nu
BRAZlUt BEWEES
IN CHILI ZONDER
PELE TE KUNNEN
mm
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
t Kardinale vraag bij hel wereldkampioenschap voetbal in
Shili was: Kan wereldkampioen Brazilië ook zonder Pele triomfe
ren. De zevende aflevering van de serie handelt er uitvoerig over.
Een glorieuze afloop bleek haalbaar.
CONCETTO LO BELLO
ROME Concetto lo
Bello di Siracusa,
letterlijk vertaald
Concetto de mooie-
uit Syracuse. Het
klinkt in het Neder
lands minder roman
tisch, niet zo ro
buust, maar wel
even waarheidsge
trouw. Want de con
cetto die afscheid
nam van het Italiaan
se en gaat nemen
van het internationa
le voetbal, is mooi,
dat wel. En hij komt
uit het stadje Syra
cuse, dat ook.
Lo Bello is Siciliaan en
scheidsrechter. In Syra
cuse woont hij op zijn ei
gen Olympus. Jarenlang
heeft hij zich verwaar
digd om regelmatig van
die hoog verheven zetel
af te dalen naar het flet
se groen van de Ita
liaanse voetbalvelden
er de nooit te bedis
cussiëren beslissingen te
nemen. Lo Beilo, Kwam.
floot en overwon. Alt.ja.
wie het niet met hem
eens was, deed er beter
aan dat pas na de wed
strijd te zeggen, in
plaats van binnen of
vlak buiten de lijnen
van zijn rechthoekig kei-
terrijkje.
Op het veld, op geen en
kel veld waar ook ter we
reld, duldde Lo Bello te
genspraak. En dat heo-
ben ze in Italië jaren
lang geweten ook.
Op 12 mei floot Lo Bello
zijn laatste officiële ere
divisiewedstrijd in Italië.
Bij Juventus thuis. En
natuurlijk was er heibel
op het veld, en natuur-
lijk werd Lo Bello weer
Uitgemaakt voor alles
wat lelijk is. Maar er
waren ook bloemen en
bedankjes, en warme »f-
••ohe'dswoorden. Want de
Italianen zullen hem
•u.ssen, deze keizer der
'luitisten, die in fors. at-
etiscn mannelijk bloot,
nippend aan koele cham
pagne. na afloop van
»t|n laatste weosinja de
:oarnalisten zeer karig
te woord stond.
..Ik praat vandaag niet.
Later misschien, en dan
nog alleen tegen de
persbureaus". Dat wordt
dan zoiets als ,,en de
scheidsrechter vertelt en
vertelt verder".
Od 29 mei komt Lo Bello
nog een keer in de inter
nationale schijnwerpers
als hij in Rotterdam de
UEF A-cupfinale tussen
Feyenoord en Tottenham
Hotspur komt fluiten,
met zijn zoon Rosario
als grensrechter. Op die
manier blijft Italië toch
nog met een Lo' Be Ho-
scheidsrechter ziften,
want het snerpende fluit
je gaat van vader op
Lakens uitdelen
Lo Bello had het liefst
ten afscheid de Italiaan
se bekerfinale gefloten,
maar die wedstrijd gaai
zijn neus voorbij, omdat
In die finale Palermo
speelt, een Slciliaanse
ploeg en Lo Bello is te
veel Siciliaans om ae
schijn van onpartijdig
heid aan de tegenstan
der te kunnen verkopen.
Lo Bello is pa9 vijftig
jaar geworden. Hij be
gon zijn scheidsrecnters-
loopbaan in 1944. In de
daaropvolgende dertig
jaar heeft hij alleen ai
in de hoogste voetbalaf
deling in Italië 330 wed
strijden geleid, plus ae
honderden in lager» divi
sies en in het buiten
land. Lo Bello heeft tal
van belangrijke wedstrij
den en f nales geleid, en
overal verscheen hij met
diezelfde, vaak als hau
tain uitgelegde nuton-
teit, in zijn uiterst ge
soigneerde outfit, met
zijn verleideliike glim
lach.
Lo Bello wist in elk ge
val altijd de vrouwen
ogen op zich gericht als
hij zich bijna waardig
over het veld bewoog.
Want hollen of rennen
was er bij Lo Bello niet
bij. ,,Maar waaraan ligt
het dan toch, dat zo'n
aardige, innemende
man, er toch weer zon
dag od zondag in sleaet
om tienduizenden Ita
liaanse voetbaisuppoi-
ters hun voetbalplezier
te vergallen?", zo vroeg
een Italiaans blad zich
onlangs af. ,,Of we pra
ten in Italië over een re
geringscrisis, of over Lo
Bello". Op. de keper be
schouwd kwam het er op
neer dat doorlopend over
Lo Bello gepraat is.
Concetto lo Bello is het
middelpunt geweest van
ontelbare rellen, vecht
partijen, polemieken en
ruzies. Hij sloeg (per on-
geluk) spelers de eerste
hulppost binnen, bracht
trainers en voorzitter*
tot razernij, stuurde Tta-
lië's meest aanbeden
spelers, en ook trainers,
van het veld als ze hun
mond niet hielden, »as
plotsklaps in een proces
verwikkeld wegens be
lastingschuld en is sinds
twee jaar kamerlid. Die
kombinatie kamerlid-
scheidsrechter b°eft
doorlopend aanleiding
gegeven tot bizarre grap
pen, bittere opmerkingen
en ordinaire achterklap.
Lo Bello is altijd bezeten
geweest van het scheids-
rechtersvak, ook al heeft
zijn vader geprobeerd
hem van de sport af te
houden. „We hadden bij
ons huis op Sicilië een
grote lap grond en die
waren we kwijt op het
moment dat de gemeen
te besloot om uitgere
kend daarop een soort
complex aan te legven.
Vader was daar verdrie
tig en boos over en wil
de daarom dat ik me
niet met die verderfelij
ke sport zou inlatefl.
Maar van ons balkon zat
Ik elke zondag ereloge
bij de wedstrijden. Mi1
interesseerde niet die
tweeëntwintig voetbal
lers. maar die ene man
in het zwart, die scheids
rechter die beslissingen
nam, wiens wil wet was.
Dat trok me."
„Ik heb altijd gezegd:
een scheidsrechter ts
geen vijand van de spe
lers. maar hij moet tn
het belang van de sport
en de sportmental'teit
harde beslissingen dur
ven nemer, anders gaat
de sport naar de knop
pen".
Ziedaar de diepere ach.
tergrond van Lo BePo'*
ootreden. «tl daar komt
nog iets bij. ..Toen k
aankomend scheidspmh-
tertje was heb ik eens
in een wedstrijd een doel
punt toegekend en daar
na op advies van de
grensrechter afgewezen,
toen weer op aandringen
van de spelers toegewe
zen. Drie beslissingen in
twee minuten. Vrcseldk.
Vanaf dat moment wist
ik: aat gebeurt me noou 1
meer. Een scheidsrech
ter kan en moet zich
kunnen vergissen. Is ook
niet erg, als hij maar
beslissingen neemi".
Dat laatste doet Lo Bel
lo. Maar hij was er ook
de man naar om
avonds in de tv-studio I
na het zien van de ver
traagde spelmomenten
van die middag, openlijk
te bekennen dut hii zien
vergist had. Eerlijkheid
alleen is voldoende voor
'n rustig leven. „Maar
een wedstrijd mag nooit
een oorlog zijn", ver
zuchtte Lo Bello onlanes
nog. „Ik weet wel dat er
mensen zij die zeggen
dat scheidsrechters hun
frustraties op het veld
afreageren en dat ze
alle ruzies op het werk.
met hun vrouw en mei
de buurman lekker fe
boven komen als ze al
fluitend de dienst uitma
ken In die tweemaal dri-
kwartier. Het enip- dat
ik daarop zeggen kan er»
wat ik zeker weet I* dat
het voor mij niet op
gaat".
Lo Bello zal niet gauw
vergeten worden. Hij Is
nu al een legende, ook
intemat'onaal. Slechts
twee fluitjes heeft hij in
die dertig jaar gehad.
maar één keer heeft
hij er een van thm» la
ten liggen, toen hij «-«m
paar jaar geleden Ju-
ventus-Inter moest flui
ten.
Och, een scheidsrechter
ls natuurlijk ook maar
een mens. Hoewel, In
Italië hebben ze daar wel
eens aan getwijfeld. Lo
Bello had teveel van een
sprookjesfiguur, zo'n
rechtsprekende bosroa
die op een platgetrapte
voorjaarsweide de la
kens uitdeelde.
In Rotterdam mag hij
dat nog één keer doen.
Daarna zal hij als een
waardig heerschap in de
Italiaanse kamer hel
woord gaan voeren, n
blijft de kans dat hij ook
daar uitgefloten wordt.
In Rotterdam mag er ei
genlijk best een extra
apniausje voor hem
:S WIJNANDS
De steeds groter wordende financiële belangen
hadden tot gevolg, dat het zevende toernooi om
het wereldkampioenschapvoetbal, een anti-cli-
max werd na de adembenemende eindronden In
Zwitserland (1954) en Zweden (1958). Chili, het
smalle land dat een groot deel van de Zuldame-
rikaanse westkust bestrijkt, stond In 1962 in het
teken van de defensieve spelsystemen, varië
rend van de Zwitserse grendel tot het 4-3-3 en
het catenacclo.
De gevolgen van de destructieve bedoelingen
van meer dan de helft van de zestien finalisten:
weinig interessante wedstrijden, veel ernstige
blessures, verschillende voortijdige verwijderin
gen van prominente spelers en moeilijkheden
voor de scheidsrechters.
De incidenten begonnen eigenlijk al bij de ope
ningswedstrijd. Ze waren weliswaar van vreed
zamer aard dan wat er later allemaal nog zou
gebeuren, maar de Engelse scheidsrechter Ken
Aston presteerde het toch om successievelijk
vijf ballen af te keuren. De ontmoeting tussen
Chili en Zwitserland begon daardoor later en
moest kort voor de pauze ook nog worden on
derbroken omdat toen eindelijk de bal was
gearriveerd, welke Aston wenste te gebruiken.
Chili opende het toernooi in het gloednieuwe sta
dion van Santiago, dat na de staatsgreep van
het vorige jaar als gevangenis voor politieke de
linquenten diende, met een 3-1 zege. Leonel San
chez scoorde twee keer. De prestatie van de
Chiienen was zo indrukwekkend, dat zij onmid
dellijk werden gerangschikt in het rijtje favorie
ten, dat werd aangevoerd door de wereldkam
pioen van 1958 Brazilië.
Andere kanshebbers leken Italië en Spanje te
zijn. Beide landen konden niet alleen over het
eigen talent beschikken, maar hadden boven
dien enkele buitenlandse sterren genaturali
seerd. Dat kon toen nog omdat de FIFA pas la
ter besloot, dat een voetballer alleen voor het
land mag uitkomen dat hij het eerst heeft verte
genwoordigd.
Bij Italië was de Braziliaan José Altafini zo'n
genaturaliseerde speler. Hij had in 1958 te Zwe
den onder de naam Mazzola voor z'n eerste va
derland geacteerd. Wegens een blessure moest
hij echter ai spoedig z'n plaats afstaan aan
Pele. Italië maakte in Chili ook gebruik van de
diensten van Omar Sivori. de temperamentvolle
Argentijn.
Spanje deed eveneens een beroep op elders ge
boren topvoetballers. Van de door Helenio Her-
rera geleide selectie maakten o.a. Ferenc Pus
kas, José Santamaria beiden hadden in 1954
met respectievelijk Hongarije en Uruguay al
eens aan een eindronde deelgenomen en Mar
tinez uit Paraguay deel uit. Ook Alfredo dl Ste-
fano, de voormalige Argentijn, behoorde tot de
uitverkorenen. Hij kwam echter geblesseerd
naar Chili en moest daarom toekijken hoe de
Spanjaarden al in de poule-wedstrijden werden
geëlimineerd.
De eerste ronde was voor Brazilië evenmin een
onverdeeld succes. De ploeg legde in de bad
plaats Vina del Mar, waar poule III was gehuis
vest, weliswaar beslag op de eerste plaats,
maar de in Zweden gedemonstreerde vorm was
ver te zoeken. Pele raakte In de tweede wed
strijd tegen Tsjechoslowaklje geblesseerd,
waardoor hij zijn plaats tot en met de finale
moest afstaan aan de jonge Amarildo. Uitblin
ker in het Braziliaanse elftal, dat weer aantrad
met de vier jaren eerder door velen reeds als te
oud beschouwde Didl, was rechtsbuiten Garrin-
cha.
De ..kleine vogel" acteerde nog sterker dan In
Zweden. Dat moest ook wel, want Garrincha
had geld nodig. Hij had z'n vrouw en acht doch
ters in de steek gelaten omdat hij plotseling
meer voelde voor een nachtclubzangeres. De
kwikzilverige rechtsbuiten moest zoveel alimen
tatie betalen, dat al z'n met voetballen verdien
de geld verloren ging. Door een glansrol in Chi
li zou hij wellicht een lucratieve transfer naar
Spanje of Italië kunnen forceren. In de eerste
ronde werd verbeten strijd geleverd om een
plaats bij de laatste acht. Rusland—Joego Sla-
vië was een spijkerhard duel, waaraan de Rus
sische verdediger Dubinski zodanig werd ge
trapt door de Joegoslaaf Mujic dat hij met een
gebroken been naar de Sovjet-Unie moest terug
keren. De Westduitse scheidsrechter Dusch
stuurde Mujic niet weg. Ook een reeks grove
overtredingen van de Joegoslavische aanvalslei
der Jerkovic werd door Dusch met de mantel
c'er liefde bedekt.
Hoezeer Mujic over de schreef was gegaan
bleek echter een dag later, toen coach Clric zelf
het initiatief nam om de zondaar naar huis te
sturen-
Chili—Italië ontaardde helemaal in een ordinai
re schoppartij. Ken Aston, de hoofdonderwijzer
uit Ilford, ging in de straatruzie compleet kopje
onder. In tegenstelling tot de tienduizenden in
het station te Santiago en de miljoenen aan de
beeldbuis zag hij niet, dat de Chileen Leonel
Sanchez z'n afkomst Sanchez sr. was een
verdienstelijk beroepsbokster alle eer nan
deed, door tegenstander Humberto Maschio een
gebroken neus te slaan.
Wel stuurde Aston de Italianen David en Ferrini
uit het veld tijdens de wedstrijd, die als gevolg
van een aantal denigrerende artikelen over Chi
li in Italiaanse dagbladen was uitgegroeid tot
een semi-politieke affaire.
Het commentaar van Ken Aston na de veldslag
luidde: „Deze wedstrijd was niet onder controle
te houden". Dezelfde Aston is tegenwoordig de
grote baas van de FIFA-scheidsrechterscommis-
sie... Ruw ging het er ook toe tijdens de even
eens in Santiago gespeelde wedstrijd West-
Duitsland—Zwitserland. Horst Szymanluk, de
Duitse middenvelder, voerde een schrikbewind,
waarvan de Zwitser Norbert Eschmann het
slachtoffer werd. Eschmann moest met een ge
broken been worden afgevoerd.
Uruguay moest in de eerste ronde ook al afha
ken omdat geen invallers waren toegestaan. De
wedstrijd tegen Rusland ging pas verloren na
dat Alvarez was uitgevallen en de Zuidamerika
nen met tien spelers verder moesten. De Uru-
guayers werden bovendien het slachtoffer van
de grillen van Dragoslav Sekularac, de fantasti
sche Joegoslavische aanvaller, die in z'n eentje
het in de noordelijke havenplaats Arica gespeel
de duel besliste. „Seku" speelde zo briljant, dat
hij na afloop door z'n tegenstanders op de
schouders werd genomen. Voor de kwartfinales
plaatsten zich naast Brazilië en Chili ook Joego
slavië, Rusland, West-Duitsland, Engeland,
Hongarije en Tsjechoslowaklje.
De halve finales werden Europese en Zuidame-
rikaanse onderonsjes. Brazilië gaf Chili geen
kans (4-2), al leed het toch wel verlies omdat
Garrincha uit het veld werd gestuurd na tegen
over Rojas eigen rechter te hebben gespeeld.
Even later moest ook de Chileen Landa de
kleedkamer opzoeken.
In Vina del Mar schreef Viliam Schroif een
nieuw hoofdstuk in z'n heldenepos door ook Joe-
go-Slavië op een afstand te houden. De Tsjechi
sche doelman moest alleen buigen voor een kop
bal van Jerkovic, terwijl Kardraba en Scherer
(2) aan de andere kant succesvol waren: 3-1.
Slechts 5.000 toeschouwers bleken belangstelling
te hebben voor dit duel. Joego-Slavië ging ook
ten onder in de wedstrijd om de derde en vier
de plaats. De ploeg met sterren als Soskic. Dur-
kovic (twee jaren geleden in Zwitserland door
een dronken politieman doodgeschoten), Sekula
rac, Galic en de jonge Josip Skoblar, moest z'n
meerdere erkennen in het fanatiek aangemoe
digde Chili. Een doelpunt van Rojas leverde het
organiserende land het brons op.
De grote vraag voor de eindstrijd was of de in
de halve finale uit het veld gestuurde Garrincha
zou mogen spelen. De strafcommissie van de
FIFA werd o.a. door de Braziliaanse president
onder druk gezet en liet genade voor recht gel
den. Veel baat had Brazilië er niet bij. want
Garrincha speelde z'n zwakste wedstrijd van
het toernooi. Dat deed ook Viliam Schroif, die
in topvorm wellicht een sensatie had kunnen
veroorzaken. De Tsjechen namen immers door
een doelpunt van Josef Masopust al In de zes
tiende minuut een voorsprong. Een fout van
Schroif stelde Amarildo echter korte tijd later
in staat de gelijkmaker te scoren. In de tweede
helft leek het er lang op, dat beide ploegen el
kaar, evenals in de voorronde, in evenwicht
zouden houden. Twintig minuten voor het einde
stelde uitblinker Zagallo hij en Masopust
werden de meest intelligente spelers van het
toernooi genoemd Zito in staat de stand op
2-1 te brengen. En toen Viliam Schroif zeven
minuten later andermaal blunderde bij een ac
tie van Vava (3-1) was de spanning eruit. Brazi
lië had getoond ook zonder Pele wereldkam
pioen te kunnen worden.
Bij voorbaat kansloos
Hongarije en Oost Duitsland war en de tegen
standers, warmee het Nederlands elftal te ma
ken kreeg in de kwalificatie-wedstrijden voor
het eindtoernooi om het wereldkampioenschap
In 1962.7PDe Hongaren waren weliswaar niet
meer van dezelfde klasse als in 1954, maar ze
beschikten toch nog over zo'n sterke ploeg, dat
Oranje eignelijk al bijvoorbaat kansloos was.
i
I'4 r*
V. 4
Uniek moment uit de finale Brazilië—Tsjecho-Slowakije. Vava (links) heeft de bal zo hard
tegen de paal geschoten dat het lijkt alsof het leer aan de paal vast zit.
