JOHN BERGER: KUNST
UIT HEILIGE HOEKJE
Acht visies op
Spelen München
I SSS-"
TELEVISIE VANAVOND
RADIO
VANAVOND
TELEVISIE MORGEN
RADIO
MORGEN
TELEVISIE
MAANDAG
ZATERDAG 13 JULI 1974
(Van onze radio- en televisiere
dactie)
HILVERSUM De VARAbe-
gint morgen op Nederland II
een opmerkelijke 3-delige se
rie die als titel meekreeg
„Way of seeing", „Anders
zien". De man achter de serie
die een relevatie van de
Kunst met de grote K beoogt,
is de Engelse kunstcriticus en
schrijver John Berger. „An
ders zien" werd eerder door
de Engelse televisie vertoond
met een dergelijk succes dat
hij werd herhaald. Men zou
„Anders zien" een alternatie
ve serie kunnen noemen. John
Berger doet iets bijzonders.
Hij haalt beroemde schilderij
en uit hun bijna heilig ver
klaarde hoekjes. Hij laat zien
wat je kan insinueren, welke
verschillende gedachten je kan
oproepen, door bepaalde mu
ziekfragmenten bij het verto
nen van een kunstwerk te la
ten horen. Hij trekt schilderij
en uit elkaar door verschillen
de fragmenten te tonen en be
wijst daannee hetschildenj in
het schilderij. Berger breekt
radicaal met een wijze van-
kunstbeschouwing, zoals die
tot nu toe werd toegepast en
waarbij de kunstcriticus zich
niet durft te wagen aan bij
voorbeeld een Mona Lisa,
want heilig is nu eenmaal hei
lig. Berger gaat uit van de
reproductie. De kunst is voor
iedereen toegankelijk, is ook
niet meer uniek. De betekenis
van het originele werk, zegt
Berger, ligt met langer in wat
het als enig te zeggen heeft,
maar wat het als enige is. Ber
ger belicht het schilderij als
consumptie-artikel. Hij doet
dit vrij uitgebreid door be
roemde doeken met reclame
foto's te vergelijken.
Berger rekent in „anders zien"
af met het aureool rond de
kunst. Hij analyseert op helde
re wijze het Westeuropese cul
turele erfgoed.
DEEL I
In het eerste deel van „An
ders zien" dat morgen via Ne
derland I om 22.05 de deur
wordt uitgezonden, analyseert
Berger de moderne productie
methoden. Hij toont aan hoe
deze nieuwe techniek de ma
nier waarop men kan zien en
beleven heeft veranderd.
In het tweede deel dat 11 au
gustus wordt uitgezonden,
praat Berger over de traditie
van de Europese schilder
kunst, daarbij niet zozeer let
tend op de schaarse meester
werken, maar juist op de hon
derdduizenden olieverfschilde
rijen die in de periode tussen
1500 en 1900 ontstonden en die
in talrijke huizen en kunsthan
dels de wanden bedekten.
Zrrger meent dat in tegenstel
ling met andere beschavingen
en andere perioden het olie
verfschilderij een uniek mid
del was om de echtheid van
de afbeelding van voorwerpen
weer te geven. In die zin werd
het een ideaal medium voor
een lofzang op het privébezit.
Die traditie bestaat niet meer,
maar de fototechniek van de
moderne advertentie heeft
veelmet het bezitsstreven te
maken.
Het dèrde programma dat op
8 september wordt uitgezon
den behandelt Berger het
naakt in de schilderkunst. Hij
stelt dat de meeste Westeuro
pese naakten zijn gemaakt om
de bezitter van het schilderij,
de mannelijke voyeur aan zijn
trekken te doen komen. Het
Westeuropese naakt heeft, al
dus" Berger, nauwelijks iets
met schoonheid in de schilder
kunst te maken. Berger maakt
een uitzondering voor de be
roemde naakten van Rem
brandt en Rubens.
BOEK
In verband met de serie heeft
uitgeverijSun het boek „An
ders zien" van John Berger
uitgebracht (12,50 gulden,
voor VARA-leden een tientje).
Het bevat de tekst van de
serie en de reproducties die
getoond worden.
Daar de serie zelfs voor be
langstellenden nogal moeilijk
zal blijken te zijn, is het aan
te raden dit boekje aan te
schaffen.
NEDERLAND I
22.45 Journaal
NCRV
16.00 Journaal
16.02 Prinses Barbara, film uit
sprookjesland
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
NCRV
19.05 De jonkvrouw van
Avignon
26.00 Journaal
20.21 De ellendigen (2, slot)
22.15 Hier en nu
22.55 Tien minuten met The
Continental Singers
23.05 Journaal
DUITSLAND I
heis
ieinsprogi-2
(K)
Reportage. 22.00 (K) Tre
de lottogetallen en bekendmaking
van liet Olympia-wingëtai. Aansl.:
(K) Journaal en weerbericht.
Aansl.: (K) Woord voor de zondag.
22.20 (K) Der Fluch des schwarzen
Rubin, speelfilm, 23.55 (K) Jour
naal.
HILVERSUM I
13-7. 13.00 Nieuws. VARA: 18.11 Dln-
gen van de dag. 18.20 >(S) Varlé-bds,*
muzikale hoogtepunten. 18.55 (S) Ly-
i rische liedjes. 19.30 De Scala 1025.
1950 II Trovatore. 20.00 (S) VARA
feliciteert, verzoekplaten 22 00 iS>
Verlangen en mua.ek. 22 30 Nieuw».
22.40 tS) Een b eketje romantiek,
de jft-
HILVERSUM II
DUITSLAND
NEDERLAND II
•18.00 (K) Boncy. TV-serie. 19.00 (K)
Journaal. 19.30 (K) Hitparade. 20.ió
(Z/W) Die Frau. von der man
spricht. Amerikaanse speelfilm.
22.05 (K) Journaal. 22.10 (K) Sport.
Aansl Reportages - interviews -
lottogetnllen. 23 25 (K) Verdacht ge-
rry Croft, Tv-film. 0.30 (K)
18 30 Nieuws. 18.41 (S) Close-Up. 19.00
tS) Oncert a la carte. 20.05 'Si
Klavlertuosen. 20.30 Goed beke
ken. ,20.55 (S) Zaterdagavondkon-
sert: Klassieke muziek. EO: 22.30
Avondoverdenking. 22.50 Klankbord.
aktualiteiten. Informatie en com
mentaar. 33.05 (S) PosUudlum. oud»
muziek. 23.55-21.00 Nieuw».
Journaal.
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
AVRO
19.05 De schone heks
19.30 Vuureiland, doe. IJsland
20.00 Journaal
20.21 Wie van de drie
20.45 MASH
21.10 Sportpanorama
22.00 Dr. Jazz met Boy Edgar
BELU.Ic NEDERLAND
HILVERSUM III
18 00 (K) Eurovisie: Wielrennen IS 35
(K) Fabeltjeskrant. IS 40 K) De
Vloek van de woeste wolf. 19 05 <K)
Tienerklanken. 19 43 Mededelmgon.
19.45 (K) Journaal. 20 15. (KI Eurn-
Acht filmregisseurs hebben hun
visie op het grootste sportspek-
takel ter wereld, de Olympi
sche Spelen, in een filmwerk
gebundeld. „Visions of 8" is de
titel waaronder de acht hun
persoonlijke kijk op dit sport
gebeuren van 1972 in München
weergeven.
In twee delen brengt „AVRO's
Sportpanorama" deze film op
het scherm, vanavond deel I.
Iedere regisseur heeft een be
paald aspect van de Olympi
sche Spelen 1972 belicht. Juri
Ozerov uit Rusland nam „Het
begin" voor zijn rekening; Mai
Zetterling (Zweden) „De sterk
ste"; Arthur Penn (Amerika)
„De hoogste"; Michael Pfleghar
(Duitsland) „De vrouwen"; Kon
Ichiwa (Japan) „De snelste";
Claude Lelouch (Frankrijk)
„De verliezers"; Milos Forman
(Joegoslavië) „De tienkamp" en
ten slotte John Schlesinger (En
geland) „De langste". Uiteraard
werd in deze film niet voorbij
gegaan aan de moord op de
Israëlische atleten, „de tragi
sche slachtoffers van het ge
weld van onze tijd", zoals zij
worden genoemd.
Zaterdag Ned. II, 21.10 uur.
Jonkvrouw
In het moderne sprookje „De
jonkvrouw van Avignon" weet
FranC ois nog steeds niet, wie
Koba eigenlijk is. Bovendien
begaat hij een grote fout en
dreigt hij haar te verliezen.
Nieuwe verwikkelingen doen
zich voor, wanneer Koba's
broer, kroonprins Rollon arri-
Zaterdag Ned. I, 19.05 uur.
De ellendigen (2)
Vanavond wordt deel 2 (en slot)
uitgezonden van De ellendigen,
naar de gelijknamige roman
van Victor Hugo. Nodig voor
deze film waren 80 acteurs, dui
zend kostuums en honderden
filmuren. Hoofdpersoon in het
verhaal is de kruimeldief Jean
Valjean, die tegen zijn zin in
uitgroeit tot een van de meest
gezochte misdadigers van Fran
krijk.
Zaterdag Ned. I 20.20 uur.
Dr. Jazz
Sonja Barend bood 21 december
vorig jaar tijdens de uitzendin
gen van „Een leven in beeld"
Boy Edgar een programma
aan. Vanavond wordt dit muzi
kale cadeau „Dr. Jazz" uitge
zonden. Gasten zijn The Thad
Jones Mel Lewis Big Band.
De composities en arrangemen
ten zijn van Boy Edgar.
Zaterdag Ned. II, 22.00 uur.
Kunst In Waaldrecht.
In Gorkum, het stadje aan de
Waal dat model stond voor de
serie Waaldrecht, staat deze zo
mer de kunst centraal. Feitelijk
heet dit gebeuren „Symposion
Gorkum '74", maar dit bete
kent, dat bekende beeldhou
wers uit binnen- en buitenland
met mensen 'van fabrieken en
bedrijven hun kunstwerken
maken.
Zondag Ned. I 19.05 uur.
Landleven
In de serie „Landleven" wordt
het verhaal van E. A. Coppard
uitgezonden: „De waterkersver
koopster". Deze verkoopster
heeft vitriool in het gezicht van
een rivale gegooid, .rtc.E.r zij wil
Zondag N?:". I, 2\25 uur.
HOU HET
SCHERM
IN HET
OOG
Anders zien
Zondag wordt de eerste aflever
ing uitgezonden van de BBC-se-
rie „Ways of seeing", „Anders
zien". John Berger, schrijver en
kunstkriticus, laat heilige huis
jes wankelen door de wijze
waarop hij spreekt over beel
dende kunst zonder hoofdlet-
Zondag Ned. I, 22.15 uur.
Van Gewest tot Gewest
Het programma „Van Gewest tot
Gewest", gaat over de binnen
vaart. Er zijn ruim 6.000 onder
nemingen die zich daarmee be
zighouden met een totale omzet
van een kleine 800 miljoen. Er
zijn vele economische proble
men in de binnenvaart, waar
aan in het programma aan
dacht zal worden besteed. Even
uitvoerig wordt ingegaan op de
sociale problemen van schip-
persgezinnen die zwervend over
het water de kost moeten ver
dienen. terwijl de kinderen op
een internaat naar school gaan.
„Van Gewest tot Gewest"-re-
dakteur Thijs Zijda voer een
week met een binnenschipper
mee om over dit alles meer te
weten te komen.
Zondag Ned. II, 20.15 uur.
Rivalen
Het splinternieuwe passagiers
schip „Oceanic" probeert een
nieuw snelheidsrecord te vesti
gen op de route Amerika-Euro-
pa. Aan boord bevindt zich een
voorraad goud die veilig ligt
opgeborgen in een onkraakbare
safe. Maar bij de controle even
voor de aankomst in Liverpool
blijkt de kluis te zijn geplun
derd. Hoe dat mogelijk is kan
men zien in de aflevering „De
plundering van de grote kluis"
uit de detectiveserie „De riva
len van Sherlock Holmes".
Zondag Ned. II, 20.45 uur.
Mens in wording
De NOS-televisie zendt zondag de
eerste aflevering uit van de
Britse serie „The Ascent of
Man" („De mens in wording").
Titel van deze eerste aflevering is
„Een collage van mens en dier".
Zij gaat over de allereerste da
gen van een wezen dat niet
langer als een antiloop of een
cheetah in het landschap figu-
George Geret, als Jean Valjean hoofdpersoon in „De
ellendigen".
wereld van zijn eigen merkte
kens voorzag en ging hersche-
De serie, die gezamenlijk door de
Belgische BRT en de NOS van
een Nederlandse bewerking
werd voorzien, werd gemaakt
door de uit Polen afkomstige
Dr. Jacob Bronowski. Van hem
maakte George Noordhof een
portret, dat aansluitend aan de
eerste aflevering wordt uitge
zonden. Bronowski is een zeer
veelzijdig man. Hij is wiskundi
ge, defensie-specialist, pacifist,
literatuur-criticus, auteur, bio
loog, en filosoof.
Op het ogenblik doceert hij „bio
logie van het menselijk gedrag"
in San Diego.
Zondag Ned. II, 21.35 uur.
Qoy Edgar, die van Sonja Barend het programma Dr. Jazz kreeg.
Eucharistie
vieringen
Morgenochtend zendt
KRO/RKK op Hilversum 2 een
Eucharistieviering uit met Ne
derlandse gezangen vanuit de
Collegiale kerk „San Vittore" te
Cannobio in de provincie Nova-
ra (Italië). Celebrant is pater
Jac. Nouwens. De liturgie wordt
voorbereid en verzorgd door
een werkgroep uit Alphen a/d
Rijn. Nederlandse vakantiegan
gers zingen in deze liturgie met
medewerking van Ben van der
Hoek aan het orgel. Deze uitzen
ding zal tot stand komen in
samenwerking met de Werel
domroep.
De Eucharistieviering op de tv
wordt om 11.00 uur uitgezonden
op Ned. I. Deze komt uit de tuin
van het St.-Luciaklooster in
Bennebroek. Voorgangers zijn
rektor H. L. Hanssen scj en ds.
Heldring. De gemeenschap be
staat uit zieken die in Benne-
kom een zonnebloem vakantie
week doorbrengen. Medewerk
ing verlenen de liturgische
werkgroep Bavo-Ben nebroek.
Organist is Piet Reeuwijk, diri
gent is Gerard v.d. Waard.
Tour de France
op radio en tv
Vanavond geen Tour de France
op tv; rustdag te Colomiers.
Morgen de Tour op tv op Ned.
II in Studio Sport om 19.25 uur.
Morgen op Hilversum 3 voorbe
schouwing om 8.40 uur, recht
streeks om 12.00 uur en nabe
schouwing om 17.30 uur.
Maandag op Hilversum 3 voorbe
schouwing om 8.15 uur, recht
streeks om 12.00 uur en nabe
schouwing om 18.00 uur.
Op verzoek Bond:
Meningen over vloeken
in Radiorama
De rubriek „Radiorama", die de
NOS-radio morgen van 14.30 tot
15.10 uur via Hilversum I uit
zendt, gaat over vloeken en met
name over de Bond tegen het
Vloeken, die de omroep onlangs
dringend verzocht het vloeken
in de uitzendingen van radio en
televisie na te laten. Namens
deze bond komen in het pro
gramma voorzitter Prof. W. H.
Velema en secretaris N. Laar
man aan het woord.
Verder zijn in het' programma
meningen te horen van onder
anderen Ton van Duinhoven,
Jaap van de Merwe, Frits Butze-
laar, Gied Jaspers, Jan Blokker,
Peter Knegtjens, Dr. Peter Hof
stede, Wim Schippers, John van
de Rest. Mr. M. G. van der Kaa.
programmaleider van de
NCRV-radio, en Tweede Kamer
voorzitter Dr. A. Vondeling.
NEDERLAND
KRO
11.00 Eucharistieviering RKK
NOS
15.30 Journaal
15.32 Ti-ta-tovenaar
15.57 Untamed world
16.22 Honkbahveek Haarlem
IKOR
17.00 Kerkdienst over de gren
zen (2)
17.30 Bericht van Wilde Gan-
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
19.00 Journaal
VARA
19.05 Kunst in Waaldrecht
19.25 McMillan en vrouw
20.40 Simon Carmiggelt leest
uit eigen werk
20.45 Koncert in Studio I
1.25 Landleven
22.15 Anders zien met John
Berger
21.35 Ascent of Man (Mens in
wording, 1)
22.25 Een profiel van Jacob
Bronowski
22.50 Journaal
kleur
DUITSLAND I
.2:00 Joi
rum. 12 45 Journaal. Aansl Weekjournaal.
13.15 Rog weekjournaal 14.40 Robin Hood.
NOS: IS.03 Joost mag niet et«n.
NCRV: 19.02 (S) Enscorama. 20.02
After eight. 22.02 btrlcvly country
style. 22.30 (S) Ja2ztume. 22.55 Mo.
dedelingen. 23.02 (S) Sportshow II.
0.02 (S) Late date. 2.03 (S) Bent u
daar nog? 602 (S) Morgenatem-
mlng. 6.45-7.00 (S) Zondagmorgen.
HILVERSUM I
an Piroschka 16.45
Onderweg - v.d. hak op de tak de kerk
door. 10 30 Dst. van Schrift en Tafel. II 25.
Wilde Ganzen. 11.30 Open Deur. 11.50 Zon
dagsboek. AVRO. 12.00 (S) Muz. Onthaal.
13.00 Nws. 13.10 Toestand in de wereld
13 19 Radiojournaal 13 30 (S) Delta-zomer-
muz. en inf. 14.10 (S) Viool en piano: mod.
muz. NOS: 14.30 Radiorama. 15.10 Van-
15.20 Gamma var»
a. 15.45 Ter plat
18 15 Kort Joi
en beta. 15.45 Ter plaatse gevormd
en (1). 16.15 Varen op 't Zuidlaardcr-
meer. VARA: 17.00 (S) Klass. hrk.muz.
17.55 Med 18.00 Nws. 18.15 Dat het u wel
moge bekomen! 18.45 (SI Licht ork met*
zangsolisten 19 15 Gesproken portret.
VPRO 19 30 Nws. 19 35 Vandaag dit mor.,
gen dat 19.45 Praatje 20 00 VPRO-Zondag.
AVR0^20.30 (S) In de kaart gespeeld 22 30
DUITSLAND II
NEDERLAND II
KRO/RKK-IKOR
18.50 Woord voor Woord
NOS
18.55 Fabeltjeskrant
19.00 The Partridge Family
19.25 Studio Sport
20.15 Van gewest tot gewest
20.40 Journaal
20.45 De rivalen van Sherlock
Homes
9.45 Progr. over. 10.15 Amusem. progr
Joegosl en Duitsers. 1100 Paradies
Tier. II 30 W.-ekkrnn 12 00 Zon.'
12.50 Fragen zur Zeit. 13 00 Akt.
13.35 Alle meine Lieben. 14 00 Calweazlc-,
14.25 Sterft onze planeet 14.55 Journaal.
15 00 Sportakt. 17.00 Sportrep. 18.00 Jour
naal 18 05 Liefdadigh. aktie 18.10 TV-
film. 19.00 Journaal. 19.15 Relig. progr.
19.30 Natuurfilms. 20.00 Kleine Dokter.
21.00 Sport op zondag. 21.15 Dok. 22.00
BELC.li- NEDERLANDS
•HILVERSUM II
KRO- 8.00 Nws. 8.10 OverWeg.~8.15 (S)
Badinerie. 8.45 v.d Kinderen 9.00 Nws.
9.10 Waterst. 9.15 (S) Laudate 10.00 Eucha.
ristievier. 11.00 Nws. 11.02 (Si Brunchconc
mod. muz Tl.55 Med 12.00 (S) In de
volksmond. 12 30 Nws. 12 30 Nws. 12.40'
Echo. 12.50 Buitenl. komm. NOS. 13.00 (S(
Zondagmiddag-Ouverture
NEDERLAND
atwadj®!
Moot#5
HILVERSUM III
NOS
18.25 Tour de France
18.45 Fabeltjeskrant
AVRO
19.05 Super king size Toppop
20.00 Journaal
20.21 Alle hens
21.10 Televizier-magazine
22.00 Helen
22.50 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
NCRV
19.05 De jonkvrouw van
Avignon
20.00 Journaal
20.21 Zo vader, zo zoon
20.45 Doc Elliot
21.35 Terug met muziek in uw
straatje
22.25 Geestelijke liederen
22.40 Journaal
AVRO: 7.02 (S) Drie op je boterham. Lu
kraak met Krijn Torringa 9 02 Juist oj
Zondag. 1002 (S) Muz. Mozaïek VARA
12 0*2 (ij Metnkvnèndel" groeten' U.offS
NAR - Nederl. Artiesten Revue. NOS 14 Of
Langs de ^jn.^18.^Joost^mag niet eten
2302 (s/ VoerSvo^vo^dsD0'02 (SlTnlhi
still oMhe ni_ght 2 02^(Pllaatwerk 4.02-7.01
Radio
maandag
HILVERSUM I
DUITSLAND I
18.30
tprogr.
9 26 Serieprogr. 19.59 Progr overz. WDR
18 00 Nws uit Noord r.-Westf. 18 05 Kinder-
progr. 18.15 Dok. 18.40 Akt. 1920 Vers-,
dok. 19 48 Gevar. Progr. 20.00 Journaal en
weerber. 20 15 Rep..
DUITSLAND II
(.Ie NEDERLANDS
2 Sportdok 19 38 V
VARA 7 00 Nws. 7.1!
Spitsuur (7.54 VPRO: Deze dag. 8 00 Nws.
8.11 Dingen v.d. dag.) 9.15 (S) Licht strij-
kork 9 35 Waterst 9 40 (S) Muz voor luis
ter 11.00 Nws. 11.03 (S) Klass. Kamermuz.
NOS: 12 00 Den Haag deze week. VPRO:
12.15 VPRO-Maandag: tussen-de-middag-
magazine. 13.00 Nws. 13,11 Vandaag dit,
morgen dat. 13.20 (S) VPRO-Maandag-Muz.
AVRO 14.45 (S) Met het oog op luisteren:
