Aandelen en
obligaties
onder pressie
Dr. Pluizer vraagt
uw aandacht
a i
cv
G 'ïïMÏ M
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 25 MEll.
OPLOSSING VORGE PIUZZEL
Die stijgende rente werd deze
week nog eens onderstreept. De
Algemene Bank Nederland gaf
haar 10.5 procents lening (welk
percentage vorige week als een
bom op de beurs insloeg) tegen
de koers van 99 uit, waardoor
het werkelijke rendement iets
boven de 10.6 procent komt te
liggen. En de Engelse onderne- Al
ming Reed International die het
Nederlandse bedrijf Sphinx gaat
overnemen, zal de aandeelhou
ders met obligaties betalen
waarvan de rente dan niet min
der dan 11 1/4 procent bedra
gen.
Het kon niet uitblijven, aat hierop
gereageerd zou worden. De 9.5
procent Bank Nederlandse Ge
meenten met een looptijd van 25
jaar zakte bijna één punt tot
93,8 op woensdag, de 15 jaar lo
pende 9,5 procents Nederlandse
Gasunie daalde een vol punt
tot 96,5 en de 10 procents Ne
derlandse Investeringsbank voor
Ontwikkelingslanden, een goede
week geleden nog
tering gekomen, was afgelopen Bij de afzonderlijke fondsen vin
woensdag 94,7.
Er schuilt in deze hele ontwikke
ling toch een brok tragiek en
vermogensverlies. Begin 1972.
goed twee jaar geleden, gaf de
Ban kvoor Nederlandse Gemee
ten een 25 jaar lopende lening
uit met een rente van 8 procent
tegen een koers van 99,5. Dat
was toen een goede rente. Afge
lopen woensdag noteerde deze
lening 81. Dat betekent voor de
cbligatiebezitter een vermogens-
verlies van 185 gulden als hij
het stuk moet verkopen. Wie de
koerslijst doorloopt, komt ve!" gjj ,je scheepvaartfondsen
voorbeelden van vermogensver
lies tegen. Niet altijd wordt
hierbij stil gestaan.
Opmerkelijk was overigens wel.
dat de bankiersgroep Heldring
en Pierson deze week in zijn
verslag de verwachting uit
sprak, dat dit aar de rente
stand niet verder zal stijgen. De
geldmarkt zal zelfs verruimen
door het aanbod van geld uit d
Arabische olielanden.
De stijgende rente beïnvloedt ook
de aandelenmarkt, al is die ren
te bepaald niet de enige kracht
die op de aandelenkoersen in
werkt. Maar de aandeelhouder
realiseert zich wel dat een hoger
rendement op aandelen naar
rnto van een hoger rendement
op obligaties alleen bij lagere
koersen mogelijk is.
De stijgende rente is niet de enige yan hetzelfde laken een pak bij
kracht die op de koersen inwerkt
De onzekerheid over wat ons op
economisch en politiek ge
bied te wachten staat inspireert
niet tot het kopen van aandelen,
Hoewel diverse ondernemingen
meedelen dat de gang van zaken
tot nu toe beter was dan een
jaar geleden en de lijn dit jaar
zeker zal worden doorgetrokken.
ningsbedrijven met als
uitschieter Bredero met een
koersverlies van 6 gulden. In
deze groep bedrijven zien we
een grotere belangstelling voor
activiteiten in het buitenland
maar de risico's worden auto
matisch groter. De Hollandse
Betongroep is daar een duide
lijk voorbeeld
vaag over de toekomst. In
prognoses worden hele slagen
om de arm gehouden.
De Amsterdamse effectenbeurs
houdt ook altijd een oog op Wall
Stieet gericht. Niet dat de ups
cn downs in New York recht
streeks ons koerspeil belnvlo -
den, maar psychologisch is dat
toch wel van invloed. Welnu,
dinsdag 14 mei was het Dow Jo
nes gemiddelde van indus
De prijswinnaars van de puzzel 5.00 Leny v. d. Hulst, Leid-
van vorige week zijn: seweg 560, Voorschoten
12,50 J. A. Linders, Reiger
laan 52, Noordwijkerhout
7,50 Mevr. Daleman, Cobet- De prijzen worden binnen drie
straat 59, Leiden weken per cheque toegezonden.
Damrak van week tot week
Van onze financiële medewerker
De Amsterdamse effectenbeurs heeft het deze week opnieuw
laten afweten en andermaal waren dezelfde krachten aan
het werk: stijgende rente, politieke en economische onze
kerheid in de wereld, teruglopende koersen in Wall Street.
HORIZONTAAL
1 schaapkameel
4 volksvertegenwoor-
digiing
10 overlevering
14 oude Griekse munt
15 verfrissing
16 gelofte
17 vergiffenis
19 hert
21 deel v.e. bijenkorf
22 inwendig orgaan
23 ontvangkamer
24 gemalin van Aegir
25 inlands geneesmiddel
26 spraak
27 Europeaan
28 oude vochtmaat
30 keukengerei
32 wees gegroet
34 proef
35 vlijt
36 razernij
37 slot
38 opgooi
42 deel van Spanje
45 beeldzijde v.e. munt
47 telwoord
51 slingerplant
54 snuifje
55 Europeaan
56 strook
58 scheepseigenaar
59 voorzetsel
60 hemellichaam
61 voorschrift
62 veerkracht
65 pl. in Zwitserland
68 helper in nood
71 handvat v.e. degen
73 dooier
75 rijtoer
76 waterlanders
78 maanstand
80 pl. in Zeeuws-Vlaan-
deren
81 Voorzetsel
82 familielid
83 kunststuk
85 bijwoord
88 lachwekkend per
soon
91 mikpunt
93 modder
94 slaapplaats
95 hoofdkerk
96 stip
97 deel v.e. voet
98 bijb. figuur
100 vuurpijl
102 werk van Ibsen
104 oude maat
105 werk van Verdi
107 roemen, loven
109 of dergelijke
110 boekje met blaadjes
papier
112 schreeuw
113 wilde woudezel
115 deel v.e. breuk
116 de oudste
117 soort varen
119 een zekere
121 oude vrouw
122 oude doek
123 hengelbenodigdheid
125 politieman
127 koker
129 nobel
131 hoofddeksel
132 plaats in Zwitserland
134 tot ontstemming
prikkelen
136 eenheid v. licht
sterkte
138 landbouwwerktuig
140 vreemde munt
142 inzet bij het spel
144 pl. in Afrika
146 schildknaap
147 Emg. titel
149 onderricht
151 voegwoord
152 tijdrekening
153 herkauwer
155 Germaanse godheid
157 teken
158 ontkenning
160 deel v. Azië
162 riv. in Duitsland
163 riv. in Italië
164 mond
166 vers
167 honingdrank
168 godin
169 deel v.e. schip
170 wildebeest
171 leraar-schrijver der
oude Christel, kerk
172 stopteken
VERTICAAL
1 kleur
2 vrucht
3 onbepaald vnw.
4 lusthof
5 Ind. gewoonterecht
6 deel v.e.woord
7 aanspreektitel
8 klinknageltje
9 pl. in Groningen
11 Turks bevelhebber
12 pl. in Ned. Limburg
13 bijb. figuur
14 verdienste
18 ouderwets
20 onwetend
23 groente
29 bewijsstuk
30 vent
31 nonsens
33 marskramer
39 vreemde munt
40 stoomschip
41 bijbelse plaats
43 getijde
44 ijzerhoudende grond
45 lichaamsdeel
46 rangtelwoord
47 troepenafdeling
48 egelboterbloem
49 iemand die troost
50 streek
52 adelstand
53 water doorlatend
55 halsbont
57 schrijfgerei
63 dagblad
64 overwinning
66 aairw. vnw.
67 voorbeeld
69 naam van een dier
70 toespraak
71 aanleg
72 het dunner maken
74 zedig, ingetogen
77 Europeaan
79 voorbeeld
82 ondergrondse
84 roem
86 voegwoord
87 kunsttaal
89 berg op Kreta
90 kledingstuk
92 windrichting
97 titel v.d. Jaoanse
keizer
98 bloedvat
99 telwoord
100 lager waarin een as
op rollen loopt
101 metselspecie
103 pl. in Groningen
106 evenzo
108 insekteneter
110 hondehok
111 evenmens
113 niet deelbaar door
twee
114 stroom
117 honingdrank
118 zandheuvel
119 ik
120 ingang
123 werkonwillige
124 snijwerktuig
126 afslagplaats bij golf
128 uranium
130 gedachtenwisseling
131 plaag
133 intern, aand. v.e.
windrichting
135 bouwland
136 vogel
137 smergel
139 vogel
140 vallende ster
141 jongensnaam
143 arren
145 klemtoon
146 land in Midden-
Amerika
148 hoeveelheid
1'50 groente
152 takje
154 uniek
156 dankbeeld
157 verwonding
159 droogoven
161 kunsttaal
165 Japanse parel
duikster
Oplossingen voor woens- Leidse Courant
dag 12.00 uur 's middags Postbus 11
onder vermelding van Leiden
„Puzzel 140", zenden aan
trie-aandelen 848 afgelopen
dinsdag 21 mei kwam een ge
middelde van 809 tot stand. Ook
hier is de rentestijging een be
langrijke boosdoener. De lustelo
ze stemming werd echter ook
door de zich voortslepende con
flicten rondom president Nixon
de hand gewerkt,
de ontwikkeling
dollaarkoers werkt die daling op
de Amsterdamse beurs in.
Daalt die koers dan zal die in
vloed sterker zijn, stijgt die
koers, dan wordt de invloed ge
ringer. Deze week was dit he
geval. In guldens uitgedrukt
werd de dollar namelijk een
paar cent duurder.
De koersdaling van de laatste
twee weken weerspeigelt zich in
een daling van het algemene
ANP-indexcijfer met drie pun
ten tot 109, 6 op woensdag. Bij
de internationale fondsen is die
daling twee punten, waaruit wel
blijkt dat onze internationals de
koersdruk beter kunnen opvan
gen.
Het spel van vandaag is afkom
stig uit ZuLd-Afrika, waar het in
een robberpartij werd gespeeld
en verkeerd gespeeld. Alvorens
zich te gaan verdiepen in de
wijze waarop dit dan wel moet
zijn gebeurd, raden we de lezers
aan eerst zelf e^ns de krachten
te beproeven op dit in principe
zeer eenvoudige, maar in de
praktijk zo vaak onjuist behan
delde speeltechnische vraagstuk
je.
Ter oriëntatie volgt hier eerst
de bieding. Zuid was gever en
opende met 1 schoppen, waarop
west de thans zo zeer in zwang
zijnde „ongebruikelijke" 2 SA
liet horen, waarmee hij infor
meerde naar partners beste lage
NOORD
B 10 8 4 3
OB42
O 10 9 8 6 3
V 10 9 8 3
0754
10 6 3 2
ZUID
AHV72
AH75
DOOR W. LEURS
kleur. Het vervolg was: 4 schop
pen door noord pas van oost
en 6 schoppen door zuid, die
door west prompt (en luid) van
een doublet werden voorzien.
Kijkt U niet direct naar de
oost-west kaarten en bepaal
hoe uw speelplan zou zijn ge
weest als west uitkomt met kla
verheer.
Zuid mocht niet mopperen. West
had de enige uitkomst gevonden
die hem een kans gaf het con
tract te maken.
Het is duidelijk, dat er het een
en ander afgetroefd moet wor
den en zuid begon daar dan ook
direct mee, door de klaverheer
op tafel te troeven, met een af
getroefde ruiten naar de hand te
gaan en klavervrouw na te spe
len. West, wiens aas door de uit
komst bekend was, dekte en in
noord werd wederom getroefd.
Een tweede ruiten werd in de
hand getroefd en op klaverboer
verdween in noord een kleine
harten. Vervolgens troefde zuid
zijn laatste klaveren in noord af.
Op dit moment kreeg hebzucht
bij zuid de overhand. Hij zag
een mogelijkheid alle slagen bin
nen te halen door de resterende
hoge troeven alle afzonderlijk te
benutten (crossrruff), zodat hij
vervolgde met hartenaas en
-heer! Het werd zijn onder
gang. .west troefde harten
heer af en speelde troef na,
waardoor het voor zuid onmoge
lijk werd van zijn verliezende
hartentjes af te komen, daar in
de dummy nog slechts schoppen
boer sec bleef liggen.
Had U het beter gedaan? De
juiste speelwijze is, om na har
tenaas een kleine harten na te
spelen. Weliswaar kan oost deze
slag nemen, maar dat is dan
ook de enige die de verdediging
krijgt. Troef naspelen baat dan
namelijk niet, omdat zuid
slechts éénmaal hoeft af te troe
ven en in de laatste slag de har
tenheer maakt.
Had zuid deze speelwijze kunnen
ontdekken? Het antwoord moet
(helaas voor zuid) bevestigend
zijn. Na het 2 SA bod van west
is het zeker dat deze ovei
minste 10 kaarten in de
kleuren beschikt. Het
lijk mogelijk dat hij 2 ha
en een schoppen heeft, maa:
geenszins zeker en zuid
dus i
het i
1ACE
zorg.
Italii
de G
Achteraf zijn dit soort zaken sasp
tijd eenvoudig te verklaren
begrijpt niemand (en voora
partner niet) dat zuid
kon zijn. Maar toch lijkt het
zo gewaagd te verondersti jree] r
dat onze zuid niet de enig
geweest, die op dit spel tege
lamp is gelopen. De verlei
is gróót.
den wij dit terug. Overal een
kleine daling bij Koninklijke
Olie het grootst met goed twee
gulden tot plm. 78,50 gulden oo
woensdag. Het aandeel van ons
wereldconcern geeft op de hui
dige koers een rendement van
iets meer dan 9 procent. De
prijs is zo laag geworden dat e~
voor een aandeel nog maar 3,5
maa 1de winst per aandeel be
taald wordt. Geen daling liet Uni
lever zien. Dit aandeel komt deze
week in de groep internationals
dus het beste voor de dag.
daling van goed 5 gul
den bij de Holland Amerika
Lijn, waar tegenover de Scheep
vaartunie een winst van ee
paar gulden boekte. Dalen (met
vijf gulden) deed ook Van Om
meren. Niettegenstaande uitste
kende resultaten van vorig jaar.
De winst werd meer dan drie
maal zo groot (van 19 tot 60
miljoen gulden).
In de hoek van de bank- en verze
keringsaandelen was het erg
rustig met beperkte koersver
schillen. Een uitschieter was
Amev met een koersdaling van
vier gulden tot 113 gulden op
woensdag. Die rust vinden w i
ook terug bij de levensmidde-
lenbedrijven. Over het alge
meen een koersdaling maar toch
hooguit enkele guldens.
De jongste deelnemer aan het
jeugdkamp oenschap van Neder
land 1974 Toine Brouwers (15)
uit Roosendaal is één van de
zeer jonge dammers waarvan we
in de toekomst nog wel meer
zullen vernemen. Met zijn derde
plaats achter Hofstee en Jansen
leverde hij een prachtige pres
tatie. Hij verloor 1 partij en wel
van titelhouder Hofstee maar
schreef 4 overwinningen op zijn
scoretabel waaronder een fraaie
zege op de jeugdwereldkampioen
Robert Clerc uit Amsterdam.
Hieronder deze partij gespeeld
in de 2e ronde.
1. 32—28, 17—21; 2. 33—29, 21—26;
3. 39—33, 11—17; 4. 44—39, 6—11;
5. 50—44, 17—21; 6. 38—32,
20—24; gezien wit's laatste zet
brengt zwart heel tactisch de
stand in de richting van de
klassieke spelkarakteristiek waar
door wit een wat topzware en
lastig te ontwikkelen lange vleu
gel krijgt. 7. 29x20, 15x24; 8.
42—38, 10—15; 9. 31—27, 18—23;
en hier is zwart met zijn klas
sieke spelmethodiek. 10. 2722,
dreigt 22—18, 12—17; niet goed
zou 12—18 zijn geweest wegens
47-42, 18x27, 37—31, 26x37,
42 x 22, en wit dreigt dan met
34—29 en 22—18. 11. 34—29, 23x34
12, 40x20, 14x25; zwart's laatste
zet wijst er op dat de strijd nu
verder zal gaan tussen zijn lange
vleugel en de witte korte vleugel.
De witte lange vleugel blijft door
zwart omsingeld waardoor het
Utrecht-systeem is ontstaan. 13.
DOOR FREEK GORDIJN
44—40, 8—12; 14. 39—34, 2-8;
15. 43—39, 4—10; 16. 49—43,
10—14; 17. 34—29, 25—30; 18.
35x24, 19x30; 19. 40-^35, 14—19;
20. 35x24, 19x30; 21. 39—34,
30x39; 22. 43x34, wit had nog
maar weinig keus 13—19. Dreigt
19—23 en tevens vormt deze zet
de inleiding tot een drie om drie
die aan wdt een ernstig verzwak-
m a 9 m
m a a z,
a K-H es m
i 8 m m a
m s m a
I S 9 i 1
Q O 3 £1 O
b p e a? a
P i SP
a b a m
te korte vleugel en een topzware
lange vleugel laat. 23. 29—23,
21—27; 24. 22x31, gedw. 17—22;
25. 28x6, 19x30; zie diagram.
In de diagramstand kan wit zijn
stukken aan de lange vleugel
niet ontwikkelen via 3228 en
31—27 wegens zwart 7—11. Een
uiterst lastige zaak voor wit.
26 48—43, 30—34; 27. 43—39,
34x43; 28. 38x49, 15—20; 29.
47—42, 20—24; 30. 42—38, 5—10;
31. 31—27, 10—14; 32. 49—43,
14—19; 33. 27—22, ja, het is
lastig voor wit om zijn vleugel
te ontwikkelen, 913; 34. 3227,
nu kon 32—28 niet wegens 12—18,
24—30; 35. 37—31, 26x37; 36.
41x32, 30—34; 37. 36—31, 12—18;
38. 31—26, 18—23; 39. 22—17,
2329; wtit heeft nu niets aan
1711 wegens 7—12, 11—7 gelw.
3—9 enz. 40. 32—28, 8—12; 41.
17x8, 13x2; 42. 46—41, 19—24; 43.
41—37, 24—30; 44. 37—32, 30—35;
45. 27—22, wit heeft niets aan
4339 want dan speelt zwart
2934 met de dreiging 3439:
44. 39; 46. 4339, ja, wit moet
wel. Verhinderd was 2218
wegens 16—21 en 7—12 en op
3227 kan zwart 3540 spelen.
a ts
B
o n B s
s n s sa m
- D '1
B B S B D
SBB 1 m
ft a b s
b a n
e p.
34x43; 47. 38x49, 29—34;
28—23, 34—39; 49. 23—19, 394 u
50. 49x40, 35x44; Sl.
44x35; 52. 32—27, zwart kan 4^";
plan om 1913 te spelen
toestaan, 913; 53. 19x8, 1
54. 22—17, 7-11; 55. 17-
35—10; 56. 6x17,
27—21, 16x27; 58. 17—11, 44-f
en hier gaf wit het op.
Tot besluit een aardig probit I
met een eindspelstukje van
Franse dampionier Antoine l
non uit Lyon.
1 32—27, 21x43; 2 33—28 22>
3. 29x49, 20x29; 4 47-42 36s
5. 49—43, 38x40; 6. 45x3, 9-
7. 3x25, 13—18; gedw. 8. 25- )EN
15—20; gedw. 9. 39—25, 20-f
10. 25—9, 18—23;
24—29; 12. 13—9, en wint.
2934 volgt 914 en op 23- u'
volgt 9—14, 28—33, 14—20.
zijn vele andere ondernemingen Het globale beeld van afbrokke
lende koersen zien wij tot slot
ook bij de tapijtfabrieken en pa
pierleveranciers. En dat gaat
dar tot dwars tegen een gunstig
jaarverslag in zoals van Bühr-
mann die bovendien dit jaar
een verdere stijging van de
winst verwacht. Opmerkelijk
was hier de uitspraak dat de di
rectie de groei van het concern
steeds meer in het buitenland
zoekt.
In zijn beroemde essay „God.
mens en machine" komt Norbert
Wiener de grondlegger van de
cybernetica of stuurkunde tot
de mening, cat binnen 10 tot
20 jaren automaten kunnen leren
door hun eigen ervaringen. Hij
wijst in dit verband op Skannon's
succesvolle onderzoek met de
damspelende computer, die de
geleerde bij herhaling versloeg.
Met recht meen ik, dat Wiener
het schaakspel toch wel van een
andere dimensie vindt dan hel
dammen, zo concludeert hij ech
ter dat er schaakautomaten
komen die de mens verslaan.
Ik ben \an een andere mening,
maar mocht Wiener gelijk krij
gen dan gaat mijn nieuwsgierig-
heód uit naar wat de schaak
automaat als beste zet na 1.
e2—e4 zal spelen: Spaans, Caro-
Kann of Siciliaans, ik zou het
echt niet weten.
De praktijk van de laatste jaren
geeft nog geen uitsluitsel, zoals
ook onderstaande partij leert.
Gespeeld in de landenwed-
strijd Zwitserland—Italië
1974
Siciliaans
1. e2e4, c7—c5 2. Pgl—f3.
PbSa6 3. Lflb5, g7—g6 4. 0—0
Lf8g7 5. c2c3, Pg8—f6 6.
Tfl—el, 0—0 7. h2h3! (Na 7.
d4. cd4: 8. cd4:, d5 9. e5, Pe4 is
er een gelijk spel ontstaan) .7
Pf6e8 (Beter was 7. a6)
8. d2—d4, c5xd4 9. c3xd4, Pe8—c7
10. Lb5fl!, d7d5 11. e4—e5.
Pc7—e6 12. Pblc3, f7—f6 13
e5xf6, e7xf6 (Na 13Lf6: 14.
DOOR W. J. MUHRING
Le3, Pg7 15. Db3 staat wit
duidelijk beter) 14. Lflb5!
f6—f5 (Of 14Db6 15. Lc6:,
Dc6: 16. Db3, Td8 17. Le3
benevens 18. Tel is zeer voor
delig voor wit) 15. Lb5xc6, b7xc6
16. Pc3—a4, f5—f4 (De enige
kans op tegenspel) 17. b2—b3,
Dd8d6 (Er dreigde 18. La3) 18.
Lel—b2, Tf8f5 19. Pa4—c5!
Pe6xc5 20. d4xc5, Dd6—f8 (Voor
al niet 20Dc5: 21. Lg7:,
Kg7: 22. Tel, Dd6 23. Pd4 en w.t
is heer en meester) 21. Lb2xg7,
Kg8xg7 22. Ddl—d4t, Kg7—g8
23. Tel- -e2, Lc8—d7 24. Tal—el.
Ta8—e8 25. b3—b4, Te8xc2 26.
Telxe2, Ld7—e8 27. h3—h4 (Ver-
h ndert 27 g3) 27.
h7—h6 28. Te2e5, DfS f7 29.
a2a4 a7a6 30. Dd4b2! (Eeen
prachtige manoeuvre, die zwart
tot torenruil dwingt).
30Le8d7 31. Db2—e2!,
Tf5xe5 32. De2xe5, Df7—f5
(Zwart heeft niets meer in te
brengen. Hij is volledig over
speeld) 33. De5xf5, Ld7xf5 34.
Pf3e5 Lf5c2 (Of 34d4
t A Al
ia mi ïïu
ia e o a
c n o
C 2
E 1 1 B
Stelling na 30. Dd4—b2!
35. Pc6:d3 36. Kfl en de koning
komt juist op tijd) 35.
Lc2xa4 36. Pc6—e7t, Kg8f7 37.
Pe7xd5, g6—g5 38 h4xg5, h6xg5
39. Pd5c7, Kf7e7 40. Pc7xa6,
Pe5xc6 (41Lc6: 42. Pb8t)
42. Pa6—c5 en zwart gaf zich ge
wonnen.
Schaakdelicatesse
In een correspondentiepartij tus
sen Siegers en Amilibier 1973
ontstond na een uiterst merk
waardige opening de onderstaan
de positie niet zwart aan zet.
Gelet op de z-er preca're toe
stand van de witte koning liet
zwart er geen gres over groeien
en won op opwindende wijze.
Zwart aan zet en wint
Wit: Kdl, Dg8, Tai, Thl, Lel
Oplossing schaakdelicatesse:
Zwart won als volgt:
Lg4t! 2. hg4:Pe3t 3. de5:, Ti I
en het is afgelopen.
berg
wedi
gist
,1 IRCC
M.WI j:
n
laiv ©Ajè
Zorr
- Vert
