Een nacht met
de rijkspolitie
'op stap' in
Hollands Midden
jaren
Bewoners van het
zaten neg
in
Hooge Land
het groen
ARJA V. D. BERG
NOTEERT
ALLERDAAGSE
DINGEN I
„Steenstraffen'
moesten eerste
stadsuitleg
versnellen
ZATERDAG 1 JUNI 1974
LEIDSE COURANT
PAGINA j'
WADDINXVEEN - Sinds de rijks
politie van dertien gemeenten in
Hollands Midden samenwerkt
kunnen de inwoners van deze
streek en dat geldt in belangrij
ke mate voor de nachtelijke
uren, rekenen op zeer snelle
hulp. De zogenaamde "kringsur
veillance" opereert In de nach
telijke uren vanuit Waddinx-
veen. In plaatsen zoals Ter Aar.
Nieuwkoop en Nieuwveen Is tus
sen elf uur 's avonds en zeven
uur 's morgens minstens één
patrouillewagen op de weg die
in contact staat met het groeps-
bureau In Waddinxveen, waar
de meldingen binnenkomen.
Zoals bekend zijn de groepsbu-
reau's in de bovengenoemde
plaatsen meestal 's nachts niet
bezet. Als men 't nummer van
één van deze bureaus draait
krijgt men een antwoordappa
raat, dat het nummer van de
centrale post in Waddinxveen
doorgeeft.
Leidse Courant-medewerker Kees
Nagtegaal ging een nachtje met
zo'n nachtsurveillance mee. On
derstaand zijn ervaringen.
Het is zaterdagavond elf uur als
een achttal politiemannen zich
melden bij opperwachtmeester
Van de Bent, die dit keer de
nachtdienst heeft in Waddinx
veen. De "opper" zoals hij ge
noemd wordt, begint met do
briefing. Hij stelt de duo's sa
men die deze nacht op pad
gaan. Aangegeven wordt waar
op speciaal gelet moet worden.
We rijden mee met wachtmees
ter le klas Wouters en wacht
meester Van Buren, die deze
nacht de regio Nieuwkoop.
Nieuwveen en Ter Aar zullen
doorkruisen met hun snelle
Volkswagen Passat, goed voor
een snelheid van 170 km per
uur. Tijdens de briefing geldt
voor onze regio dat er gekeken
moet worden naar enkele leeg
staande huizen in Nieuwkoop,
waar onlangs de ruiten van in
gegooid zijn. In Ter Aar specia
le aandacht voor het bedrijf van
All-in Drinks, waar pogingen
gedaan zijn in te breken.
Iedereen gaat zijns weegs, niet
wetende wat deze duistere nacht
brengen zal. Om half twaalf
rijdt de Passat Ter Aar binnen.
Eerste actie. Twee fietsers zon
der licht. Even nakijken en de
waarschuwing geven verder
maar te gaan lopen. Dan rich
ting Langeraar en Nieuwveen.
Er wordt uitgestapt bij een
leegstaand huis. Een kort on
derzoek levert op dat dit keer
alle ruiten nog heel zijn en er
verder geen verdachte dingen
zijn te bemerken. Kwart over
twaalf rijden we het industrie
terrein op in Nieuwkoop. Een
deur wordt gecontroleerd, alles
zit dit keer op slot, in het verle
den stond er nog wel e»ns een
deurtje open. De rest van het
terrein wordt aandachtig geob
serveerd. Om half één worden
er drie bromfietsers aangehou
den wegens te hard rijden. De
bromfietsen blijken opgevoerd
te zijn. "Van de week langsko-
men bij het bureau met de mo
tor in oorspronkelijke staat an
ders slopen v/ij ze er zelf af te
gen betaling", zegt wachtmees
ter Wouters. Namen en adres
sen worden genoteerd.
Als de Jassat ergens midden in
het Nieuwkoopse polderland
schap rijdt komt er via de mo
bilofoon het bericht binnen dat
assistentie wordt aangevraagd
voor Hazerswoude. Een auto is
in de sloot gereden op de grens
met Benthuizen. De inzittenden,
vermoedelijk twee jongens en
een meisje, hadden een automo
bilist aangehouden en door zijn
keel dicht te knijpen gedwongen
ergens heen te rijden. De man
ging echter midden op de weg
rijden en toen er een tegenlig
ger aankwam moesten beide au
to's vanzelf stoppen. De drie
jongelui vluchtten daarna de
polder in. Het gebied in de om
geving wordt hermetisch afge
sloten door politieauto's. De
snelle Passat gaat er ook heen
en verlaat het eigenlijke kring-
gebied dat door een andere pa
trouillewagen wordt overgeno
men. Met een snelheid van 140
km gaat het richting Zoeterwou-
de. Vlak bij Heineken wordt
postgevat. Elke auto ondergaat
een controle maar zonder resul
taat. Een paar polderweggetjes
worden afgestroopt, geen suc
ces. Het is inmiddels half twee
geworden. De zoekactie heeft
geen succes en de Passat keert
terug naar Waddinxveen, ieder
een verlangt naar een bak kof
fie die normaal gesproken al
om één uur wordt genuttigd.
Het mocht niet zo zijn. Om tien
over half twee een nieuwe mel
ding, twee jongens kwamen
naar de plaats waar de auto in
de sloot lag met de mededeling
dat één van hen de eigenaar is.
Van een bedreiging van een au
tomobilist weten ze echter niets
af. De bemanning van de poli
tieauto die bij de in de sloot ge
raakte auto was blijven staan
vertrouwt het zaakje niet en re
kent de twee jongens in. Assis
tentie wordt gevraagd. De Pas
sat keert resoluut om, de koffie
gaat aan onze neus voorbij. Met
grote snelheid en in een af en
toe zeer dichte mist komen we
bij de verongelukte wagen aan
Een stuk of zes politiewagens
en een legertje agenten staan
midden in de polder druk te
overleggen. Instructies worden
gegeven. De politiewagens in
clusief de twee voor nadere on
dervraging meegenomen jon
gens vertrekken. Wachtmeester
Wouters stapt over in een ande
re wagen, allen gaan richting
groepsbureau Hazerswoude.
Wachtmeester Van Buren en wij
blijven achter op de plek waar
inmiddels een takelwagen ver
woedde pogingen doet de auto
uit de sloot te krijgen. Kwart
voor drie staat de auto op het
droge. Onder escorte gaat de ta
kelwagen met aanhang richting
bureau Hazerswoude. Misschien
daar even tijd voor koffie? Ver
geet het maar. Net als we de
auto willen uitstappen komt
wachtmeester Wouters aange
hold. Terwijl met grote snelheid
richting Leiderdorp gekoerst
wordt vertelt hij dat er iemand
in Leiden is neergestoken. De
dader is in een Simca gevlucht
de rijksweg op richting Amster
dam. Er wordt om een snelle
wagen gevraagd voor een ach
tervolging. De Passat is al on
derweg. Op de Rijksweg wijst
de snelheidsmeter 160 km aan
en drie paar ogen speuren de
weg af naar de omschreven
Simca. Na een kwartier rijden
ontwaren we een politiewagen
langs de weg. Het blijkt een wa
gen uit Sassenheim te zijn. Hij
staat precies bij een aftakking
van de rijksweg. De Passat gaat
op de doorgaande weg naar
Amsterdam staan.
De hele actie wordt geleid vanuit
Den Haag evenals het geval
was in Hazerswoude. In Den
Haag zetelt het districts hoofd
kwartier van het Korps Rijkspo
litie. Daar vanuit worden allo
acties waar verschillende korp
sen bij betrokken zijn behan
deld. Op een groot paneel staat
nauwkeurig aan gegeven welke
auto's beschikbaar zijn en waar
ze moeten worden ingezet.
Rechtstreekse verbindingen zijn
mogelijk met andere politienet-
ten. Elke districtsplaats kun
door een simpele druk op de
knop opgeroepen worden via
een directe lijn. Kortom, het ze
nuwcentrum dat via de techniek
op elk moment volledig inge
schakeld kan worden en van-
waaruit binnen enkele seconden
een bericht over het hele di
strict kan uitgezonden worden.
De meldingen voor de Passat ko
men door. "Een Simca nadert
uw plaats, kenteken cn kleur
onbekend, kunt u even checken
of het misschien de gezochte
is". In een mum van tijd zit de
Passat achter de bewuste auto
maar het is niet de gezochte.
Weer een melding, het zou de
omschreven auto kunnen zijn.
In de verte doemen lichten op.
Zou het hem zijn? Met uiterste
spanning wordt gekeken. Boven
op de Passat flikkert in rood
licht het woordje "stop". De
Simca stopt inderdaad, maar
ook deze beantwoordt niet aan
de beschrijvingen van de ge
zochte wagen. Tot kwart voor
vier op wacht gestaan, met
draaiende motor en voet op het
gaspedaal. Dan is het afgelo
pen. De Passat is inmiddels in
de buurt van Schiphol gekomen.
De "achtervolging" wordt over
genomen door de Amsterdamse
politie. Voor de bemanning van
de Passat betekent het even op
adem komen na meer dan vier
uur achter elkaar in touw zijn.
Om vier uur stoppen ze in
Nieuwkoop. Wij stappen uit. De
politiemannen moeten nog tot
zeven uur in de weer zijn, dan
kunnen zij eindelijk van hun rust
gaan genieten. Van elf uur
's avonds tot vier uur 's morgens
is er ruim 300 kilometer gere
den.
Secretaris
Den liaan
keert veiling
„Flora"
de mg toe
RIJNSBURG - De heer Den
Haan, secretaris van veilingver
eniging "Flora" neemt 8 juni
afscheid, omdat hij de pensioen
gerechtigde leeltijd heeft be
reikt. Hij is een kleine zeventien
jaar secretaris geweest cn heeft
al meer dun 10 Jaar bestuurlijk
werk gedaan. Tevens is de heer
Den Haan voorzitter van do Rii-
bo-bank en van de proeftuin
"Rijnsburg en omstreken". Za
ken die direct met elkaar In
verband staan. Hij vindt het
dan ook een noodzaak dnt een
bestuurslid van de veiling in de
Rabo en de proeftuin opgeno
men blijft. "Als de ketting ver
broken wordt, raak Je een stuk
informatie kwijt en dat werkt
nadelig", licht de heer Den
Haan toe.
"Verplaatsing van de veiling nuar
elders", zegt de scheidend:- se
cretaris, "zie ik als een directe
noodzaak. Ik li-b alt'jd wel uIle
mogelijke moeite gedaan er
voor te zorgen dat deze ver-
plaatsing binnen Rijnsburg ge
schiedt. Ik vind het Jammer dat
ik de verplaatsing niet meer als
secretaris kan n^ccmaken. Niet
dat ik geen vertrouwen heb in
mijn opvolger of in het bestuur
maar ik heb me er zo op inge
steld dat het me voldoening zou
geven, dit tot een goed einde te
brengen Als de plaats wordt
toegewezen neemt alles echter
nog wel vijf zeven laar in be
slag."
De heer Den Haan zal niet met
weemoed afscheid nemen van
"Flora". "Ik moet toch zo.
nuchter zijn, dat ik kan aan-;
vaarden dat ik plaats moet ma
ken voor een jongere kracht. Je
kan toch m ci ijk stellen, dnt'
het Je overvalt, alt je met «51
ophoudt met werken. Het lijkt;
me fijn mijn voeten eens wat;
meer onder mijn eigen tafel te_
kunnen strekken, want Ik was"
vaak drie vier avonden per'
week van huis. Bovendien krijg,
ik nu wat meer tijd om eens
tr>en visje te gaan vangen",
voegt de heer Den Haan e* vro
lijk aan toe.
LEIDEN Omstreeks het begin van de 14e eeuw was Leiden zo on
geveer volgebouwd. De bevolking bleef echter groeien door een
reeds eerder verklaarde toevloed vanuit de Zuidelijke Nederlanden.
Ook van het omringende platteland trokken velen naar de stad,
waar ze werk hoopten te vinden. Zo zag het stadsbestuur zich ge-
noodzaakt om over te gaan tot de eerste stadsuitbreiding. Dat zo'n
uitleg kostbaar was en tientallen jaren kon duren, wordt geïllus
treerd door het feit, dat de justitie vaak straffen uitdeelde in de
vorm van levering van een hoeveelheid stenen.
Het meest voor de hand liggende stuk grond was het gebied ten oos
ten van de Burcht, het Hooge Land genaamd. Allereerst werden de
Hooglandse Kerkgracht en de Hooigracht gegraven. Daar tussenin
kwam de Middelweg te liggen. De eerstgenoemde straat liep naar
de St. Pancras, de ,,nuwe kerke te Leyden". Deze kerk was bij de
wijding op 14 september 1215 niet meer dan een houten kapel, wat
we mogen afleiden uit de beschrijving: ,,arm borden kereghen". De
groeiende bevolking op het Rijneiland kreeg behoefte aan een eigen
godshuis. Men viel bovendien onder de parochie Leiderdorp, wat
ook meer en meer bezwaren opleverde. Rond 1350 wordt de Pancra-
tiuskerk dan ook een zelfstandige parochiekerk. De toekomst van de
kerk werd inog florisanter toen de bisschop van Utrecht haar een
kapittel gaf. In februari 1377 werd met de bouw van de huidige
kerk begonnen, wat tot 1430 duurde.
tot aan de Hooigracht, dat men
gemeenlijk de Luisemarkt
noemc". Dit wil blijkbaar zoveel
zeggen dat niet alle confectie
rechtstreeks uit de ateliers van
de klerenmakers kwamen. De
Nieuwstraat is in onze ogen wel
oud, maar ze werd in 1450 aan
gelegd en was in haar omge
ving (b.v. gekeken naar de
Burgsteeg) een nieuwe straat.
De naam Koppenhinksteeg wijst
weer eens naar een bekende
persoonlijkheid, die daar ge-
Als centraal punt van de ni
wijk gaf de St. Pancratiuskerk
al spoedig ook Hooglandse (van
het Hooge land) genoemd, haar
naam aan een aantal straten:
Hooglandse kerkgracht, Hoog
landse kerkchoorsteeg. Hoog
landse kerksteeg en St. Pan-
crassteeg. Het einde van de
Hooglandse kerkgracht kreeg
ook de bijnaam Windsteeg, om
dat het er vaak woei en tochtte.
Marktbezoekers ondervinden dat
anno 1974 nog steeds.
Aan de Hoeygracht werden van
begin af aan de schepen met
hooi gelost en de inhoud ge
markt. Dat gebeurde daar tot
ongeveer 1850, toen de haven
voor dat doel werd aangewe
zen. De -nieuwe stadswijk be
hield overigens nog lange tijd 'n
landelijk karakter. Het aantal
huizen groeide slechts geleidelijk
naar de oostelijke vest, die lag
bij de huidige Vestestraat. Hele
stukken bleven nog jarenlang
weiland, waardoor de naam
Groenesteeg ziich laat verkla
ren Naast de Hooigracht werden
later In dit gebied nog 2 grach
ten aangelegd, die de Nieuwe en
de Oude Rijn met elkaar verbon
den. Deze liepen evenwijdig met
de Hooigracht. Zo werden ze
respectievelijk Middelptegracht
en Uiterstegracht genoemd. De
naam Molenwerfsteeg wijst op
een vestmolen ter plaatse. Van
uit de Uiterstegracht was deze
IlllllllllllllllllilllllllllllBllf
te bereiken via een werf.
In het nieuwe stadsdeel werden
behalve de Hooimarkt nog meer
handelsplaatsen gesitueerd. In
de Beschuitsteeg brachten de
bakkers vanaf eind 17e eeuw
hun waren aan de man. Daar
voor heette de steeg Hooglandse
kerktorensteeg of gewoon To
rensteeg. De kaasmarkt zegt op
zichzelf reeds voldoende. Een
schoenen- en klerenmarkt werd
in de Nieuwstraat gehouden,
„beginnende aan de Torensteeg
woond heeft en is ontstaan uit
Coppijn Hiensstege, welke naam
we voor het eerst in 1434 tegen
komen: later kwamen de ver
sies Coppen Hienxstege en Cop-
penincstege voor. Waaraan de
man overigens de eer te dan
ken had is niet bekend.
Voor twee namen in het gebied
van de oude Waard is geen af
doende verklaring te vinden:
voor de Hartesteeg en voor de
Moriaansteeg. We kunnen alleen
een gissing maken. Hartesteeg
WASSENAAR Tot 8 juni a.s. exposeert de schilderes en grafica Arja
van den Berg een aantal werkstukken - etsen en tekeningen - in de
Wassenaarse Galeriebibliotheek.
Arja van den Berg woont in Oosterbeek. Zij ontving haar opleiding
aan de Academie voor Beeldende Kunst in Arnhem en deed in 1969
«indexamen. Zij verwierf daarbij de docentenprijs en later de aan-
moedigingsprijs van de gemeente Rheden, de Burgemeester de
Bruin-prijs. In 1970 ontving zij een opdracht voor het maken van
een zgn. speelwand in een Arnhemse kleuterschool.
Op de expositie in Wassenaar doet zij zich kennen als een artieste, die^
haar onderwerpen vooral zoekt in alledaagse dingen - de dingen om
ons heen - zoals kleine huisdieren, bloemen, een kop-en-schotel of
zelfs een simpel sigarenbandje. En dat alles dikwijls vergezeld van
soms wel opmerkelijke teksten. Zaken dus, die ieder dagelijks in
handen neemt zonder er verder veel aandacht aan te schenken.
Dat laatste doet Arja dus wel, maar dan op een heel eigen sterk per
soonlijke wijze, zij het dan soms ook wel eens wat erg gezapig. Een
soort bric brac met de etsnaald, zoals een blad met koetje, siga
renbandje, jongen in blauw pakje, echtpaartje. Zij hee'' een bijzon-
dere hand in het weergeven van dieren, die zij dikwijls geheel vrij
in het witte vlak plaatst zonder bijkomstigheden, op een bepaalde
manier wel effectvol. Kinderportretjes bouwt zij soms op een bij
zondere manier op, zoals o.a. ,,Hand met foto van baby" en het zeer
charmante portretje „De moeder van Donald als meisje", overigens
naar mijn smaak een der fraaiste prentjes van de collectie. Zijn
de prenten van dieren over het algemeen fraai getroffen, vooral
van duiven en katten, van de laatste diersoort vooral „Poes portret".
Mooi is ook de kleur-ets „Amarylles", alsook de (ongekleurde)
„Nautilusschelp".
komt misschien van een uit
hangbord of een gevelsteen.
Overigens heette de steeg in de
17e eeuw Karnemelksteeg, wat
wijst op een zuivelmarkt. De
Moriaansteeg, ook Straat van 't
Kerckhoff geheten, heeft een
nog vagere herkomst. Wel we
ten we dat de St. Ursulasteeg
vroeger ook Moriaansteeg ge
noemd werd. De naam zou daar
afgeleid zijn van „Marien" of
„Moeianne". Van een huis waar
Maria of haar moeder Anna
vereerd werd is in de buurt van
de Pancraskerk echter geen
sprake.
De nieuwste straatnaam in het
gebied van de eerste stadsuitleg
in uiteraard de Ir. Driessen-
straat, een naam die in 1960
ontstond. Ir. Driessen was gedu
rende het eerste kwart van deze
eeuw directeur gemeentewerken
in Leiden en heeft zich als zoda
nig ingezet voor de toenmalige
stadsuitbreidingen.
Roen v.d. Geest
Tenslotte exposeert Arja van den Berg een aantal kleine schilderij
tjes in fijn-peinture in kleur en stijl min of meer verwant met het
werk van Westerik, maar dan wel zonder diens filosofie. Toch zijn
er ook in dit genre enkele bagatelletjes, zoals „Oor" b.v. Maar dat
is nu eer/maal geen lichaamsdeel waarvan een groots werk te ma-
ken is., hoe belangrijk het ook rijn moge. Alles bij alles zijn deze
notities van kleine alledaagse dingen niet groots maar toch wel aan
trekkelijk door een strikt persoonlijke stijl.
lill
