""Helmondse 63-plussers
krijgen hobby-cursus
Vermageren in luxe
blijkt gemakkelijker
,,'t Dankbaarst zijn de Belgen'
f
LEIDSE COURANT
TjjVan een onzer verslaggeef
sters)
ÏELMOND Uniek voor
Nederland is de Bedrijfs-
cursus Creatieve Handen
arbeid voor 63-plussers,
welke „hobbyclub" zoals
de cursisten zelf schert
send zeggen reeds in
1959 bij het Helmondse
textielveredelingsbedrijf
Vlisco werd gelanceerd. In-
i middels kunnen medewer-
kers-met-pensioen-in-
zicht van de twee andere
tot Gamma Holding NV.
behorende Helmondse be
drijven (Hatema en Ra-
maar ook aan de cursus
deelnemen. De binnen
kort-gepensioneerden wij
den zich aan hout- of me
taalbewerking en hun en
thousiasme in het leslokaal
is zo groot, dat ze eerder
moeten worden afgeremd
dan aangemoedigd om aan
de slag te gaan. Voor deel
name aan de cursus blijkt
van 85 tot 90 procent der
in-aanmerking-komenden
„in" te zijn.
De stoot tot de opzet van de han-
denarbeidcursus gaf een vroege
re bedrijfsdirecteur na zijn ont
moeting met een oud-medewer
ker die tijdens zijn praktijkle-
ven enorm actief was en na zijn
pensioenering binnen een half
jaar zichtbaar was wegge
kwijnd.
„Gepensioneerden moeten wennen
aan de overgang van het actie
ve leven naar de passievere
rol", vertelt de heer C. H. Ja
cobs (40) van de afdeling oplei
dingen. „De een heeft daar
meer moeite mee dan de ander
en dat houdt verband met de
voorbereiding. De een kan door
tevoren opgebouwde functies en
taken in het verenigingsleven
actief blijven, de ander ver
maakt zich met liefhebberijen,
die vanaf het bijhouden van een
stukje tuin tot en met het verza
melen van postzegels kunnen
gaan, maar een derde heeft
wellicht nooit tijd gehad ervoor
te zorgen ook na zijn pensione
ring bepaalde werkjes om han
den te hebben. Om onze mede
werkers zoveel mogelijk voor te
bereiden op hun gepensioneerde
„Creatieve handenarbeid" tonen een
status en hun een liefhebberij te
leren ontdekken, krijgen ze bij
ons daartoe gelegenheid tijdens
het hout- of metaalbewerken",
In het leslokaal, waar de bezoe
ker zich waant in een „am
bachtsschool" met wat oudere
leerlingen, ontdekt menigeen
zichzelf. Tijdens het bekijken
van werkstukken van voorgan
gers, daartoe uitgenodigd in de
maand januari van het jaar
waarin men 63 Jaar wordt, ver
zucht de aspirant-cursist meest
al zich tot zulke prestaties nooit
in staat te achten. Op een gege
ven moment echter staat ook
hij versteld jvan zijn eigen mo
gelijkheden.
Een voltooid werkstuk verlaat de
„werkplaats", zodat zich daar
alleen de onder-handen-zijnde
voorwerpen bevinden. Tijdens
de nieuwjaarsreceptie worden
soms enkele produkten tentoon
gesteld, zodat een bredere kring
ze kan bewonderen. Dan blijken
er ware pronk juweeltjes onder
te zijn. Natuurlijk is niet ieder
een in staat zo'n echt kwaliteits-
produkt af te leveren, maar
zul ken staaltjes-van-kunne vor
men veelal toch een duidelijke
stimulans voor een medewerker
die vaak ten onrechte meent dat
hij voor dit soort werk twee lin
kerhanden heeft.
Aanmoedigend werkt de „openba
re les" wel, want de meeste be
zoekers beslissen veelal direct
positief over hun deelname. De
Helmondse concern-medewerker
van 63+ krijgt de gelegenheid
gedurende een halve dag per
week, in zijn normaal doorbe
taalde werktijd de cursus te vol
gen. De leerlingen worden zo
veel mogelijk per leeftijd ge
groepeerd. Er ontstaan dan ook
groepjes van doorgaans 20 tot
22 deelnemers van 63-jarigen,
64-jarigen, enz. Ook na het be
reiken van de pensioengerech
tigde leeftijd mag de dan oud
medewerker blijven komen. Dat
betekent dat momenteel zelfs
enkele leerlingen 77 jaar oud
zijn. Na de pensionering vallen
vooral de van ver komende me
dewerkers af, omdat de over
brugging van de afstand van
huis naar het in de onderne
ming gevestigde leslokaal soms
een bezwaar vormt. Bovendien
besteden die „buitenmensen"
vaak al hun tijd aan het bewer
ken van hun eigen lapje grond.
Een andere positieve kant van de
handenarbeidcursus is, dat tij
dens de pauzes contacten ont
staan tussen de voorheen voor
elkaar vaak onbekende mede
werkers. De leiders meenden
bij de proefneming (in 1959)
met de cursus dat vooral de
produktiemedewerkers de moge
lijkheden zouden aangrijpen en
de mensen uit de administratie
ve sector zouden achterblijven
Overduidelijk is gebleken dat de
cursus beide groeperingen aan
spreekt. Welke functie men in
het bedrijf ook bekleedt, hier is
men eikaars gelijke. Wellicht is
de produktieman iets handiger
in de omgang met de gereed
schap, waardoor hij de admini
stratieve medewerker af en toe
behulpzaam kan zijn. Omge
keerd blijkt tijdens het koffie
drinken dat de administratieve
kennis eveneens wordt gewaar
deerd: menige produktieman
laat zijn belastingformulier door
zijn administratieve collega in
vullen
In het leslokaal staan onder meer
een cirkelzaag, een lintzaag,
een draaibank en enkele slijp
stenen. Hooguit de van-huis-uit-
timmerman kan hiermee over
weg. In doorsnee mag de cur
sist alleen onder toezicht van de
bezielende cursusleider J. Links
met die gereedschappen wer
ken.
Elke cursist begint met het ma
ken van een houten hamer, om
de bolvorm en het aanbrengen
van een steel onder de knie te
krijgen. Als tweede werkstuk
volgen slalepel en -vork, tenein
de de holle vorm machtig te
worden. Na het vervaardigen
van een schaaltje gaat vervol
gens ieder zijns weegs: de een
wat sneller en de ander wat
langzamer.
Door de verplichte werkstukken
raken de mensen vertrouwd
met het gereedschap en de ver
schillende houtsoorten, daarna
stapt de ene cursist over op het
vervaardigen van een stoof,
waagt de ander zich aan een
flessenrekje, en maakt nummer
drie een houten paardje, al dan
niet op wieltjes. Wat dat laatste
werkstuk betreft: kleinkinderen
wacht natuurlijk een verrassing.
Geen wonder dat het tegen Sin
terklaastijd vaak om „haast
werk" gaat.
„Soms", zegt de heer Jacobs,
„lijkt het op lopende-band-werk.
Dan maakt een cursist mis
schien 5 stoven of flessenrekjes
achter elkaar omdat hij evenzo
veel dochters heeft. Maar het
maakt niet uit of hij routine van
het gaten-maken opdoet met het
ene gebruiksartikel of met een
ander".
Alle werkstukken worden tevoren
met de heer Links besproken,
de medewerkers mogen zelf be
palen wat ze gaan maken. Het
is niet de bedoeling dat comple
te uitzetten of grote meubelstuk
ken op het programma worden
genomen. Wel mag een ieder er
eens iets groters tussendoor ne
men. Het te gebruiken mate
riaal wordt gratis verstrekt.
Wanneer een „leerling" een jaar
tje de cursus creative handen
arbeid volgt, meent hij oo kwel
eens een keteltje mee van huls
waaraan hij een oor wil solde
ren. De heer Links doet zijn
cursist dit werk voor en een
volgende reparatie kan de man
wellicht zelf verrichten. In een
huishouden is zo'.: handigheid
een waardevol bezit. Een enke
ling heeft ook aardigheid in het
maken van een smeedijzeren
schemerlampje of iets derge
lijks.
Dat de medewerkers een ware be
zigheid (leren) vinden in deze
creativiteiten, blijkt wel uit het
enthousiasme waarmee ze werk
stukken maken en uit de zorg
vuldigheid waarmee ze het ge
reedschapspakket samenstellen
dat zij bij hun afscheid van het
bedrijf meekrijgen. Met steun
van cursusleider Links kiest de
één een bankschroef, de ander
enkele gutsen, een derde nog
ander gereedschap. De waarde
van het aan de eigen interesse
Cursusleider-leermeester Links (link) biedt één van de cursisten een vakkundige behulpzame hand
aangepaste pakket dat daar
om steeds weer anders is
wordt uiteraard voor iedereen
gelijk gehouden.
Leermeester Links ontvangt we
kelijks 8 groepjes, met in totaal
140 cursisten. De overblijvende
twee halve dagen besteedt hij
aan het opgeven van bestellin
gen om de voorraad op peil te
houden, aan het slijpen en on
derhouden van de gereedschap
pen, en aan het bijwerken of af
werken van werkstukken al
naar gelang de bekwaamheden
van zijn leerling. De heer Links
koperslager van origine en
eertijds leermeester voor de
jongeren op de bedrijfsschool
kent zijn pappenheimers wat
dat betreft. Hij blijkt uitermate
bedreven in de omgang met ou
dere leerlingen. Mede daardoor
heerst er een gezellige sfeer in
het leslokaal. Dat blijkt wel uit
het feit dat iedereen het jam
mer vindt als een lesmorgen of
-middag uitvnlt door bijvoor
beeld pasen of kerstmis. De
heer Links probeert daar dan
een mouw nnn te passen.
Het is een goede gedachte dat een
bedrijf zich bekommert om het
welzijn van de medewerkers
ook wanneer ze de dienst als
gepensioneerden hebben verla
ten. Het is een uiting van „so
ciaal beleid" dat navolging ver
dient.
LEENDE Er is
langzamerhand geen
damesblad-dat-zichzelf-
respecteert meer dat niet
een vermageringsdieet in
zijn kolommen opneemt-
Daarnaast heben tal van
voorlichtingsinstellingen
een dieet geprogrammeerd
rond het door hen
gepropageerde produkt.
Zo hebben we een
melkdieet, een zuiveldieet,
een vleesdieet, en
grapefruitdieet en ga zo
maar door. Eet u slank
met appels en kaas, drink
u slank met sherry.
Allemaal middelen tot
vermageren die, mits
goed begeleid door een
arts, resultaat hebben. Dat
er uiteenlopende meningen
bestaan over de waarde
van deze vormen van
vermageren spreekt
vanzelf.
Een ding hebben al deze diëeten
gemeen. Men moet een zeer
sterke wil hebben om al die
dagen met z^'n streng regiem
niet te „zondigen". Want hoe
gaat dat. In de sleur van het
dagelijks werk, in het gezin als
eenling diètend, wordt er al
gauw eens een extraatje
genomen. „Die paar calorietjes"
wordt er dan vergoelijkend
gezegd. Jawel, maar de pondjes
blijven eraan.
Nee, vermageren zou in een
prettige, amiabele sfeer moeten
kunnen plaatsvinden, in een
soort vakantiestemming, in een
luxe omgeving die de bittere pil
van de honger wat verguldt. En
daarenboven onder strikt
medisch toezicht.
Het is die overpeinzing geweest
die mevrouw Van Grinsven
ertoe bracht in haar
Kuurchalet Renheide in
Leende bij Eindhoven
vermageringskuren te laten
doen en wel de zwaarste die
er te doen valt, waarbij de
cliënt - of patiënt zo u wilt -
slechts 500 calorieën per dag
krijgt en bovendien door
dagelijkse inspuitingen veel
vetweefsel verliest Suces
verzekerd. Kijk naar onze
prinsessen Beatrix en Margriet
Zij hebben dezelfde kuur
gevolgd, zij het dan niet in dit
kuurchalet.
Wij hebben een dag doorgebracht
in Renheide, om van nabij mee
te maken hoe zo'n
vermageringskuur
gegeven wordt. Het was ons
helaas niet gegeven een hele
kuur te kunnen meemaken,
zodat we u geen resultaten
kunnen berichten. Veel hebben
we gepraat met de eigenares
van het kuurchalet. mevrouw
Van Grinsven, ervaren
schoonheidsspecialiste, die het
werk dat zij in haar chalet doet
en dat is niet alleen
vermageringskuren geven,
maar ook goede gastvrouw zijn
voor mannen en vrouwen die zo
maar een paar dagen tot rust
willen komen - wat filosofisch
beziet
.JCijk", zegt ze, „ze zeggen nu wel
dat de diksten de gezelligsten
zijn, maar dat is óf een doekje
voor het bloeden, óf de angst
dat lijnen weer mislukt,
verbloemen. Ik weet uit
ervaring wel beter. Te veel
vrouwen hebben bij mij hun nood
geklaagd. En die vrouwen die
zeggen dat het hun niets kan
schelen of ze dik of mager,
mooi of lelijk zijn. daar beweer
ik van dat er een steekje aan
los is. Waarom dacht u dat veel
psychiatrische inrichtingen de
hulp van schoonheidsspecialistes
inroepen? Om die vrouwen uit
hun depressies te halen. En dat
lukt met manicure, pedicure,
massage, een totale
schoonheidsbehandeling. Ze
voelen zich daarna een
herboren vrouw.
Hetzelfde geldt voor het
afslanken. Iemand die erin
slaagt wat pondjes kwijt te
raken
voelt zich een ander mens. Heel
vaak zeggen mijn gasten na een
kuur dat ook tegen me.
Tot voor een paar maanden
hadden we veel gasten die door
massage, vermageringsbaden
en -crimes en
lichaamsbeweging
afslanken. Nu zijn we, op
medisch verzoek eigenlijk,
begonnen met deze werkelijk
strenge kuur, die ook een
strikte medische begeleiding
eist. Vandaar ook een keuring
van een internist ervoor en een
tussentijds onderzoek. Verder
komt elke dag een verpleegster
de injecties geven die erbij
horen, vitaminen en HCG,
een stof, die het vetweefsel
afbreekt"
In de wat schraal aandoende
lentezon trachten op eön beschut
terras, wat rillerig in bikini,
enige „patënten' wat
huidvermooiend ultraviolet te
vangen. In de stijlvolle eetzaal
wordt inmiddels uitgebreid
gedekt voor de toch wel schrale
lunch. Het geklik van de borden
moet op de gasten werken als
het geluid van de bal bij de
hondjes van Pavlov. Het water
loopt hun in de mond.
Geconditioneerde reflex.
„„Het is inderdaad geen vetpot.
Natuurlijk niet, maar we willen
dat weinige zo gezellig mogelijk
brengen. Trouwens, we zorgen
dat in alles onze gasten het
naar de zin hebben. Je moet ze
begeleiden, verzorgen, geen
moment verwaarlozen, toezicht
houden op hen, zonder ze te
betuttelen. En dat betekent
constant bezig zijn, ook naast
het verplichte programma
van massage en sauna. Wat
natuurlijk niet wil zeggen dat
de gasten niet „op zich zelf"
zouden kunnen zijn. Want met
die wens wordt wel degelijk
rekening gehouden."
Het programma van zo'n hele dag
is goed gevuld. Om acht uur
krijgen ze het ontbijt. Dat
bestaat uit koffie of thee zonder
melk en suiker en een appel.
Om elf uur een kop
koffie met een soepstengeL Dan
om één uur de lunch van een
ons kalfs- of rundvlees of
kippebout of vis, of krab of
oesters of garnalen. Dat vlees
moet dan gekookt of gegrilleerd
worden Vette vissoorten als
paling of haring zijn verboden.
Verder groente zoveel men wil,
Om vijf uur een kopje magers
kippe-, groente- of
kalfsvlecsbouillon en nog een
kopje om zes uur. Om zeven
uur volgt dan het diner dat
gelijk is aan de lunch. Om acht
uur dan nog koffie met een
appel en om negen uur thee of
koffie met een stengel. De drank
bij dit alles is bronwater, geen
alcohol en geen vruchtensapjes.
Men moet per dag twee liter
drinken. De lange tijden tussen
de maaltijden worden gevuld met
behandelingen als massage
enzovoorts, behandelingen die
dan tevens als
afleidingsmanoeuvre dienen."
De gasten komen wat rozig van
buiten om zich te kleden voor
de lunch. Het is beslist niet zo
dat zij met holle hongerogen
begerig naar de eettafel staren.
De stemming onderling Is
prettig zonder uitgelaten te zijn.
Er klinkt, lijkt het. zelfs Iets
van dankbaarheid jegens „het
huis" door in het antwoord van
een van de gasten op mijn
vraag hoe ze het hier nu heeft:
„Ik ben blij dat ik ro heerlijk
ontspannen kan vermageren".
En mevrouw Van Grinsven even
later, terwijl een merel schel
zijn bruid toeroept vanuit eert
hoge denneboom dat hij nog
geen redenen tot vermageren
ziet: „Vaak zijn de gasten
dankbaar. Vooral de Belgen. Dat
zijn van die dankbare mensen
om mee te werken ook. Je hebt
daar nog veel dikkerds. Maar ze
zijn meer op hun uiterlijk
gesteld dan wij vaak. En als die
hier komen dan hebben ze zich
er helemaal op geprepareerd.
Heel secuur. Ze willen alles
doen en laten wat nodig is om
een goed resultaat te bereiken.
Een heel verschil met de
Nederlandse gasten."
Er is op het moment geen
Belgische gast, zodat ik niet
kan controleren in hoeverre die
mening opgaat, maar onze
Belgische vriendinnen kennend,
is het aannemelijk dat naast de
buitengevel van het huis ook de
buitengevel van de huisvrouw
proper gekuist moet zijn. En
verder moet ge niet zien, allcz.
Als ik dan opmerk dat het toch
wel luxe aandoet, vermageren
op deze wijze, kijkt mevrouw
Van Grinsven me ietwat
verwijtend aan. „Toch komen
hier echt niet alleen mensen die
het breed kunnen laten hangen,
behalve dan letterlijk lijfelijk.
Het is ook,gezien het vele werk,
echt niet zo duur, 625 gulden
plus BTW voor vijf dagen. Daar
komt dan nog bij het
honorarium voor de internist en
de kosten van de injecties,
samen 350 gulden. Gewoonlijk
duurt een kuur twaalf dagen.
Dan lijkt het een grote som te
worden, maar daar zit dan ook
alles in. behandelingen,
massages, sauna, slapen,
drinken, eten. Nu kun je wel
zeggen: ze krijgen niet veel,
maar het steeds weer zorgen
dat op tijd die afgepaste
speciale maaltijden op tafel
komen kost meer dan iedereen
gewoon mee laten eten." Met
iets van spijt ben ik weer in
mijn auto gestapt, veel later. Ik
liet de landelijke rust, diep In
de hossen van Leende, achter.
Voor ik instapte heb ik tersluiks
naar beneden gekeken of ik
mijn schoenen, zonder voorover
te buigen, nog kon zien. Het
lukte. Was dat niet het geval
geweest, ik had me zeker
meteen voor zo'n kuur
aangemeld: Het kan verbeelding
geweest zijn, maar klonk er
geen spot door In de zang van
de merel, hoog in de
denneboom. die mijn tersluikse
controle bezag?
GERARD CRONé
