Het onuitwisbare beeld Pastoraal bewogen man op zetel van Canterbury 2 groten van het klavier Josephine van Gasteren speelt Novelle van Bep Vuyk r 1 ^■•donderdag 16 MEI 1974 LEIDSE COURANT, Voorjaars expositie in Pulchri Studio 'oont vernieuwing I het midden van de Pulchri-zaal waar men binnenkomt om de Voorjaarstentoonstelling 1974 van de werkende leden te be zichtigen, staat een bouwstelllng van stalen buizen en planken, een kuip mortel en daaronder een bord met de vermelding dat wat In deze zaal hangt of staat, 'verkocht wordt ten bate van de restauratie. Want Pulchri staat In het teken van de vernieu wing. fergeleken bij andere kunststich tingen en artiesten-verenigingen (waarvan de meesten al weer verdwenen zijn) heeft men het Haagse Pulchri wel eens als erg behoudend bestempeld. Mocht 'Ariadne auf Naxos' sluit seizoen Ned. Operastichting ju sterdam Tot besluit van het winterseizoen geeft de Neder landse Operastichting een repri se van Strauss' Ariadne auf Naxos", een enscenering uit het seizoen 1971—1972. De eerste .voorstellingen zijn in de Am sterdamse Stadsschouwburg op 24, 26. 27 en 29 mei. Ook in Scheveningen (1 juni) en Rot terdam (4 juni) wordt „Ariad ne" gespeeld. I de bezetting zijn een paar wij zigingen gekomen: de rol van Ariadne is nu overgenomen door de bij de Deutsche Oper am Rhein werkzame sopraan i Stelle Axarlis, die hiermee haar Nederlandse debuut maakt. Wil lem Laakman is de muziekle raar, rol die in de vorige serie door Bert Bijnen werd gezon gen. John Vierkerks is de prui kenmaker, de acteur Johan jSchmitz speelt de huismeester, de Poolse sopraan UrSzula Kos- zut is weer geëngageerd als Zerbinetta, Anton de Ridder als Bacchus, Cora Canne Meijer als de componist. In deze door Lotfi Mansouri geproduceerde voor stelling dirigeert Kenneth Mont gomery het muzikale ensemble, dat bestaat uit een ad hoe ka merorkest van de Nederlandse Omroepstichting. dat mogelijk in een bepaalde periode zo geweest zijn, dan is daar nu toch wel verandering in gekomen! We vinden Juist dat het oude „schilderkunstige ge nootschap" zelfs zeer progres sief is. Om er maar één facet uit te lichten: Op deze Voor jaarstentoonstelling is nagenoeg geen abstractie meer te beken nen. En die er wél is, toont zich van de estetische kant. Zoals dat schilderij „Mallemie" van Pieter van Goudzwaard. Nie mand zal het toch in zijn hoofd halen om zóiets te verbranden of in het water te gooien De terugkeer tot de figuratie zet zich voort en zelfs zo sterk dat men gerust mag zeggen dat er een soort „peinturaal definitis- me" midden in de belangstel ling staat. Natuurlijk kan Rein Draijer hiervoor als eerste exempel gelden met zijn „ate lier" en het „vogelhuisje" maar Enno Brokke uJ* Velp heeft die zelfde uiterst liniaire nadruk kelijkheid in „Dood Spoor", dat eigenaardige ijzerharde onder stel van een wagon met de wui vende rietpluimen er voor; en zo ls er een lijstje van namen en onderwerpen op te geven die dit glashelder realistisch objec tivisme demonstreert. Door de formaten vallen de fi guurstukken als vanzelfsprekend op. Wij hebben daar vroeger al eens op gewezen: men gaat weer grote stukken schilderen of er ruimte voor is of niet (mo derne flats kunnen ze niet plaat sen maar er zijn nog altijd trappenhuizen en halls van openbare gebouwen). De men sen komen er weer op te staan ten voete uit of groter zelfs nog: Dick Stapel met de kinde ren Remie en Iskander met hun hond en de poezen, net als in de 17de en 18de eeuw; Jurjen de Haan laat weer een vervaarlij ke motorduivel uit zijn kader wegdaveren, technisch feilloos gedaan. De „Courtisanes" van waarvoor Nol Kroes de Jacob Hartog-prijs kreeg vormen met hun vis-verslindende kat even eens een van de grote stukken waarop de schMder in ieder ge val voor zichzelf de ruimte koos. En Jan Roëde schilderde een Oosterse prinses, breed en kloek zonder dieptewerking wel iswaar maar van een lljnensug- gestie die tot kijken dwingt. Aandachtstijl De expositie biedt veel moois, in het groot en 't klein, van beken de en minderbekende mensen. Er is nie» zoveel grafiek maar de kleurendia's van G. J. van Koppenhagen behoren ook tot dat genre van de pure voorstel ling. En de ets-aquatint van Simon Koene uit Amersfoort, die de Loosduinse oude kerk als ruïne in beeld brengt, is een prachtig werkje. Verder weer een keur van stillevens ni de verfijnde aandachtstijl. De bezoeker vindt ze in de z.g. vierkante zaal Van de beeldhouwwerken noemen we met voorkeur de „Amazone" van Gode de Kroon en de prijs winnaar Frits Stapel die men zijn „Anoek" de schoonheid en de lieflijkheid van de jonge mens in brons wist te duiden. De tentoonstelling duurt tot met 1 juni. J.V. Fons Rademakers gaat „Max Havelaar" verfilmen Amsterdam Filmregisseur Fons Rademakers vertrekt eind mei naar Indonesië om daar de roman „Max Have laar" van Multatuli te verfil men. De film wordt een Neder lands-Indonesische coproduktie. Zij wordt op de authentieke lo catie in Lebak opgenomen. Het scenario van de film Is ge schreven door Dharmaija Sarja- na en Gerard Soeteman. On langs is de „Max Havelaar" in Indonesische vertaling versche nen. Deze is inmiddels geheel uitverkocht. Universitair nieuws DELFT ANP) De Technische Hogeschool in Delft had zijn duizendste promotie. Ir. D. Wei- ner uit Bleiswijk promoveerde tot doctor in de Technische We tenschappen. De eerste promotie aan de hoge school vond plaats op 6 Juli 1906. Aan de TH promoveerden even eens lr. E. van de Sande tot doctor in de technische weten schappen. Aan dezelfde hogeschool zijn ge slaagd voor de examens: Docto raalexamen wiskundig Inge nieur: A. Looije (Rotterdam) M.A. Mulder (Schiedam), J.G Pauptit (Oegstgeest). Doctoraalexamen elektrotechnisch ingenieur: N. Blom (Amster dam), J.J.M. Dekkers (Goirle), J.J. Gerbrands (Delft). J.D.J. v.d. Graaff (Goes), R. van Hat- tem ('s Gravenhage), J.G. Ko- nings (Delft), R.A.M. van Lan gen (Heerhugowaard), G.M.D. Nicholseon (Puttershoek), J. Tukker (Emmen). Doctoraalexamen vliegtuigbouw kundig ingenieur: G. Bekebrede (Amsterdam),- S.J. Broos (Haarlem), B. Groot (Delft), R.J.Hamann (Zandvoort), W. Haverdlngs (Delft). T.J.W. v.d. Laan (Markelo). A.J. van Nle- kerk (Amsterdam), F.J.L. Pee- iraer (Rijswijk), F. Reijerse (Delft), R.H.M. van Wageberg (Vlijmen), J. F. M. Wiggenraad (Rijswijk), R. Zwaneburg (Haarlem). Doctoraalexamen bouwkundig in genieur Mej. A.P.C.M. Sipkes (Delft), F.W. Boekhorst (Wezu- perbrug), D. Burger (Delft), R. ten Cate ('s Gravenhage), W.J Hogendoorn (Nijmegen); S. v.t Knoop (Delft). J.C.G. Kreek (met lof) (Ruinerwold) H.C. Mani (Rotterdam), M.P. van Mourik (Aerdenhout), L.H. Sin- ke (Vlissingen), H. Stemerdink (Delft), P.A. Timans (Leeuwar den), S. J. Warmer (Bussem). In expositieruimte De Volle Maan behorend bij het stedelijk mu seum Het Prinsenhof te Delft worden van 18 mei t/m 23 juni werken tentoongesteld van Ad Dekkers. In de Toneelzaal van het Nederl. Congresgebouw te Den Haag wordt op maandag 27 mei een recital gegeven door twee van de meest bekende zangers in Bulgarije: de bas bariton Gerdzhikov en de mezzoso praan Aiexandrina Mildhevia. Zij worden begeleid door de pia nist Zvetla Protitch. Een merkwaardige conclusie misschien: maar toen we op een mooie mei-avond twee magnifieke grammofoonpla ten met recitals van twee grote pianisten beluisterd hadden, drong de gedachte zich bij ons op: „Hadden beiden eikaars program ge speeld dan zou het resultaat vermoedelijk nog fraaier zijn geweest". Het gaat hier om Daniel Ba- renboim die op HMV ADS DANIEL BARENBOIM 2963 een Chopin-recital geeft en Vladimir Ashkenazy die zijn spel op Decca SXL 6603 nu eens in twee Beethovenso- nates liet vastleggen. Beide platen met werk uit de grote klavierromantiek, maar dan wel twee duidelijk van el kaar onderscheiden genres. Onze - overigens zeer beschei den - kritiek? Het komt ons voor, dat Barenboim's visie op de lyriek van Chopin net iets te nuchter is, terwijl Ashkenazy een stuk als de Appasslonata-sonate van Van Beethoven te veel als werk van zijn grote favoriet Rach- manlnov aanpakt. Vergeet vooral niet dat er op beide platen en in de inter- Op alle toeren klinkt muziek pretaties van beide pianisten veel valt te genieten. Baren- boim analyseert Chopin zeer smaakvol en hij laat vooral op de tweede platenkant (Souvenirs de Paganini en Variations brillantes) werve lende klavierlyriek horen. Ashkenazy - weer grandioos in VLADIMIR ASHKENAZY zijn techniek - vinden we in de tegenhanger van de „Ap passionato", de sonate opus 10 no 3 die voor ons de meest briljante van de sona tes met een laag opusnum mer is, sterker tot zijn recht komen dan in de gepassio neerde sonate In f-klein met zijn beroemd allegro assai in het eerste deel. Ashkenazy heeft overigens voor de plaat nog niet zoveel Beethoven gespeeld, hij weet kennelijk zelf ook wat hem het allerbeste ligt. G.v.L. „De eigen wereld en die andere" is een novelle van Bep Vuyk. Plaats van handeling is het voormalige Nederlands Indië en dan tijdens de oorlog. Het i6 het verhaal van een vrouw, die tman en zoon ziet vertrekken, waarna zij ver van de stad bij haar moeder in jgaat wonen. De oorlog breekt uit en de maat schappij wordt ineens totaal op zijn kop gezet: alle zekerheden vallen weg, niet» van wat gold, is nog waar. Die noveCle wordt door Josephine van Gasteren op het toneel ge bracht, ia een produktie van de Stichting Tcooelraad Rotter dam. Gisteravond was deze to neelmonoloog in het HOT te zien; een groot aantal van de niet zo grote toeschouwers be leefde kennelijk een bijzondere avond, onndai op het toneel een deel van een leven, een aantal gebeurtenissen ook, werd uitge- bee'd, die dicht lag bij de herin neringen van die bezoekers. In decor (van Chiel de Meij) en regie van Eric Schneider werd die Indische sfeer zeer nadruk kelijk nagestreefd. Gamelan- muziek op de achtergrond, dan weer krekelgeluiden, allerlet Uchtstandjea overigens slor dig uitgevoerdmoesten mee heioen san «feer te erséren van heimwee om een verleden, nos talgie naar een bestaan, dat in het vooroorlogse Indië bestond en dat in dit verhaal In scher ven uiteen valt. De eigen wereld van de vrouw die in het verhaal optreedt, Emde, ia die van haar eigen teruggetrokkenheid, van het op zichzelf en op eigen pro blemen gericht zijn. Dat leven probert zij vol te houden, ook wanneer haar de mogelijkheden daartoe uit handen zijn gesla gen door de komst van de be zetters. Haar vertrek uit de stad naar het huls van haar moeder ls nog een poging om de oude waarden of de oude gang van zaken vast te houden. Een konfrontatie volgt met een zus, die haar van alles voor de voeten gooit, een stroom van verwijten. De realiteit van het leven. Steeds opnieuw ontvlucht Ernie, deze, steeds weer kruipt ze m haar eigen wereld en wei gert die van de anderen t® aan vaarden. Naar mijn mening heeft Bep Vuyk daarmee ge tracht te analyseren hoe men sen hun ogen sluiten voor de realiteit en hoe ze daarmee zichzelf en hun geluk vernieti gen. Bep Vuyk kamende, geloof ik niet dat zij voor Ernies hou ding gekozen zou hebben, on danks alle begrip die ze voor haar opbrengt. Uit de voorstelling van Josephine van Gasteren kreeg ik het ge voel dat daar juist wél de keuze gemaakt was voor de houding van Emie. Uit dat misverstand volgde een reeks kleine botsin gen tussen tekst en presentatie. Het boeiende verhaal bleek bo vendien als toneeltekst aan de lange kant. Vanavond is Joso- phime van Gasteren ermee terug in het HOT. JAN VERSTAPPEN KUNST EN KUNSTENAARS Toneelgroep Theater geeft op dinsdag 21 mei in de Koninklij ke Schouwburg nog een voor stelling van „Uitkomst" van Herman Heijermans in de regie van Elise Hoomans. Galerie De Flets, Oude Delft 195 Delft, exposeert van 18 mei tot 10 juni schilderijen van Sven Hoekstra en keramiek van Eli sabeth Gerst. Op uitnodiging van het Chr. ge mengd zangkoor „Vredekoor" en het meisjeskoor „Blue White Stars" brengt „Liederhort 1923" uit Helmbrechts (Duitsland) oen bezoek aan Den Haag. Dc drie koren geven op vrijdag 24 mei een zangavond in Amicltla, Westeinde 15, Den Haag. De jonge Amerikaanse pianist Eu gene Barban is op toernee door Europa en geeft op dinsdog 4 juni in Diligentia zijn eerste concert in Nederland. Op zijn programma staan werken van Scarlatti, Beethoven, Medtner, Schönbcrg en Schumann. Cellist Richard Sher en zijn broer pianist Daniel Sher geven op zondag 26 mei een recital in Di- ligentia. Het Amerikaanse duo speelt werken van Francoeur, Bach, Brnhms, Prokofiev, Bern stein en Tsjalkowskl. Dr. Donald Coggan, anglicaans aartsbisschop van York, die - zoals gisteren gemeld - de hon- derdeerste aartsbisschop van Canterbury en primaat van ge heel Engeland wordt als opvol ger van dr. Michael Ramsey, wordt beschreven als een theo loog van naam, predikant, schrijver, bouwer aan de En gelse oecumenische beweging en kerkdijk staatsman. De benoeming van de nieuwe leider van vijfenzestig miljoen anglicanen over de gehele we reld is waarschijnlijk de laat ste, die onafhankelijk door de koningin is gedaan, op voor dracht van de minister-presi dent. Al lang bestaat er verzet tegen de nauwe banden tussen het parlement en de Kerk van En geland en de pogingen om die band losser te maken hebben al enigszins effect opgeleverd bij de huidige benoeming, waarin bisschoppen, priesters en leken inspraak is geboden. Dr. Coggan zelf wenst geen volledige breuk tussen kerk en 6taat, omdat dit zou kunnen worden opgevat als een teken, dat de natie haar christelijk geloof opzij zou zetten. Dr. Coggan zoekt het meer in de richting van een nauwe samen werking tussen kerk en staat. De benoeming ls behalve bij de andere Engelsen, ook bij de Engelse katholieken goed ge vallen. Kardinaal Heenan gaf als commentaar „We zijn al vrienden sinds ik in Leeds en hij in Bradford zat. Zijn benoe ming zal de Engelse katholie ken een groot plezier doen. Hij heeft zich doen leren kennen als 'n voorvechter voor de christelijke eenheid". Dr. Coggan heeft maar een ambtsperiode van ruim vijf jaar voor de boeg, zodat hij wel wordt beschouwd als een interim-bisschop voor de tijd, dat jongere bisschoppen kun nen „rijpen" voor de zetel van Canterbury. Maar zelf zegt hij er trots op te zijn een „careta ker" te zijn, maar dan in de letterlijke betekenis: „Er is geen grotere taak dan zorg te dragen voor de kerk van God". Dr. Coggan heeft zich als aartsbisschop van York fel ge keerd tegen pornografie, waar van de groei hem zeer heeft geschokt, tegen geweld op de t v., kernwapens en het morele klimaat in Engeland, dat naar zijn oordeel de vorming van sterke, christelijke karakters in de weg staat. Hij maakt zich zorgen over de kloof tussen de gewone man en de kerkelijke vormen en heeft zich altijd grote moeite ge troost om met die gewone man in contact te komen. Men zag hem op scheepswerven, brou werijen, snoepfabrieken. in de mijngangen en op de stoel naast de piloot, op reddingbo ten en in de cabine van trein bestuurders. Hij heeft grote faam gekregen door zijn „appèl aan het noor den", een initiatief, dat gods dienstige leiders bijeenbracht op een wijze, die sinds de re formatie niet meer was ver toond. Tweeënvijftig van deze mensen, In een rijke schake ring van Leger de3 Heils tot katholieke kerk ontmoeten e'- kaar geregeld bij hem om r men te overleggen over prediking van het evangelie in het noorden van Engeland. De belangstelling van dr. Cog gan is sterk pastoraal gericht. Algemeen wordt verwacht, dat de aandacht van de Kerk van Engeland nog sterker dan voorheen wordt gericht op maatschappelijke vragen, die de nieuwe p~-f-h'-;schop ziet als de tvnW^he ui'drukking van leerstellingen en theologi sche vraagstukken. De nieuwe aartsbisschop van Canterbury dr. Donald Coggan (64). Priester adviseur: Nixon grootste morele leider Geschiedschrijvers zullen pre sident Nlxon niet alleen be schouwen als de grootste poli tieke leider sinds de zestiger jaren, maar tevens als de grootste morele leider van deze periode. Aldus de jezuïet John McLaugh lin, die als adviseur van de president vooral belast is met de voorbereiding van toespra ken. In een radiovraaggesprek weet de 47-jarige pater veel van de Watergate-verwikkelin- gen van de linkse media. Vol gens hem is het onderzoek par tijdig. Altijd heeft hij - zo ver klaarde McLaughlin - de presi dent afgeraden om de bandjes vrij te geven. De jezuïet, die zei uit zijn pas torale ervaring best te weten wat menselijk kwaad is, ver klaarde dat de Watergatezaak niet voldoende „zedelijk ver derf' bevat om zoveel stof te doen opwaaien en zoveel „kro- kodilletranen" te laten vloeien. Volgens pater McLaughlin is president Nixon „in vrede" on danks de druk waaronder hij staat. „Hoe meer hij lijdt, des te moediger en geloofwaar diger hij op ons overkomt". Kardinaal Timothy Mannings, aartsbisschop van Los Angeles, evenwel heeft in de vergade ring van de Amerikaanse bes schoppen zijn vrees uitgespro ken over de uitwerking van Watergate op het rechtsgevoel van het Amerikaanse volk. Vooral op de voorstelling, die kinderen en Jongeren zich ma ken over recht en onrecht oefe nen deze gebeurtenissen een 7eer negatieve invloed uit, al dus de kardinaal. Paus Paolus heeft de Qana- dese bisschop WilHam Aqui Carew benoemd tot apostolisch gedelegeerde in Jeruzalem en Palestina- Mgr- Carew (51) Is de opvolger van de kortgele den aangestelde pauselijke nuntius in Argentinië, mgr. Plo Pttghi- Bij de hogeschool voor theo logie en pastoraat te Heerlen hebben zich tot dusver al twin tig nieuwe kandddaten aange meld voor het nieuwe studie- Jaar. Of het record van zesen dertig kandidaten van vorig jaar zal worden gehaald is nog niet zeker. Het aantal nge- schreven studenten bedraagt nu 170, van wie 23 vrouwelijke studenten. Van de dertien priesterstudenten uit d« door mgr. Gijsen opgerichte leefge meenschap te Rolduc studeren er trien aan de H.T.P. De hervormde en de gere- Korte metten formeerde kerken houden op Pinksteren (2 en 3 Juni) geza menlijk hun zendingsdag. In voorbereiding daarop hebben de beide zendingsbureaus van Baarn en Oegstgeest 825.000 Pinkster-zendingskranten ver spreid. Voor het Instandhouden van hef zendingswerk hebben beide kerken dit jaar eik ruim tien miljoen nodig. De aanhoudende stroom van vluchtelingen uit Boeroendi (Oost-Afrika) naar Tanzania maakt uitbreiding van het hulpprogramma noodzakelijk. Men verwachtte, dat ongeveer dertigduizend leden van het volk der Hoetoes zouden vluctv- ten voor de vervolging van de heersende stam van de Toet- si's. Nu wordt met een totaal van honderdduizenden vluchte lingen gerekend. De lutherse hulpdienst za| de hulp aanpas sen. In de twee kampen, die eik ternauwernood twintigdui zend vluchtelingen kunnen huisvesten, bevinden zich nu 42.000, respectievelijk 34.000 mensen. Het Diocesaan Pastoraal Dienstencentrum, Amersfoort- seweg 10 te Huls ter Helde heeft vier toespraken vnn kar- dinnal Alfrink gebundeld onder de titel „Eenheid en vrede". Het zijn de twee speeches, die de kurdina'al vorig jaar in Trier heelt gehouden, namelijk „De taak en de positie van de nationale kerken en de eenheid binnen de r.k. kerk" en „De eenheid van de kerk of het partnership van christelijke kerken", voorts de rede In Londen over „Dc christenen en de wereldvrede" en de toe spraak in de V.S. over „De toekomst van de kerk". De brochure kost 3,50 gulden. KERK EN WERELD Draaiboek rond voor Kerkenconferentie De Raad van Kerken beeft zijn goedkeuring gehecht aan het draaiboek voor de drie lande lijke bijeenkomsten In het ka der van de Kcrkenconlerentle Nederland op de zaterdagen 21 en 28 september en 5 oktober. Deze bijeenkomsten zullen ach tereenvolgens nis centraal the ma hebben: bevrijding tot ge loof, bevrijding tot gemeen schap en bevrijding tot het doen van gerechtigheid. De landdagen vinden plaats In liet Jaarbeurs-congrescentrum te Utrecht (aanvang negen uur). ZIJ zullen worden ge opend door prof dr. H. Berk hof, voorzitter, ds. C. Brüse- witz lid, en mgr H. Ernst, vi- ce-voorzitter van de Raad van Kerker.. De Irleldprs zullen zijn: prof. c'r. J. Bakker, prof dr. F. Haarsma, en dr. H. de Lange. Op alle drie de bijeen komsten Is een vijf minuten durend filmpje te zien met een groet van dr. Philip Potter, se cretaris-generaal van de We- re'drand van Kerken. De deelnemers discussiëren ln vijfentwintig gespreksgroepen. Deze zullen in de expo-zaal van gedachten wisselen van elf uur tot half een. In de namid dag volgt een forum over de bevindingen van de gespreks groepen. Het forum zal be staan uit de Inleiders en een aantal gespreksleiders van de vijfentwintig groepen. Alle aanwezigen krijgen voortdu rend de gelegenheid aan het debat deel te nemen, zo is de bedoeling. Veel tijd zal worden ingeruimd voor muziek en somenzang.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1974 | | pagina 7