IN DE RUIMTE
HET GORDIJN
Na terugkeer uit inrichting
Welkom krul!
MEDfSCHE RUBRIEK
Iedereen die een lange periode ziek ge
weest is, zal ondervonden hebben dat de
terugkeer naar het dagelijks leven niet
steeds gesmeerd verloopt. Men is er een
tijd uit geweest, men heeft de zaken niet
van nabij kunnen volgen en men heeft
doorgaans overgeschakeld op een ander
levensritme en dagindeling. Dit alles is
des te meer waar wanneer men .terug
keert uit een psychiatrische inrichting.
De terygkomst van „weggeweest te zijn"
valt dan niet zelden extra-zwaar. Veel
hangt af van de opvang door de omge
ving. „Waar ben je geweest" en „Hoe heb
je het gemaakt" zijn vragen die dagelijks
gesteld worden wanneer men thuiskomt
van school (inteVnaat), het leger of een
reis. Ook de psychiatrische patiënt die
terugkeert krijgt deze vragen te horen.
Ze zijn in principe goed bedoeld, maar
dikwijls zal de psychiatrische patiënt een
ontwijkend of vaag antwoord geven in
de zin van „ik was overspannen" of *Ik
had rust genomen". Zulke vage antwoor
den geven echter geen voldoening en
verhogen dikwijls het onbegrip van dé
vragensteller. Dit is enigszins begrijpelijk
omdat de geestesziekten nog steeds een
slechtere reputatie hebben dan organi
sche aandoeningen. De omgeving is door-,
gaans te weinig op de hoogte, terwijl de
'patiënten zelf meestal niet in staat zijn
de nodige informatie te verschaffen. Ook
de omgang met psychiatrische patiënten
brengt meestal niet veel bij om dit onbe
grip weg te werken. Kortom: het noodza
kelijke tekort aan inlichtingen over de
patiënt leidt tot geheimzinnigheid en on
begrip. De kloof wordt groter en resul-.
teert zelfs in een discriminatie door de
omgeving. De afwijzing door de omge
ving van psychiatrische patiënten na een
opname is helemaal geen zeldzaamheid.
Dit wordt duidelijk gedemonstreerd door
de moeilijkheden die ze hebben bij het
solliciteren naar een aangepaste betrek-
king. Deze negatieve opvang verstrekt bij
de ex-patiënten de gevoelens van zelfhaat
wat hun integratiemoeilijkheden en psy
chische veerkracht nog eens doet dalen.
Het imago van de psychiatrische inrich
ting zou dringend moeten veranderen
daar ieder verblijf erin stigmatiserend
werkt.
In heel deze problematiek zijn er drie
hoofdspelers: de patiënt de psychiatri
sche inrichting en de buitenmaatschap
pij. Lange tijd -werd de patiënt be
schouwd als een boosdoener, een uitge
stotene. De maatschappij ontketende en
wenste niet geconfronteerd te worden
met deze samenlevingstekorten. Daarom
werd de patient uitgerangeerd in een
somber instituut. Het doorbreken van de
doende isolatie van de psychiatrische pa
tiënt ging samen met het inzicht dat de
psychisch gestoorden en de personen met
psychische moeilijkheden steeds talrijker
werden en dat dit ongetwijfeld verband
hield met de tekorten in de moderne
welvaartsstaat. Niet de patiënt, maar'wel
de maatschappij werd nu de boosdoener.
De maatschappij zelf moest nu op het
bankje van beschuldiging gaan zitten.
Hierdoor kwam ook de psychiatrische
inrichting uit haar isolatie en kreeg ze
als het ware een bemiddelingsrol toebe
deeld tussen patiënt en maatschappij.
De houding van de maatschappij tegen
over de psychiatrische patiënt in het
algemeen, en zeker na een opname,
wordt bepaald door drie faktoren. Er is
vooreerst de cognitieve of verstandelijke
factor: samengevat in de vraag: wat
denkt u over de psychiatrische patiënt?
De emotionele factor is echter belangrij
ker: hoe voelt u zich tegenover de psy
chiatrische patiënt? De activiteitsfactor is
evenwel doorslaggevend. Hij ligt in de
vraag: hoe doe je tegenover de psychia-
triche patiënt? Uit ondervinding blijkt
dat er weinig samenhang is tussen deze
drie componenten. Meer informatie geeft
niet noodzakelijk meer waardering en
betere gevoelens nog geen betere daden.
In het algemeen kan men stellen dat de
maatschappij nog zeer gereserveerd staat
tegen psychiatrische patiënten, psychia
trische inrichtingen en psychiatrische ex-
patiënten. Men blijft argwanend. Ex-pa
tiënten zijn dikwijls ongewenst als huwe
lijkspartner. Men vertrouwt ze ook min
der, men is er niet gerust in en laat ze
niet graag op eigen kinderen passen. Veel
contact met psychiatrische patiënten ver
mindert zelfs de positieve instelling bij
vele personen.Dit is natuurlijk zeer som
ber wat de toekomst betreft. Een vrij
groot deel van het publiek reageert enigs
zins dubbelzinnig op de psychiatrische
inrichting: het heeft er veel kritiek op,
maar anderzijds is men toch van mening
dat de psychiatrische patiënt er toch
maar lang genoeg moet inblijven. Het
Op cognitief vlak is er nog te weinig
kennis en informatie bij het grote pu
bliek. Op emtioneel vlak is men meer
vatbaar en meer geraakt als men in eigen
familiekring met een psychiatrische pa
tiënt geconfronteerd wordt. Op het ge
bied van gedrag is er weieens bereidheid
tot een positieve opvang, maar dan steeds
vanuit een superieure houding. Er blijven
dus een hele reeks weerstanden te over
winnen. De vooroordelen en afwéerreak-
ties dienen verder afgebroken te worden.
De naweeën van de psychiatrische opna
me behoren als dusdanig niet tot de
ziekte zelf, maar meer tot de manier van
opvang door familie, kennissen en werk
kring. Laat ons dit, ieder op onze plaats,
steeds indachtig wezen.
dr. ickx:
Naar achteren gekapte bossen wuiverge krulletjes of een rand van springerig
j haar boven het voorhoofd, helemaal „oude-film"-stijl.
Elke jonge kapper heeft de maarschalkstaf in zijn
ransel. Artisticiteit, vakbekwaamheid, de vaste
wil om de top te bereiken zijn voorwaarden. En
iets ondefinieerbaars: visie. Een vrouwengezicht
zien en meteen weten: die moet ponnie, die mag
nooit af van een toet in 'r nek, die moet lang
haar dragen op een manier of ze zo uit het water
is gehaald. Alle grote kappers hebben 't in hun
vingers en him ogen gehad: Alexandre, Antoine
uit Parijs, Sassoon uit Londen, Christian uit New
York. Elk heeft zijn eigen techniek ontwikkeld»
om tot resultaten te komen, onvergelijkbaar met
Naast de topfiguren, die wereldfaam hebben om
dat ze Mariene Dietrich en de keizerin van Perzië
kappen, Fabiola, Jacky Onassis of Linda Chris
tian, heb je de jongens, die eraan komen, lang
zaam maar niet te stuiten. Met de schaar in de
gouden handjes knippen ze zich naar/de bekend
heid, de roem. Omdat ze de tijd vatten en een
vrouwengezicht zien in de omlijsting waarin het
John (10 jaar in Lissabon werkzaam, o.a. bij de
Ritz), (31) en Augusto (28), die zijn opleiding in
Londen en Parijs kreeg, zijn een Haags duo dat
er wel iets van maakt. Augusto, donker van
uiterlijk, mager als een lat zodat de kleren om
zijn lijf slobberen, met dunne vingers en een
buigzame stem lijkt naast de robuustere blonde
John, die toen ik herri ontmoette in roomwit was
gekleed (lange roomwitte broek, ivoire trui met
korte mouwen, waaruit de mouwen staken van een
ivoor hemd met petieterig dessin), een vage schim.
Maar wel een die precies weet wat hij wil. Vier
maanden hebben ze hun salon in Den Haag aan
de Mauritskade en ze zijn kortgeleden verrukt uit
Parijs teruggekomen met het laatste nieuwtje: de
kruinige permanent is terug in de hautecoiffure.
Natuurlijk: haarartiesten, die iets willen bereiken,
1) Het nieuwe type
glasgordijn Creation 800
kan voor een klassiek en
een modern interieur ge
bruikt worden. Ondanks
de vloeiende, losse ga
rens gemakkelijk was-
baar (links)
3) De streep staat bij.
alles (boven)
2) De gordijnen wor
den met „box" en al ge
wassen (linksboven).
4) Buiten geplooid of
rechthangend voor elk-
intervieuw (onder).
zijn reizigers. Men signaleert hen regelmatig in
Parijs, Londen, Wenen, de States. Welnu, het
tweetal heeft de Franse handschoen ijlings opge
raapt en aan de Mauritskade wordt met de „Fran
se slag" gewerkt dat het een lieve lust is.
Op een show van. Al-veko N.V. van de meest
uiteenlopende zomer- en najaarskleren, wandelden
de mannequins naar buiten met naar achteren
gekapte bossen wuiverige krulletjes en een rand
van „springerig" haar boven het voorhoofd. Hele
maal romantisch helemaal charleston, helemaal
oude film.
„Alles is frissé in Parijs", zegt Augusto be
schroomd. „Het haar moet komende winter frissé
gedragen worden omdat de mode wijd en vrouwe
lijk is. Bij al die ruimte, dat deinen van de rokken,
de plissé's horen gefrisseerde haren. Als de mode
vrouwelijker wordt, komen de golven in het haar".'
Het gordijn diende eeuwen om
iets af te sluiten, hoewel het
raam daarbij niet de enige rol
van betekenis speelde. Op ou
de schilderijen uit- deMidde-
leeuwen en het Gothiek-tijd-
perk staan slaapplaatsen afge
beeld, die ruimschoots waren
voorzien van gordijnen. Maar
vensters waren in die tijd af
gesloten door luiken. In de
loop van de jaren heeft het
gordijn een andere functie ge
kregen. Vanaf de Renaissance-
tot aan het einde van de Empi-
re-periode bleek het een hartig
kluifje voor de décorateur, die
het raam soms helemaal ver
stopte achter draperieën. Toen
ce vrouw émancipeerde begon
zij een hekel te krijgen aan
deze vermoeiende stofnesten,
die heel wat onderhoud verg
den. Aan bod kwam de simpe
le recht afhangende lap uni-
gordijnstof, waartussen de
planten voor het raam zo leuk
uitkwamen. Eigenlijk kan men
zeggen, dat het de ontdekking
van het raam was. Men zag irv
dat het functionele waarde
heeft in de ruimte.
Door middel van gordijner
kan men de ruimtelijke ver
houdingen in een kamer wijzi
gen. Belangrijk is dat ze d^
raamvorm niet in ongunstige
zin aantasten, dus architecto
nisch verantwoord zijn. De
lijnwerking van de oude dra
perieën, over elkaar vallend en
soms met een te grote kap
kwam niet altijd overeen met
de vorm van het venster.
Het eigentijdse gordijn dient
natuurlijk ook om een zekere
privacy te garanderen, alleen
hetis met de mode meege
gaan: transparante bloesjes,
transparante gordijnen. Het ei
gentijdse gordijn heeft ver
schillende uitvoeringen. Nieuw
is de in allerlei dessins ge
brachte kunststof „Ausbren-
ner", waarin de patronen door
een speciaal procédé met zu
ren zijn uitgebeten. Bij up to
date meubelzaken 25,-- 40,-
per meter te koop. De kleuren
zijn naturel, écru, okergeel,
kortom ze behoren tot de brui
nen. Het dessin is figuratief.
Deze gordijnen kunnen met of
zonder vitrage gebruikt wor
den, de stof is gedeeltelijk
doorzichtig. De transparanten
zijn momenteel favoriet. Ze
worden gemaakt van polyes
ter, Dolan en men vindt ze bij
alle fabrikanten: Storck,
Ploeg, Kendix, v. Reysingen.
Feitelijk zijn er drie soorten
transparanten: vitrage (als
overgordijnen te gebruiken)
overgordijnen (als vitrage te
gebruiken) en de wat dichter
geweven" transparante over
gordijnen. Ook is het mogelijk
aan gedessineerde doorkijk-
gordijnen daarachter vallende
gordijnen in een uni kleur toe
te voegen.
'Prachtige stoffen maakt Hur-
lebath en Co. (Scandinavië) in
streepmotieven. Stock komt
met pure katoen in alle kleu
ren, de camaillieux, d.w.z.
kleuren uit'één groep, waar
van men vroeger zei dat ze
„vloeken". Prachtige combina
ties van groenen, bruinen,
rood tot oranje. Van Storck en
van Besouw ook gemerceri-
seerde katoen, zo transparant
als een waas in rood, rose,
geel, donkergroen. De zuivere
kamgarens van deze fabriek
zijn semi trtmsparant maar
ook meer transparant, bijvoor
beeld in een combinatie van>
paars/lila, roze/rood. Helemaal
het einde de shantungs in alle
kleuren, uni of met strepen
(rond de 100,- per meter).
Architecten maken het meest
gebruik van „Tulipan" om hun
programma op kleur af te stel
len. Er zijn 100 tinten in
15,75 per meter). In de de-,
zelfde prijs „Voila" (Reysin-
ger) 120-150 breed, schitterend
in bruin met beige 15,95-
18,95). Ruige touwgordijnen,
die eruit zien als een grof vis-,
net zijn 130 breed en komen
op 34,95 per m. Over het
algemeen is de trend als in
de mode neigend naar sou
plesse, handzame stoffen die
het interieur verzachten.
Draperieën, lang verguisd, lig
gen toch weer goed in de
markt. .Voor zowel antiek als
modern interieur. Gloednieuw
zijn de glasgordijnen „Crea
tion 800" (Gardisette patent),'
die aan een box hangen van
hard plastic, waarin het gor
dijn met glijdertjesaan de
deksel is opgehangen. Die box
komt bij het wassen goed van
pas. Men schuift de glijders
van de rail af (geschikt voor
alle gangbare railsystemen
met „u" profiel), direct aan de'
deksel van de box en zet het
geheel met een klemmetje
vast. Gordijn met box gaan in
het sop en worden na het
spoelen vochtig opgehangen
(verkrijgbaar bij alle 1300 Ne
derlandse Gardisette specialis
ten). Het materiaal is 100% po
lyester en de gordijnen be
staan niet uit de structuur van
een ruitmotief, maar uit verti
cale banen op 25 cm!'van el
kaar, waartussen losse garens
in vloeiende lijn gedrapeerd
zijn. Een soort waterval langs
de ramen, die de belijning in'
haar waarde laat.
Sommige mensen willen hele-'
maal geen glasgordijnen en'
ook geen soepel vallende door
zichtige. Niet het geplooide,
maar het rechthangende gor
dijn laat haar hun smaak het
raam het beste uitkomen. De
vraag of deze tot op de ven
sterbank moeten hangen is
meer een technische dan een
artistieke kwestie (centrale
verwarming, boekenkastjes
onder de vensterbanken). Tot
op de grond hangende gordij
nen die neiging tot krimpen
vertonen kunnen 5 cm. speling
gebruiken anders blijkt het
raam na de wasbeurt een te
korte jurk aan te hebben. Bij
dichtgeweven zwaarder wollen
stoffen doet de warme, eerlij
ke ruit het altijd goed. Ze past
bij alle stijlen antiek, in ge
durfde contrast kleuren maar
ook ton sur ton. In ruiten ge
weven gordijnen zijn aan bei
de kanten even mooi. In mo
derne huizen zijn de ramen
groot. Oppassen dus dat een
bepaalde kleur of een dessin
door de grote oppervlakte van
de ruit als de gordijnen dicht
zijn, niet domineert. Voor twee
kleine raampjes kan één door
lopend gordijn komen, waar-
'door 's avonds een groter vlak
ontstaat. Krachtige kleuren als
rood, oranje, geel doen een
kamer kleiner lijken. Koude
tinten als blauw en turquoise
scheppen ruimte. Appelgroen
loopt momenteel hard. Bij de
keuze van het kleurschema is
het slim uit te gaan van het-
grote vlak, dus van de gordijn
stof aan de rol in de winkel.
Een kleine staal maakt een
andere indruk dan gordijnstof
aan het stuk.
Tiny Francis
Bij het woord „touperen" schrikt hij of het een
vloek is. „Touperen nee, natuurlijk niet", is zijn
bijna fluisterende repliek. „In Parijs heet deze
permanent „frisette", de natuurlijke krul, de gol
ving. De jongeren dragen het pluizig".
De mannequins lopen dan ook met het pluizige
haar van A J. in o.a. jurken van Marimekko,
geimporteerde Finse ontwerpen. Er was een
prachtige najaars-avondjurk bij 200,-) tot op de
grond: sober model met lange mou\yen, hooggeslo
ten hals in een olijf met wit verticaal streepdessin.
Verder gekruifde jeugd in kalkwitte KLM overall
41,50) voor hem en haar, waaronder niets gedra
gen hoeft te worden. Op de show ook een blitze
mannejurk (nachthemd) van groene noppen op wit
fond. Tussen deze nieuwigheden o.a. sing sing
gestreepte nacht-bermuda's, eveneens geschikt
voor in de boot, op het strand) bewegen zich de
twee jonge haarkunstenaars.
