijke
kelij vinden. Alles erin is
de de puntjes verzorgd,
het is ongehoord dat 2ó'n
toch bedoeld om de
de Britse navy uit te
telkens uitdraait op de
gang van een goedwillende
rineman. Zou de KGJB
zitten?
